İçeriğe atla

Limonata

Başlığın diğer anlamları için Limonata (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Limonata
Ana malzemelerLimon, şeker, su
Limonatacı, Selanik, Osmanlı İmparatorluğu (1890 öncesi)

Limonata (Osmanlıca: آب ليمو (âb-ı limon)),[1] limon suyu, şeker ve sudan yapılan bir içecektir. Limonata dünyanın hemen hemen her ülkesinde yapılır ve içilir. Limonun her tarafıyla yapıldığı da olur, özellikle dışarıda büfe ve lokantalarda bu şekilde servis edilebilir. Bu tarife göre, limonlar dilimlenip üzerine şeker atılır ve bekletilir, bir gün gibi bir zaman içerisinde süzülüp posası atılır. 1 porsiyonu 41[2] kaloridir.

Osmanlı mutfağındaki çeşitleri

Osmanlı mutfağında özellikle saray mutfağında âb-ı limon çeşidi yapılmaktaydı.[1] Nevşehirli Damat İbrahim Paşanın mutfağına gönderilen ürünlerin listesinde âb-ı limonda yer almaktadır.[3]

Şarâb-ı limon limonatadan farklı olarak şeker, su ve yumurta akı kullanılarak yapılırdı. Kaynatılmaksızın pişirilerek hazırlanırdı. 15. yüzyıla ait eski tıp kitabı İbn-i Şerîf'in Yâdigâr adlı eserinde limon şarabının tarifi verilmiştir.[4]

Limon şerbeti limon suyu, toz şeker, su, süzme bal ve karanfil ile kaynatılarak yapılır.[5]

Melceü’t- Tabbâhîn

Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t- Tabbâhîn yemek kitabında şarâb-ı limonun benzer tarifi limon şurubu olarak geçmektedir.[6] Yumurta akı ve limon suyu kaynatılarak hazırlanmaktadır.

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası

Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında limonata tarifi vardır.[7]

Türkiye'de yörelere göre çeşitleri

Alanya fıstıklı limonata

Alanya fıstıklı limonata 17.04.2024 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Antalya adına coğrafi işaret almıştır.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b "Osmanlı Mutfak Kültüründe Şerbetlerin Yeri ve Tüketimi (The Place and Consumption of Sherbet in Ottoman Cuisine Culture)" (PDF). Ceyhun Sezgin, A. & Durmaz, P. (2019). Osmanlı Mutfak Kültüründe Şerbetlerin Yeri ve Tüketimi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (2), 1499-1518. DOI: 10.21325/jotags.2019.432. 10 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 
  2. ^ "Limonata tarifi". 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2013. 
  3. ^ "Zengin Bir Mutfak: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa'nın Bir Aylık Erzak Listesi Ve Düşündürdükleri" (PDF). OTAM, 37/Bahar 2015, 239-262. 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 
  4. ^ "BİR MEYVEDEN DAHA FAZLASI: LİMON/KLASİK TÜRK EDEBİYATI METİNLERİNDE TESPİTİ VE ANLAM ÇERÇEVESİ". Prof. Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü, zgore@hotmail.com, orcid.org/0000-0002-9917-3651. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 
  5. ^ "TÜRK MUTFAK KÜLTÜRÜ: ŞERBETLER". SOBİAD MART 2016 Mehmet SARIOĞLAN - Gülhan CEVİZKAYA (s.237-250). 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2023. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2022. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022. 
  8. ^ "Alanya Fıstıklı Limonata". Türk Patent ve Marka Kurum. 15 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Helva</span> Bir çeşit tatlı

Helva, Türkiye'de, Balkan ülkelerinde ve pek çok Orta Doğu ülkesinde yaygın bir tatlı. Temel malzemeleri un ya da irmik, yağ, şeker, süt, kaymaktır. Türk mutfağında özellikle un helvası, irmik helvası ve tahin helvası yaygındır. Hindistan ve Bangladeş'te bezelye ve havuçtan mamul koyu kıvamlı bir akıcı tatlı olarak da yapılmaktadır. Türkiye gelenek ve göreneklerine göre doğumlarda, ölümlerde, askere giderken, hac dönüşünde, okula başlayan çocuklar için, yeni bir eve sahip olunca, okul bitince, yağmur dualarında, kuzunun sütten kesilme günü olan "yoğurt bayramı"nda, "çiğdem düğünü"nde çeşitli helvalardan biri yapılır ve eşe dosta dağıtılır. İslam kültüründe, 3 Aylar diye bilinen aylarının ilk gününde ev helvası yapılarak küçük kaseler içerisine konularak kapı atlamadan her komşuya dağıtılır.

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Demirhindi</span> baklagiller familyasından bir bitki türü

Demirhindi, baklagiller (Fabaceae) familyasından Afrika kökenli olmakla birlikte öteden beri bütün tropikal ülkelerde, özellikle de Hindistan ve Mısır'da yetiştirilen ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Lokma</span> Türk mutfağından bir hamur tatlısı

Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">İrmik helvası</span> Türk mutfağına özgü irmik helvası, genellikle dondurmalı yenir.

İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.

Hasıda ya da Hasuda, Doğu Anadolu bölgesinde hesida, hasude ve hasıta gibi adlarla, Bingöl'de ise maliyez olarak bilinen bir tatlı çeşididir. Erzurum mutfağına aittir. Iğdır ve Kars şehirlerinin yöresel helvasıdır. Ayrıca bazı Doğu Anadolu Bölgesi şehirlerinde de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Revani (tatlı)</span> Arap mutfağından şerbetli tatlı

Revani, Türk mutfağındaki tatlılardan biridir. Osmanlı döneminde Ermenistan'ın ve Erivan'ın fethedilmesi şerefine Saray aşçılarının icat ettikleri ve Erivan zaferi sebebiyle "Revani" adı verdikleri bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şekerpare</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Şekerpare, Türk mutfağından şerbetli ve hamurlu bir tatlı. Osmanlı mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Şambali</span> Türk mutfağından tatlı

Şambali veya Şam tatlısı, Türk mutfağından irmikli bir tatlıdır. Yoğurt, irmik, un ana malzemeleridir. Karışım yağlanmış tepsiye dökülerek üzerine badem veya yer fıstığı dizilir. Öncelikle üzeri kızarana kadar fırında pişirilir. Şeker, su ve limon suyundan oluşan kaynatılmış şerbet sıcak vaziyette üzerine dökülür. Soğuk biçimde servisi yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Un helvası</span> Türk mutfağından bir tatlı

Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekmek kadayıfı</span> şerbetli Türk tatlısı

Ekmek kadayıfı veya kaymaklı saray ekmeği, Türk mutfağında yer alan, Afyonkarahisar kökenli bir tatlı. Yapılan hamurun arasına, fıstık veya ceviz konularak hazırlanır. Daha sonra üzerine şerbet dökülerek pişirilir. Genellikle üzerine kaymak veya dondurma konulur. Afyon Kaymaklı Ekmek Kadayıfı Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalburabastı</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Kalburabastı, adını hamuru bir kalbura ya da kevgire bastırıldığı için almıştır. Şerbetli bir tatlıdır. Hamur için malzeme olarak margarin, un, yoğurt, sıvı yağ, yumurta, kabartma tozu, ceviz içi kullanılır. Şerbeti için toz şeker, su, limon suyu kullanılır. Yunanistan'da yapılan melomakarono tatlısı kalburabastının ballı ve karanfilli çeşididir. Abhaz mutfağında benzer tatlı hurmitadır.

<span class="mw-page-title-main">Şurup</span> Suda şeker çözeltisinden oluşan yapışkan madde

Şurup, esasen suda şeker çözeltisinden oluşan, büyük miktarda çözünmüş şeker içeren ancak kristallerin az miktarda eğilimi gösteren kalın, yapışkan bir sıvıdır. Tutarlılığı pekmezinkine benzemektedir. Viskozite, birçok hidroksil (OH) gruba sahip olan çözünmüş şeker ile su arasındaki çoklu hidrojen bağlarından kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paluze</span>

Paluze (Felûzec), nişasta ve şekerle yapılan ve üzerine dövülmüş ceviz serpilerek servis edilen bir tür Osmanlı tatlısıdır. Kıbrıs mutfağında yer alır. Geleneksel Türk tatlılarındandır. Bolu yöresinde palize, Şanlıurfa yöresinde palıza, Aydın yöresinde pelvize, Samsun ve yöresinde palüze Mersin yöresinde paluza, denilmektedir. Diyarbakır mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Erik ekşisi</span>

Erik ekşisi erikten yapılan ekşimsi pekmezdir. Çakal eriği veya ekşi erik çeşitleri kullanılarak yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Taze ceviz reçeli</span>

Taze ceviz reçeli veya ceviz reçeli Türk mutfağında yer alan bir reçel türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır. Ceviz reçeli yaz aylarında henüz olgunlaşmamış yeşil cevizlerle yapılır. Kuzey Kafkas mutfak kültürün de yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Samsa tatlısı</span>

Samsa tatlısı (Yunanca:Σαμουσάδες) bir çeşit şerbetli tatlıdır. Muska biçiminde bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karpuz reçeli</span>

Karpuz reçeli, Türk mutfağında yer alan bir reçel türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Berede</span>

Berede (bal lokması), bir çeşit şerbetli tatlıdır. Osmanlı mutfağında yapılan şerbetli tatlılardan biridir. Malzemeleri; hamuru için simit unu ve susam yağı kullanılır. Şerbeti için bal, gül suyu ve şeker kullanılır. Yağda kızartılan hamur, bal, gülsuyu ve şekerden oluşan şerbetin içine atılır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) Muhammed bin Mahmûd-ı Şirvânî çevirisinde yemek tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gülbeşeker</span>

Gülbeşeker (gül murabbası)(Osmanlıca:گلبشكر) bir çeşit murabbadır. Osmanlı döneminde okka gülü adı verilen güzel kokulu kırmızı gülün bal ve limonla ezilerek hazırlandığı gibi kırmızı gül yaprakları, şekerle yoğrulup limon sıkılarak da hazırlanabilir. Eski tıp kitaplarında gülbeşeker'in tarifinde gül yapraklarının şekerle ovulup otuz gün güneşte bekletilmesi ile yapıldığı yazılmıştır. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi verilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.