İçeriğe atla

Limonlu Çayı

Koordinatlar: 36°33′27″K 34°14′51″D / 36.55750°K 34.24750°D / 36.55750; 34.24750
Limonlu Çayı (Lamos, Lamus)
Genel bilgiler
KaynakYüğlük Dağı
AğızLimonlu, Akdeniz
Ağız rakımı0 m
Uzunluk130 km
Havza alanı1500 km²
Debi6,01 m³/sn (Kızılgeçit)[1]

Limonlu Çayı (antik grek:Lamos, Latin: Lamus), Toroslardan kaynağını alan, Mersin ili sınırlarında bulunan çay. Karaaydin yöresinde Yüğlük Dağından kaynağını alır, Aksıfat Deresi ile birleşir Limonlu'da Akdenizi dökülür. Halk arasındaki adı Lamas Çayı'dır.

Akarsu 1500 km² büyüklüğündeki karstik alanın sularını toplar, uzunluğu 130 km'dir. Evdirek, Susma ve Akçay önemli kollarıdır. Kar erimelerinin yanında karstik kaynaklarda akarsuyu besler.

Akarsu üzerinde Roma dönemine ait üç su iletim sistemi tespit edilmiştir. Çay Limonlu beldesi yakınlarında antik Lamas kenti yanından geçer.[1]

Çayda; Dere kayası, Siraz balığı, Karabalık, Çöpcü balığı ve Bıyıklı balık türlerinin yaşadığı tespit edilmiştir.[2]

Limonlu Çayı üzerinde, Mersin Ili, Erdemli Ilçesi, Yeniyurt Köyü sınırlarında nehir tipi üretim yapacak olan Lamas III-IV HES kurulmuştur. 36 MW kurulu güce sahip santralde, yıllık 98,98 GWh elektrik üretilir.[3]

Tarihi

Nehrin eski adı Lamos (Grekçe: Λάμος, Latince Lamus, Arapça: اللامس, al-Lāmis) idi. Nehir, batıda Dağlık Kilikya (Kilikia Tracheia) ile doğuda Düz Kilikya (Kilikia Pedias) arasındaki sınırı oluşturuyordu. Ağzında, daha önce çevre bölge Lamotis'un başkenti olan Lamos olan Antiochia Lamotis, şehri vardı.[4] Daha önce Kleisura olarak bilinen imparatorluğun sınır bölgesinin bir parçası olan Seleukia'nın (Silifke) Bizans themasının doğu ucunu oluşturdu. Böylece nehir, imparatorluğun Arap Halifeliği ile olan sınırının bir bölümünü oluşturdu. 9. ve 10. yüzyıllar boyunca nehir, birkaç Arap-Bizans esir değişimi yapıldığı yer oldu. Bu değişimlerin ilki 797 veya 805'te Halife Harun Reşid ve Bizans İmparatoru I. Nikiforos döneminde meydana geldi.[5] On iki gün içinde 3.700 Arap tutuklu serbest bırakıldı. Son tutuklu değişimi 946'da VII. Konstantinos ve Mutî yönetiminde gerçekleşti. 2.482 Müslüman erkek ve kadın serbest bırakıldı, 230'u esaret altında tutuldu. Daha sonra, burası Bizanslılara ait olduğu için başka yerlerde mübadele yapıldı.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Limonlu Çayı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b BENZEDEN, Prof. Dr. Ertuğrul ve ark. "Mersin-Limonlu Havzası Lamas Hidroelektrik Santralları" (PDF). imo.org.tr. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2016. 
  2. ^ "Faaliyet Alani ve Çevre Faunasi" (PDF). gama.com.tr. 8 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016. 
  3. ^ "Lamas Çayı". enerjiatlasi.com. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2016. 
  4. ^ Alexander Cornelius Polyhistor, Stephanos Byzantinos tarafından alıntılandı; Batlamyus 5.8.6; Strabon, Coğrafya, 14.5.6-7)
  5. ^ Huart, Cl. (1986). "Lamas-Ṣū". Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Lewis, B.; Pellat, Ch. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume V: Khe–Mahi (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 647. ISBN 978-90-04-07819-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gediz Nehri</span> Türkiyede bir nehir

Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizi'ne dökülen Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Çukurova</span> Çoğunluğu Adana şehrinde bulunan verimli topraklara ve köklü geçmişe sahip bölge

Çukurova, tarihi adıyla Cilicia Pedias; Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerini içine alan Güney Anadoludaki coğrafi, ekonomik ve kültürel bir bölgedir. 6.4 milyon nüfusuyla, Türkiye'deki en büyük nüfus yoğunluğuna sahip bölgelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Simav Çayı Havzası</span> Türkiye de akarsu

Simav Çayı, kaynağını Simav yakınlarındaki Şaphane Dağları'ndan alır. Susurluk ovası'nda kuzeye yönelir ve en son Karacabey'den geçerek Marmara Denizi'ne dökülür. Marmara Denizine dökülen en büyük ırmaktır. Antik adı 'Makestos'dur.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki akarsular listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'deki bütün nehir, dere, çay ve suların döküldükleri yerlere göre listesi;

<span class="mw-page-title-main">Akarsu</span>

Akarsu, yeryüzünde ya da yer altında belirli bir yatak içinde, eğim boyunca sürekli veya zaman zaman akan sudur. Çoğunlukla tatlı sudan oluşan akarsular, tatlı su gölleriyle birlikte insanlığın temel su ihtiyacını karşılamak için kullanılırlar. Bunun yanında gıda, enerji ve turizm sektörleri tarafından da kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Manavgat Nehri</span>

Manavgat, antik adıyla Melas, Toroslar'da doğarak Antalya'da Akdeniz'e dökülen nehir. Uzunluğu 93 km'dir. Batı Toros sıradağları arasından doğan kolların birleşmesiyle oluşur. Güney batıya yönelerek dar ve dik yamaçlı kanyonlar arasından geçer, ünlü Manavgat Şelalesi'ni meydana getirir ve Manavgat ilçe merkezinin doğusunda alüvyal bir kıyı ovasından denize dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya (eyalet)</span>

Kilikya, Antik Cilicia Trachea ve Cilicia Pedias toprakları üzerinde, Tarsus başkent olacak şekilde düzenlenen antik Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Alakır Çayı</span> Antalya da akarsu

Alakır Çayı Antalya ilinin sınırları içinde bulunan Bey Dağları'ndan çıkıp Akdeniz'e dökülen bir akarsudur. Debisi 4,5 m³/s ve uzunluğu 62 km olan çay Alakır Barajı'nı beslemektedir. Çayın üzerinde Romalılar devrinden kalma Kırk Göz Kemeri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Dalaman Çayı</span> Çay

Dalaman çayı, Gölhisar ilçesinin güneyindeki Yeşilgöl dağlarından doğar, Çameli, Acıpayam, Ortaca ve Dalaman ilçe sınırlarını çizerek, Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km2, yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arpaçay</span>

Arpaçay veya Ahuryan Türkiye-Ermenistan sınırını oluşturan, Arpa Gölü'nden doğan, Aras nehrinin önemli kolu olan akarsu. Toplam 186 km uzunlukta ve 9.500 km² yağış havzasına sahiptir. Türkiye tarafında 5.437 km² büyüklüğündeki alanın sularını boşaltır. Karahan, Telek Suyu ve Kars Çayı önemli kollarıdır. Debisi 39.412 m³/sn'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya</span> Anadoluda Toros dağlarıyla çevrili alanı kapsayan antik bölge

Kilikya, Anadolu'nun Alanya'dan başlayıp, doğuda Kinet Höyük'te son bulan, kuzeyden de Toros dağlarıyla çevrili alanı kapsayan antik bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Elaiussa Sebaste</span>

Elaiussa Sebaste veya Elaeousa Sebaste Mersin'e 55 km uzaklıkta, Silifke yönünde bulunan bir antik Roma şehri. Elaiussa terimi zeytin manasına gelmekte olup, şehir M. Ö. 2. yüzyılda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Efrenk Çayı</span> Mersin üzerinden geçerek Akdenize dökülen çay

Efrenk Çayı (Müftü Çayı), eskiden Suntras, Bolkar Dağları'ndan doğan, Mersin şehir merkezinden geçerek, limanın batısından Akdeniz'e dökülen akarsu.

<span class="mw-page-title-main">Göksun Çayı</span> Ceyhan Nehrinin kolu

Göksun Çayı, Kahramanmaraş ili sınırlarındaki akarsu. Ceyhan Nehri'nin koludur. Göksun'un kuzeyinden gelen Mehmetbey karstik kaynağının oluşturduğu Törbüzek Deresi ile Binboğa Dağları'ndan doğan Kömürsuyu Deresi birleşmesiyle oluşur. Uzunluğu 115 km olan çay Yazıdere köyü yakınlarında Ceyhan Nehri'ne dökülür.

Namnam Çayı, Çiçekbaba Dağı'ndan doğan, Köyceğiz Gölü'ne dökülen Muğla ili akarsuyu.

<span class="mw-page-title-main">Lamas su kemeri</span>

Lamas su kemeri (akaudük), Mersin iline bağlı Erdemli ilçesinin sınırları içinde yer alan antik bir su kemeridir. Su kemeri büyük ölçüde Roma İmparatorluğu döneminde yapılmış, ancak Bizans İmparatorluğu döneminde uzatılmıştır. Toplam uzunluk 15 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Alara Çayı</span> Antalyada akarsu

Alara (Ulugüney) Çayı, Antalya ili sınırlarında, Orta Toroslardan doğan, Akdeniz'e dökülen 82 km uzunluğundaki akarsu. 2.647 m yüksekliğindeki Kuşakdağı ve Akdağ'dan kaynağını alır, önce Gündoğmuş–Alanya, sonra da Alanya–Manavgat ilçe sınırlarını oluşturarak denize ulaşır. Debisi 31,2 m3/sn, akarsu yüzey alanı 293 ha, yer üstü su potansiyeli 1.224 hm³/yıl, yer altı su potansiyeli 263 hm³/yıl, havzaya düşen ortalama yağış 819 mm'dir.

Arap-Bizans savaşları sırasında, savaş esirlerinin değiş tokuşu, Bizans İmparatorluğu ile Abbâsîler arasındaki ilişkilerin olağan bir özelliği haline gelmiştir. Değişimler 8. yüzyılın sonlarında başladı ve 10. yüzyılın sonlarına kadar devam etti. Bunların çoğu, iki güç arasındaki sınırda, Kilikya'daki Limonlu Çayı'nda gerçekleşmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.