
Özgür yazılım, kullanıcısına yazılımı herhangi bir amaç için çalıştırma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri tanıyan yazılım türüdür. Tersi, özel mülk yazılımdır.

GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.

Richard Matthew Stallman, Amerikalı özgür yazılım aktivisti, sistem uzmanı ve yazılım geliştiricisi. GNU Projesi ve Özgür Yazılım Vakfı'nın kurucusudur.

GNU Genel Kamu Lisansı yaygın kullanılan bir özgür yazılım lisansı. İlk sürümü 1989 yılında Richard Stallman tarafından GNU Tasarısı için kaleme alınmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım topluluklarının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son hâlini aldı.
Özgür Yazılım Vakfı, özgür yazılım hareketini ve GNU projesini desteklemek amacıyla 4 Ekim 1985 tarihinde Richard Stallman tarafından kurulmuş, kâr amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşudur. FSF, dört temel yazılım özgürlüğünü savunmakta ve bu özgürlüklerin copyleft lisanslar aracılığıyla korunmasını tercih etmektedir.

Açık kaynak yazılım ya da açık kaynak kodlu yazılım, telif hakkı sahibinin kullanıcılara yazılımı ve kaynak kodunu herhangi bir amaç için kullanma, inceleme, değiştirme ve dağıtma haklarını verdiği bir lisans kapsamında yayınlanan bilgisayar yazılımıdır. Kullandıkları lisans gereğince isteyen kişi ve grupların yazılımı kendi kişisel ihtiyaçlarına uyarlamalarına ve sonunda değişikliği benzer tercihlere sahip kullanıcılar için bir çatal olarak yayınlamalarına olanak tanır.
Özgür içerik veya özgür bilgi herhangi bir çalışma, her tür sanat veya diğer yaratıcı içeriğin özgür olarak sunulduğu kültürel amaçlı bir türüdür. Özgür kültürel çalışmalarda insan özgürlüğü üzerinde aşağıdaki belirgin yasal kısıtlamalar bulunmalıdır;
- İçeriğin kullanımı yarar sağlamalı,
- İçerik incelenebilmeli ve içerikten öğrenilenler uygulanabilmeli,
- İçeriğin kopyaları yapılabilir ve dağıtılabilir olmalı,
- Değiştirme ve geliştirme yapılabilmeli, türev çalışmaları dağıtılabilmelidir.

GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.

GNU Affero Genel Kamu Lisansı, Özgür Yazılım Vakfı tarafından yayımlanan bir özgür lisans modelidir. GNU Genel Kamu Lisansı ile neredeyse aynı olan AGPL, ağ ortamında kullanılan web hizmetlerini kapsayıcı bir ek madde içerir.

Linux-libre, Linux çekirdeğinin değiştirilmiş sürümlerinden sağlanan bir GNU paketi ve işletim sistemi çekirdeğidir. Bu tasarının hedefi kaynak kodu olmayan, kod şaşırtması bulunan ve özgür olmayan her yazılımın Linux çekirdeğinden çıkarılmasıdır.

Guix System Distribution, GNU Guix paket yöneticisi etrafında inşa edilen bir işletim sistemidir. Linux-libre çekirdeğini kullanır ve gelişim aşamasındaki GNU Hurd çekirdeğini destekler. 3 Şubat 2015'te Özgür Yazılım Vakfı'nın özgür dağıtımlar listesine eklenmiştir.

GNU LibreJS ya da kısaca LibreJS Mozilla Firefox tabanlı tarayıcılar için özgür yazılım web tarayıcısı eklentisidir. GNU Tasarısı tarafından oluşturulmuştur. Amacı kullanıcının web tarayıcısında özgür olmayan anlaşılması zor JavaScript programlarını engellemek ve özgür ya da anlaşılabilen programlara izin vermektir. Eklenti Richard Stallman'ın "JavaScript Tuzağı" olarak adlandırdığı sorunu gidermek için oluşturulmuştur, bu sorun birçok kullanıcının web tarayıcılarında bilmeden özel mülk yazılım çalıştırması hakkındadır.

LibreCAD, 2B teknik çizimler için özgür bir bilgisayar destekli tasarım (CAD) uygulaması. Linux, Mac OS X, Unix ve Microsoft Windows işletim sistemleri üzerinde çalışmaktadır.
Açık kaynak ve [ÖAKK] gibi ücretsiz yazılımlar için alternatif terimler, 1990'ların sonlarından itibaren Özgür Yazılım ve Açık kaynaklı yazılım kullanıcıları arasında tartışmalı bir konu olmuştur. Bu terimler hemen hemen aynı lisans kriterleri paylaşmaktadır.

Özgür Yazılım, Özgür Toplum, Richard M. Stallman'ın seçme yazılarından, çoğunlukla denemelerden, nadiren makalelerden ve röportajlardan, oluşmaktadır.

Avrupa Özgür Yazılım Vakfı (FSFE), Avrupa'daki özgür yazılım hareketini tüm yönleriyle desteklemek için 2001 yılında kurulmuştur. FSFE, Alman yasalarına göre hayır kurumu olarak kayıtlı bir dernektir (e.V.) ve çeşitli Avrupa ülkelerinde şubeleri bulunmaktadır. ABD merkezli Özgür Yazılım Vakfı'nın (FSF) resmi bir Avrupa kardeş örgütüdür. Ancak FSF ve FSFE, finansal ve yasal olarak iki ayrı kuruluşlardır.
Hindistan Özgür Yazılım Vakfı (FSFI), ABD merkezli Özgür Yazılım Vakfı'nın Hindistan'daki kardeş kuruluşudur. Kerala'nın başkenti Thiruvananthapuram'da (Trivandrum) 2001 yılında kar amacı gütmeyen bir vakıf olarak kurulmuştur. FSFI, Hindistan'da özgür yazılım'ın kullanımı ve geliştirilmesini teşvik etmek için mücadele veriyor. Vakıf aynı zamanda insanlara özgür yazılım konseptini öğretmeyi ve Hindistan gibi gelişen bir ülkeye katkılarını anlatmayı ilke ediniyor. FSF Hindistan, özgür olmayan yazılımları çözüm olarak değil, çözülmesi gereken bir sorun olarak görüyor. Hindistan'da özgür yazılıma bazen yerel olarak swatantra yazılımı da deniyor.

Brian Jhan Fox, 1959 yılında doğmuş Amerikalı bir bilgisayar programcısı ve özgür yazılım aktivistidir. Haziran 1989'da beta sürümünü paylaştığı GNU Bash kabuğunun başyazarıdır. Fox ayrıca 1995'te Wells Fargo şirketi için ilk interaktif online banka yazılımını ve 2008'de özgür bir seçim sistemi yazılımı yazmıştır.
Hyperbola GNU/Linux-libre, i686 ve x86-64 mimarileri için tasarlanmış bir işletim sistemidir. Arch anlık görüntüleri ve Debian geliştirme sürümü temellidir. Genel Linux çekirdeği yerine GNU işletim sistemi bileşenlerini ve Linux-libre çekirdeğini içerir. Hyperbola GNU/Linux-libre, Özgür Yazılım Vakfı tarafından Ücretsiz Sistem Dağıtım Yönergeleri kıstaslarını karşıladığı için tamamen özgür bir işletim sistemi olarak listelenmiştir.
Özgür yazılım hareketi, yazılım kullanıcıları için yazılımı çalıştırma, inceleme, değiştirme ve yazılımın kopyalarını paylaşma özgürlükleri gibi belirli özgürlükleri elde etme ve garanti altına alma amacını güden toplumsal bir harekettir. Bu şartları, yani Özgür Yazılımın Dört Temel Özgürlüğünü karşılayan yazılıma özgür yazılım denir.