Lira - Turkipedia

Lira, günümüzde Türkiye'nin yanı sıra Suriye, Mısır ve Lübnan'ın resmî para birimlerinin adıdır.

Euro Alanı üyelerinden İtalya (1807-1813, 1861-2001), Kıbrıs (1879-2007), Malta (1972-2007), Vatikan (1866-1870, 1929-2001), Fransa (781-1794) ve bunlardan ayrı olarak İsrail'in (1948-1980) geçmiş para birimi lira idi. Ayrıca lira terimi, Birleşik Krallık ve deniz aşırı kolonileri, Sudan ve Güney Sudan'ın ayrıca İrlanda'nın Euro öncesi para birimi (1997-2001) olan pound sözcüğünün de Türkçe karşılığıdır.

Kökeni

Türkçeye, İtalyanca üzerinden Latinceden geçmiştir. Latince libra sözcüğü, "terazi" anlamındadır. Libra, Roma İmparatorluğu döneminde, değerli metallerin ölçümünde 327,45 gramlık bir ağırlık birimi olarak kullanılmış ve böylece para birimi anlamında da kullanılır olmuştur. Öte yandan "pound" sözcüğü de Latince pondus (ağırlık) sözcüğünden türemiştir.

Kullanan ülkeler

Ülke	Para birimi	ISO 4217 kodu	Sembolü	Kullanım durumu	Tedavülde kaldığı tarihler
Günümüzde kullanılmaya devam edilenler
	Türk lirası	TRY	₺	Kullanılıyor	1844–1923 (Osmanlı lirası)	1923-Günümüz
	Suriye lirası	SYP	₤S	Kullanılıyor		1919-1939 (Suriye-Lübnan lirası)	1939-Günümüz
	Lübnan lirası	LBP	₤L	Kullanılıyor		1919-1939 (Suriye-Lübnan lirası)	1939-Günümüz
Tedavülden kalkanlar
	Fransız lirası			1794'te Frank'a, ardından 2002'de Euro'ya geçildi.	781–1794
	İtalyan lirası	ITL	₤	2002'de Euro'ya geçildi.	1861–2002
	Venedik lirası			1807'de tedavülden kalktı.	1807'ye kadar.
	Ceneviz lirası			1797'de tedavülden kalktı.	1797'ye kadar.
	Lucca lirası			1847'de tedavülden kalktı.	1826–1847
	Napoli lirası			1813'te tedavülden kalktı.	1812–1813
	Parma lirası			1859'da tedavülden kalktı.	1815–1859
	Sardinya lirası			1861'de tedavülden kalktı.	1816–1861
	Toskana lirası			1826'da tedavülden kalktı.	1814–1826
	Trablus lirası		₤	1951'de tedavülden kalktı.	1943–1951
	İtalyan Doğu Afrika lirası	AOI	₤	1941'de tedavülden kalktı.	1938–1941
	İtalyan Somaliland lirası			1926'da tedavülden kalktı.	1925–1926
	San Marino lirası	SML	₤, £ or L	2002'de Euro'ya geçildi.	1860'lar–2002
	Vatikan lirası	VAL	₤V	2002'de Euro'ya geçildi.	1866–1870 (Papalık lirası)	1929–2002
	Malta lirası	MTL	₤M	2008'de Euro'ya geçildi.	1825–2008
	Kıbrıs lirası	CYP	₤C	2008'de Euro'ya geçildi.	1879–2008
	İsrail lirası	ILP	I£	1980'de Şekel'e, ardından 1985'te Yeni Şekel'e geçildi.	1948–1980
Sterlinler (Poundlar)
	İngiliz sterlini	GBP	£	Kullanılıyor	1694-Günümüz
	Falkland Adaları sterlini	FKP	£	Kullanılıyor
	Cebelitarık sterlini	GIP	£	Kullanılıyor
	Saint Helena sterlini	SHP	£	Kullanılıyor
	Jersey sterlini	JEP	£	Kullanılıyor
	Guernsey sterlini	GGP	£	Kullanılıyor
	Manx sterlini	IMP	£	Kullanılıyor
	Sudan sterlini	SDG	₤S	Kullanılıyor	2007-Günümüz
	Güney Sudan sterlini	SSP	£SS	Kullanılıyor	2011-Günümüz

Kaynakça

Vikisözlük'te lira ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

Bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamda kullanılan sözlere veya kavramlara Türkçe eğretileme; Arapça mecaz, istiare; Fransızca trope denir.

Türk lirası, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

İki yaşamlılar ya da iki yaşayışlılar, amfibiler, amfibyumlar, amniyotik yumurtaya sahip olmayan, değişkensıcaklı, derisi çıplak ve nemli, göğüs kemiği hiçbir zaman kaburgalarla bağlanmamış, çoğu ses çıkarabilen, omurgalı hayvan sınıfı. Sınıf, Gymnophiona, Anura ve Caudata olmak üzere 3 takımdan oluşur.

Hıyar veya salatalık, kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından bir bitki türü ve meyvesine verilen ad. Ana yurdunun Kuzey Hindistan olduğu sanılan bitkinin tarımı çok eski dönemlerden beri yaygın olarak yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Solidus</span>

Solidus Latince solid Antik Roma orijinli bir altın sikke'dir. İlk defa İmparator I. Konstantin tarafından 309–10 arasında bastırılmış olup, Bizans İmparatorluğu 'nda 10. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Bu sikke Roma İmparatorluğu'nun ana altın parası olan aureus'la yer değiştirmiştir.

As, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.

Uncia, Latince herhangi bir şeyin "onikincisi" anlamında kullanılan bir uzunluk ve ağirlık birimi.

Danimarka Kronu, Danimarka, Grönland ve Faroe Adaları'nda kullanılan para birimidir. Kron etimolojik olarak Danca "krone" sözcüğünden türemiş olup kraliyeti ve monarşiyi temsilen "taç" anlamına gelir. Uluslararası gösterim kodu DKK'dır.

Pound şu anlamlara geliyor olabilir;

İtalyan lirası veya İtalyan lireti İtalya'da 1861 yılından 2002 yılına kadar kullanılan para birimidir. İtalyan lirası İtalya'nın dışında San Marino'da ve Vatikan'ın bir bölümünde kullanılmaktaydı. İtalya'nın resmî para birimi olarak Euroya geçmesiyle birlikte 1936,27 İtalyan lirası, 1 euro olacak şekilde değişim yapılmaya başlanmıştır. 28 Eylül 2002 tarihinde tedavülden kaldırılmıştır. Bununla birlikte 10 yıl süre ile İtalya Merkez Bankası tarafından İtalyan Lireti Euro ile yukarıda verilen kur üzerinden değiştirilmeye de devam edilmiştir. Bu süreç de 2012 yılı itibarıyla tamamlanmıştır.

Talent, antik bir ölçü birimidir. Genellikle bir anfora ya da bir ayak küp hacminde su miktarını ifade eder. Bir ayak-küp suyun görece değişkenliği nedeniyle genellikle 27 kg ya da 60 İngiliz pound'una karşılık gelir.

Üniforma; meslekî, kurumsal ya da sanatsal nedenlerle giyilen tek tip kıyafet. Bazen forma olarak kısaltılır ve özellikle sporcu ve öğrenci üniformalarını tanımlamakta kullanılır.

Pound, bir ağırlık ölçüsü birimi. Dünyada yaygın olarak kullanılan avoirdupois sistemde 0,45359237 kilograma, 16 onsa veya 7000 grain'e eşittir. Troy ve apothecaries sistemlerinde 0,3732417216 kg, 12 ons veya 5760 graine' eşittir. "lb" kısaltması, modern pound'un atası olan Roma ağırlık birimi libradan gelir. Aşağıdaki tabloda bazı diğer pound türleri de gösterilmiştir:

Pound işareti (£), Birleşik Krallık'ın para birimi olan İngiliz sterlini işaretidir. Aynı sembol, Cebelitarık poundu, Mısır poundu veya bazen Suriye poundu gibi benzer isimli para birimleri için de kullanılmaktadır. Bazen lira adlı para birimleri için de kullanılır, mesela şimdi piyasadan çekilen İtalyan lirası.

Diem, Amerikan sosyal medya şirketi Meta, Inc. tarafından önerilen izinli bir blok zinciritabanlı ödeme sistemidir. Plan ayrıca bir kripto para birimi olarak uygulanan özel bir para birimini de içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Genovino</span>

Genovino, Ceneviz Cumhuriyeti tarafından 1252 ile 1415 yılları arasında kullanılmış olan altın paradır.

Lira, 1865'ten 2002'de Euro'ya geçilene kadar San Marino'nun resmi para birimi idi. İtalyan lirası ile sabitlenmişti ve aynı değere sahipti. San Marino'nun yanı sıra İtalya ve Vatikan'da resmi para birimi idi. Ayrıca banknotları olmayıp sadece madeni paralara sahipti. Euro'ya geçilirken 1 Euro = 1936,27 San Marino lirası olacak şekilde değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vatikan lirası</span>

Lira, 1929 ile 2002 yılları arasında Vatikan'ın resmi para birimi idi. İtalyan lirası ile sabitlenmişti ve aynı değere sahipti. Vatikan lirası Vatikan'ın yanı sıra İtalya ve San Marino'nun resmi para birimi idi. Ayrıca bankotları olmayıp sadece madeni paralara sahipti. Euro'ya geçilirken Euro = 1936,27 Vatikan lirası olacak şekilde değiştirilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.