Lilybaeum Kuşatması

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.

MÖ 251'de Roma Sicilya sefer ordusu Panormus Muharebesi'ni kazandıktan sonra, Roma Senatosu daha gayet büyük yeni bir Romalı ordusu kurup bu ordu ile Sicilya'ya saldırıya geçip ve bu saldırı ile Kartaca ordusunu Sicilya'dan kesin olarak puskurtup atmayı amaç edindi. Bu amaç ile Romalılara büyük bir donanma ve bir ordu hazırladılar. Kurulan bu yeni filo 240 gemiden oluşmaktaydı. Bu planlanan askeri seferin başında MO 249 yılında Roma konsülü olan "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" görev verildiği gibi iki diğer tecrübeli Romalı general de (Gaius Atılıus Regülüş Serranus" ve "Lucius Manlıus Vulso Longus) 'da bu orduda komtanliga görevlendirildi. Bu sefer için Romalı Lejyoner askerleri yakında normal olarak muharebeye katılan donanma kadirgalar tayfaları ile yardımci Romalı birlikleri de bulunmaktaydı, Kurulan bu yeni Romalı sefer ordusunun mevcudu yaklaşık 100.000 kişi idi.

Caius Atilius Regulus Serranus ve Lucius Manlıus Vulso Longus daha önceki yıllarda Roma Konsülü görevi yapmışlar; bu görevle Sicilya'da yapılan muharebelere katılmışlar ve geniş savaş tecrübesi kazanmışlardı. Roma ordusu donanma ile Lilybeaum kalesi yakınlarına çıkartıldı. ve hemen kuşatma düzenine geçme hazırlıklarına başladı. Hemen kuşatma savaş makınaları yapımına başladılar ve bir etkin kuşatma için gerekli olan mancınıklar, kuşatma kuleleri; kale kapısı kırma mahmuzları ve siperleri koruma portatif koruma duvarları yapmaya başladılar. Roma ordusu Lilybaeum kalesini çevreleyen bir hendek ve çit siper sistemi kurdu ve buralara birlikler yerleştirdi. Kale duvarlarını yıkmak için şehir surları altına tüneller kazmaya lağımlar patlatmaya hazırlanmaya başladılar. Roma donanması iç limanda bulunan Kartaca donanma filosunu ablukaya aldı.

Tarihsel olarak Kartacalılar kendi halkından topladıkları asker yerine ticari paralı asker kullanmakta idiler ve şehrin savunması 10.000 kadar paralı askerden oluşan bir paralı askerler ordusuna bırakılmıştı. Bu muharebenin tarihini yazan Yunan Polybius'a göre Kartacalı ticari asker birlikleri subayları önceden aralarında gizli bir toplantı yapıp bu toplantıda Romalılara karşı çıkamıyacakları korkularını beyan ederek kusatma muharebesi kötüye gitmeye yüz tuttuğu zaman hep birlikte Kartaca ordusundan kaçıp Romalılar ordusuna katılma kararı vermişlerdi. Fakat Kartacalı olan yönetim liderleri Kartaca ordusunun ticari askerlerinin subaylarının yaptığı bu komplo planından haberdar oldu ve bu planı hazırlamada başı ceken paralı asker subaylarını tespit ettiler. Kaleden yapılan bir huruc harekâtı sonunda bu tespit edilen komplocu subaylar kale kapısından döndürülerek şehir içine alınmadılar. Geride kalan paralı askelerlerin böylece Kartaca'ya sadakatleri garanti edilmiş oldu. Kuşatma devam ederken Kartaca gemileri Kartaca'da yeniden toplanan ticari askerli birliklerini Drepana (modern Trepani)'ye getirmeye devam ettiler ve bu askerler Romalılardan gizlice kaleye gelip kaledeki Kartaca savunma birliğini takviye etmeyi başardı. Bunların yanlarından kaleye taşıdıkları iaşe ve malzeme de kalenin tedarik problemini bir parça hafifletti.

Lilybaeum sahilinde çıkan büyük bir deniz fırtınası Romallıların kuşatma makinelerini savunmak için hazırladığı savunma mevzilerinin hepsini yerle bir etti. Bunundan haberdar olan kaledeki Kartaca savunma birliği bir "huruç" hareketi düzenleyip savunmasız kalan bu Romalı kuşatma makineleri üzerine saldırıya geçtiler. Bu saldırı ile Romalıların hazırladıkları tüm kuşatma makinelerinin hepsini ataşe verip yakıp tahrip ettiler.

Bu zarar zamanla ve özel bir gayretle Romalılar tarafından telafi edilebilinirdi. Ama geleneksel olarak Romalılar konsüller ve sefer ordusu komutanları görevlerini bir yıl sürdürmekte ve ertesi yıl yeni bir konsül veya komutan atanmakta idi. Bu kusatma makinelerinin tahribindne hemen sonra Roma komutanlarının görevi sona erdi ve tecrübeli konsüller tam bu sırada ayrılmak zorunda kaldılar. Lilybaeum kuşatması ordusu komutanlığına Kartacalılarla muharebede tecrübeli konsüller ayrıldılar. Geride kalan en yüksek rütbeli Konsül Publius Claudius Pulcher bu Romalı sefer ordusunun komutasını üzerine aldı. Publius Claudius Pulcher Kartaca'nın deniz gücünü kırmayı stratejik amaç edindi ve bu amaçla Roma donanması ile Drepana 'da bulunan Kartaca donanmasına bir baskin saldırı planladı. MÖ 249'da bu plana göre yapılan Drepana Deniz Muharebesi, tüm Pon Savaşı boyunca Roma donanmasının önce ve sonra eşini görmediği, gayet büyük bir hezimet ile sonuçlandı. Kartaca donanması 93 Romalı gemisini çalışır şekilde eline geçirdi ve bu deniz savaşından esir alınmadan veya tahrip edilmeden kaçabilen Romalı donanma gemisi sayısı sadece 30 tane idi. Bu hezimetin plancısı ve komutanı olan Konsül Publius Claudius Pulcher tüm itibarını kaybetti ve Roma'ya geri çağırılarak hezimetinin cezası olarak tüm şahsi servetini devlete parasal tazminat olarak ödeme cezasına çarptırıldı. Drepana Deniz Savaşı'ndan sonra Romalıların elinde geride kalan donanmaya ikinci yeni Konsül Lücius Junius Pullus komutan olarak atandı. Fakat Kartaca donanması bu Roma donanmasına da saldırdı ve bu donanmayı da tahrip etti.

Romalılar Sicilya'ya yapılan ticaretin Drepane'den geçmesini önlemek için Drepane'yi abluka edecek tedbirler almaya gayret ettiler. Buna karşı tedbir olarak MÖ 247'de Kartacalılarının Sicilya'da en yüksek komutanı ve bas yöneticisi olan Hamilcar Barca emri altında bulunan Kartacalı ordusunu ve adanın tiacaretini adanın başka taraflarına teksif etmeye başladı. Romalılar Lilybaeum kalesini (böylece Karatça'ya ait Sicilya kısmını) ellerien geçrırmek için diğer çabalar yaptılar. Fakat Romalıların istedikleri amaça varmaları ancak MÖ 241'de Kartaca donanmasına karşı Aegates Adaları Deniz Savaşı'nda kesin bir zafer kazanmaları ile mümkün oldu. Romalıların kazandığı bu deniz savaşi zaferi sonunda Kartacalılar Romalılar tarafından tespit edilen şartlarının hepsini mecburen kabul ettikleri bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldılar. Bu Romalıların dikte ettiği barış antlaşması ile Romalılar Lilybaeum dahil tüm Sicilya adası'nin yönetimini Kartaca'nin elinden aldılar ve Kartaca Sicilya' adasını temelli olarak terk etti.

• Kartaca
• Birinci Pön Savaşı

• Polybius (Ing., tr.:W. R. Paton) The Histories. The Loeb Classical Library. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Diodorus Siculus. (Ing., tr.:C. H. Oldfather) The Library of History. The Loeb Classical Library. TCambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Walbank, F.W. (1957). A Historical Commentary on Polybius. Oxford: Oxford University Press.
• Freeman, E.A. (1894). The History of Sicily. Oxford: Oxford University Press.
• Morrison, J.S. (1996). Greek and Roman Oared Warships, 399-30 B.C. Oxford: Oxbow Books.

• Lilybaeum Kuşatmasi, MÖ. 250-241 24 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.