İçeriğe atla

Liberya mutfağı

Monrovia, Liberya sahilinde barbekü

Liberya mutfağı, Batı Afrika ülkesi olan Liberya'nın yemek kültürüdür. Liberya mutfağı; pirinç, manyok, muz, tatlı patates, tropikal meyvelerin ve sebzelerin (patates, yeşillik, manyok yaprağı, bamya, lahana) yanı sıra balık, et ve daha fazlasının tüketimine odaklanır.

Liberya ayrıca fırıncılık geleneğine sahiptir. Mısır ekmeği, ekşi ekmek, pirinç ekmeği, muz ekmeği ve kek gibi yiyecekler yaparlar.

Nişastalı yiyecekler

Jollof pilavı

Pirinç, ister ticari ister taşra ("bataklık pirinci") olsun Liberya mutfağının temel bir öğesidir. Ya üzerine sulu yemek veya çorba dökülerek "kuru" (sossuz) servis edilir, ya klasik jollof pilavında pişirilir ya da taşra breh (ekmeği) yapmak için un haline getirilir.

Manyok; fufu, dumboy ve GB (veya geebee) gibi birkaç benzer nişastalı yiyeceklerde işlenir.[1] Eddoes (gölevez) da yenir.[2]

Meyve ve sebzeler

Fufu

Popüler Liberya malzemeleri içerisinde manyok, balık, muz, turunçgiller, tatlı veya normal plantain, Hindistan cevizi, bamya ve tatlı patates bulunur.[3] Habanero ve scotch bonnet biberleri ile baharatlanmış ağır sulu yemekler popülerdir ve fufu ile yenir.[4] Tatlı patatesin yapraklı bitkisi, bitterball (patlıcan benzeri küçük bir sebze) ve bamya gibi yaygın olarak yetiştirilir ve tüketilir.[5]

Balık

Liberya'nın konumu

Balık, Liberya'daki temel hayvansal protein kaynaklarından biridir ve 1997'de yapılan bir çalışmada (Liberya'nın da dahil olduğu) Yukarı Gine ülkelerinde, balıkların beslenmedeki hayvansal proteinlerin %30-80'ini oluşturduğuna dikkat çekilmiştir.[6] Ancak yapılan araştırmalar, bu bölgede balık tüketiminin 1970'lerden 1990'lara kadar "arazi ve havzaların bozulması" nedeniyle azaldığını kaydetti.[7][8]

Küçük kurutulmuş balıklara bodies veya bonnies denir.[9]

Yaban Hayvanları

Afrika vahşi hayvan yemeği Liberya'da lezzetli bir yiyecek olarak görülür ve yaygın olarak yenir.[10] 2004 yılında yapılan bir kamuoyu araştırması, yaban etinin Monrovialılar arasında balığın ardından ikinci sırada tercih edilen bir protein kaynağı olarak tüketildiğini gösterdi. Yaban etinin tüketildiği hanelerin% 80'i onu "arada bir" pişirdiğini söylerken, %13'ü haftada bir, %7'si ise günlük yaban eti pişirdiğini söyledi. Son iç savaş sırasında yapılan anketin sonrasında ise yaban eti tüketiminin artık çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

Liberya'da nesli tükenmekte olan türler, insan tüketimi için avlanılmaya devam ediliyor.[11] Liberya'da yemek için avlanan türler arasında filler, cüce suaygırları, şempanzeler, leoparlar, duikerler ve çeşitli maymun türleri bulunuyor.

Alkol

Liberya bazı standart bira ve likörleri üretir, ithal eder ve tüketir. Bunun yanı sıra palmiye ağacı özsuyunun fermente edilmesinden yapılan geleneksel palmiye şarabı popülerdir. Palmiye şarabı olduğu gibi içilebilir, ekmeğin içerisinde mayanın yerine veya ekşidikten sonra sirke olarak kullanılabilir.[12] Ayrıca şeker kamışından yerel bir rom yapılır ve "kamış suyu"[13] veya gana gana olarak adlandırılır.[14]

Kaynakça

  1. ^ Cracking the Code: The Confused Traveler's Guide to Liberian English (İngilizce). eBookIt.com. 3 Ocak 2013. ss. 31-. ISBN 978-1-4566-1203-0. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  2. ^ Liberia (İngilizce). Marshall Cavendish. 1 Eylül 2008. ss. 123-. ISBN 978-0-7614-3414-6. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  3. ^ "Liberya ve Mutfağı". Celtnet Recipes (İngilizce). 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2011. 
  4. ^ "Liberya". Food in Every Country (İngilizce). 13 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
  5. ^ FAO Plant Protection Bulletin (İngilizce). Food and Agriculture Organization of the United Nations. 1988. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. Les plantes fortement attaquees sont le gombo, I'aubergine, le «bitter ball», le niebe et le piment, 
  6. ^ Links Between Biodiversity Conservation, Livelihoods and Food Security: The Sustainable Use of Wild Species for Meat (İngilizce). IUCN. 2002. ss. 47-. ISBN 978-2-8317-0638-2. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  7. ^ Africa and the Middle East: A Continental Overview of Environmental Issues (İngilizce). ABC-CLIO. 1 Ocak 2003. ss. 162-. ISBN 978-1-57607-692-7. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  8. ^ Use of Genetically Improved and Alien Species for Aquaculture and Conservation of Aquatic Biodiversity in Africa (İngilizce). WorldFish. 2004. ss. 6-. ISBN 978-983-2346-27-2. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  9. ^ The Childhood River (İngilizce). Xlibris Corporation. 22 Temmuz 2010. ss. 99-. ISBN 978-1-4535-4047-3. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  10. ^ "FrontPageAfrica - Extinction Is Forever: A Crisis That Is Liberia's Endangered Wildlife". web.archive.org (İngilizce). 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  11. ^ "Poaching in Liberia's Forests Threatens Rare Animals", Anne Look, 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Voice of America News, 8 Mayıs 2012.
  12. ^ Travel Sketches from Liberia: Johann Büttikofer's 19th Century Rainforest Explorations in West Africa (İngilizce). BRILL. 4 Ekim 2012. ss. 511-. ISBN 978-90-04-23347-8. 3 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  13. ^ Liberia: The Violence of Democracy (İngilizce). University of Pennsylvania Press. 1 Mart 2013. ss. 125-. ISBN 978-0-8122-0284-7. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021. 
  14. ^ "EVRENİN SONUNDAKİ ROM DÜKKANI" (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ'da Avrupa mutfağı</span> 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinleri, yeme alışkanlıkları ve yemek pişirme yöntemleri

Orta Çağ Avrupa mutfağı, 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Avrupa kültürlerinin besinlerine, yeme alışkanlıklarına ve yemek pişirme yöntemlerine verilen genel addır. Bu dönem boyunca beslenme düzeni ve pişirme yöntemleri Avrupa genelinde değişimlere uğramış ve tüm bu değişiklikler Avrupa'nın modern mutfak kültürünün temelini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Alman mutfağı</span> Alman ulusunun yemek tarzı

Alman mutfağı, Alman ulusunun yemek tarzından ileri gelmektedir. Yüzyıllar boyunca bölgeden bölgeye gerçekleşen sosyal ve politik değişiklikler etkisiyle mutfak gelişimini sürdürmüştür. Almanya'nın güney bölgeleri olan Bavyera ve Svabya, birçok ortak yemek kültürünü paylaşmaktadır. Malzeme ve yemekler eyaletlere göre değişmektedir. Hem ulusal, hem bölgesel nitelikte birçok önemli yöresel yemek bulunmaktadır. İlk zamanlar yöresel haldeki birçok yemek, günümüzde değişiklikler geçirerek ülke çapına yayılmışlardır. Alman mutfağı heterojen toplum yapısı ve karışık kültürü ile çeşitlilik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mutfağı</span>

Yunan mutfağı, Yunanistan'ın ulusal mutfağıdır. Yüzlerce yıllık Yunan kültürünün mirasçısı mutfaktır. Balkan ve Akdeniz mutfaklarının bir parçasıdır. Girit mutfağını da kapsar. Zeytinyağlı yiyecekler ağırlıklıdır. Batı Anadolu Türk mutfağıyla çok büyük benzerlikler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Fin mutfağı</span>

Fin mutfağı veya Finlandiya mutfağı, genellikle Avrupa kıtasının yemekleriyle bölge halkının yöresel yemeklerinin birleşiminden oluşmaktadır. Ülkenin doğu kısmında yenen yemekler çeşitli sebzeler ve mantarlardan oluşurken, ülkenin batı kısmında balık ve et yemekleri Fin mutfağını oluşturmaktadır. Geleneksel Fin mutfağı İsveç, Alman ve Rus mutfaklarına benzerdir. Fin yemekleri İsveç yemeklerine oranla biraz daha az tatlıdır ve Finler Rus mutfağına kıyasla az ya da hiç krema kullanmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Un</span> öğütülmüş tahıl

Un, tahılların öğütülmesiyle elde edilen ince toza verilen addır. Başta ekmek ve hamur işleri olmak üzere pek çok gıdanın temel bileşenidir. Genellikle buğdaydan elde edilen toza sadece un denir. Arpa, yulaf, çavdar, mısır, nohut gibi bitkilerden elde edilen un ise, yaygın olarak o tahılın adıyla birlikte mısır unu, arpa unu biçiminde adlandırılır.

Arnavutluk tarih boyunca birçok devletin yönetimi altına girmiş, bu süreçte yalnızca siyasi veya askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da etkilenmiştir. Bu sebepten dolayı Arnavut mutfağı başta Türk, İtalyan ve Yunan mutfakları olmak üzere genel itibarıyla Akdeniz mutfağından izler taşımaktadır. Bugün Arnavut halkı tarafından sıkça tüketilen ve yapılan baklava, aşure, kadayıf gibi tatlılar; dolma, yaprak sarma, tarator gibi aperitifler ve ayran, siyah çay, Türk kahvesi gibi içecekler Osmanlı zamanından başlayarak Türk mutfağından Arnavut kültürüne geçen yiyecek ve içeceklerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsveç mutfağı</span>

İsveç mutfağı, İsveç'in geleneksel mutfağıdır. İsveç'in Kuzeyden güneye doğru genişliği nedeniyle, Kuzey ve Güney İsveç mutfağı arasında bölgesel farklılıklar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya mutfağı</span>

Brezilya mutfağı, Avrupa, Afrika ve Kızılderili mutfaklarının etkilerini taşır. Ülkenin yerli halkının çeşitliliği, göçmen nüfusu ve ayrıca büyük yüzölçümü nedeniyle bölgeden bölgeye ciddi farklılıklar gösterir. Bu, karakteristiğini bölgesel farklılıkların korunmasından alan bir ulusal mutfak kültürü yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz mutfağı</span>

İngiliz mutfağı, İngilizlerin yemek geleneklerini, pişirme yöntemlerini kapsayan mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya mutfağı</span>

Moritanya mutfağı, Moritanya İslam Cumhuriyeti'nin ulusal mutfağıdır. Sahra'da yaşayan veya kervanlarla çölü geçen Afrika ve Arap halklarının mutfaklarından etkilenmiştir. Benzer kökenleri nedeniyle kuzeyde Fas, güneyde Senegal mutfağına benzer.

<span class="mw-page-title-main">İran mutfağı</span>

İran mutfağı İranın yöresel mutfağıdır. İran'ın yüzyıllar içerisinde ilişki kurduğu bölge ve ülkelerin mutfaklarından da izler taşır: Türk mutfağı, Yunan mutfağı, Mezepotamya mutfağı, Orta Asya mutfağı, Kafkasya mutfağı ve Rus mutfağı bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn mutfağı</span>

Lihtenştayn mutfağı Lihtenştaynda bulunan yemek ve malzemeleri ifade eder. Mutfak çeşitlidir ve yakın ülkelerin mutfağından, özellikle İsviçre ve Avusturya'dan etkilenmiştir ve ayrıca Orta Avrupa mutfağından da etkilenmiştir. Peynirler ve çorbalar Lihtenştayn mutfağının ayrılmaz bir parçasıdır. Süt ürünleri, geniş bir süt endüstrisi nedeniyle ülke mutfağında da yaygındır. Yaygın sebzeler arasında yeşillikler, patates ve lahana bulunur. Yaygın olarak tüketilen etler arasında sığır eti, tavuk ve domuz eti bulunur. Günde üç öğün yemek yemek yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Barbados mutfağı</span>

Barbados mutfağı, Barbados ile alakalı yemek kültürünü ve çeşitlerini belirtir ve açıklar. Barbados mutfağı, çevre ülkelerden birtakım farklılıklara sahiptir ve dünya mutfağı ile ilgilenenler tarafından rağbet görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gabon mutfağı</span> Gabonun yemekleri ve yemek pişirme gelenekleri

Gabon mutfağı, Orta Afrika'nın batı kıyısında egemen bir devlet olan Gabon'un yemek pişirme gelenekleri, uygulamaları ve yemekleridir. Fransız mutfağından dikkate değer bir şekilde etkilenmiştir ve büyük şehirlerde Fransız mutfağına özgü çeşitli yemekler yaygındır. Kırsal alanlarda manyok, pirinç ve yam gibi temel gıda maddeleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone mutfağı</span>

Sierra Leone, tarlaları ve yüksek platformları arasında çeşitli nehirleri ve çağlayanları olan bir Afrika bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Litvan mutfağı</span>

Litvan mutfağı, Litvanya'nın serin ve nemli kuzey iklimine uygun ürünleri içerken bir mutfak kültürü gösterir. Arpa, patates, çavdar, pancar, yeşil sebzeler, çilek ve mantar yerel olarak yetiştirilmektedir ve süt ürünleri ülkenin uzmanlık alanlarından biridir. Kışın yiyecekleri saklamak için çeşitli turşulama yöntemleri kullanılır. Çorbalar son derece popülerdir ve yaygın olarak sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak kabul edilir. İklim ve tarım uygulamalarını Kuzey Avrupa ile paylaştığı için, Litvanya mutfağının Baltık komşuları ve genel olarak kuzey ülkeleri ile pek çok ortak noktası bulunur. Uzun süren tarım ve yiyecek arama gelenekleri, ülkenin tarihi boyunca çeşitli etkilerle birlikte Litvanya mutfağını oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Senegal mutfağı</span>

Senegal mutfağı, Kuzey Afrika, Fransız ve Portekiz mutfağından etkilenen ve ülkenin en büyüğü Wolof olan birçok etnik gruptan türeyen bir Batı Afrika mutfağıdır. Bölgeye ilk kez 11. yüzyılda nüfuz eden İslam, mutfakta da rol oynuyor. Senegal, 1960'a kadar Fransa'nın bir kolonisiydi. Kolonizasyonundan bu yana, göçmenler Senegal mutfağını diğer birçok bölgeye getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma mutfağı</span>

Antik Roma mutfağı, uygarlığın var olduğu süre boyunca büyük ölçüde değişti. Beslenme alışkanlıkları, krallıktan cumhuriyete ve en sonunda da imparatorluğa yol açan siyasi değişikliklerden ve Romalıları birçok kültürün mutfak alışkanlıklarına ve pişirme yöntemlerine maruz bırakan imparatorluğun muazzam ölçüdeki genişlemesinden etkilendi.