İçeriğe atla

Libya devlet başkanları listesi

Libya Devleti Başkanlık Konseyi Başkanı
Arapçaرئيس المجلس الرئاسي دولة ليبيا
Ulusal Birlik Hükûmeti Mührü
Görevdeki
Muhammed el-Menfi

15 Mart 2021 tarihinden beri
Ulusal Birlik Hükümeti
ÜyelikBaşkanlık Konseyi
Resmî ikametTrablus, Libya

Bu makale, ülkenin 1951'deki bağımsızlığından bu yana Libya devlet başkanlarını listeler.

Libya devlet başkanları (1951-günümüz)

Libya Krallığı (1951-1959)

Fotoğraf İsim
(Doğum-Ölüm)
Hüküm Başlangıcı Hüküm Sonu Hüküm Süresi Hanedan Not(lar)
Libya Kralı (1951-1969)
1 I. İdris
إدريس الأول‎‎
(1889–1983)
24 Aralık 1951 1 Eylül 1969 17 yıl, 251 gün Senusi HanedanıLibya'nın ilk ve son kralı. 1969 darbesi ile birlikte devrildi.[1]

Libya Arap Cumhuriyeti (1969-1977)

Fotoğraf İsim
(Doğum-Ölüm)
Görev Başlangıcı Görev Sonu Görev Süresi Siyasi Parti Not(lar)
Devrim Komuta Konseyi Başkanı (1969-1977)
2 Muammer Kaddafi
معمر القذافي
(1942–2011)
8 Eylül 1969 2 Mart 1977 7 yıl, 182 gün Askeri-Arap Sosyalist BirliğiKaddafi, Genel Halk Kongresi'nin Halkın Otoritesinin Kurulmasına İlişkin Bildiri'yi kabul etmesinden sonra 2 Mart 1977'de Devrim Komuta Konseyi'ni feshetti.[2]
Genel Halk Kongresi Genel Sekreterleri (1977-2011)
(2) Muammer Kaddafi
معمر القذافي
(1942–2011)
2 Mart 1977 2 Mart 1979 2 yıl Bağımsız
(İslami Sosyalist)
Kaddafi, 2 Mart 1979'da tüm hükûmet görevlerinden vazgeçti. Bununla birlikte, devrimin lideri (resmen "Kardeşçe Lider ve Devrimin Rehberi") olarak, 2011 İç Savaşı sırasında görevden alınana ve öldürülene kadar Libya üzerindeki nihai kontrolü elinde tuttu.[3][4][5]
3 Abdül Ati el-Ubeydi
عبد العاطي العبيدي
(1939–2023)
2 Mart 1979 7 Ocak 1981 1 yıl, 311 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
Daha önce 1977'den 1979'a kadar Genel Halk Komitesi'nin (Başbakan) genel sekreteri olarak görev yaptı.
4 Muhammed ez-Zaruk Receb
محمد الزروق رجب
(1940–)
7 Ocak 1981 15 Şubat 1984 3 yıl, 39 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
Daha sonra 1984'ten 1986'ya kadar Genel Halk Komitesi'nin (Başbakan) genel sekreteri olarak görev yaptı.
5 Mifta el-Usta Ömer
مفتاح الاسطى عمر
(1935–2010)
15 Şubat 1984 7 Ekim 1990 6 yıl, 234 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
1986 Amerika Birleşik Devletleri bombalaması (El Dorado Kanyonu Operasyonu) sırasında görev yaptı.
6 Abdül Rezzak es-Savsa
عبد الرزاق الصوصاع
(1933–2016)
7 Ekim 1990 18 Kasım 1992 1 yıl, 103 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
-
7 Muhammed ez-Zanati
إمحمد الزناتي
(1937–)
18 Kasım 1992 3 Mart 2008 16 yıl, 45 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
-
8 Müftah Muhammed Kaibe
مفتاح محمد كعيبة
(1942–)
3 Mart 2008 5 Mart 2009 1 yıl, 2 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
-
9 Embarik Şamih
امبارك عبدالله الشامخ
(1952–)
5 Mart 2009[6]26 Ocak 2010 327 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
Daha önce 2000'den 2003'e kadar Genel Halk Komitesi'nin (Başbakan) Genel Sekreteri olarak görev yaptı.
10 Muhammed Ebu el-Kasım ez-Zuai
محمد أبو القاسم الزوي
(1952–)
26 Ocak 2010[7]23 Ağustos 2011 1 yıl, 209 gün Bağımsız
(İslami Sosyalist)
2011 İç Savaşı ve eşzamanlı yabancı askeri müdahale sırasında görev yaptı. Trablus Muharebesi sırasında devrildi.

Geçiş Dönemi (2011-günümüz)

Geçici Ulusal Konsey Başkanı (2011-2012)

11 Mustafa Abdül Celil
مصطفى عبد الجليل
(1952–)
5 Mart 2011 8 Ağustos 2012 1 yıl, 156 gün Bağımsız23 Ağustos 2011 isyanında Bingazi'de yaşıyordu.

Genel Ulusal Kongre Başkanları (2012-2014)

Muhammed Ali Selim
محمد علي سليم
(1935–)
8 Ağustos 2012 9 Ağustos 2012 1 gün BağımsızGeçici Ulusal Konseyden güç devri için sembolik devlet başkanı.
12 Muhammed Mekariyef
محمد يوسف المقريف
(1940–)
9 Ağustos 2012 28 Mayıs 2013 292 gün BağımsızGenel Ulusal Kongre tarafından 14 Mayıs 2013 tarihinde kabul edilen Siyasi Tecrit Yasası'na uymak için istifa etti.
Cuma Ahmed Atike
جمعة أحمد عبد الله عتيقة
(1950–)
29 Mayıs 2013 25 Haziran 2013 28 gün BağımsızVekil.
13 Nuri Ebusehmen
نوري أبو سهمين
(1956–)
25 Haziran 2013 5 Nisan 2016 2 yıl, 285 gün BağımsızAyaklanma sırasında Trablus'taydı. 4 Ağustos 2014 tarihine kadar uluslararası alanda tanınmıştır.
2014 genel seçimlerinin ardından, hükûmet yeni seçilen Temsilciler Meclisi ile yürürlükteki Genel Ulusal Kongre arasında bölünerek devam eden bir iç savaşa neden oldu.

2014 genel seçimleri Kasım 2014'te Libya Yüksek Mahkemesi tarafından geçersiz ilan edildi.[8]

Temsilciler Meclisi Başkanları (2014-2021)

Ebu Bekir Bayra
أبوبكر بعيرة
(1941–)
4 Ağustos 2014 5 Ağustos 2014 1 gün BağımsızGenel Ulusal Kongreden iktidarın devredilmesi için sembolik devlet başkanı.
14 Akile Salih İsa
عقيلة صالح عيسى
(1944–)
5 Ağustos 2014 15 Mart 2021 6 yıl, 222 gün BağımsızAyaklanma sırasında Tobruk'taydı. Uluslararası olarak 12 Mart 2016'ya kadar tanınmıştır.
Başkanlık Konseyi ve Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin açılışının ardından hükûmet, Temsilciler Meclisi ile 2016 darbe girişiminden sonra yeniden oluşturulan Ulusal Kurtuluş Hükümeti arasında bölünmüş durumdaydı.

Ancak, merkezi Trablus'ta bulunan Yüksek Danıştay UMH'yi tanıdı.

Başkanlık Konseyi Başkanları (2016-günümüz)

15 Fayiz es-Serrac
فايز السراج
(1960–)
30 Mart 2016 15 Mart 2021 4 yıl, 350 gün BağımsızUluslararası alanda kabul görmüş, merkezi Trablus'ta. Eşzamanlı olarak Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı olarak görev yaptı.
16 Muhammed el-Menfi

محمد يونس المنفي

(1976-)

15 Mart 2021 Görevde3 yıl, 200 gün BağımsızUluslararası alanda kabul görmüş, merkezi Trablus'ta.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "KING IDRIS, OUSTED IN '69 BY QADDAFI, DIES IN CAIRO". The New York Times. AP. 26 Mayıs 1983. 12 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  2. ^ "Libya Reorganizes Government". The New York Times. 4 Mart 1977. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  3. ^ Wynne-Jones, Jonathan (19 Mart 2011). "Libyan minister claims Gaddafi is powerless and the ceasefire is 'solid'". The Daily Telegraph. Londra. 29 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2011. 
  4. ^ "Gaddafi: Libya dignity under attack". Al Jazeera. 2 Mart 2011. 3 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2011. Libyan leader Muammar Gaddafi has said that he is not a president and so cannot resign his position, and that power is in the hands of the people, during a televised public rally in the capital, Tripoli. 
  5. ^ Neil MacFarquhar (20 Ekim 2011). "An Erratic Leader, Brutal and Defiant to the End". The New York Times. 20 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  6. ^ "Limited Reshuffle in GP Congress, GP Committee". The Tripoli Post. 6 Mart 2009. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  7. ^ "Friend of Gaddafi named to head Libyan parliament". afran.ir. 27 Ocak 2010. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  8. ^ "Libya supreme court 'invalidates' elected parliament". BBC News (İngilizce). 6 Kasım 2014. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harmattan Operasyonu</span> 2011 Fransız askeri operasyonu

Harmattan Operasyonu, Fransa'nın Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Şafak Yolculuğu Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şehitler Meydanı</span>

Şehitler Meydanı ya da Kaddafi dönemindeki adıyla Yeşil Meydan, Libya'nın Trablus kentinin en büyük meydanı. Meydanı şehrin ana ticaret merkezi sayılan binalar çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Sirte Muharebesi (2011)</span>

Sirte Muharebesi, 2011 Libya İç Savaşı'nda Ulusal Geçiş Konseyi güçlerinin Kaddafi yanlılarının elinde kalan son şehirlerden olan Sirte'yi ele geçirmek üzere düzenlediği hücumlarla başlayan bir muharebeydi. Eylül 2011 itibarı ile Kaddafi güçlerinin elinde kalan son iki şehir Sirte ve Beni Velid'di ve Kaddafi'nin memleketi ile Trablus'un düşmesinin ardından başkent ilan ettiği Sirte'nin düşmesiyle iç savaşın biteceği düşünülüyordu. Muharebe 42 yıllık Kaddafi rejiminin tamamen yok oluşuna yol açtı ve Muammer Kaddafi şehirden kaçmaya çalışırken yaralandı ve ele geçirildi. Kaddafi bir saat kadar sonra öldü.

<span class="mw-page-title-main">Likud</span> İsrailde bir sağ siyasi parti

Likud, İsrail'in ana sağ siyasi partisidir.

Es-Saadi Muammer Kaddafi, eski Libya lideri Muammer Kaddafi'nin üçüncü oğlu. kariyerine 27 yaşında başlayan eski bir futbolcudur. 2011'de Libya İç Savaşı'nda Libya Özel Güçleri'nin başındaydı. Libya'dan kaçtıktan sonra hakkında kırmızı bülten çıkartıldı. 5 Mart 2014 tarihinde Nijer'de tutuklandı ve Libya'ya iade edildi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Libya İç Savaşı</span> Halife Hafterin yaptığı askeri darbe sonucunda ortaya çıkan iç savaş

İkinci Libya İç Savaşı, Libya topraklarının ve petrolünün kontrolünü isteyen rakip gruplar arasında devam eden bir çatışmadır. Başlangıçtaki çatışma; ve Şafak Yolculuğu Operasyonu ve başarısız askerî darbeden sonra kurulan başkent Trablus'taki "Ulusal Kurtuluş Hükümeti" olarak da adlandırılan Genel Ulusal Kongresi (GNC) hükûmeti ile çoğunlukla "Tobruk hükümeti" olarak da bilinen 2014 yılında tartışmalı olarak seçilen Temsilciler Meclisi hükûmeti arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fayiz es-Serrac</span>

Fayiz Mustafa es-Serrac Libya Siyasi Anlaşması kapsamında 17 Aralık 2015 tarihinde kurulan Ulusal Mutabakat Hükümetinin başbakanı 2016-2021 yılları arasında Libya Başkanlık Konseyi başkanı olarak görev yapan Türk kökenli Libyalı bir siyasetçidir. Trablus Parlamentosu üyesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Libya başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Libya başbakanı, Afrika ülkesi Libya'nın 1951 yılından bu yana ülkede kurulan hükûmetlerin başında bulunan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Libya-Türkiye ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Libya-Türkiye ilişkileri, Libya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana iki ülke arasında önceki tarihsel bağlara sahip olan nispeten yakın bir ilişki yaşamışlardır. Bu tarihsel bağ nedeniyle, Libya ve Türkiye, diğer Arap devletleriyle karşılaştırıldığında bir Osmanlı mirasını paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Temsilciler Meclisi (Libya)</span> Lİbyanın yasama organı

Temsilciler Meclisi (TM) (Arapça: مجلس النواب, romanize: Majlis al-Nuwaab), %18'lik bir katılımın olduğu 2014 Libya parlamento seçimlerinden kaynaklanan Libya yasama organıdır. 2014 yılının sonlarında, Libya İç Savaşı bağlamında başkent Trablus'u ele geçirmeye yönelik başarısız darbe girişiminin ardından, Temsilciler Meclisi kendisini Libya'nın uzak doğusundaki Tobruk'a taşıdı. Mayıs 2019'da Trablus silahlı saldırı altındayken Trablus'ta birkaç TM toplantısı yapıldı ve 45 gün için bir geçici başkan seçildi. 2014 ve 2021 yılları arasında Temsilciler Meclisi, Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki görevdeki Ulusal Birlik Hükümeti'ni desteklemeden önce Abdullah es-Sani liderliğindeki Tobruk merkezli hükûmeti destekledi. Eylül 2021'de Temsilciler Meclisi, Dibeybe liderliğindeki geçici Ulusal Birlik Hükûmeti'ne karşı bir güvensizlik oylamasını kabul etti.

Ulusal Kurtuluş Hükûmeti, Libya'da Haziran 2014 seçimlerini kaybeden Genel Ulusal Kongre bloklarından siyasetçiler tarafından oluşturulan bir hükûmet organıydı. UKH, Halife el-Gavil tarafından yönetildi. Libya Şafak Koalisyonu terimi silahlı gruplara ve / veya UKH'yi destekleyen daha geniş siyasi harekete atıfta bulunmak için kullanıldı. UKH, Ağustos 2014'teki oluşumundan Nisan 2016'daki dağılışına kadar devam eden İkinci Libya İç Savaşı'nın en önemli taraflarından biriydi.

Halife el-Gavil, Libyalı politikacıdır. Trablus'taki Genel Ulusal Kongre liderliğindeki Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin (UKH) başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşçe Lider ve Devrimin Rehberi</span> Eski Libya lideri Muammer Kaddafinin sahip olduğu gayriresmi unvan

Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Devrimin Rehberi, ülkenin resmi yönetim yapısının yalnızca sembolik bir figürü olduğunu iddia eden Libya eski lideri Muammer Kaddafi'nin sahip olduğu bir unvandı. Ancak eleştirmenler, Libya devletinin Kaddafi'nin herhangi bir gücü elinde bulundurduğunu inkâr etmesine rağmen, Kaddafi'yi fiilen eski siyasi görevli olarak konumlandırarak uzun zaman boyunca onu bir demagog olarak tanımladılar.

<i>Amerikan uçağını parçalayan yumruk heykeli</i>

Amerikan Uçağını Parçalayan Yumruk Heykeli, altın renkli bir heykeldir. Libya'nın Misrata şehrinde bulunmaktadır. Eskiden Libya'nın başkenti Trablus'taki Bab al-Azizia yerleşkesinde bulunmaktaydı. Heykel, 1986 yılında Libya'nın ABD uçakları tarafından bombalanmasının ardından ülkenin lideri Albay Muammer Kaddafi tarafından yaptırıldı. Savaş uçağını sıkan bir el ve kol şeklinde inşa edilmiştir. 1986 bombalamasında bir F-111'in Libya hava savunma birimleri tarafından düşürülmesini sembolize etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bir sonraki Libya cumhurbaşkanlığı seçimi</span> Libya devlet başkanlığı seçimi

Libya cumhurbaşkanlığı seçiminin başlangıçta 10 Aralık 2018'de yapılması planlanmış, ancak Halife Hafter'in Batı Libya Taarruzu nedeniyle ertelenmişti. Seçimin daha sonra 24 Aralık 2021'de yapılması planlanmıştı ancak Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu (YUSK) başkanının ülke çapındaki seçim komitelerinin feshedilmesi emrini vermesinin ardından süresiz olarak ertelendi.

Ömer el-Hassi Libyalı bir politikacı ve Bingazi Üniversitesinde siyaset bilimi profesörüdür. Trablus'taki Genel Ulusal Kongre liderliğindeki Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi</span> Vikihaber maddesi

Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi, 20 Ekim 2011'de Sirte Savaşı'nın ardından gerçekleşti. Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi, Geçici Ulusal Konsey güçleri tarafından yakalandı ve kısa bir süre sonra idam edildi.