İçeriğe atla

Lilybaeum Muharebesi

Lilybaeum Muharebesi
İkinci Pön Savaşı
TarihMÖ 218 yazı
Bölge
Sicilya, Lilybaeum yakınları
Sonuç Roma zaferi
Taraflar
KartacaRoma Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Bilinmiyor Amellius (Sicilya valisi)
Güçler
35 ağır savaş gemisi 20 savaş gemisi
Kayıplar
7 gemi ele geçirildi 11 gemi

Lilybaeum Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

Muharebe öncesi

Kartaca ve Roma Cumhuriyeti, her iki tarafın karşılıklı durum ve haklarını ayrıntılı olarak belirleyen bir antlaşmayı MÖ 509 yılında imzalamışlardı. Her ne kadar aralarındaki ilişkiler dostane değilse de bu tarihten itibaren barış halindeydiler. Daha sonra MÖ 348 ve MÖ 306 yıllarında, etki alanlarını belirleyen antlaşmalar yapıldı. Diğer yandan Roma ve Kartaca Epirus Kralı Pyrrehus'a karşı MÖ 279 yılında bir işbirliği antlaşması imzalamıştı. Ancak Roma Cumhuriyeti'nin MÖ 264 yılında Sicilya'daki Messina kenti meselesine müdahale etmesi (Messana Muharebesi) Birinci Pön Savaşı'nı başlatmıştır. MÖ 241 yılına kadar süren kara ve deniz muharebeleriyle süren savaş Kartaca'nın yenilgisiyle sonuçlandı. Kartaca, Sicilya'yı ve Batı Akdeniz'deki deniz üstünlüğünü kaybettiği gibi ağır bir savaş tazminatı ödemek zorunda kaldı. Kartaca'nın taraf olduğu Paralı Askerler Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti Kartaca'dan yanaydı, ancak savaşın sonunda Korsika ve Sardinya Roma hakimiyetine geçmiştir. Kartaca, MÖ 237-218 yılları arasında Hİspanya'da, Hamilcar, Hasdrubal ve Hannibal önderliğinde yeni topraklar ilhak ederek durumunu güçlendirmiştir. Roma ise, Massalia'nı da teşvikiyle (günümüzde Marsilya) MÖ 226 yılında Hasdrubal'la bir antlaşma akdetti. Antlaşma, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca'nın etki alanı sınırının Ebro Nehri hattı olduğuna ilişkindir. Saguntum (bugünkü Sagunto) kenti, ırmağın güneyine düşmesine karşın MÖ 226 yılından itibaren Roma Cumhuriyeti'nin müttefikiydi. Bu nedenle Hannibal Barca'nın Hİspanyalı müttefikleri Saguntum'la çatışmaya girdiklerinde Roma, Hannibal Barca'yı duruma müdahale etmemesi yönünde uyarmıştı. Hannibal'in Saguntum'a saldırmasıyla İkinci Pön Savaşı başlamış oldu, Roma Senatosu Kartaca'ya savaş ilan etti. Savaş, on sekiz yıl sürecektir.

Buna karşın Roma Senatosu kuşatmanın sürdüğü sekiz ay boyunca Saguntum'a herhangi bir etkili destekte bulunmadı. Kent düşer düşmez Hannibal bir sonraki harekâtı için hazırlıklara başlamıştır.

Roma donanması MÖ 219 yılında İkinci İllirya Savaşı dolayısıyla 220 ağır savaş gemisiyle seferber edilmiş bulunuyordu. Konsül Publius Cornelius Scipio, 8 bin Romalı, 14 bin müttefik piyadesi ve 600 Romalı, 1.600 müttefik süvarisinden oluşan dört lejyonluk bir kuvvetle, 60 parça gemiden oluşan bir filo eşliğinde Hİspanya'ya yelken açtı. Ancak iki Kelt kabilesi İtalya'nın kuzeydeki Pacentia ve Cremona kolonilerine taarruz etti. Bu bölgedeki Romalılar Mutina'ya çekilmiştir. Bunun üzerine Keltler Mutina'yı kuşattı. Praetor Lucius Manlius Vuslo 600 Romalı piyade, 10 bin müttefik piyade ve bin müttefik süvariden oluşan iki lejyonluk bir kuvvetle Ariminium (bugünkü Rimini) üzerinden Cisalpina Galya'ya ilerlediler. Ordu iki kez pusuya düştü ve 1.200 adam kaybedildi. Daha sonra Mutina kuşatıldıysa Roma ordusu da gevşekçe kuşatılmış duruma düştü.[1] Bu olay üzerine Roma Senatosu harekete geçerek Scipio'nun iki lejyonunu ve 5 bin müttefik askerini Vulso'ya yardıma göndermiştir. Scipio kuvvetlerinin bu şekilde bölünmesi nedeniyle Hİspanya'ya MÖ 218 Eylülüne kadar hareket edilemedi.

Konsül Tiberius Sempronius Longus emrine ikisi Roma, ikisi müttefiklere ait olmak üzere dört lejyonda 8 bin Romalı, 16 bin müttefik piyade ile 600 Romalı, 1.800 müttefik süvarilik kuvvet verildi. Yüz altmış ağır savaş gemisiyle Afrika'ya yelken açma emri verildi.[2] Sempronius Sicilya'ya gidecek ve Afrika'nın işgali için hazırlıklarını orada tamamlayacaktı.

Hannibal Saguntum Kuşatması'ndan sonra ordusunu kış kamplarına aldı. Kardeşi Hasdrubal Barca komutası altında Hİspanya'daki15 bin asker ve 21 savaş filinin[3] yanı sıra Afrika'dan, 4 bin Kartaca garnizonundan olmak üzere 20 bin asker gönderildi.[3] Hannibal M.Ö. 218 yazında 90 bin piyade, 12 bin süvari ve 37 savaş filinden oluşan büyük bir orduyla Cartagena'dan yürüyüşe geçmiştir. Ebro Nehri'ni geçmeden önce üç kola ayrılan ordu Katalonya'da üç İber kabilesine saldırdı. Kartaca birlikleri İberya'yı iki aylık sefer sonunda, ciddi kayıplara karşın[4] üç parçaya ayırdılar. Kartaca Donanması'ndaki İberyalı müttefiklere bağlı 50 ağır savaş gemisi (sadece 32'si mürettebatlı) ve 5 hafif savaş gemisi İberya sularında kaldı.[5]

Savaşın ilk deniz harekâtı, 20 ağır Kartaca savaş gemisi ve bin askerle Lipari Adaları'na yapılan bir baskın olmuştur. Sekiz gemiden oluşan bir başka görev kuvveti Vulcan Adaları'na saldırmak için seferdeydi fakat Messina Boğazı'nda bir fırtına tarafından dağıtıldı. Daha sonra Siraküza donanması bu gemilerden üçünü bir direnmeyle karşılaşmadan ele geçirmiştir. Bir Kartaca filosunun Lilybaeum'a saldırı hazırlığı içinde olduğu, ele geçen Kartacalı mürettebatın sorgusunda öğrenilmiştir. II. Hiero, bu durumu Praetor Marcus Amellius bildirdi.

Muharebe

Kötü deniz koşulları Kartaca Filosu'nun harekâta başlamasını engellemiştir. Bununla birlikte Lilybaeum'da sadece 20 Roma savaş gemisi bulunmaktadır. Marcus Amellius, II. Hiero tarafından gelen uyarıyı aldıktan sonra, her gemiye uygun sayıda asker alarak, Kartaca filosu bölgeye gelmeden önce hazırlık yaptı. Hemen ardından sahil boyunca Kartaca filosunu gözlemek için ileri postalar çıkardı. Böylece sürpriz bir saldırıya uğramaktan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışmıştır.

Kartaca filosu Aegates Adaları'nda demir atıp geceyi bekledi. Şafakta Lilybaeum'a ulaşmak üzere ay ışığında yeniden yelken açtılar. Ancak Roma ileri postaları filoyu limana ulaşmadan önce saptamıştır. Alarma geçen Roma gemileri yelken açıp ilerlerken Kartaca gemileri de muharebe için açık denize yönelip yelkenleri topladılar. Kartaca savaş gemileri sayıca üstündü. Fakat mürettebat olarak eksik kadroluydu. Bu durumda Roma gemileri, borda ettikleri Kartaca gemilerindeki çatışmalarda askerce sayı üstünlüğüne sahiptiler. Bu durumda Roma gemilerine yaklaşıp bordalamaya çabalarken Kartaca gemileri de bundan kaçınarak Roma gemilerini mahmuzlamak için manevra yapmaktaydı. Bu manevralar sırasında Roma gemileri yedi Kartaca gemisini ele geçirmeyi ve 1.700 esir almayı başardılar. Diğer Kartaca gemileri savaş alanından çekilmeyi başardılar.

Devamı

Muharebenin sonucundan Roma, Kartaca'nın Sicilya'da bir üs kurmasını önlemiş oldu. Konsül Sempronius kısa süre sonra ordusunu bir filoyla Sicilya'ya getirmiştir. Bundan sonra Konsül, filosuyla Malta'ya hareket etmiştir. Adayı ele geçirdi ve buradaki Kartaca garnizonundan, Komutanları Hamilcar Gisco da dahil olmak üzere 2 bin tutsak aldı. Ardından, Kartaca Donanması'nın olası bir saldırısını karşılamak için Vulcan Adaları'na hareket etti. Bu arada Kartaca Donanması Bruttium'da (günümüzde Kalabriya) harekâta geçmiş ve Vibo Valentiya'ya bir baskın düzenlemişti. Konsül Sempronius, Ticinus Muharebesi haberi üzerine Roma Senatosu tarafından Konsül Scipio'ya destek olmak üzere geri çağrılmıştır. Bu emir üzerine 50 gemiyi Lilybaeum'da Marcus Amellius komutasında, 25 gemiyi de Vibo'da bırakarak bırakarak karadan ve denizden Ariminium'a (bugünkü Rimini) hareket etmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Adrian Goldsworthy, The Fall of Carthage Sh: 151 id = ISBN 0-304-36642-0
  2. ^ J.F. Lazenby, Hannibal’s War Sh: 71 id = ISBN 0-8061-3004-0
  3. ^ a b John Peddie, Hannibal’s War Sh: 14, id = ISBN 0-7509-3797-1
  4. ^ Adrian Goldsworthy, The Fall of Carthage Sh: 158 id = ISBN 0-304-36642-0
  5. ^ Theodore A. Dodge, Hannibal Sh: 172 id = ISBN 0-306-81362-9

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

Mago Barca, Kartacalı Hamilcar Barca’nın üçüncü oğlu, Barca ailesinin üyesi, 2.Pön Savaşlarında önemli rol oynayan; Hispania, Galya ve İtalya’daki Roma ordularına karşı savaşan Kartaca ordu komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Hasdrubal Barca</span>

Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Messana Muharebesi</span>

Messana Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasındaki ilk askeri muharebedir. Yüzyılı aşkın bir zaman sürecek olan Pön Savaşları'nın başlangıcıdır. Bu dönemde İtalya'nın güneyinde hakimiyetini kuran Roma, giderek Sicilya'da güç kazanmaya başlar. Ancak adada Roma yalnız değildir; batı sahillerinde Kartaca, güneydoğuda ise Siraküza kentinde II. Heiro egemendir. Ayrıca Siraküzalı Agatokles döneminde adaya getirilmiş olan paralı askerler olan Mamertinler de kuzeydoğudaki Messana kenti çevresinde hakimdirler. Agatokles'in ölümü üzerine şehirde denetimi ele geçirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Lipari Adaları Deniz Muharebesi</span>

Lipari Adaları Muharebesi, Birinci Pön Savaşı sırasında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca donanmaları arasındaki ilk silahlı çatışmadır. Bir muharebeden çok bir pusudan oluşan çatışmada Kartaca zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mylae Deniz Muharebesi</span>

Mylae Deniz Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında yapılan ilk gerçek deniz muharebesidir. Muharebe, MÖ 260 yılında, Birinci Pön Savaşı'nın bir çatışmasıdır. Bu muharebe, Mylae'nin ele geçirilmesi kadar, Roma Cumhuriyeti'nin Sicilya üzerinde hakimiyet kurması yönünden de önemliydi. Aynı zamanda bir Roma filosunun ilk muharebe başarısı olmuştur.

Panormus Muharebesi, MÖ 251 yılında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında gerçekleşen Birinci Pön Savaşı'nın bir muharebesidir. Roma kuvvetlerine Lucius Caecilius Metelius, Kartaca kuvvetlerine ise Hasdrubal komuta etmiştir. Muharebe sonucu ortaya çıkan Roma zaferi, Sicilya'daki Panormus'un savaşın sonuna kadar Roma Cumhuriyeti hakimiyeti altında kalmasını sağlamıştır. Panormus Muharebesi, Birinci Pön Savaşı'nın en büyük kara muharebesidir.

Drepana Deniz Muharebesi, MÖ 249 yılında Birinci Pön Savaşı'nın bir parçası olarak Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Sicilya'nın batısında bugünkü Trapani yakınlarında yapılmıştır.

Ecnomus Burnu Deniz Muharebesi, Birinci Pön Savaşı'nda Sicilya'daki Ecnomus Burnu açıklarında Kartaca Donanması ile Roma Cumhuriyeti Donanması arasında, MÖ 256 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe esasen Roma Cumhuriyeti'nin, Kuzey Afrika topraklarında, doğrudan Kartaca üzerine bir harekât başlatmaya karar verilmesinin bir sonucu olmuştur. Muharebenin sonucunda Kartaca Donanması, gemilerinin yaklaşık yarısını kaybederek yenilgiye uğramıştır. Bu zaferin ardından Roma Donanması Kuzey Afrika kıyılarına doğru hareketine devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aegates Adaları Deniz Muharebesi</span>

Aegates Adaları Deniz Muharebesi ya da Aegusa Adaları Deniz Muharebesi MÖ 10 Mart 241 tarihinde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Sicilya'nın doğu açıklarındaki Aegadian Adaları civarında gerçekleşmiş olup Birinci Pön Savaşı'nın son muharebesidir. Kesin sonuçlu bir muharebe olması yanında Birinci Pön Savaşı'nın sonunu da belirlemiş, savaşın Roma tarafından kazanılmasında tayin edici muharebe olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Pön Savaşı</span> I. Pön Savaşı

Birinci Pön Savaşı, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında MÖ 264 - 241 yılları arasında gerçekleşmiş olan muharebelerdir. Bu muharebeler, iki devlet arasında yaşanan üç büyük savaştan ilkidir. Bu iki güç 23 yıl boyunca Batı Akdeniz hakimiyeti, öncelikle Sicilya Adası'nın ve civar suların kontrolü için mücadele etti. Kendi esas hakimiyet alanları olan İtalya Yarımadası ve Kuzey Afrika'dan daha küçük ölçekteki bu bölge için mücadele, Akdeniz ticareti açısından stratejik önemdeydi. Savaş başladığında, bugünkü Tunus sınırlarında yer alan Kartaca, Batı Akdeniz'de hakim güç durumundaydı. Ancak savaşın sonunda zafer Roma Cumhuriyeti'nin oldu ve Kartaca'ya son derece ağır antlaşma şartları ile büyük bir mali savaş tazminatını kabul ettirdi.

Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında gerçekleşen Pön Savaşları'nın ve bu savaşlar sırasında gerçekleşen Paralı Askerler Savaşı'nın zaman dizinidir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

Ron Geçişi Muharebesi, İkinci Pön Savaşı'nın bir muharebesidir. Hannibal Barca komutasındaki Kartaca ordusu, MÖ 218 yılı sonbaharında İtalya'ya doğru yürüyüşü sırasında, Nehrin doğu yakasında bir Kelt kabile konfederasyonuyla çatışmaya girmiştir. Roma yanlısı ve Roma ordusu lehine hareket eden kelt savaşçıları, nehrin doğu yakasında Marsilya'da kamp kurdular. Amaçları Kartaca Ordusu'nun İtalya üzerine ilerlemesini önlemekti. Nehir geçişi için alınan bu önlemi gören Hannibal bir karşı önlem almıştır. Buna göre Bomilcar'ın oğlu Hanno komutasında bir görev kuvveti, nehri başka bir noktadan geçerek Kelt kampının gerisine sarkacaktır. Planlanan bölgeye ulaşan Hanno dumanla işaret verdiğinde Hannibal de ordunun büyük kısmıyla nehri geçmeye başlamıştır. Kelt kuvvetleri Hannibal'in ordusu karşısında toplanmışlardı. Bu durumdan yararlanan Hanno saldırıya geçti ve kesin bir bozgun sağladı. Kartaca kuvvetlerinin kazandığı bu zafer, her ne kadar Roma kuvvetleri karşısında elde edilen bir başarı değilse de savaşın gidişatı üzerinde derin bir etki yaratmıştır. Kartaca ordusu Ron boylarında durdurulabilmiş olsaydı İtalya topraklarına girişi aynı yıl içinde olmayabilirdi. Hannibal için bu zafer, Hİspanya dışında elde ettiği ilk büyük başarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trebia Muharebesi</span>

Trebia Muharebesi, MÖ 218 ile 201 yılları arasında geçen İkinci Pön Savaşının MÖ 218 yılı Aralık ayında Hannibal’ın komuta ettiği Kartaca ile Roma Cumhuriyeti ordusu arasındaki ilk büyük çarpışması olup gündönümü zamanlarına tekabül etmektedir. Roma’nın ağır kayıplar verdiği savaş alanının kendi kısımlarında başarılı yaklaşık 2,5 lejyonunu Piacenza'ya geri çekmeyi başarmakla birlikte Roma’nın ağır kayıplarla büyük bir hezimete uğradığı çarpışmadır. Hannibal bu çarpışmada kendisini Roma’dan üstün bir duruma getiren dikkatli ve yenilikçi taktik yeteneğini uygulayarak büyük başarı ve ün kazandı. Aceleci ve dar görüşlü karşıt Roma komutanı Konsül Tiberius Sempronius Longus, kendisinin fiziksel koşulların uygun olmayışına rağmen cephe saldırısına tahrik edildiğini ve bir tuzağın içine çekildiğini fark etmekte başarısız oldu.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 211'de ölen konsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, Roma Cumhuriyeti'nin bir general ve devlet adamı idi.

Tiberius Sempronius Longus, İkinci Pön Savaşı'nda Romalı komutan ve konsül, Publius Cornelius Scipio'nun çağdaşı. MÖ 218'de, Sempronius, 160 Adet gemi ile Afrika'ya kuvvet ve destek toplamak üzere, Scipio ise İberya'ya Hannibal'ın yolunu kesmek üzere gönderildi. Bu günlerde, Sempronius Lilybaeum'dan hareket ederek Sicilya'dan Kartacalıların elinde bulunan Malta adasını ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Pön Savaşı</span>

Üçüncü Pön Savaşı, MÖ 149 - MÖ 146 döneminde eski Fenike kolonisi olan Kartaca Cumhuriyeti ile antik Roma Cumhuriyeti arasından yapılan üçüncü ve son savaştır.

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.