İçeriğe atla

Lihtenştaynlılar

Lihtenştaynlılar
(Almanca: Liechtensteiner)
Toplam nüfus
y. 34.000[1]
(Diaspora 2.000)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Almanca
(Alemannik)
Din
Tarihsel Hristiyanlık
(Ağırlıklı olarak Roma Katolikliği[2])
İlgili etnik gruplar
Svabyalılar, İsviçreliler, Vorarlbergliler
Lihtenştaynlı Ünlüler

Lihtenştaynlılar (Almanca: Liechtensteiner, Almanca telaffuz: [ˈlɪçtn̩ˌʃtaɪ̯nɐ]), Lihtenştayn'ın yerli halkıdır. İsviçreliler ve Svabyalılarla sıkı sıkıya bağlantılıdır.[1][3] 21. yüzyılın başında dünya çapında yaklaşık 34.000 Lihtenştaynlı yaşıyordu.[1]

Tarih

Günümüzde Lihtenştayn tarafından yönetilen bölgede, ilk yerleşimler Cilalı Taş Devri'nde görülmüştür ve 1719'dan beri Lihtenştayn Prensliği'nin yönetimi altında bağımsız bir devlet olmuştur.[4] Modern Lihtenştaynlılar Alamanlar'ın devamıdır.[5]

Etimoloji

Lihtenştayn, Orta Almancada lieht 'parlak' + stein 'taş kaya' kelimesinden gelir.[6]

Konum

Lihtenştayn

Lihtenştayn'ın nüfusunun %66.2'si yani 26.205 kişi etnik olarak Lihtenştaynlıdır.[7]

Amerika Birleşik Devletleri

Ana madde: Amerikalı Lihtenştaynlılar

1.244 Amerikalı Lihtenştaynlı ABD'de yaşamaktadır.[8] ABD'ye gelen ilk Lihtenştaynlının Joseph Batliner adında bir adam olduğu kaydedildi. 1846'da bir sel ve ardından gelen kıtlık, 250 Lihtenştaynlı'nın ABD'ye taşınmasına neden oldu; bu, Lihtenştayn'dan gelen ilk büyük göç dalgasıydı. Dubuque, Iowa göçmen Lihtenştaynlıların varış noktası haline geldi çünkü oradaki topluluk da Lihtenştaynlılar gibi Almanca konuşuyordu. Bu göç dalgasının ardından, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nın ardından daha fazla Lihtenştaynlı ABD'ye göç etmeye devam etti.[9]

Diğer

Lihtenştaynlıların küçük bir kısmı da Kanada ve Güney Amerika'ya, özellikle Brezilya ve Arjantin'e göç etti.[9]

Din

Roma Katolikliği, Lihtenştayn'ın devlet dinidir; 2020 nüfus sayımına göre Lihtenştaynlıların %70'i Katoliklerden, %8'i diğer mezheplere bağlı Hristiyanlardan %16'sı diğer inançlardan (%6 İslam, %10 Dinsiz) oluşuyorken %4'ü ise beyanat vermemişti.[10] Şabat günlerinde birçok mağaza ve işletme kapalı olmaktadır.[11]

Kültür

Lihtenştayn kültürü bölgede etkisini gösteren Avrupa etkisinden geliyor.[11]

Dil

Lihtenştaynlılar arasında en yaygın dil Alemannik Almancadır. Triesenberg ve Malbun'da yaklaşık olarak 1.300 kişi Walser Almancası konuşur.[12] Ayrıca Amerikalı Lihtenştaynlılar Amerikan İngilizcesi konuşurlar

Özel günler

Lihtenştayn'da 20 resmî tatil vardır: Yeni Yıl, Berchtoldstag, Epifani, İsa'nın Mabede Takdimi Bayramı, Tövbe Salısı, Aziz Yusuf Günü, Kutsal Cuma, Paskalya, İşçi Bayramı, İsa'nın göğe yükselişi, Whit Monday, Katolik Yortusu, Millî bayram, Meryem'in doğuşu, Azizler Günü, Meryem Ana'nın Günahsızlığı Bayramı, Noel Arifesi, Noel, Aziz Stefen Günü ve Yılbaşı Gecesi.

Kaynakça

Özel

  1. ^ a b c Minahan 2000, s. 411
  2. ^ Volkszählung 2010 – Amt für Statistik 6 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Retrieved on 2016-01-13.
  3. ^ Waldman & Mason 2006, s. 486
  4. ^ "History". tourismus.li. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023. 
  5. ^ Waldman & Mason 2006.
  6. ^ "Lichtenstein Name Meaning & Lichtenstein Family History at Ancestry.com®". www.ancestry.com. 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2023. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  9. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 23 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  10. ^ "Liechtenstein". United States Department of State (İngilizce). 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023. 
  11. ^ a b "Liechtenstein — History and Culture". www.iexplore.com. 20 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2023. 
  12. ^ "The Languages spoken in Liechtenstein". SpainExchange Country Guide (İngilizce). 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 

Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Almanca</span> Batı Cermen dili

Almanca, Hint-Avrupa dil ailesine ait, ağırlıklı olarak Orta ve Batı Avrupa'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Kariye Camii</span> İstanbulda camiye çevrilen bir Rum Ortodoks kilisesi

Kariye Camii veya eskiden Azize Kurtarıcı Hora Kilisesi, İstanbul'un Fatih ilçesinin Edirnekapı semtinde camiye çevrilmiş bir Rum Ortodoks kilisesi ve müze.

<span class="mw-page-title-main">Meryem</span> İsa peygamberin annesi; Hristiyanlık ve İslamda iffet simgesi

Meryem, Nasıralı İsa'nın annesi olan Yahudi kadındır. Yeni Ahit'te ve Kur'an'da önemli ve kutsal kişilerden biridir. Meryem Ana ve Bakire Meryem olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Katolik Kilisesi</span> Hristiyanlığın bir mezhebi

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn</span> Alplerde bulunan mikrodevlet

Lihtenştayn veya resmî adıyla Lihtenştayn Prensliği, Orta Avrupa'nın güneybatısında yer alan ve Almanca konuşulan bir mikrodevlet. Lihtenştayn, meşrutiyet ile yönetilen bir prensliktir. 160 km²'lik yüzölçümüyle Avrupa'nın dördüncü en küçük ülkesidir. İsviçre ve Avusturya arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Noel</span> çoğunlukla 25 Aralıkta İsanın doğumunun kutlandığı bayram

Noel, her yıl çoğunlukla 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş, Milat Yortusu olarak da bilinmektedir. 20. yüzyılın başlarından itibaren Noel; Hristiyan olmayanlar tarafından da kutlanan, dinî motiflerden arınmış, hediye alışverişi etrafında yoğunlaşan bir bayram olarak da kutlanmaya başlanmıştır. Bu seküler Noel versiyonunda mitolojik bir figür olan Noel Baba temel bir rol oynamaktadır.

Epifani veya Kıddes Bayramı, bir dinî bayramdır. Ortodokslukta Teofani olarak adlandırılır. İsa'nın doğumundan 12 gün sonra kutlanmasına atfen On İkinci Gün Bayramı olarak da anılır. Arap Alevileri ve Levant Hristiyanları tarafından Kıddes Bayramı olarak her yıl miladi takvime göre 19 Ocak'ta kutlanır.

Lihtenştayn tarihi bugünkü Liechtenstein Prensliği topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

33,987 nüfuslu Lihtenştayn'da 18 kişilik bir Yahudi cemaati bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Alois (Lihtenştayn prensi)</span>

Lihtenştayn Veliaht Prensi ve Rietberg Kontu Alois, Lihtenştayn Prensi II. Hans-Adam ve Wchinitz ve Tettau Kontesi Marie Kinsky'in en büyük oğlu. Alois, 15 Ağustos 2004'ten beri Lihtenştayn naibidir. Bavyera Düşesi Sophie ile evlidir.

<span class="mw-page-title-main">Mario Frick</span> Lihtenştayn derneği futbolcusu

Mario Frick, İsviçre doğumlu Lihtenştaynlı eski millî futbolcudur. Lihtenştayn forması altında 16 Ekim 2002 tarihinde 5-0 kaybettikleri Türkiye maçının 90+3. dakikasında kullandığı penaltıyı Rüştü Reçber kurtardı. Frick, Lihtenştayn formasıyla 125 maçta 16 gol atarak şu an hem millî takımda en fazla forma giyen hem de en fazla gol atan futbolcu unvanını elinde bulundurmaktadır. Frick, aynı zamanda evli ve üç çocuk babasıdır. Dört kez Lihtenştayn'da Yılın Futbolcusu ödülünü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Seyhan Yildiz</span> Türk futbolcu

Seyhan Yildiz, Lihtenştaynlı millî futbolcudur. Defans mevkiinde oynayan futbolcu Türk kökenli olup İsviçre kulübü Balzers'ta forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polikarp</span> İzmirde görev yapmış Hristiyan piskopos

Polikarp, Smyrna'da görev yapmış Hristiyan piskopos ve Havarisel Baba. Havari Yuhanna'nın öğrencisi ve Kilise Babası. Yortusu 23 Şubat'tır.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn ekonomisi</span>

Lihtenştayn ekonomisi, kabaca eşit derecede küçük ama önemli bir tarım sektörüne sahip hizmetlere ve endüstriye dayanmaktadır. Ülke, İsviçre ile bir gümrük birliğine katılmış ve İsviçre Frangı]]'nı kendi ulusal para birimi olarak kullanmaktadır. Enerji ihtiyacı % 85'inden fazladır. Lihtenştayn 1991'den beri Avrupa Serbest Ticaret Birliği'ne (EFTA) üye oldu . Mayıs 1995'ten bu yana pasaportsuz Avrupa içi seyahatleri için Schengen Anlaşması'na katılmıştır.

2009 Pew Araştırma Merkezi raporuna göre, Lihtenştayn'da yaşayan tahmini 2.000 Müslüman vardır, bu da genel nüfusun yaklaşık %4.8'üne tekabül eder. 2010 nüfus sayımında nüfusun %5,4'ü Müslümandı, 2015 nüfus sayımında bu sayı %5,9'a yükseldi. Pew Araştırma Merkezi'ne göre bu sayının 2030 yılına kadar sabit kalacağı tahmin ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Risch</span> Liechtenstein başbakanı

Daniel Risch, Lihtenştaynlı politikacı ve Lihtenştayn'ın görevdeki başbakanıdır. Daha önce Adrian Hasler hükûmeti altında 2017-2021 yılları arasında başbakan yardımcısı ve Altyapı, Ekonomi ve Spor Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn mutfağı</span>

Lihtenştayn mutfağı Lihtenştaynda bulunan yemek ve malzemeleri ifade eder. Mutfak çeşitlidir ve yakın ülkelerin mutfağından, özellikle İsviçre ve Avusturya'dan etkilenmiştir ve ayrıca Orta Avrupa mutfağından da etkilenmiştir. Peynirler ve çorbalar Lihtenştayn mutfağının ayrılmaz bir parçasıdır. Süt ürünleri, geniş bir süt endüstrisi nedeniyle ülke mutfağında da yaygındır. Yaygın sebzeler arasında yeşillikler, patates ve lahana bulunur. Yaygın olarak tüketilen etler arasında sığır eti, tavuk ve domuz eti bulunur. Günde üç öğün yemek yemek yaygındır.

Dinî bayram, bir dine inanan insanların, o din adına yaptıkları bayramlara verilen isimdir. Ramazan Bayramı, Noel bayramı, Üç ziyaret bayramı günleri örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">II. Johann</span>

II. Johann, kendisine yönetiminden dolayı İyi lakabı verilmiştir. 12 Kasım 1858'den 1929'da hayatını kaybedene kadar Lihtenştayn Prensiydi.

Amerikalı Lihtenştaynlılar, Lihtenştayn kökenli Amerikalılara denir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.