İçeriğe atla

Lisp

Lisp
Paradigmasıçok paradigmalı: fonksiyonel, yordamsal, yansıtıcı, meta
İlk çıkışı1958
TasarımcıJohn McCarthy
GeliştiriciSteve Russell, Timothy P. Hart ve Mike Levin
LehçeleriCommon Lisp, Scheme, Emacs Lisp, AutoLISP, Logo, Clojure, ISLISP, Newlisp, Arc, SKILL, Racket
EtkilendikleriIPL
EtkiledikleriML, Perl, Python, Smalltalk, Ruby, Dylan, Haskell, Mathematica, Rebol, Qi, Lua, JavaScript, LPC, Forth, Nu, OPS5, CLU, Falcon, Io, Ioke, MDL, FPr

Lisp, kullanımda olan en eski ve en güçlü programlama dillerinden biridir. John McCarthy'in 1958'de icat ettiği dilden türetilmiş birçok dile verilen genel ad olmakla birlikte, günümüzde çoğunlukla ANSI Common Lisp'in kısa adı olarak kullanılır. Diğer yaygın lehçeleri Emacs Lisp (elisp), Scheme ve AutoCAD'in Autolisp'idir.

Lisp lehçesi Scheme, bir dönem MIT'de lisans öğrencilerine ilk programlama dersi olarak öğretilmekteydi. Bu derste Bilgisayar Programlarının Yapısı ve Yorumlanması (Structure and Interpretation of Computer Programs) kitabı kullanılmaktaydı. Dersin başında öğrencilere geometri ile coğrafya arasında nasıl bir ilişki varsa, programlama ile bilgisayar arasında da böyle bir ilişki olduğu anlatılmaktaydı. Ancak son yıllarda bu ders artık Python ile işlenmeye devam etmektedir.

Ünlü Lisp programcıları

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pascal (programlama dili)</span> yüksek seviyeli programlama dili

Pascal bilgisayar programlama dili pek çok öğrenciye bilgisayar programlamayı öğreten ve çeşitli versiyonları bugün hâlâ yaygın olarak kullanılmaya devam eden en önemli programlama dillerinden biridir. İlk Macintosh işletim sisteminin çoğu ve TeX Pascal ile yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Unix</span>

UNIX türevi işletim sistemleri çok işlemcili çok pahalı makinelerden tek işlemcili, basit ve çok ucuz ev bilgisayarlarına kadar pek çok cihaz üzerinde çalışabilen esnek ve sağlamlığı çok değişik koşullarda test edilmiş sistemlerdir. Fakat özellikle kararlı yapısı ve çok kullanıcılı-çok görevli yapısıyla çok işlemcili sunucularda adeta standart haline gelmiştir ve özellikle akademik dünyada iş istasyonları üzerinde çok yaygın bir kullanım alanı bulmuştur. UNIX, Interdata 7/32, VAX ve Motorola 68000 arasında hızla yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">John McCarthy (bilgisayar bilimci)</span> Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci

John McCarthy, Amerikalı bilgisayar bilimci ve bilişsel bilimci. Yapay zekâ terimini ve Lisp programalama dilini icat edenlerden biri. Lisp programlama dilini geliştirdi. ALGOL dil yapısını önemli ölçüde etkiledi. Zaman paylaşımı yöntemini yaygınlaştırdı. Çöp toplama metodunu icat etti ve ilk yapay zekanın geliştirilmesinde büyük bir etkisi oldu.

Kent M. Pitman HyperMeta şirketinin başkanıdır ve uzun yıllar boyunca Lisp ve Scheme programlama dillerinin tasarımına, geliştirilmesine, standartlaştırılmasına katkıda bulunmuştur. KMP olarak da tanınır.

GNU Maxima özgür yazılım modeline göre geliştirilmiş, Common Lisp (CL) dili ile yazılmış bilgisayar destekli cebir sistemidir (BCS).

Scheme, Guy Lewis Steele Jr. ve Gerald Jay Sussman tarafından geliştirilmiş bir Lisp lehçesidir. Çok az sayıda programlama kuralıyla anlatımlar oluşturulmasını sağlar, pratik ve yalın yapısıyla günümüzde var olan pek çok programlama kavramını destekler.

Yapısal programlama, programlama dilleri kullanılarak yazılan, mantıksal bütünlük gösteren bloklara (bölümlere) bölünebilirler. Bu yolla uzun ve karmaşık programların, bloklara ayırarak daha kolay biçimde yazılabilmesi mümkün olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Emacs</span> genişletilebilirlik yönünden birbirine benzeyen ve ilişkili metin editörlerinin genel adı

Emacs, özellikle genişletilebilirlik yönünden birbirine benzeyen ve ilişkili metin düzenleyicilerin genel adıdır. Bu metin düzenleyicilerin en yaygını GNU Emacs olduğundan, sıklıkla GNU Emacs yerine kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Nesne yönelimli programlama</span> nesne kavramına dayalı programlama paradigması

Nesne yönelimli programlama veya kısaca NYP, Her işlevin nesneler olarak soyutlandığı bir programlama yaklaşımıdır. NYP destekleyen programlama dilleri yüksek seviye diller olarak adlandırılır.

Veri yapısı, bilgisayar ortamında verilerin etkin olarak saklanması ve işlenmesi için kullanılan yapı.

Programlama dili teorisi (PDT), programlama dilleri olarak bilinen biçimsel dillerin ve bunların bireysel özelliklerinin tasarımı, uygulanması, analizi, karakterizasyonu ve sınıflandırılması ile ilgilenen bir bilgisayar bilimleri dalıdır. Matematik, yazılım mühendisliği, dilbilim ve hatta bilişsel bilime bağlı ve onu etkileyen bilgisayar bilimi disiplinine girer. PDT'ye adanmış çok sayıda dergide ve genel bilgisayar bilimi ve mühendisliği yayınlarında yayınlanan sonuçlarla tanınmış bir bilgisayar bilimi dalı ve aktif bir araştırma alanı haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">SQLite</span>

SQLite, dünyada en çok dağıtılan ve tavsiye edilen kaynak kodları halka açık, tamamen C/C++ programlama dilleriyle geliştirilmiş sunucu yazılımı ve yapılandırma gereksinimi olmayan, işlemsel ve ilişkisel bir SQL veritabanı motorudur.

Programlama paradigmaları, programlama dillerini özelliklerine göre sınıflandırmanın bir yoludur. Diller birden fazla paradigma içinde sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay zekâya yönelik programlama dilleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yapay zekâ araştırmacıları yapay zekâya yönelik programlama dilleri geliştirmişlerdir.

AI Challenge bir uluslararası yapay zeka programlama yarışmasıdır. Waterloo Üniversitesi Bilgisayar Bilimi Kulübü tarafından düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lua</span> basit yazılımlar için kullanılan programlama dili

Lua, ağırlıklı olarak gömülü sistemler ve istemciler için tasarlanmış hafif paralel bir programlama dilidir. Lua, ANSI C'de yazılmış olduğu için çapraz platform destekli bir dildir ve nispeten basit bir C API'sine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gregor Kiczales</span>

Gregor Kiczales Amerikalı bilgisayar bilimci. Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletinde bulunan Vancouver şehrindeki British Columbia Üniversitesi'nde bilgisayar bilimi profesörüdür. Xerox PARC'da çalışırken tasarladığı cephe yönelimli programlaması, ve Java programlama diline AspectJ uzantısı kavramını geliştirmesiyle tanınır. Aynı zamanda Ortak Lisp Nesne Sistemi spesifikasyonunun ve Metaobject Protokolü Sanatı adlı kitabın yazarlarından biridir.

<i>Structure and Interpretation of Computer Programs</i>

Structure and Interpretation of Computer Programs, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü profesörleri Harold Abelson ve Gerald Jay Sussman'ın Julie Sussman ile birlikte hazırladığı bir bilgisayar bilimleri ders kitabıdır. Hacker kültüründe Sihirbaz Kitabı olarak bilinir. Özyineleme, soyutlama, modülerlik ve programlama dili tasarımı ve uygulaması dahil olmak üzere bilgisayar programlamanın temel ilkelerini öğretir.

James E. Rumbaugh, Nesne Modelleme Tekniği ve Birleşik Modelleme Dilini (UML) oluşturmadaki çalışmaları ile tanınan Amerikalı bir bilgisayar bilimcisi ve nesne yönelimli metodologdur.

Bilgisayar biliminde, bildirimsel programlama bir programlama paradigmasıdır. —bilgisayar programlarının yapısını ve öğelerini oluşturma stili— bir hesaplamanın mantığını kontrol akışını tanımlamadan ifade eder.