İçeriğe atla

Liliensternus

Liliensternus
Yaşadığı dönem aralığı: 227-201,3 myö
Noriyen-Üst Triyas[1] 
Yeniden imar edilmiş iskelet örneği
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
Klad:Neotheropoda
Cins:†Liliensternus
Welles, 1984[2]
Tip tür
†Lilliensternus liliensterni
Huene, 1934
Sinonimler
  • Halticosaurus liliensterni (Huene, 1934)
Spekülatif bir arma ile restore edilmiş Liliensternus

Liliensternus, yaklaşık 210 milyon yıl önce Triyas Dönemi'nin sonunda, şimdiki Almanya'da yaşayan, soyu tükenmiş bir bazal neoteropod dinozor cinsidir. Liliensternus, orta büyüklükte, iki ayaklı, yerde yaşayan bir etoburdu ve 5.15 metre uzunluğa kadar büyüyebiliyordu. Avrupa'dan en iyi temsil edilen Triyas theropodu ve bilinen en büyüklerinden biridir.[3]

Sınıflandırma

Liliensternus sp.'ye atanan dişler.

1934'te Huene, onlara Halticosaurus liliensterni[4] adını verdiği iki iskeleti tanımladı, ancak 1984'te Samuel Paul Welles, Halticosaurus türü H. longotarsus'un bir nomen dubium olduğu sonucuna vardı. Halticosaurus hakkında literatürde yazılanların çoğu aslında H. liliensterni ile ilgiliydi. Welles bu nedenle yeni bir cins oluşturdu: Liliensternus, yine Rühle von Lilienstern'i onurlandıran isim.[5] Yeni tür adı Liliensternus liliensterni oldu. Rowe (1989), Liliensternus'un Dilophosaurus'tan daha fazla türetildiğini buldu. 1993'te Cuny ve Galton tarafından Fransa'da bulunan parça parça kalıntılar için adlandırılan ikinci bir tür olan Liliensternus airelensis, fazladan bir çift servikal pleurocoel'e sahipti, 2007'de ayrı bir cins olan Lophostropheus'a yeniden atandı.[6] Aslen Halticosauridae'ye atanan Liliensternus, bugün Neotheropoda'nın temel bir üyesi olarak kabul edilir.

Aşağıdaki evrim ağacı, Hendrickx ve diğerleri tarafından derlenen erken dönem theropod gruplarının ilişkilerinin bir sentezini göstermektedir. 2015 yılında, tüm çalışmaların aynı fikirde olduğu Liliensternus'un konumu da dahil olmak üzere.[7]

Neotheropoda
 

Coelophysidae

 
 
 

Liliensternus

 
 
 

Zupaysaurus

 
 
Dilophosauridae
 

Dilophosaurus

 
 

Dracovenator

 
 
Averostra
 

Ceratosauria

 
Tetanurae
 

Cryolophosaurus

 
 

Sinosaurus

 
 
 

Monolophosaurus

 
 

Orionides

 
 
 
 
 
 
 
 

Paleoekoloji

Arka planda Plateosaurus ile Liliensternus'un (ön planda) restorasyonu

Liliensternus, paleocoğrafyasında bulunan Plateosaurus gibi daha büyük otoburları avlayabilecek aktif iki ayaklı bir etoburdu. İsviçre, Sachsen-Anhalt, Almanya'da keşfedilen malzeme ve Almanya'nın Baden-Württemberg kentinden gelen diş, Liliensternus'un sürüngenler, therapsidler ve Plateosaurus ile bol olan eski taşkın yataklarında yaşadığını gösteriyor.[8] Paul (1988), Liliensternus'un kesici diş dizilerini prosauropodları etkisiz hale getirmek için ve hızlı ornithischianları yakalamak için hızını kullandığını belirtti.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Liliensternus". paleobiodb.org. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Liliensternus". paleobiodb.org. 
  3. ^ Rauhut, O.M.W. & A. Hungerbuhler, 1998, "A review of European Triassic theropods". Gaia 15. 75-88.
  4. ^ F. v. Huene. 1934. Ein neuer Coelurosaurier in der thüringischen Trias [A new coelurosaur in the Thuringian Trias]. Paläontologische Zeitschrift 16(3/4):145-170
  5. ^ S.P. Welles, 1984, "Dilophosaurus wetherilli (Dinosauria, Theropoda): osteology and comparisons", Palaeontographica Abteilung A 185: 85-180
  6. ^ Ezcurra, M.D, and Cuny, G. (2007). "The coelophysoid Lophostropheus airelensis, gen. nov.: a review of the systematics of "Liliensternus" airelensis from the Triassic-Jurassic boundary outcrops of Normandy (France)." Journal of Vertebrate Paleontology, 27(1): 73-86.
  7. ^ Hendrickx, C., Hartman, S.A., & Mateus, O. (2015). An Overview of Non- Avian Theropod Discoveries and Classification. PalArch’s Journal of Vertebrate Palaeontology, 12(1): 1-73.
  8. ^ O. Jaekel. 1913. Über die Wirbeltierfunde in der oberen Trias von Halberstadt [On the vertebrate finds in the Upper Triassic of Halberstadt]. Paläontologische Zeitschrift 1:155-215
  9. ^ Predatory Dinosaurs of the World. Simon & Schuster. 1988. s. 267. ISBN 0-671-61946-2. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Triyas</span> 252 ile 201 milyon yıl önce arasını kapsayan, Mezozoyik Zamanın ilk dönemi

Triyas, 251,902 milyon yıl önce (myö) Permiyen Dönemi'nin sonundan 201,4 myö Jura Dönemi'nin başlangıcına kadar 50,5 milyon yılı kapsayan jeolojik bir dönem ve sistemdir. Triyas, Mezozoyik Zaman'ın ilk ve en kısa dönemidir. Dönemin hem başlangıcı hem de sonunda büyük yok oluşlar görülmüştür. Triyas Dönemi, Erken Triyas, Orta Triyas ve Geç Triyas olmak üzere üç devreye ayrılır.

<i>Dilophosaurus</i> teropod dinozor cinsi

Dilophosaurus, Erken Jura döneminde Kuzey Amerika'da yaşamış bir bazal teropod dinozor cinsidir.

<i>Plateosaurus</i>

Plateosaurus, geç Triayas dönemimde yaklaşık 214 ile 204 milyon yıl önce şimdiki Avrupa kıtasında yaşamış olan bir plateosaurid dinozor cinsidir. Plateosaurus, sauropodomorph dinozorların atası olarak "prosauropod" olarak da isimlendirilir. 2011 yılına kadar iki türü keşfedildi; P. engelhardti ve P. gracilis. Geçmişte başka türlerde keşfedilmesine rağmen plateosaurid dinozorların tür taksonomisinde geniş bir görüş birliği olmadığından kabul edilmemiştir.

<i>Sarcosaurus</i> 205-190 milyon yıl önce Avrupa ana karasında yaşamış etobur bir dinozor

{{

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dilophosauridae</span> dinozor familyası

Dilophosauridae, orta ve büyük boylu bazal teropod dinozorları kapsayan, şüpheli bir familyadır. Dilophosaur ismi Grekçe'den türetilmiştir: di “iki” anlamına, lophos “tepe” anlamına, -sauros da “kertenkele” anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Neotheropoda</span> teropod kladı

Neotherapoda, Coelophysoidleri ve diğer gelişmiş teropod dinozorları içeren bir kladdır. Aynı zamanda Triyas-Jura yok oluşundan sağ kurtulan tek teropod kladıdır. Averostranlar dışında tüm neoteropodların soyu erken Jura döneminde tükendi.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<span class="mw-page-title-main">Averostra</span> teropod kladı

Averostra, çoğu theropod dinozorun içinde bulunduğu, Ceratosauria ve Tetanurae'yi içeren bir teropod dinozor kladıdır. Her iki klad'da Kretase dönemine kadar hayatta kaldı. Kretase-Paleojen neslinin tükenmesi olayı meydana geldiğinde, ceratosaurianlar ve Tetanurae grubundan, tyrannosauroidler ve Maniraptoriformlar hala mevcuttu. Ancak yok oluştan sadece bir Maniraptoran alt grubu olan Aves, sağ çıktı ve özellikle Kretase Paleojen yok oluşu sonrası türleşerek günümüzedeki kuşları oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Röt Oluşumu</span>

Röt Oluşumu veya Rötton Oluşumu, Almanya'daki Buntsandstein'ın jeolojik bir oluşumudur. Orta Triyas dönemine ait fosilleri muhafaza eder. Oluşum, Plattenstein ve Solling Oluşumları üzerinde yer alır ve Jena Oluşumu tarafından örtülüdür.

<span class="mw-page-title-main">Maniraptoromorpha</span> dinozor kladı

Maniraptoromorpha, Ornitholestes, Compsognathidae ve Maniraptoriformes gibi taksonları içeren coelurosaurian theropod dinozorlarının bir dalıdır. En azından yukarıda bahsedilen Ornitholestes ile Maniraptoriformes gruplandırmasında destek gösteren birkaç filogenetik analiz yapılmıştır. Bu grup, onu "Vultur gryphus 'u içeren ve Tyrannosaurus rex 'i hariç tutan en kapsayıcı klad" olarak tanımlayan Andrea Cau tarafından seçildi.

<i>Zupaysaurus</i> bazal teropod

Zupaysaurus, şimdiki Arjantin'de Geç Triyas'ın Noriyen evresinde yaşamış, erken dönem theropod dinozorların soyu tükenmiş bir cinsidir. Zupaysaurus fosilleri, kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'ndaki Los Colorados Formasyonu'nda bulundu. Henüz tam bir iskelet keşfedilmemiş olsa da, Zupaysaurus 4 metreye (13 ft) kadar uzunluğa sahip iki ayaklı bir yırtıcı olarak kabul edilebilir. Burnu boyunca uzanan iki paralel tepesi olabilir.

<i>Eodromaeus</i> bazal dinozor cinsi

Eodromaeus, Arjantin'in Geç Triyas döneminde yaşamış, bazal teropod olduğu önerilmiş soyu tükenmiş bir dinozor cinsidir. Bilinen en eski dinozorların çoğu gibi, Kuzeybatı Arjantin'deki Ischigualasto-Villa Unión Havzası'nın Karniyen dönemindeki Ischigualasto Oluşumu'ndan geliyor. Keşfi üzerine, bir bazal sauropodomorf olarak yeniden yorumlanan çağdaş Eoraptor'un yerini alan en eski gerçek teropodlardan biri olduğu iddia edilmiştir.

<i>Protoavis</i> tartışmalı Triyas taksonu

Protoavis, Post, Teksas yakınlarındaki Geç Triyas'ın Noriyen evresi yataklarından parça parça kalıntılardan bilinen sorunlu bir sürüngen taksonudur. Hayvan üzerinde çok fazla tartışma var ve Protoavis'in gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı yorum var. İlk tanımlandığında, fosillerin ilkel bir kuşa ait olduğu belirtilmişti; bu, eğer teşhis geçerliyse, kuşların kökenini 60-75 milyon yıl geriye itecekti.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich von Huene</span>

Friedrich von Huene, tam adı Friedrich Richard von Hoinigen, 20. yüzyılın başlarında Avrupa'daki herkesten daha fazla dinozorun adını değiştiren bir Alman paleontologdu. Ayrıca çeşitli Permo-Karbonifer dört üyeli omurgalıları hakkında önemli katkılarda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Coelophysidae</span> bazal teropod familyası

Coelophysidae, ilkel etçil theropod dinozorlarının bir familyasıdır. Çoğu türün boyutu nispeten küçüktü. Familya Geç Triyas ve Erken Jura dönemlerinde gelişti ve çok sayıda kıtada bulundu. Coelophysidae'nin birçok üyesi, hız için inşa edilmiş uzun, ince kafatasları ve hafif iskeletlerle karakterize edilir. Bir üye, Coelophysis, bir dinozorda bilinen en eski kürkü gösterir.

Dolerosaurus, Avusturya'nın erken Geç Triyas üst Lunz Formasyonu'ndan bilinen soyu tükenmiş bir diapsid cinsidir. Dolerosaurus ilk olarak 2013 yılında Richard J. Butler tarafından isimlendirilmiştir ve tip türü Francosuchus trauthi'dir.

Tuebingosaurus, Almanya'nın Geç Triyas yaşlı Trossingen Formasyonu'ndan bir massopodan sauropodomorf dinozor cinsidir. Tip ve tek tür, başlangıçta Plateosaurus'un bir örneği olarak tanımlanan T. maierfritzorum'dur.

<span class="mw-page-title-main">Ornithosuchidae</span>

Ornithosuchidae, Triyas devrinde yaşamış, pseudosuchia kladından soyu tükenmiş bir familya. Ornithosuchidler dört ayaklıydı ancak kısa bir süreliğine de olsa iki ayak üzerinde yürüyebiliyorlardı. Kendine özgü sarkık burunları, eşsiz ayak bileği kemikleri ve onları diğer arkozorlardan ayıran daha birçok özelliği vardı. Ornithosuchidler, Geç Triyas'ın Karniyen ve Noriyen çağı sırasında geniş bir coğrafyaya yayılmıştı, öyle ki Arjantin, Brezilya ve Birleşik Krallık'ta fosilleri bulunmuştur. Şimdilik Ornithosuchus, Venaticosuchus, Dynamosuchus ve Riojasuchus'tan oluşan dört cinsi bilinmektedir. Familya, Alman paleontolog Friedrich von Huene tarafından 1908'de tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Sinosaurus</span> Teropod Dinozor Cinsi

Sinosaurus, Erken Jura Dönemi'nde yaşamış, soyu tükenmiş bir theropod dinozor cinsidir. Yaklaşık 5,5 metre (18 ft) uzunluğunda ve 300 kilogram (660 lb) vücut kütlesinde iki ayaklı bir etoburdu. Hayvanın fosilleri Çin'in Yunnan Eyaletindeki Lufeng Formasyonu'nda bulundu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.