İçeriğe atla

Libya'da seçimler

7 Temmuz 2012'de, Libya İç Savaşı'ndan bu yana iktidarda olan Geçici Ulusal Konsey, Konsey'in yerini alacak 200 üyeli bir Genel Ulusal Kongre için demokratik seçimleri denetledi.[1] Meclis, bir başbakan seçecek ve 2013'te parlamento seçimleri yapacaktı.[1] Anayasa yazma süreci de belirlenecekti.[1] Silahlı milisler, etnik azınlıklar ve radikal grupların neden olduğu huzursuzluk, Muammer Kaddafi'nin devrilmesini takip eden yıllar boyunca süreci ve hükûmeti baltaladı. Demokratik reformlara yönelik iç ilgisizlik süreci yavaşlatırken Avrupa Birliği gibi dış organlar, 2014 sonundan önce gerçekleşecek yeni bir anayasa taslağının hazırlanması için konsensüs oluşturmak için ulusal bir diyalog kurulması için hâlâ baskı yapıyorlardı.[2] Ülkede istikrarı sağlamak ve huzursuzluğu bastırmak amacıyla parlamento seçimlerinin 25 Haziran 2014'te yapılması planlanıyordu.[3]

Seçim organları

2017 Libya anayasa taslağının 157. Maddesine göre, Libya Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu (YUSK), Libya'daki ulusal siyasi organların seçimlerini organize etmekten sorumludur.[4]

Belediye Meclisi Seçimleri Merkez Komisyonu (BMSMK), 2014'te seçilen meclislerin yerine 2018'de belediye seçimleri düzenlemek üzere 2018'de kuruldu. Bu seçimler 2019'da Mart ve Nisan aylarında yapılmaya başlandı.[5][6][7][8]

2012 seçimleri

2014 seçimleri

Kurucu Meclis

YUSK, Şubat 2014'te 60 temsilcinin katıldığı 2014 Libya Anayasa Meclisi seçimini organize etti.[9][10][11]

Temsilciler Meclisi

Libya seçim komisyonu 20 Mayıs 2014'te seçimlerin 25 Haziran 2014'te yapılacağını duyurdu.[3]

Tarihi seçimler

Kaddafi yönetimindeki Libya

Ulusal seçimler, halk komiteleri hiyerarşisi aracılığıyla dolaylıydı. Hükûmet başkanı Genel Halk Kongresi tarafından seçildi. Bu tür son seçim Mart 2010'da yapıldı.

Libya parlamentosu tek kamaralı bir Genel Halk Kongresinden oluşuyordu. Üyeleri, bir halk komiteleri hiyerarşisi aracılığıyla dolaylı olarak seçildi.

18 yaşına basmış her vatandaşın oy kullanması zorunluydu.

Libya Krallığı

  • 1952 Libya genel seçimleri
  • 1956 Libya genel seçimleri
  • 1960 Libya genel seçimleri
  • 1964 Libya genel seçimleri
  • 1965 Libya genel seçimleri

Kaynakça

  1. ^ a b c Gumuchian. "Libyans free vote despite violence". Reuters. 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2012. 
  2. ^ "A European agenda to support Libya's transition". European Council on Foreign Relations. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. 
  3. ^ a b "Libya to hold elections in a bid to defuse violence". Herald Globe. 10 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2014. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  5. ^ "Libya holds municipal elections in first vote for five years". Middle East Monitor (İngilizce). 31 Mart 2019. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  6. ^ "UN envoy hails Libyans' keenness on holding municipal elections despite war | The Libya Observer". www.libyaobserver.ly (İngilizce). 20 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  7. ^ "Sabha holds municipal council elections | The Libya Observer". www.libyaobserver.ly (İngilizce). 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  8. ^ "Central Committee for Municipal Elections confirms the election of six new mayors to municipal councils | The Libya Observer". www.libyaobserver.ly (İngilizce). 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  9. ^ "Constitutional assembly candidates being registered – deadlne extended till end of November". Libya Herald (İngilizce). 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  10. ^ "Election re-runs next Wednesday says Elabbar". Libya Herald (İngilizce). 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 
  11. ^ "HNEC announces results for Constitutional Committee elections". Libya Herald (İngilizce). 4 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">2014 Libya parlamento seçimleri</span> Libyada parlamento seçimleri

Libya'da Temsilciler Meclisi için 25 Haziran 2014 tarihinde parlamento seçimleri yapıldı. Tüm adaylar bağımsız olarak yarışırken seçimler, milliyetçi ve liberal grupların sandalyelerin çoğunu kazandığı ve İslamcı grupların sadece 30 sandalyeye düşüşü ile sonuçlandı. Seçime katılım yüzde 18 ile çok düşüktü.

<span class="mw-page-title-main">2012 Libya parlamento seçimleri</span>

Libya'da Genel Ulusal Kongre (GUK) seçimleri 19 Haziran'dan ertelenerek 7 Temmuz 2012 tarihinde yapıldı. Bu seçimler, uzun süredir iktidarda olan Muammer Kaddafi'nin bir yıl önce devrilmesi ve ölümünden bu yana yapılan ilk seçimler, 1952'den bu yana yapılan ilk serbest ulusal seçimler ve Libya'nın 1951'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana yapılan sadece ikinci serbest ulusal seçimlerdi.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Libya İç Savaşı</span> Halife Hafterin yaptığı askeri darbe sonucunda ortaya çıkan iç savaş

İkinci Libya İç Savaşı, Libya topraklarının ve petrolünün kontrolünü isteyen rakip gruplar arasında devam eden bir çatışmadır. Başlangıçtaki çatışma; ve Şafak Yolculuğu Operasyonu ve başarısız askerî darbeden sonra kurulan başkent Trablus'taki "Ulusal Kurtuluş Hükümeti" olarak da adlandırılan Genel Ulusal Kongresi (GNC) hükûmeti ile çoğunlukla "Tobruk hükümeti" olarak da bilinen 2014 yılında tartışmalı olarak seçilen Temsilciler Meclisi hükûmeti arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Fethi Başağa</span> Libyalı siyasetçi

Fethi Ali Abdüsselam Başağa, kısaca Fethi Başağa veya Fethi Ali Paşa olarak bilinen, şu anda Libya'nın geçici başbakanı olarak görev yapan bir Libyalı politikacıdır. 2018-2021 yılları arasında içişleri bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Temsilciler Meclisi (Libya)</span> Lİbyanın yasama organı

Temsilciler Meclisi (TM) (Arapça: مجلس النواب, romanize: Majlis al-Nuwaab), %18'lik bir katılımın olduğu 2014 Libya parlamento seçimlerinden kaynaklanan Libya yasama organıdır. 2014 yılının sonlarında, Libya İç Savaşı bağlamında başkent Trablus'u ele geçirmeye yönelik başarısız darbe girişiminin ardından, Temsilciler Meclisi kendisini Libya'nın uzak doğusundaki Tobruk'a taşıdı. Mayıs 2019'da Trablus silahlı saldırı altındayken Trablus'ta birkaç TM toplantısı yapıldı ve 45 gün için bir geçici başkan seçildi. 2014 ve 2021 yılları arasında Temsilciler Meclisi, Abdulhamid Dibeybe liderliğindeki görevdeki Ulusal Birlik Hükümeti'ni desteklemeden önce Abdullah es-Sani liderliğindeki Tobruk merkezli hükûmeti destekledi. Eylül 2021'de Temsilciler Meclisi, Dibeybe liderliğindeki geçici Ulusal Birlik Hükûmeti'ne karşı bir güvensizlik oylamasını kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Abdulhamid Dibeybe</span> Libyalı siyasetçi

Abdülhamid Muhammed el-Dibeybe, Libya'nın geçici Ulusal Birlik Hükümeti'nin şu anki başbakanı olan bir Libyalı politikacıdır. 5 Şubat 2021'de Libya Siyasi Diyalog Forumu sırasında ülkenin başbakanı olarak atandı ve Aralık 2021'de yapılması planlanan seçimlere kadar liderlik görevini sürdürmesi bekleniyor.

<span class="mw-page-title-main">Vekiller Meclisi (Yemen)</span> Yemen yasama organının alt meclisi

Vekiller Meclisi, Yemen Parlamentosu'nun alt meclisidir. Yasama gücünü üst meclis olan Şura Konseyi ile paylaşır. Vekiller Meclisinin, tek sandalyeli seçim bölgelerinde altı yıllık bir dönem için seçilen 301 üyesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Birlik Hükûmeti (Libya)</span>

Ulusal Birlik Hükûmeti, Libya için 10 Mart 2021'de, Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile Tobruk merkezli İkinci es-Sani Kabinesi'ni birleştirmek için kurulan geçici bir hükûmettir. 5 Şubat 2021'deki Libya Siyasi Diyalog Forumu'nda Abdulhamid Dibeybe, birlik hükûmetine başbakan olarak seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Danıştay (Libya)</span>

Yüksek Danıştay,, 17 Aralık 2015 tarihinde imzalanan Libya Siyasi Anlaşması hükümlerine göre oluşturulmuş bir danışma kuruludur. Birleşmiş Milletler, barış görüşmelerini destekledi ve Güvenlik Konseyi tarafından oybirliğiyle kabul edildi. Yüksek Danıştay, geçici Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) ve şu anda Tobruk'ta bulunan Temsilciler Meclisi'ne (TM) tavsiyede bulunabilir ve belirli koşullar altında bu organlar hakkında bağlayıcı bir görüş bildirebilir. Konsey üyeleri, Genel Ulusal Kongre'nin geriye kalan üyeleri tarafından 2014 yılında TM'ye seçilemeyen üyeleri arasından aday gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Bir sonraki Libya cumhurbaşkanlığı seçimi</span> Libya devlet başkanlığı seçimi

Libya cumhurbaşkanlığı seçiminin başlangıçta 10 Aralık 2018'de yapılması planlanmış, ancak Halife Hafter'in Batı Libya Taarruzu nedeniyle ertelenmişti. Seçimin daha sonra 24 Aralık 2021'de yapılması planlanmıştı ancak Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu (YUSK) başkanının ülke çapındaki seçim komitelerinin feshedilmesi emrini vermesinin ardından süresiz olarak ertelendi.

<span class="mw-page-title-main">Bir sonraki Libya parlamento seçimleri</span>

Libya'da 2021 yılından bu yana parlamento seçimlerinin yapılması planlanıyor. Başlangıçta 10 Aralık 2021 olarak planlanan seçimler, Libya'da devam eden siyasi kriz nedeniyle birçok kez ertelendi.

Libya'da yeni anayasanın kurucu meclis tarafından hazırlanmasının ardından anayasa referandumu yapılacak. Anayasanın yayınlanması için beklenen tarih Aralık 2014 idi. Ancak bu tarih, ülkede devam eden ihtilaf nedeniyle ertelendi. Temmuz 2012'de, başlangıçta kurucu meclis seçimlerini organize etmekle görevlendirilen bir Genel Ulusal Kongre seçildi; ancak Geçici Ulusal Konsey, Libyalıların bunun yerine doğrudan kurucu meclisi seçmesine karar verdi. Genel Ulusal Kongre, 10 Nisan 2013 tarihinde kurucu meclis üyelerinin seçileceği konusunda anlaşmaya vardı.

Ömer el-Hassi Libyalı bir politikacı ve Bingazi Üniversitesinde siyaset bilimi profesörüdür. Trablus'taki Genel Ulusal Kongre liderliğindeki Ulusal Kurtuluş Hükümeti'nin başbakanıydı.

<span class="mw-page-title-main">2014 Libya Anayasa Meclisi seçimleri</span>

20 Şubat 2014'te Libya'da Anayasa Meclisi seçimleri yapıldı. Kurucu meclis seçimleri için adaylıklar 6 Ekim 2013'te başladı. 11 Kasım 2013 tarihi itibari ile meclise aday kayıtları sona erdi. Meclis, Libya'nın üç bölgesinden 20 üyeden oluşacak: Trablusgarp, Sirenayka ve Fizan. Komitenin çalışmalarının Mart 2014'ten Temmuz 2014'e kadar sürmesi bekleniyor. Daha önce iktidarda olan Ulusal Geçiş Konseyi tarafından Ağustos 2011'de sunulan anayasa bildirgesi, komisyonu Kongre'nin kendisinin atayacağını belirtti; ancak Genel Ulusal Kongre (GUK) bunun yerine, anayasa komisyonuna bireylerin seçilmesi için bir seçim yapılması yönünde oy kullandı. Anayasa komisyonu anayasayı hazırlayacak ve daha sonra referandumda oylanacak. 2014 Ocak ayı başı itibarıyla 1.001.910 seçmen SMS ile kayıt yaptırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2014 Libya yerel seçimleri</span>

2014 yılında Libya'da yerel seçimler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2019-2021 Libya yerel seçimleri</span>

Mart ve Nisan 2019'da Libya'da 20 belediyede yerel seçimler yapıldı. Libya Merkez Belediye Meclisi Seçimleri Komisyonu, 2019 yılında toplamda 68 belediyede seçim yapılmasını hedefledi. 2019-20 Batı Libya Taarruzu'na ilişkin seçimlerin düzenlenmesinde yaşanan zorluklar nedeniyle, 2019'da seçimler tamamlanamadı. 2021 için planlanan en az 30 ek meclis için yapılan seçimlerle 2020 ve 2021'e kadar devam ettiler.

Yüksek Ulusal Seçim Komisyonu, 2011 Libya İç Savaşı'nın ardından ilki 2012'de yapılan seçimleri düzenlemek için Libya'da oluşturulmuş bir organdır.

<span class="mw-page-title-main">2017 Libya anayasa taslağı</span>

2017 Libya anayasa taslağı, 2014 Libya Anayasa Meclisi seçimlerinde Libya çevresinden seçilen 60 kişilik Anayasa Taslağı Meclisi tarafından hazırlanan Libya anayasa taslağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Libya Kurucu Meclisi</span> Libya için yeni bir anayasa yazmaktan sorumlu meclis

Libya Kurucu Meclisi veya Anayasa Taslağı Meclisi, Kaddafi sonrası dönemde Libya için yeni bir anayasa yazmaktan sorumlu meclistir. Meclis, 20 Şubat 2014'te seçildi ve 22 Nisan'da Ali Tarhuni'nin başkanlığında çalışmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Libya Geçici Anayasa Deklarasyonu</span> Libyanın geçici anayasası

Anayasal Deklarasyon, Libya İç Savaşı'nda Kaddafi hükûmetinin devrilmesi nedeniyle yürürlüğe giren Libya'nın mevcut en yüksek yasasıdır. Ulusal Geçiş Konseyi tarafından 3 Ağustos 2011 tarihinde son şekli verilmiş olup kalıcı bir anayasa yazılıp referandumda onaylanana kadar yürürlükte kalması amaçlanmaktadır. Belge, Başkan Yardımcısı ve UGK resmi sözcüsü Abdül Hafız Goga tarafından 10 Ağustos'ta düzenlenen bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyurulmuştur.