İçeriğe atla

Lipova, Arad

Lipova / Lipva
Kasaba
Lipova
Belvedere
Lipova / Lipva arması
Arma
Romanya üzerinde Lipova / Lipva
Lipova / Lipva
Lipova / Lipva
Lipova’nın Romanya'daki konumu
ÜlkeRomanya Romanya
İlArad
BelediyeLipova
İdare
 • Belediye başkanıJurcă Marius
Yüzölçümü
 • Toplam134.6 km²
Nüfus
2002
 • Toplam11.236
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)

Lipova veya Lipva (Rumence: Lipova; Almanca ve Macarca: Lippa; Sırpça: Липова), Romanya'nın batısında, Arad bölgesinde bir kasabadır. Tarihî Transilvanya bölgesinde yer alır.

Tarih

Kasaba tarihte Transilvanya, Banat ve Eflak bölgeleri kesişim alanında yer almıştır. Lipova tarihi, değişikliklerle, iniş çıkışlarla dolu bir seyir izlemiştir. 1241 yılındaki Tatar işgali sırasında kalesi yeniden yapılmıştır. Bu dönemde kale etrafında yerleşim bölgeleri de genişlemeye başlamıştır. János Hunyadi, Matyas Corvinus, György Dózsa, János Szapolyai gibi birçok tarihî şahsiyetin Lipova ile ilgisi olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu dönemi

Lipova, 16. yüzyıldan itibaren birkaç dönemde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğinde olmuştur. Bu egemenlik dönemleri 1552-1595 ve 1613-1716 yıllarını kapsamıştır. 1716 yılı itibarıyla kasaba, Habsburg kontrolüne girmeye başlamıştır.

1551 yılında, Avusturya kuvvetlerinin Erdel'e girmesinin ardından Kanuni Sultan Süleyman, Rumeli Beylerbeyi Sokollu Mehmed Paşa'yı Erdel üzerine gönderdi.[1] 10 Temmuz 1551'de Sofya'dan hareket eden Sokollu, 7 Eylül'de Salankamen'den ayrılarak Beçe önlerine geldi ve yaklaşık 16 kaleyi ele geçirdi.[2] Temmuz 1552'de Lipova'yı da ele geçirdikten sonra,[3] Temeşvar'ı kuşatsa da iklim şartlarının müsait olmaması üzerine Belgrad'a döndü.[4] 26 Temmuz 1552'de ise Kara Ahmed Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Temeşvar'ı ele geçirdi.[5]

18. yüzyıl ve sonrası

18. ve 19. yüzyılda kasaba, gelişkin bir ekonomik merkez özelliğine sahip olmuştur. Kasabada birçok zanaat erbabı bulunmuş, ticarete büyük hareketlilik katmıştır. Devrim döneminde 1848-49 yıllarında ve 20. yüzyılda ise kasaba önemli bir siyasi ve millî merkez olmuştur.

Nüfus

2002 nüfus sayımı sonuçlarına göre kasaba nüfusu 11.236'dır. Bu nüfusun etnik dağılımı şu şekildedir: Rumenler % 92.1; Macarlar % 4.36; Avusturyalılar % 1.9; Romanlar % 1; Slovaklar % 0.2 ve diğerleri.

Resimler

  • Ortodoks kilisesi
    Ortodoks kilisesi
  • Ortodoks kilisesinden ayrıntı
    Ortodoks kilisesinden ayrıntı
  • Atanasie Marienescu Lisesi binası
    Atanasie Marienescu Lisesi binası
  • Soimos Kalesi
    Soimos Kalesi
  • Soimos Kalesi'nden ayrıntı
    Soimos Kalesi'nden ayrıntı
  • 1919'da ölen Rumen ve Fransız askerleri anıtı
    1919'da ölen Rumen ve Fransız askerleri anıtı

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Lipova, Arad ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Somerville, James, (Ed.) (1993). "Kanuni Sultan Süleyman". Temel Britannica. X . cilt. Ana Yayıncılık. ss. s. 8. 
  2. ^ OTAM: Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi dergisi. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Ankara Üniversitesi Basımevi. 2000. ss. sf. 35. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012. 
  3. ^ Bilge, Sadık Müfit; s. 62.
  4. ^ Yücel, Yaşar; Sevim, Ali (1990). TÜrkiye Tarihi: Osmanlı Dönemi 1300-1566. ss. II. cilt, sf. 274. ISBN 9751602572. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2012. 
  5. ^ Bilge, Sadık Müfit; s. 59.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman</span> 10. Osmanlı padişahı (1520–1566)

I. Süleyman, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam halifesidir. Batı'da Muhteşem Süleyman, Doğu'da ise adaletli yönetimine atfen Kanûnî Sultan Süleyman olarak da bilinmektedir. 1520'den 1566'daki ölümüne kadar, yaklaşık 46 yıl boyunca padişahlık yapan ve 13 kez sefere çıkan I. Süleyman, saltanatının toplam 10 yıl 1 ayını seferlerde geçirmiştir. Süleyman böylece imparatorluğun hem en uzun süre hüküm süren hem en çok sefere çıkan hem de en uzun süre sefer yapan Osmanlı Sultanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sokollu Mehmed Paşa</span> 36. Osmanlı sadrazamı

Sokollu veya Sokullu Mehmed Paşa, I. Süleyman döneminde Osmanlı donanmasının Kaptan-ı Deryalığı ve yine I. Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde 14 yıl Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Süleyman'ın son sadrazamı olmuştur. Hem Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede bulunduğu dönemi simgelemesi itibarıyla hem de icraatları, projeleri ve kişiliği sayesinde en önemli Osmanlı sadrazamlarından biri kabul edilir. II. Selim'in damadı ve Esmehan Sultan'ın eşidir.

Kara Ahmed Paşa,, Kanuni Sultan Süleyman döneminde 6 Ekim 1553 ile 28 Eylül 1555 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. I. Selim'in en küçük kızı ve Kanuni Sultan Süleyman'ın en küçük kız kardeşi Fatma Sultan'ın eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Eflak</span> Romanyada bir bölge

Eflak veya Ulahya Romanya'nın tarihî ve coğrafî bölgelerinden biridir. Tuna Nehri'nin kuzeyi ile Güney Karpatlar'ın güneyinin arasında bulunmaktadır. Eflak bazen Munteniya olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Temeşvar</span> Romanyada belediye ve şehir

Temeşvar, Romanya'nın batı kesiminde, Temeş ilinin merkezi şehir. 2011 yılı itibarıyla Romanya'nın üçüncü büyük şehri olan Temeşvar, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak Batı Romanya'nın ana merkezidir. Belgrad'ın yaklaşık 130 km kuzeydoğusunda, akışı kanallarla düzenlenmiş Bega Nehri'nin kıyısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Erdel</span> Romanyanın batısında bir bölge

Erdel veya Transilvanya bugünkü Romanya'nın batı ve orta bölgelerine eskiden verilen isimdi. Asıl ismi Macarca Erdély, Rumence Ardeal, Sırp, Bulgar ve Yunan dillerinde ise Erdel olarak kullanılmış ancak diğer Avrupa ülkeleri aynı bölgeye genellikle Transilvanya ismini vermişlerdir. Erdel 1526 yılındaki Mohaç Muharebesi'nden sonra Osmanlılara bağımlı hale geldi ve 1683'e kadar Erdel Prensliği adıyla iç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir özerk devlet olarak yaşadı. 1683 yılındaki II. Viyana Kuşatması'nın bozgunla sonuçlanmasından sonra bölge 1691'de Macaristan ile birlikte fiilen Avusturya Arşidüklüğü'nün eline geçti. Bölge 20. yüzyılın başlarında Macaristan ve Romanya arasında birkaç kere el değiştirdi. II. Dünya Savaşı sonrasında Romanya'nın elinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Erdel Prensliği</span> 1000li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî bir ülke

Erdel Prensliği veya Transilvanya Prensliği, 1000'li yıllarda bugünkü Romanya ve Macaristan topraklarında kurulmuş tarihî ülke.

<span class="mw-page-title-main">Gyula</span> Macaristanʼda bir kent

Gyula veya Göle, Rumence: Giula, Almanca: Jula, Sırpça: Ðula), Macaristan'ın güneydoğusunda Békés ilinin bir kasabasıdır. Romanya sınırında, Fehér-Körös nehri kıyısında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. János</span> Transilvanya ve Macaristan Kralı

János Zsigmond Zápolya, 1540-1571 arası Transilvanya ve Macaristan Kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Antlaşması (1547)</span>

İstanbul Antlaşması veya bazı kaynaklarda geçen kullanımıyla Edirne Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 19 Haziran 1547 tarihinde İstanbul'da imzalanan, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun da dahil edildiği antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Temeşvar (eyalet)</span>

Temeşvar Eyaleti veya Temeşvar Beylerbeyliği (1552-1718) 1552 yılında kurulan Osmanlı eyaleti. Eyaletin başkenti Tamışvar'dır. 1718 yılında Pasarofça Antlaşması ile Avusturya Arşidüklüğü'ne bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ineu</span>

Ineu veya Yanova, Romanya'nın Arad iline bağlı bir kasaba. Arad şehrine 57 km kadar uzaklıkta olup, 116 km2'lik yüzölçümüne sahiptir. 2011 nüfus sayımı sonuçlarına göre 9.260 nüfuslu olan kasabaya bağlı yalnızca bir köy, Mocrea köyü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cenad</span> Romanyada komün (comună)

Cenad Romanya'nın batısında, Mureş ırmağının güneyinde, Timiş ili'nde bulunan bir ilçedir.

Budin Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Macaristan Krallığı'nın elindeki Budin'in Avusturya Arşidüklüğü tarafından, 4 Mayıs ile 21 Ağustos 1541 tarihleri arasında gerçekleştirilen kuşatılması. Kuşatma devam ettiği sırada Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın bölgeye hareket ettiğinin Avusturya kuvvetleri tarafından duyulmasının ardından üç aydan fazla süren kuşatma kaldırıldı. Süleyman'ın bu seferi sonrasında Budin Eyaleti kuruldu ve şehir direkt olarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlandı.

Temeşvarlı Osman Ağa, Osmanlı subayı ve öz yaşam öyküsü yazarıdır. Bir savaş esiri olarak Habsburg Avusturya'sındaki maceralarını yazmıştır. Osmanlı dönemi Türkçesinde türünün tek örneğidir. Temeşvar'da(Çağdaş zamanlarda Timişoara, Romanya) Sırp kökenli bir Osmanlı olarak doğmuştur.

İstanbul Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1 Haziran 1562 tarihinde İstanbul'da imzalanan antlaşma. Sekiz yıl geçerliliği olan antlaşmayla birlikte Avusturya Arşidüklüğü'nün Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın vergi vermesi ve her iki tarafın da birbirine saldırılmaması kabul edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Osmanlı savaşları</span> 16. yüzyılda Macaristan İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan savaşlar

16. yüzyıla gelindiğinde Osmanlılar'ın Balkanlar'daki gücü giderek artarken, Macaristan Krallığı köylü isyanlarıyla giderek zayıflıyordu. II. Ulászló'nun ölümünden (1516) sonra dokuz yaşında tahta geçen II. Lajos döneminde Macaristan'a yönelik Osmanlı tehdidi yeniden yükseldi. Osmanlı Padişahı Kanuni Sultan Süleyman, 1521'de Belgrad'ı almasından sonra, 23 Nisan 1526 tarihinde başlayarak, 5 Ekim 1526 tarihinde sona eren ve "Engürüs Seferi" adı verilen 3. sefer-i hümayununda, Macar kuvvetlerinin son direnişi gösterdiği ve Macar kralı Lajos'un da yaşamını yitirdiği Mohaç Savaşı'nın ardından başkent Budin'e girerek bağımsız Macaristan Krallığı'na son verdi.

Ulama Paşa ya da Ulama Han, Safevi ve Osmanlı devletlerinde görev almış Türkmen asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Temeşvar Kuşatması (1716)</span>

Temeşvar Kuşatması, 1716-1718 Osmanlı - Avusturya Savaşı sırasında 31 Ağustos - 12 Ekim 1716 tarihleri arasında meydana geldi. Petrovaradin Muharebesi'ni kazanan Savoy Prensi Eugen liderliğindeki Habsburg ordusu, 1552'den beri bir Osmanlı kalesi ve Banat'in başkenti olan bölgedeki son Türk kalesi Temeşvar'ı ele geçirmeyi başardı. Garnizon 43 gün süren bir kuşatmadan sonra teslim oldu. Şehir Macaristan Krallığı yönetimine devredildiği 6 Haziran 1778'e kadar askeri yönetimin kontrolünde kaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.