İçeriğe atla

Libya Krallığı

المملكة الليبية
Libya Krallığı
1951-1969
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
BaşkentTrablus, Bingazi ve El-Beyda
Yaygın dil(ler)Arapça, Berberice
Kral 
• 1951-1969
I. İdris
Yasama organıParlamento
• Üst kanat
Senato
• Alt kanat
Temsilciler Meclisi
Tarihçe 
• Kuruluşu
1951
• Bağımsızlık
24 Aralık 1951
• Muammer Kaddafi'nin darbesi
1 Eylül 1969
• Dağılışı
1969
Yüzölçümü
• Toplam
1759530 km2
Nüfus
• Sayılan
1091830
Para birimiLibya sterlini
Öncüller
Ardıllar
Sirenayka Emirliği
Britanya Trablusgarpı
Fransız Fizanı
Libya Arap Cumhuriyeti


Libya Krallığı (Arapçaالمملكة الليبية), Libya topraklarında 1951'den 1969 yılına kadar yer almış olan devletti. 24 Aralık 1951 tarihinde Sirenayka Emirliği tarafından yönetilen Sirenayka, Birleşik Krallık tarafından yönetilen Trablusgarp ve Fransa tarafından yönetilen Fizan bölgelerinin Sirenayka Emiri olan Kral İdris yönetiminde birleşmesiyle oluştu. Bağımsızlığı döneminde "Birleşik Libya Krallığı" olarak adlandırılmaktaydı. 1963'e dek üç bölgeden oluşan bir federasyon olma özelliğini sürdüren devlet, 25 Nisan 1963 tarihinde yapılan anayasa değişikliğiyle federasyon yerine üniter bir yapıya geçti.[1] 1 Eylül 1969 tarihinde Muammer Kaddafi tarafından düzenlenen darbeyle krallık yıkılarak Libya Arap Cumhuriyeti kuruldu.

Kaynakça

  1. ^ "Constitution du Royaume de Libye". 30 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Federasyon</span> genellikle siyasal anlamda; dışişleri üniter, içişleri federe sistemi olan devletler topluluğu

Federasyon veya federal devlet, coğrafi yapılarına göre oluşmuş birden fazla devletin kendi istekleriyle bir araya gelerek dışarıya karşı tek bir siyasal güç olarak görülmeleri ve bu amaçla kurdukları örgütün, kendisini oluşturan devletlerin üzerinde olması; iç işlerinde ise, yine aralarındaki anlaşmaya göre geniş veya dar ölçüde özerk olmaları ile oluşan topluluk.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp Bölgesi</span> Libyada bir bölge

Trablusgarp Bölgesi, Libya'yı oluşturan üç bölgeden birine eskiden verilen ad. Diğer ikisi Fizan ve Sirenayka veya Kirenayka'dır. Trablusgarp Bölgesi bugünkü Trablusgarp şehrinin çevresine karşılık gelir.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

Sirenayka Muharebesi, Rommel’in 21 Ocak 1942 tarihinde başlattığı ve Birleşik Krallık 1. Zırhlı Tümeni’ni, ardından Bingazi’yi hedef alan taarruzuyla başlayan, Bingazi ve Derne’in Rommel tarafından işgaliyle sonuçlanan savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Libya bayrağı</span> Libya Devletinin Ulusal Bayrağı

Libya bayrağı, Afrika ülkesi Libya'nın ilk defa 24 Aralık 1951 tarihinde kullandığı bayrağın, rejim değişikliği sonrası Libya'nın resmî hükûmeti olan Ulusal Geçiş Konseyi tarafından 27 Şubat 2011 tarihinde yeniden kullanılmaya başlanan bayraktır.

2011'den bu yana Suriye İç Savaşı'nın bir sonucu olarak, savaşta farklı gruplar tarafından kullanılan ve Suriye'yi temsil etmek için kullanılan en az iki bayrak var. Baas Partisi liderliğindeki Suriye Arap Cumhuriyeti'nin görevdeki hükümeti, başlangıçta Birleşik Arap Cumhuriyeti tarafından kullanılan kırmızı-beyaz-siyah üç rengini kullanırken, Suriye Ulusal Koalisyonu gibi Suriyeli muhalif gruplar yeşil-beyaz-siyah üç rengini kullanıyor. Bu bayrak ilk olarak Suriye Mandası tarafından kullanılan "bağımsızlık bayrağı"ydı.

<span class="mw-page-title-main">Fizan</span> Libyada bölge

Fizân, Libya'yı oluşturan üç eski bölgeden biridir. Diğer ikisi Trablusgarp Bölgesi ve Sirenayka'dır. Merkezi Sebha'dır. Bugünkü Libya'nın güneybatısında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sirenayka</span> Libyanın doğusunda bulunan kıyısal bölge

Sirenayka (Cyrenaica) veya Kirenayka, Libya'nın doğusunda bulunan bir kıyısal bölge ve ayrıca 1970'lerden önceki idari sistemdeki ülkenin bir vilayetidir. Eski sistemde var olan Sirenayka, bugün birkaç Şabiye denilen yönetim birimlerine ayrılmıştır. Sirenayka'nın başkent Bingazi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Senusilik</span>

Senusilik, Sidi Muhammed bin Ali es-Senusi'nin 1837'de Kuzey Afrika'da kurduğu dinsel ve siyasal hareket.

<span class="mw-page-title-main">Libya arması</span> Ulusal arma

Libya güncel olarak herhangi bir resmî devlet arması kullanmamaktadır. Ülke içerisinde yer alan kurumlar resmî yazışmalarda kendi kurum amblemlerini kullanmaktadır. Libya son olarak geçici hükûmet döneminde arma kullanmış, söz konusu hükûmetin Ağustos 2012 tarihinde son bulması ile birlikte de arma kullanımı da ortadan kalkmıştır. Geçici Ulusal Konsey tarafından Ağustos 2011 tarihinde yeni Libya bayrağı ile ilgili tanımlamalar yapılmış olmasına rağmen, resmî devlet arması ile ilgili herhangi bir düzenleme ve açıklama gerçekleştirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye arması</span> Ulusal arma

Suriye arması veya Suriye Arap Cumhuriyeti arması, o zamana kadar kurucu devletler tarafından arması kullanılan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu'nun 1977'de dağılmasının ardından 1980'de kabul edildi. Bu amblem, Suriye'nin ulusal bayrağını taşıyan bir kalkanı destekleyen Kureyş Şahini ve "Suriye Arap Cumhuriyeti" kelimelerinin bulunduğu bir tomardan oluşur. Mart 2011'de devam eden Suriye İç Savaşı'nın başlamasından bu yana, Suriye muhalefeti ve Kuzey Suriye Federasyonu tarafından alternatif armalar oluşturuldu.

<span class="mw-page-title-main">Uganda devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Uganda devlet başkanı, Afrika ülkesi Uganda'nın yönetim şeklini mutlak monarşiden cumhuriyete değiştirdiği 1963 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır. Ülke bağımsızlığını kazandığı 1962 yılından rejim değişikliğinin yaşandığı 1963 yılına kadar Birleşik Krallık kraliçesi II. Elizabeth tarafından atanan genel vali tarafından İngiliz Milletler Topluluğu içerisinde yönetilen bir ülke konumundaydı. Ülkede 1962-1963 arası genel vali ile 1963 yılından itibaren devlet başkanlığı görevinde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Libya, Libya, Libya</span> Libyanın ulusal marşı

Libya, Libya, Libya veya bilinen adıyla Ya Biladi, Afrika ülkesi Libya'nın ulusal marşıdır. Ülkenin Libya Krallığı adı ile bağımsızlığını kazandığı 1951 yılında kabul edilerek kullanılmaya başlanmıştır. Ülkenin 1969 yılında rejim değişikliğine gitmesi ve Muammer Kaddafi'nin iktidara gelmesi ile birlikte Pan-Arabizm ideolojisini benimsenmiş ve ulusal marş da bu doğrultuda değiştirilerek Allah-u Ekber marşı kullanılmaya başlanmıştır. 2011 yılında Kaddafi rejiminin yıkılması ile birlikte göreve gelen Geçici Ulusal Konsey'i Libya Krallığı bayrağının yeniden kabulünün yanı sıra eski marşı da ülkenin yeniden marşı olarak kabul ederek yürürlüğe koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Libyası</span> 1934-1947 yılları arasında İtalyanın Kuzey Afrikadaki toprağı

İtalyan Libyası, İtalya Krallığı'nın Kuzey Afrika'daki bir kolonisi. Trablusgarp Savaşı'ndan sonra Libya'nın kontrolü Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalya'ya geçti.

<span class="mw-page-title-main">Pan-Arap renkleri</span>

Pan-Arap renkleri, siyah, beyaz, yeşil ve kırmızıdır. Her dört Pan-Arap renginden birinin belirli bir Arap hanedanını veya dönemini temsil etmesi amaçlanmıştır. Siyah Abbasilerin, beyaz Emevîlerin, yeşil Fatimilerin ve kırmızı ise Haşimilerin rengi idi. Bu dört renk 14. yüzyılda Iraklı şair Safiyeddin El-Hilli tarafından "beyaz eylemlerimiz, siyah savaşlarımız, yeşil bölgelerimiz ve kırmızı kılıçlarımız" olarak tarif edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Cumhuriyetleri Federasyonu</span> Mısır, Libya ve Suriyeden oluşan başarısız bir devlet birleştirme girişimi

Arap Cumhuriyetleri Federasyonu Muammer Kaddafi'nin birleşik bir Arap devleti yaratmak için Libya, Mısır ve Suriye'yi birleştirme girişimiydi. 1 Eylül 1971'de her bir ülkede yapılan referandumla onaylanmasına rağmen, üç ülke birleşmenin belirli şartları konusunda fikir birliğine varmadı. Federasyon 1 Ocak 1972'den 19 Kasım 1977'ye kadar sürdü.

Mart 1972'de Baasçı Irak, Mısır ve Suriye'ye 1971'de parçalanan Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasını önerdi. Irak'ın önerisi, Ürdün'ün Birleşik Arap Krallığı önerisine bir tepkiydi, ancak zaten kurulmuş olan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu ile çakıştı ve Irak-Suriye farklılıkları nedeniyle başarısız oldu.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sirenaykası</span> 1911den 1934e kadar var olmuş bir İtalyan kolonisi

İtalyan Sirenaykası, 1911'den 1934'e kadar var olmuş, günümüzün doğu Libya'sında bulunan bir İtalyan kolonisiydi. 1911 Trablusgarp Savaşı sırasında İtalya Krallığı tarafından Osmanlı İmparatorluğu'ndan İtalyan Trablusgarpı ile birlikte fethedilen bölgenin bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sirenayka Emirliği</span> 1949 1951 yılları arasında Kuzey Afrikada bir emirlik

Sirenayka Emirliği, II. Dünya Savaşı'nda İtalya'nın yenilmesiyle günümüzde Libya'nın Sirenayka vilayetinde ortaya çıkan 1946-1951 arası varlığını devam ettiren bir arap emirliğidir.