Lilium ponticum - Turkipedia

Lilium ponticum

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Plantae
Şube:	Tracheophyta
Sınıf:	Liliopsida
Takım:	Liliales
Familya:	Liliaceae
Alt familya:	Lilioideae
Oymak:	Lilieae
Cins:	Lilium
Tür:	L. ponticum

İkili adlandırma

Lilium ponticum

K.Koch, Linnaea 22: 234 (1849).

Vikitür'de Lilium ponticum ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Wikimedia Commons'ta Lilium ponticum ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Lilium ponticum veya bilinen adıyla Hemşin zambağı, Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesi ve Gürcistan'da görülen bir zambak türüdür.

Özellikleri

Hemşin zambağı 30 ila 75 santimetreye kadar büyüyebilen uzun ömürlü bir bitki türüdür. Koni şekilli zambak soğanının çapı 3 ila 5 santimetre arasında değişmektedir. Dik gövde zambak soğanının üzerinde gelişir. Zambağın yapraklarını 33-82 milimetre uzunluğunda ve 8-20 milimetre genişliğindedir. Yaprakların altı kısa kıllarla kaplıdır.

Hemşin zambağının çiçekleri şekil olarak Türk zambağına benzerdir ama düz ve yuvarlaktır. Çapı 31 ila 45 milimetre arasında değişen çiçekler keskin kokuludur. Çiçeklerin rengi tereyağı sarısı ve koyu turuncu arasında değişmektedir.

Yayılımı

Tür, Rize, Trabzon, Artvin ve Gürcistan'da görülmektedir. Lilium ponticum artvinense alt türü Artvin iline özgüdür. Tür, deniz seviyesinden 1800-2400 metre yükseklikte yaşamaktadır. Artvinense alt türü 1500-1800 metre arasında da görülmektedir.

Hemşin zambağına dağ çayırlarında, gür yamaçlarda, huş ağacı çalılıklarında ve nehir kıyılarında rastlanmaktadır. Tür, genellikle nemli, gölgeli, volkanik kayalı ve çok humuslu topraklarda yetişir.

Tarihçe

Lilium ponticum ilk kez 1849 yılında Karl Heinrich Koch tarafından tanımlamıştır. Pontus bölgesi bitkiye bilimsel adını vermiştir. Türün holotipi yok olmuş olsa da, William T. Stearn Hemşin zambağını kısaca tasvir etmiştir. İlk kez 1911'de belgelenen Lilium artvinense ise 1969'da bu adı almıştır.

Kaynakça

P.H. Davis (Hrsg.): Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 8, S. 281–282, Edinburgh University Press, ISBN 0852244940
Mark Wood: Lily Species - Notes and Images. CD-ROM, Fassung vom 13. Juli 2006
Paul Furse: Lilies of North-East Turkey, in: RHS Lily Yearbook 1964, p. 64–66
↑ I. Resetnik, Z. Liber, Z. Satovic, P. Cigic, T. Nikolic: Molecular phylogeny and systematics of the Lilium carniolicum group (Liliaceae) based on nuclear ITS sequences, in: Plant Systematics and Evolution, 265: 45–58 (2007)
↑ Nursel Ikinci, Christoph Oberprieler, Adil Güner: On the origin of European lilies: phylogenetic analysis of Lilium section Liriotypus (Liliaceae) using sequences of the nuclear ribosomal transcribed spacers In: Willdenowia 36, 2006, S. 647–656. DOI:10.3372/wi.36.36201

İlgili Araştırma Makaleleri

Doğu Karadeniz meşesi, kayıngiller (Fagaceae) familyasından 15 m'ye kadar boy yapan çalı görünümünde bir meşe türü.

Allium, Alliaceae familyasına dahil olan ve soğan, sarımsak, pırasa gibi çok bilinen türleri içeren bir bitki cinsidir. İçermiş olduğu 1250 kadar tür ile dünyanın en büyük bitki cinslerinden biri olan Allium, bazı sınıflandırmalarda Liliaceae familyasına dahil edilmiştir. İçerdiği türler çok yıllık ve yumru gövdeli olup, tipik soğan ya da sarımsak koku ve tadını veren kimyasal bileşikler üretirler. Pek çoğu yenilebilir türdür.

Lale (Tulipa), zambakgiller (Liliaceae) familyasından Tulipa cinsini oluşturan güzel çiçekleri ile süs bitkisi olarak yetiştirilen, soğanlı, çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı.

Orman gülü, fundagiller (Ericaceae) familyasından Rhododendron cinsinin 800 kadar türünü içeren çiçekli bitkilerin ortak adı. Gösterişli çiçekleri nedeniyle bahçelerde ve saksıda yetiştirilir.

Zambak veya gerçek zambak (Lilium), zambakgiller (Liliaceae) familyasının çiçek soğanıyla yetişen, hepsi büyük belirgin çiçekli, otsu çiçekli bitkilerin bir cinsidir. Zambakgiller familyasında bu cinsin 110 civarı bitki türü vardır.

Zambakgiller (Liliaceae), Liliales takımına ait bir bitki familyası.

Yelken çiçeği, Spathiphyllum cinsi ev bitkilerine verilen genel ad. Spathiphyllum, Araceae familyasından Amerika kıtasının tropikal bölgelerine ve güneydoğu Asya ‘ya özgü yaklaşık 47 monokotiledonous çiçekli bitki türünün bir cinsidir. Bazı Spathiphyllum türleri genellikle spath veya barış zambakları olarak bilinir.

Tüylü (Kirpikli) zambak, zambakgiller (Liliaceae) familyasından soğanlı çok yıllık, 60–150 cm boylanabilen otsu bir bitkidir.

Lilium bosniacum, Bosna-Hersek'te yetişen bir zambak türüdür. Zlatni Ljiljan ve Bosanski Ljiljan olarak da bilinir.

Solanum diphyllum, Solanum cinsine bağlı bir bitki türüdür. Bu tür ilk olarak Carl Linnaeus tarafından 1753 tarihli Species Plantarum adlı kitabında tanımlanmışlardır.

Salix trabzonica, Alexei Konstantinovich Skvortsov tarafından tanımlanan bir söğüt türüdür. Salix trabzonica, söğütgiller familyasındandır. Türkiye'nin Trabzon iline endemiktir. Yaklaşık olarak 2100 metre rakımlı yerlerde yaşar. Çiçeklenme zamanı temmuz ayıdır. Salix trabzonica'nın yaprakları elips şeklinde ve 50-80 x 17-32 milimetre ölçülerindedir. Yaprakların alt yüzü kısa basık tüylü ve grimsi-yeşil, üst yüzü ise tüysüz ve koyu yeşil renklidir. Yaprakların uçları sivridir.

Rize kaplanotu veya bilimsel adıyla Doronicum balansae, papatyagiller familyasından bir bitki türüdür. Ermenistan'ın tehlike altındaki türlerinin listelendiği Kırmızı Kitap'ta yer almaktadır.

Hemşin otu veya bilimsel adıyla Erigeron annuus, papatyagiller familyasından bir bitki türüdür.

Laz gagageveni veya bilimsel adıyla Oxytropis lazica, Pierre Edmond Boissier tarafından tanımlanmış, baklagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Güney Kafkasya'da yaygın olarak görülen Laz gagagevenine, Türkiye'nin Artvin, Rize, Trabzon, Bayburt, Ağrı ve Giresun illerinde rastlanmıştır. Yaklaşık 2100-2900 metre yükseklikteki alpin çayırlıklarda görülmektedir. Haziran ve temmuz aylarında çiçek açan Laz gagageveni, temmuz ve ağustos aylarında meyve verir. Yaprak uzunluğu 2 ila 6 santimetre arasında değişmektedir. Taç yaprakları açık mavi renklidir. Sarı-beyaz tüylerle kaplıdır.

Poci veya bilimsel adıyla Osmanthus decorus, zeytingiller familyasından yaprak dökmeyen bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Soğan (botanik)</span> etli yaprakları veya yaprak tabanlarıyla bitkinin uykusunda gıda depolama organı olarak işlev gören kısa bir gövde

Botanik'te soğan yapısal olarak etli yaprakları veya yaprak tabanlarıyla bitkinin uykusunda gıda depolama organı olarak işlev gören kısa bir gövdedir.

Göğcegözü veya bilimsel adıyla Brunnera macrophylla, hodangiller familyasından Kafkasya ve Artvin'e özgü çok yıllık bir bitki türüdür. Dayanıklı ve köksaplı olan göğcegözü, 30 ila 45 santimetreye kadar büyüyebilir. Mart ve Mayıs ayları arasında çiçeklenir. Türün kültivarlarından 'Hadspen Cream' ve 'Jack Frost' Kraliyet Bahçıvanlık Derneği tarafından verilen Garden Merit Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağ lalesi</span>

Dağ lalesi veya bilimsel adıyla Tulipa armena, zambakgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Türün bilimsel adı bitkinin yetiştiği Ermeni Yaylası'ndan gelmektedir. Ermenistan, Türkiye, İran ve Güney Kafkasya'ya endemiktir.

Kaf zambağı, Kafkas zambağı, Artvin zambağı veya bilimsel adıyla Lilium kesselringianum, zambakgiller familyasından çok yıllık bir zambak türüdür. Kafkasya, Artvin ve Ardahan'ın Posof ilçesine endemiktir. Deniz seviyesinden 1450 ila 2400 metre yükseklikteki koruluk yamaçlar, çayırlıklar, Piceae ormanları ve tahıl tarlalarında yetişmektedir.

Bey zambağı veya bilimsel adıyla Lilium monadelphum, Kafkasya, Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesi ve Kırım'a endemik, zambakgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.