İçeriğe atla

Lif


Veri iletişiminde kullanılan optik lifler

Lif veya elyaf, her türlü maddeyi oluşturan ince ve uzun parçalar, ipliksi yapılar. Bir iplik içindeki pamuk lifleri, yalıtım amacıyla kullanılan cam lifleri ve canlılarda kasları oluşturan kas lifleri bu tür malzemelere örnek olarak verilebilir. Tekil hali "lif", çoğulu "elyaf" olan sözcük Arapça (ألياف = alîf) kökenlidir.[1]

Doğal veya yapay yollardan elde edilebilen lifler, çeşitli bağlayıcılar ile birlikte kompozit malzeme üretiminde de yaygın olarak kullanılırlar. Liflerin bir kalıp ya da düzlem üzerine yerleştirilerek üzerine epoksi dökülmesi ile kompozit madde elde edilebilir.[2] Ayrıca kurşun geçirmez zırh yapımında, çeliğe alternatif hammadde eldesinde, uçak ve uzay aracı gövdelerinde ve bazı silahların parçalarında kullanılabilir.

Pamuk, keten gibi bitkilerden elde edilen lifler doğal lifler, cam lifi veya cam yünü gibi kimyasal işlemler sonucu elde edilen lifler ise yapay lifler olarak adlandırılır.[3]

Lifli yapıya sahip besinler insanın beslenmesinde önemli yer tutarlar. Sindirim sisteminin düzenli çalışabilmesi için bu tür besinler alınması gerekir. Ayrıca tüm gıdaların kendine has bir lifli yapısı bulunmaktadır.

Lif türleri

Doğal lif
Hayvansal lif
Bitkisel Lif
Mineral lif
  • Asbestos
Yenilenmiş lif
  • Yapay ipek
Yarı sentetik elyaf
Sentetik lif
Polimer lif

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akrilik elyaf</span> Yalıtkan sentetik elyaf

Akrilik lifler, ortalama molekül ağırlığı ~100.000, yaklaşık 1900 monomer birimi olan polimer'den (poliakrilonitril) yapılan sentetik lifleridir. ABD'de bir elyafa "akrilik" denmesi için, o polimerin en az %85 akrilonitril monomer içermesi gerekir. Tipik komonomerler, vinil asetat veya metil akrilattır. DuPont, 1941'de ilk akrilik elyafları yapmış ve bunları Orlon adıyla tescillemişti.

<span class="mw-page-title-main">Tekstil</span>

Tekstil veya dokumacılık, hayvansal, bitkisel veya kimyasal lifli kullanım ürünleridir. Giyilebilen her şey ve bazı dekorasyon ürünlerini de içine alan üretim sektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Polyester</span>

Poliester, ana zincirlerinin her tekrar biriminde ester işlevsel grup içeren polimerlerin bir kategorisidir.

<span class="mw-page-title-main">Selüloz</span> Bitki hücre duvarının yapısal bileşeni

Selüloz, formülü (C6H10O5)n olan ve birkaç yüz ila binlerce β(1→4) bağlantılı D-glikoz biriminden ve doğrusal zincirden oluşan polisakkarit ve organik bir bileşiktir. Selüloz, yeşil bitkilerin, birçok alg türünün ve oomisitlerin birincil hücre duvarının önemli yapısal bir bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Kumaş</span>

Kumaş, ipliklerin, çeşitli yöntemlerle bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeylerdir. Pamuk, yün, ipek, keten vb maddelerden elde edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yün</span>

Yün bazı memelilerden elde edilen hayvansal kıl kökenli doğal bir elyaf türü. Sıcak tuttuğu için battaniye ve kışlık giysilerin üretiminde kullanılır. Yün elyafı koyundan genellikle canlı hayvanlardan kırkılmak suretiyle olmak üzere değişik yöntemlerle elde edilir. Bu tür yüne kırkım yünü denir. Bu yünün ticari değeri diğer yöntemlerle elde edilenlerinkinden yüksektir. Kasaplık hayvanların kesildikten sonra derilerinin işlenmesi ile elde edilen yüne ise tabak yünü veya kasapbaşı yünü denir. Herhangi bir nedenle ölmüş hayvanın postundan elde edilen yün ise post yapağısı adını alır. Tabak yünü veya post yapağısı (yapak) deriden yolunarak alınmışsa kıl köklerini de içerdiğinden kırkım yününe göre daha düşük kalitelidir.

<span class="mw-page-title-main">Halat</span>

Halat, doğal ya da yapay elyafın ya da tellerin bükülmesi ya da şerit biçiminde örülmesi yoluyla elde edilen uzun, esnek ve sağlam ip. Tellerden hazırlanan halat türlerinde çoğunlukla kablo ya da tel halat denir. Halatlarda aranan başlıca özellikler büküldüğünde, burkulduğunda ya da çekildiğinde yapısının bozulmaması ve sağlamlığını korumasıdır. En önemli özelliği ise çekme dayanımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tiftik</span>

Tiftik veya moher ; Ankara keçisinin uzun, parlak ve yumuşak kıllarından elde edilen doğal elyaf türü. Hafiftir, kumaş ve örgü yünü olarak kullanılır. Batılı dillerdeki karşılığı Arapçada seçilmiş, beğenilmiş anlamına gelen muhayyer kelimesinden türetilmiştir ve son kısmı İngilizce hair (kıl) sözcüğüne benzetilmiştir.

Karbon elyaf takviyeli plastik veya karbon elyaf takviyeli polimer sağlam, hafif ve pahalı bir çeşit kompozit malzeme, elyaf takviyeli polimerdir. Cam elyafı'ına benzer şekilde bu kompozit yapıya mukavemet veren malzemeye karbon elyafı denilir. Polimer için en çok epoksi kullanılsa da polyester, vinil ester ya da naylon gibi başka maddelerin de kullanıldığı görülebilir. Kevlar veya alüminyum yapılarında karbon, cam gibi diğer güçlendiricilerle birlikte kullanılır. Grafit takviyeli polimer ya da Grafit elyaf takviyeli polimer (GFRP) de karbon elyafıyla takviyeli bu tür yapıları nitelemek için de kullanılır. Cam elyaf takviyeli malzemelerin de GFRP olarak tanımlanabilmesi ve karışıklık yaşanması nedeniyle bu isimlendirme çok sık kullanılmaz. Bazı ürün tanıtımlarında ise kısaca grafit elyafı denilir.

<span class="mw-page-title-main">Bitkisel ipek</span>

Bitkisel ipek, yaygın olarak Rayon ve Viskon olarak bilinen, kapsüllerden çıkan tanelerdeki tohumun üstderi hücrelerinin proliferasyonu sonucu elde edilen liftir. Proteinli maddelerden oluşan çok uzun hayvansal ipeklerin tersine, bitkisel ipekler odunlaşmış selülozdur. Pamuk elyafı gibi eğrilemeyen bu bitkisel elyaf, Ascle-pias cornuti ya da Calotropis procera ve C. gigantea gibi ipekotugiller ve Beau-montia grandiflora gibi zakkumgiller ailesinden gelen yağlı bitkilerden çıkarılır.

Yapıştırıcı yapışkanlık veya kohezyon ile mekanik, kimyasal, yapışkan bir bütün oluşturmak üzere diğer malzemeleri tutan veya çeken herhangi bir malzeme veya maddedir.

<span class="mw-page-title-main">Selofan</span>

Selofan, rejenere selülozdan yapılmış ince, şeffaf bir tabakadır. Havaya, yağlara, greslere, bakterilere ve suya geçirgenliği düşük olması onu gıda paketleme için yararlı kılar. Selofan su buharına oldukça geçirgendir, ancak bunu önlemek için nitroselüloz lak ile kaplanabilir.

Polimer kimyası, polimerlerin ve makromoleküllerin kimyasal sentezine, yapısına ve kimyasal ve fiziksel özelliklerine odaklanan bir kimya alt disiplinidir. Polimer kimyasında kullanılan ilkeler ve yöntemler, organik kimya, analitik kimya ve fiziksel kimya gibi çok çeşitli diğer kimya alt disiplinleri aracılığıyla da uygulanabilir. Pek çok malzeme tamamen inorganik metaller ve seramiklerden DNA ve diğer biyolojik moleküllere kadar polimerik yapılara sahiptir, ancak polimer kimyası tipik olarak sentetik, organik bileşimler bağlamında anılır. Sentetik polimerler, genellikle plastik ve kauçuk olarak adlandırılan, günlük kullanımdaki ticari malzemeler ve ürünlerde her yerde bulunur ve kompozit malzemelerin ana bileşenleridir. Polimer kimyası, her ikisi de polimer fiziği ve polimer mühendisliğini kapsayacak şekilde tanımlanabilen daha geniş polimer bilimi veya hatta nanoteknoloji alanlarına da dahil edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kompozit Malzemeler</span>

Kompozit malzeme, önemli ölçüde farklı fiziksel veya kimyasal özelliklere sahip iki veya daha fazla bileşen malzemeden yapılan ve birleştirildiğinde öncekinden farklı özelliklere sahip olan bir malzeme üreten bir malzeme. Bu kurucu malzemeler, oldukça farklı kimyasal veya fiziksel özelliklere sahiptir ve tek tek elemanlardan farklı özelliklere sahip bir malzeme oluşturmak için birleştirilir. Bitmiş yapı içinde, tek tek elemanlar ayrı ve farklı kalarak kompozitleri, karışımlardan ve katı solüsyonlardan ayırmaktadır.

Genellikle polimer malzemeleri tasarlayan, analiz eden ve değiştiren bir mühendislik alanıdır. Polimer mühendisliği, petrokimya endüstrisi, polimerizasyon, polimerlerin yapısı ve karakterizasyonu, polimerlerin özellikleri, polimerlerin birleştirilmesi ve işlenmesi ve ana polimerlerin tanımı, yapı özellik ilişkileri ve uygulamalarının yönlerini kapsar.

Yeşil kompozitler ya da biyokompozitler olarak da adlandırılır; yenilenebilir kaynaklardan veya biyolojik maddelerden kaynaklanan hem takviyelerden hem de polimer matris fazından oluşan farklı türde biyo-kompozit malzemeler olarak tanımlanmaktadır. Yeşil kompozitler, çok çeşitli takviye elemanı ve matris malzemelerin kullanımına uygun, iyi mukavemet ve boşluklu yapılarından dolayı iyi ses yalıtım özelliğine sahip, kolayca işlenebilen ve yeni üretim teknikleri gerektirmeyen, mikro ya da nano seviyede çalışılabilen, geri dönüştürülebilir, yenilenebilir, sürdürülebilir doğa dostu malzemelerdir. Yakın geçmişte kendini dünyaya kısa bir sürede tanıtan kompozit malzemeler uzay-hava sistemleri, otomotiv, spor eşyaları gibi birçok gündelik alanlarda vazgeçilemez hale gelmiştir. Genellikle kompozit malzemeler, çeşitli biçimlerde tasarlanabilir olmalarına karşın çoğunlukla epoksi, polipropilen, polietilen vs. bir polimer matrise cam, karbon, aramid veya ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen liflerin takviyesiyle meydana gelmektedirler. Kompozit malzeme kullanımı artmasının avantajı olmasının yanında oluşacak malzeme için tüketilen atıklar sorun oluşturmaktadır. Ayrıca kompozit malzemeler iki farklı malzemeden meydana geliyor olması geri dönüşümünü zorlaştırmaktadır.

Bu, yaygın kullanılan yapı malzemeleri listesidir.

Hayvansal lifler büyük ölçüde özel proteinlerden oluşan doğal liflerdir. Örnekler arasında ipek, saç / kürk ve tüyler yer alır. Hem üretim piyasasında hem de ipek dokumacıları tarafından en yaygın olarak kullanılan hayvansal lifler koyun yünü ve ipektir. Ayrıca Ankara keçilerinden elde edilen alpaka lifi ve tiftik de popüler olarak kullanılan lifler arasındadır. Tavşanlardan elde edilen Angora yünü ve köpeklerden elde edilen Chiengora yünü gibi lifler de mevcuttur, ancak seri üretim için nadiren kullanılır.

Bitkisel lifler, genel olarak kağıt, ipek ve ip yapımı için tarlalarda yetiştirilen mahsullerden elde edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahşap-plastik kompozit</span>

Ahşap-plastik kompozitler (WPC'ler), odun lifinden ve polietilen (PE), polipropilen (PP), polivinil klorür (PVC) veya polilaktik asit (PLA) gibi termoplastiklerden yapılmış bir tür kompozit malzemedir.