İçeriğe atla

Lipsoz

Lipsoz
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Teleostei
Takım:Scorpaeniformes
Familya:Scorpaenidae
Cins:Scorpaena
Tür: S. porcus
İkili adlandırma
Scorpaena porcus
Scorpaena porcus, 1758

Lipsoz (ya da Lipsos, Scorpaena scrofa), Scorpaenidae familyasından bir balık türü. İskorpit balığına benzer. Atlas Okyanusu'nda ve Akdeniz'de yaşar; Karadeniz'de bulunmaz. Boyu ortalama 30 cm, ağırlığı ise 3 kg dır.

Adlandırma

Lipsoz < Lipsos adı Türkçeye Rum balıkçıların dilinde kullanılan Yunanca λειψός leipsos kelimesinden geçme bir alıntı olup Rumca kelime λειψός σκορπιός leipsos skorpios tamlamasından elliptique bir kısalmadır.[1]

Yazılı kaynaklarda «iskorpit (S. porcus) ile lipsoz/lipsos (S. scrofa[2][3][4][5] olarak geçen ikili çapraz adlandırmanın yanlış olduğu ve doğrusunun «iskorpit (S. scrofa) ile lipsoz/lipsos (S. porcus[6] biçiminde olması gerektiği balıkçılar tarafından da öne sürülmektedir.[2] Her iki tür de Akdeniz'de bulunur; fakat Karadeniz'de yalnızca S. porcus türü bulunur, S. scrofa türü bulunmaz.

Kaynakça

  1. ^ Hasan Eren, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara 1999 (sayfa: 282, madde: lipsoz < lipsos)
  2. ^ a b AnaBritannica (cilt:12, madde: iskorpit)
  3. ^ Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedi (1986, cilt: 10, sayfa: 5797, madde: iskorpit & 1986, cilt: 12, sayfa: 7502, madde: lipsozbalığı)
  4. ^ Axis 2000 Ansiklopedik Sözlük (cilt: 3, madde: iskorpit), Milliyet/Hachette
  5. ^ Mert Gökalp (2011), Türkiye Deniz Canlıları Rehberi
  6. ^ Alp Can ve Murat Bilecenoğlu (2005), Türkiye Denizlerinin Dip Balıkları Atlası

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz</span> Avrupa ve Asya arasında yer alan bir iç deniz

Karadeniz, güneydoğu Avrupa ile Anadolu yarımadası arasında yer alan, kuzeyinde Ukrayna, kuzeydoğusunda Rusya, doğusunda Gürcistan; güneyinde Türkiye, batısında Romanya ve Bulgaristanla çevrili, Atlas Okyanusu'na Akdeniz, Ege Denizi ve Marmara Denizi aracılığıyla bağlanan bir iç denizdir. İstanbul Boğazı vasıtasıyla Marmara, Kerç Boğazı vasıtasıyla ise Azak Denizi'ne bağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Dil Kurumu</span> Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla oluşturulmuş kamu kurumu

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan kurum, Türk dili üzerine çalışmaların yapılıp yayımlandığı bir merkezdir. Türk Dil Kurumu 1955'ten başlayarak çeşitli dallarda ödüller verdi. Ödüller her yıl 26 Eylül Dil Bayramı'nda Ankara'da yapılan törenle sahiplerine verilirdi. Ödül verilen dallar farklı yönetmeliklere göre zaman zaman değişirdi. 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine alındıktan sonra Türk Dil Kurumu ödülleri kaldırıldı. Günümüzde "Türk Diline Hizmet Ödülleri"ni vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çoruh</span> Gürcistan ve Türkiyede nehir

Çoruh, Türkiye'nin kuzey-doğusundaki Erzurum ili sınırları içerisindeki Mescit Dağları'ndan doğan bir nehirdir. Kelkit-Çoruh Fayı boyunca Bayburt, İspir, Tortum, Yusufeli ve Artvin şehirlerinden akarak Gürcistan'a ulaşır ve buradan; yani Batum'un hemen güneyinden, Türkiye-Gürcistan sınırının birkaç kilometre kuzeyinden, Karadeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Ege Denizi</span> Akdenizin parçası olan deniz

Ege Denizi veya Türkçe diğer adı ile Adalar Denizi, Balkan ve Anadolu Yarımadaları arasında, Akdeniz'e bağlı bir denizdir. Marmara Denizi ve Karadeniz'den Çanakkale ve İstanbul Boğazları ile ayrılan bu denizin kuzey sınırları karalarla çizilmiş olmakla birlikte, güney sınırlarını Yunanistan'a bağlı adalar olan Rodos ve Girit çizer. Ege Denizi'nin tüm kıyıları Türkiye ve Yunanistan ile çevrilidir. Karadeniz üzerinden taşınan petrol ürünlerinin dünya pazarına ulaşmasında başlıca yoldur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki rüzgârlar</span>

Türkiye'de esen başlıca rüzgârlar iki gruba ayrılabilir;

<span class="mw-page-title-main">Mığrı</span>

Mığrı, Congridae familyasından yılan balıklarına benzeyen sadece denizlerde yaşayan balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Hamsi</span> balık türü

Engraulis encrasicolus, Hamsi veya Avrupa hamsisi, Engraulis cinsine bağlı bir balık türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

<span class="mw-page-title-main">Ayvalık Adaları</span>

Ayvalık Adaları Balıkesir'in Ayvalık ilçesine bağlı adalar topluluğu. İrili ufaklı birçok adadan oluşmaktadır. Bunlardan en büyüğü Alibey (Cunda) adasıdır. Köprü ile önce Lale adasına daha sonra dolgu ile Ayvalık'a bağlandığından artık yarımada özelliği taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sazan</span>

Sazan, sazangiller (Cyprinidae) familyasına adını veren tatlı su balığı. Göl ve yavaş akan derelerde bulunur. Uzun gövdeli, solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenen bir dip balığıdır. 1,5 metre boyunda, 35 kg ağırlıkta olanları vardır. Ömrü 40-50 yıla kadar varabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Güneydogu bölgesi haricinde her yerinde bulunur. Ancak, Akdeniz Bölgesinin en önemli akarsularından olan Göksu Irmağı'nda bol miktarda sazan yaşamakta ve ağırlıkları 10-12 kilograma ulaşabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İskorpit balığı</span>

İskorpit, Scorpaenidae familyasından bir balık türü. Lipsoz balığına benzer fakat Lipsoz'a göre daha küçük ve daha koyu renklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye faunası</span>

Türkiye direyi, hayvanlar âleminin Türkiye sınırları içerisinde yaşayan üyelerinin tümüdür. Birçok farklı hayvan türünü barındırması ile dikkat çeker. Anadolu'nun Asya ile Avrupa arasındaki konumu bunda başlıca etkendir. Farklı iklim özelliklerinde coğrafi bölgelere sahip olduğu için, bitki örtüsünün diğer Orta Doğu ülkelerine göre daha zengin olması ise diğer önemli etkendir ve bu yüzden, farklı iklim ve besin ihtiyacı olan birçok hayvan türü kendisine uygun yaşam alanı bulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hint inciri</span> Frenk İnciri

Hint inciri, kaktüsgiller (Cactaceae) familyasında sınıflanan Opuntia cinsinin tipik türüdür. Türkçede bu kaktüs türü için frenk inciri, frenk yemişi, dikenli incir ya da halk ağzında kaynanadili adları da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kupes</span>

Kupes, Sparidae familyasından ticari açıdan önemli bir balık türü. Kıbrıs'ta Voppa balığı olarak da bilinir

<span class="mw-page-title-main">Palamut (balık)</span>

Palamut, genellikle sıcak ve ılık denizlerde, hem açıkta hem de kıyı bölgelerinde yaşayan kemikli balık türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ereğli, Karamürsel</span> Karamürsel, Kocaeli, Türkiyede mahalle

Ereğli, Kocaeli il merkezine bağlı Karamürsel ilçesinin doğu sınırında yer alan bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Ak Ana</span> Mitolojik karakter

Ak Ana - Türk, Tatar, Altay, Yakut, Çuvaş mitolojilerinde Deniz Tanrıçası. Değişik Türk dillerinde Ağ Ana, Ürüng Ene, Şura Ene olarak da bilinir. Moğollar ise Sagan Ece olarak anarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sinarit</span> çok lezzetli bir balıktır

Sinarit Sparidae balığının bir türüdür.

<i>Kum balığı</i>

Gymnammodytes cicerelus, Ammodytidae ailesinden zargana ve hamsi arasında görünüme sahip bir kemikli deniz balığı. Türkçe kum balığı, ruma gibi isimlerle anılır. Akdeniz ve ona bağlı Karadeniz, Adriyatik gibi denizler ile Atlas Okyanusu'nun doğu kıyılarında, Cebeli Tarık Boğazı çevresinde yayılım gösterir. Boyları genellikle 12.5 cm civarında olup en fazla 17 cm'ye kadar büyürler. Başta levrek, palamut ve lüfer olmak üzere pek çok etçil balığın doğal besinini oluşturur. Bu nedenle Avrupa ülkeleri ve diğer pek çok yerde çeşitli yöntemlerle avlanarak oltayla balık avcılığında yem olarak kullanılır. Bu ülkelerde ayrıca insan gıdası olarak da değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Paradeniz</span>

Paradeniz, Göksu Deltası'nda, Mersin ili sınırlarında bulunan lagün gölüdür. Deltada bulunan dört gölden birisidir.