İçeriğe atla

Liguryaca

Ligüryaca ya da Cenevizce (yerel olarak zeneise veya zeneize),[1] esas olarak eski Ceneviz Cumhuriyeti topraklarında konuşulan ve günümzde Kuzey İtalya'daki Ligürya bölgesinde, Fransa'nın Akdeniz kıyı bölgesinin bazı kısımlarında, Monako'da (Monakoca) olarak adlandırılır), Korsika'daki Bonifacio köyü ve San Pietro Adası'ndaki Carloforte ve güneybatı Sardunya kıyılarındaki Sant'Antioco Adası'ndaki Calasetta köylerinde konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Gallo-İtalik ve Batı Romen lehçesi sürekliliğinin bir parçasıdır. Gallo-İtalik'in bir parçası olmasına rağmen, orta ve Güney İtalya'nın Italo-Romen grubunun çeşitli özelliklerini sergiler. Ligürya'nın başkenti Cenova'da konuşulan Zeneize (kelimenin tam anlamıyla " Cenevizce "), dilin standardın dayandığı prestij lehçesidir.

Luchetto (Cenevizli Anonim), Martin Piaggio ve Gian Giacomo Cavalli gibi 13. yüzyıldan günümüze uzanan Liguryalı şair ve yazarların uzun bir edebi geleneği vardır.

Kaynakça

  1. ^ "Genoese". Omniglot. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey İrlanda</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

Kuzey İrlanda, İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.

<span class="mw-page-title-main">Valon Bölgesi</span>

Valon Bölgesi, Belçika'nın üç federal bölgesinden biri. Belçika'nın güney kısmındadır. Valon Bölgesi'nin resmî dili Fransızcadır, Alman kökenli nüfusun olduğu bölgede resmî dil Almancadır. Valonya'nın başkenti Namur, önemli kentleri Liège, Charleroi, Mons ve Tournai'dir. Amblemi sarı zemin üzerine kırmızı bir horozdur. Valonya'nın 2019 nüfusu 3.633.975'tir. Valon Bölgesi'nin yüzölçümü 16,845 km²'dir.

Yahudi-Romen dilleri Latin dillerinden türemiş Yahudi dilleridir. Romen dillerinin çoğunluk tarafından konuşulduğu bölgelerde yaşayan çeşitli Yahudi toplulukları tarafından konuşulmakta olan Romen dilleridir ve zamanla öyle bir boyuta kadar değiştirilmişlerdirki dil olarak kabul edilmeye başlanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">İtalik diller</span>

İtalik diller, bilinen ilk üyeleri MÖ 1. milenyumda İtalyan Yarımadası'nda konuşulmuş olan bir Hint-Avrupa dil ailesi koludur. Eski dillerinin en önemlisi, milattan önce diğer İtalik halkları fetheden Antik Roma'nın resmi dili olan Latinceydi. Diğer İtalik diller; MS ilk yüzyıllarda, konuşanları Roma İmparatorluğu'nda asimile olduğundan ve Latinceye kaydıklarından dolayı yok oldu. MS 3. ve 8. yy. arasında Halk Latincesi, günümüzde ana dil olarak konuşulan tek İtalik dil grubu olan Latin (Romen) dillerine ayrıldı, ayrıca Edebi Latince de hayatta kaldı. Latincenin yanında bilinen diğer antik İtalik dilleri; Faliskçe, Umbriyaca ve Oskanca ve Güney Pikencedir. Yarımadada konuşulmuş ve sınıflandırması tartışmalı olan diğer İtalik diller Venetçe ve Sikulcadır. Uzun zaman önce yok olmuş bu diller, yalnızca arkeolojik bulgulardaki birkaç yazıttan bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sicilyaca</span> Sicilya ve etrafındaki adalarda konuşulan Romen dili

Sicilyaca, özellikle Sicilya ve etrafındaki adalarda konuşulan, yaklaşık 5 milyon konuşura sahip bir Latin dilidir. Sicilya Adası'nın yanı sıra dil, Orta ve Güney Calabria, Lecce ve Salerno'da da konuşulmakta olmasına rağmen bu bölgelerde konuşulan diller ile Sicilyaca, bazen daha geniş bir "Uç Güney İtalyan" dil grubunun parçası olarak görülmektedir.

Oïl dilleri; Kuzey Fransa, Belçika ve Manş Adaları'nda konuşulan bir dil grubu. Gallo-Romen dil ailesinin üyelerinden biridir. Eski Fransızcanın bu grubun bir üyesi olduğu sanılmaktadır.

Piemontça (Piemonteis), İtalya'nın Piemont bölgesinde konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Yaklaşık 2.000.000 kişi tarafından konuşulmakla beraber resmî dil statüsünde olmayıp yerel dil olarak kullanılmaktadır. İtalyan hükûmeti tarafından İtalyancanın bir lehçesi olarak kabul edilmesine rağmen Ethnologue tarafından Emilian-Romanyol, Ligurca, Lombardça ve Venedikçe gibi ayrı bir dil statüsündedir. Piemontça, İtalyancadan çok Oksitanca ile ilişki içinde olmuştur. İlk Piemontça metin olan sermones subalpini, Oksitanca ile büyük benzerlikler göstermektedir.

Lombardça, Lumbaart ya da Lumbard, İtalya'nın Lombardiya bölgesinde ve İsviçre'nin Ticino kantonunda konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Lombardça 3,9 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup iki büyük lehçesi vardır. Bunlar Batı Lombardcası yani İnsubric ve Doğu Lombardcası yani Orobic olup bu lehçeler karşılıklı olarak anlaşılması imkânsız olduğundan pek çok dilbilimci tarafından ayrı diller olarak sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gallo-İtalik</span>

Gallo-İtalik, Kuzey İtalya, İsviçre ve San Marino'da konuşulan bir latin dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Piacenza</span> İtalyanın Emilia-Romagna bölgesinde, Piacenza iline bağlı ilçe (komün)

Piacenza, İtalya'nın Emilia-Romagna bölgesinde aynı adlı Piacenza ilinin merkezidir. Piacenza belediyesi sınırları içinde nüfus 102.871 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Monakoca</span>

Monako dili veya Monakoca Monako ile çevresindeki İtalyan ve Fransız bölgelerinde konuşulan Gallo-İtalik bir dil olan Liguryacanın bir lehçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gallo-Romen dilleri</span> Romen Dillerinin bir dalı

Romen dillerinin Gallo-Romen kolu en dar anlamda Oïl dillerini ve Arpitancayı kapsar. Fakat diğer tanımlar daha geniştir; Oksitan-Romen, Gallo-İtalik ve Reto-Romen dillerini de çeşitli şekillerde kapsar.

Çoğu Avrupa dili Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. 2018'le birlikte 744 milyonluk toplam Avrupa nüfusunun %94'ü bir Hint-Avrupa dilini ana dili olarak konuşmaktadır. Her biri 200 milyon konuşanla Latin, Cermen ve Slav dilleri Avrupalıların %90'ını oluşturarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Daha küçük Hint-Avrupa dillerine Helenik, Baltık, Arnavutça, Hint-Aryan ve Kelt dilleri örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Balice</span>

Bali dili Endonezya'nın Bali adası ve çevresinde konuşulan bir dildir. Bali dilinin kökeni Bali adasından kaynaklanmaktadır ancak bu dil aynı zamanda Bali eyaletinin ilçelerinden biri olan Nusa Penida'da da kullanılmaktadır, bu dil aynı zamanda komşu Bali adalarında da kullanılmaktadır Lombok ve Java ve Endonezya'nın Sumatra, Sulawesi ve Borneo'da önemli bir Bali diasporasının bulunduğu diğer eyaletleri. Bali dilinin üç ana lehçesi vardır bu dil için standart dil olan ova Bali lehçesi ve ardından Bali nüfusu tarafından kullanılan dağlık Bali dili Bali Aga doğudaki Bali bölgelerinde ve Nusa Penida adasında kullanılan Nusa Penida'nın Bali lehçesi.

Arapça, Suriye'nin resmi dilidir ve ülkede en çok konuşulan dildir. Günlük yaşamda, özellikle batıda Levanten ve kuzeydoğuda Mezopotamya olmak üzere birçok modern Arap lehçesi kullanılmaktadır. Arap Dili ve Dilbilin Ansiklopedisine göre, ülkede Arapça'ya ek olarak, konuşmacı sayısına göre şu diller konuşulmaktadır: Kürtçe, Türkçe, Aramice, Çerkesçe, Çeçence, Ermenice ve Yunanca. Bu dillerin hiçbiri resmi statüye sahip değildir.

Yunanistan'da resmi dil nüfusun %99'u tarafından konuşulan Yunancadır. Ayrıca bazı resmi olmayan azınlık dilleri ve bazı Yunan lehçeleri de konuşulmaktadır. Yunanlar tarafından en yaygın olarak öğrenilen yabancı diller İngilizce, Almanca, Fransızca ve İtalyanca'dır.

<span class="mw-page-title-main">Osko-Umbriya dilleri</span>

Osko-Umbriya, Sabelik veya Sabel dilleri, Antik Roma'nın gücünün genişlemesiyle yerini Latinceye bırakmadan önce Osko-Umbriyalılar tarafından Merkez ve Güney İtalya'da konuşulmuş Hint-Avrupa dilleri olan İtalik dillerin soyu tükenmiş bir grubudur. Yazılı tasdikleri MÖ 1. milenyumun ortasından MS 1. milenyumun ilk yüzyıllarına kadar gelişmiştir. Diller neredeyse sadece yazıtlardan - özellikle Oskanca ve Umbriyaca - biliniyor ama Latincede bazı Osko-Umbriyaca alıntı kelimeler de var. Oskanca ve Umbriyaca'nın iki ana kolunun yanında Güney Pikence, Sabel dillerinin üçüncü bir kolunu gösterebilir. Tüm dilsel Sabel bölgesi bir lehçe sürekliliği olarak da kabul edilebilir. "Küçük lehçelerin" çoğundan elde edilen kanıtların azlığı, bu tespitleri yapmanın zorluğuna katkıda bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Emilian-Romanyol</span>

Emilian-Romanynol Kuzey İtalya'nın Emilia-Romagna bölgesinde konuşulan Gallo-İtalik dillerin bir parçası olan dil. Emilian ve Romanyol olmak üzere iki ana çeşide ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">İtalo-Batı dilleri</span>

İtalo-Batı dilleri, Latin dil grubunun -bazı sınıflandırmalara göre- en büyük koludur. İtalo-Dalmaçya ve Batı Latin dilleri olmak üzere ikiye ayrılır, Sarduca ve Doğu Latin dillerini kapsamaz.