İçeriğe atla

Liber Historiae Francorum

Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi Kitabı), yaklaşık 727 yılında tamamlandığı düşünülen anonim bir Frank kaynağıdır. Frankların kökenlerinden başlayıp anlatısını sekizinci yüzyılın ikinci çeyreğine kadar devam ettiren bu kaynak, erken dönem Frank literatürünün en önemli eserlerinden bir tanesidir. Anonim yazar, metnin ilk bölümlerinde Frankların kökenlerinden bahsederken onların Troia kökenli olduklarına dair bir anlatı sunar. Buna ek olarak kaynağın son bölümlerinde Merovenj Hanedanı'nı tasfiye edip Frank Krallığı'nın (Regnum Francorum) başına geçen Karolenj Hanedanı'nın yönetime geçmeden önceki ilk dönemlerine dair de son derece orijinal bilgiler sunulur. Liber Historiae Francorum, 2023 yılında Erdinç Ofli tarafından "Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi)" başlığıyla Türkçeye tercüme edilmiştir.

Metnin kaleme alındığı yer ve yıl

Bu kaynağın kaleme alındığı yer için farklı görüşler mevcuttur. Bunlar arasında özellikle Rouen,[1] Paris[2] ve Soissons şehirleri öne çıkmaktadır. Sunulan bu önerilerin hepsi, anonim yazarın metin içerisindeki atıflarından yapılan bazı çıkarımlara dayanmaktadır. Metin üzerine önemli çalışmaları bulunan Richard A. Gerberding'e göre Soissons şehri kaynağın kaleme alındığı yer için en önemli adaydır. Hatta kendisi, kaynağın spesifik olarak Soissons'daki Saint-Medard Manastırı'nda kaleme alınmış olabileceğini belirtir.[3]

Eserin hangi yılda tamamlandığına dair ise elimizdeki yegane kanıt, yazarın son cümlesidir:

"Franklar, Genç Dagobertus’un [III. Dagobertus] oğlu olan ve Chelles Manastırı’nda yetişen Theudericus’u [IV. Theudericus] kral yaptılar; o şu an krallığının altıncı yılındadır."[4]

Görüldüğü üzere anonim yazar, 721-727 yılları arasında yönetimde bulunan IV. Theudericus'un "altıncı yılına" atıta bulunur. Bu da 727 yılına işaret eder. Ancak eserin bir diğer versiyonu olarak anılan B versiyonunda aynı cümlede Theudericus için "o hâlâ krallığın başındadır" atfında bulunulur.[5] Yani B versiyonunda sunulan cümleden 727 yılını çıkarmak zordur. Ancak tartışmalı da olsa literatürde metnin yaklaşık 727 yılında tamamlanmış olduğu düşünülmektedir.

İçerik özeti

Liber Historiae Francorum, anlatısının ilk bölümünü Frankların kökenine ayırmıştır. Bu anlatıda yazar, Frankların Troia kökenli olduğunu vurgulamaktadır. Sonrasında ise 727 yılına değin süregelen olaylar hakkında bilgiler sunulur.

Frankların Troia kökeni

Sunulan bilgilere göre Greklere karşı direnmek için kendisini Ilium/Ilion (Troia) kentine kapan Aeneas, daha fazla direniş gösteremeyince İtalya'ya kaçar. Diğer Troialı yöneticilerden olan Priamos ve Antenor da beraberlerindeki ordu ile birlikte Pannonia'ya değin ilerleyip orada Sicambria isimli bir şehir kurarlar. Burada Romalılara yardım ederek Alanları mağlup ederler ve bunun üzerine Roma İmparatoru Valentinianus (burada bahsedilen imparatorun kaçıncı "Valentinianus" olduğu tartışmalıdır) onlara "Franci" adını verir. Sonraki süreçte vergi ile alakalı iki taraf arasında çıkan anlaşmazlık büyür ve gerçekleşen muharebede iki taraf da büyük kayıplar verir. Bunun adından Troialılar/Franklar Priamus'un oğlu Marchomiris ve Antenor'un oğlu Sunno önderliğinde Sicambria'dan ayrılırlar. İlerleyen süreçte Marchomiris'in oğlu Faramundus'u uzun saçlı kralları yaparlar. Faramundus'tan sonra halkın başına oğlu Chlodio, ondan sonra Merovenjlerin isimlerini aldıkları söylenen Merovechus, Merovechus'tan sonra ise Childericus geçer.[6] Childericus da ünlü Frank kralı I. Clovis'in babasıdır.

Görüldüğü üzere kaynakta Merovenj Hanedanı ile Troialılar arasında kesin bir bağ kurulur. Bu anlatının bir başka versiyonu, yedinci yüzyılda tamamlandığı düşünülen ve bir diğer önemli Frank kaynağı olan Fredegarius Kroniği'nde[7] bulunmaktadır.[8] Yani Liber Historiae Francorum, Frankların Troia kökenli olduğuna dair bilgi veren ilk kaynak değildir. Ayrıca bu iki kaynak arasında Troia kökeni anlatısı özelinde önemli farklılıklar mevcuttur.

Erken Dönem Frank Tarihi ve İlk Karolenjler

Liber Historiae Francorum, Frankların kökenine dair sunduğu anlatının ardından Frankların erken dönemine dair bilgiler sunmaya başlar. Ancak sunulan bu bilgiler, kimi zaman verbatim, kimi zaman da bazı eklemelerde bulunularak ünlü Gallo-Romalı tarihçi Gregorius (Tours piskoposu) tarafından kaleme alınan Decem Libri Historiarum adlı eserden aktarılmaktadır.[9]

Liber Historia Francorum'u önemli kılan en önemli hususlardan birisi, son bölümlerinde ileride Karolenjler (Karolingi) olarak anılacak olan Pippinlere (Pippinii) dair sunduğu bilgilerdir. Anonim yazar, bu ailenin I. Pippinus ile birlikte devlet içerisinde kraldan sonra gelen maior domus'luk görevinde bulunmaya başladığını, sonrasında pek çok bölgesel çatışmanın ardından II. Pippinus ve oğlu Charles Martel gibi ailenin diğer temsilcilerinin krallık içerisinde nasıl yükseldiklerine dair değerli bilgiler aktarır. Ayrıca bu bilgiler sunulurken Karolenj döneminde kaleme alınan ve ailenin Merovenjler sonrası meşruluğunu ön plana çıkarmak için propagandist yönelimlerle yazılan eserler gibi değil, göreceli olarak objektif bir üslup kullanılır. Zira Merovenjlerin hala yönetimde olduğu bir dönemde kaleme alınan Liber Historiae Francorum, anlatısında Merovenjleri merkeze almaktadır.[10]

Edisyonlar ve Çeviriler

Edisyonlar

17. yüzyıldan itibaren Liber Historiae Francorum'un çeşitli editörlerce hazırlanmış edisyonlarının bulunduğu görülür. Bu edisyonlarda genellikle Gesta Regum Francorum olarak başlıklandırılmıştır. Metnin en çok kullanılan edisyonu, aynı zamanda eserin literatürde Liber Historiae Francorum olarak anılmasını sağlayan Bruno Krusch'un hazırladığı edisyondur:

Liber Historiae Francorum, ed. Bruno Krusch, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannoverae 1888, s. 215-328.

Modern dillerdeki bazı çeviriler

Liber Historiae Francorum'un parça parça tercüme edildiği bazı çalışmalar mevcuttur. Aşağıda yalnızca tam metin çeviriler sunulmuştur:

Bernard S. Bachrach (ed. ve çev.), Liber Historiae Francorum, Kansas: Coronado Press, 1973. (İngilizce)

Herbert Haupt (çev.), Liber Historiae Francorum. Das Buch von der Geschichte der Franken. Quellen zur Geschichte des 7. und 8. Jahrhunderts, ed. Andreas Kusternig, Herbert Haupt, Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters 4a, Darmstadt 1982, s. 339-379. (Almanca)

Nathalie Desgrugillers-Billard (çev.), Le Livre de l'histoire des Francs depuis leurs origines jusqu'à l'année 721: Liber Historiae Francorum, Clermont-Ferrand: Éditions Paléo 2007. (Fransızca)

Stéphane Lebecq (çev.), La Geste des Rois des Francs, Paris: Les Belles Lettres 2015. (Fransızca)

Erdinç Ofli (çev.), Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi), İstanbul: Selenge Yayınları 2023. (Türkçe)

Kaynakça

  1. ^ Liber Historiae Francorum, ed. Bruno Krusch, Monumenta Germaniae Historica, Scriptores rerum Merovingicarum, II, Hannoverae 1888, s. 216-217.
  2. ^ Godfroid Kurth, Études Franques, I, Paris 1919, s. 57-61.
  3. ^ Richard A. Gerbering, The Rise of the Carolingians and the Liber Historiae Francorum, Oxford: Clarendon Press 1987, s. 147-159.
  4. ^ Erdinç Ofli (çev.), Liber Historiae Francorum (Frankların Tarihi), İstanbul: Selenge Yayınları 2023, s. 260.
  5. ^ Ofli 2023, s. 257.
  6. ^ LHF, 1-6; N. Kıvılcım Yavuz, Transmission and Adaptation of the Trojan Narrative in Frankish History between the Sixth and Tenth Centuries, the University of Leeds, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Leeds 2015, s. 151-169.
  7. ^ Roger Collins, Die Fredegar-Chroniken, MGH Studien und Texte, 44, Hannover 2007.
  8. ^ Yavuz 2015, s. 106-147
  9. ^ Gerberding 1987, s. 31-46.
  10. ^ Gerberding 1987, s. 92-145.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mitoloji, mit veya söylen bilimi belirli bir din veya kültürdeki insanlık ile evrenin yaratılış ve doğasını, geleneklere özgü inanç ve uygulamaların sebebini açıklamaya yönelik söylencelerin tümü. Mit (söylen) sözcüğü gerçekte doğru olmayan bir hikâye veya anlatı için tercih edilir ve çoğunlukla bir yanlışlık, doğru olmayan unsur vurgusu barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Troya</span> Anadolunun kuzeybatısında Homeros döneminden kalma antik kent

Truva, Kaz Dağı (İda) eteklerinde tarihî bir kenttir. Çanakkale il sınırları içinde, günümüzde Hisarlık olarak adlandırılan arkeolojik bölgede yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ</span> 5. yüzyıl – 15. yüzyıl arasını kapsayan tarihî dönem

Orta Çağ, tarihçiler tarafından 5. yüzyılın sonlarından 15. yüzyılın sonlarına kadar sürdüğü söylenen tarihî dönemi ifade eden kavramdır. Orta Çağ dönemine verilen bir diğer isim olan "Klasik Sonrası Dönem" terimi, "Klasik Antik Çağ" döneminin adından türetilmiş olsa da, daha geniş bir coğrafi tanıma sahiptir. Orta Çağ, tarihçiler tarafından ihtilaflar olmasıyla birlikte, genel olarak MS 500–1500 aralığındaki dönemi kapsamaktadır ve Antik Çağ ile modern zamanlar arasında ayrı bir dönem olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Eceabat</span> Çanakkale ilçesi

Eceabat, Çanakkale ilinin bir ilçesidir. Çanakkale Boğazı'nda sahil kenarında kurulu ilçenin eski adı Maydos'tur. Çanakkale Savaşı Eceabat sınırları içinde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tarih</span> geçmiş zamanın incelenmesi bilimi

Tarih, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir. "Tarih", geçmişte yaşanan olayların incelenmesinin yanı sıra, bu olaylarla ilgili bilgilerin keşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile ilgilenen disiplindir.

<span class="mw-page-title-main">Marquis de Sade</span> Fransız erotik edebiyat yazarı ve sadizmin öncüsü

Donatien Alphonse François le Marquis de Sade, Fransız aristokrat ve felsefe yazarıdır. Erotik edebiyatın önemli yazarlarındandır. Genellikle sert pornografik yazılar yazardı.

<span class="mw-page-title-main">İskender'in edebî mirası</span>

“Non utilo mundo / editus exemplum, terras tot posse sub uno / esse viro” ·· İskender’in en büyük kalıtı bu söz üzerine kurulmuştur. Ondan önce Platon’un “Respublica”sında kurgulanan; fakat hep “polis”in sınırları içinde kalan ve uygulanabilir bir katılımcı demokrasinin işlediği şehir devleti yerini ülkeleri, denizleri, dağları, nehirleri ile geniş bir hinterlanda sâhip territoryal devlete bırakmıştır. Bu, batıda monarşinin gerçek ilham kaynağıdır ve etkileri salt politik anlamda değil kültürel anlamda da elle tutulur dönüşümlerle kendisini göstermiştir. Yunan anakarasında Atina bir düşünce ve sanat başkenti olma özelliğini Anadolu ve daha doğudaki şehirlere terk etmiş; Bergama, Antiokheia, Seleukeia ve Mısır’da İskenderiye, Akdeniz dünyâsının yeni okulları, parlak birer uygarlık merkezi olmuşlardır. Ticâret kendisine yeni yollar, sâhalar kazanırken doğudan getirilen zenginlikler Yunan dünyâsında altın ve gümüş meskûkâtın artmasıyla ilk enflasyonist dalgalanmaları yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Haçlı Seferi</span> 1096–1099 yılları arasında yapılan ilk Haçlı seferi

Birinci Haçlı seferi, 1096-1099 tarihleri arasında gerçekleşen tarihteki ilk haçlı seferidir. Katılan orduların miktarı ve sonuçları bakımından en önemli Haçlı seferidir.

<span class="mw-page-title-main">Misya</span>

Misya, Antik Çağ'da Anadolu'nun kuzeybatısında yer alan ve günümüzde yaklaşık olarak Bandırma, Erdek, Balıkesir, ilinin tümünü, Manisa, İzmir, Kütahya, Bursa, Çanakkale illerinin bir kısmını kapsayan bölge ve çevrenin adıdır. Herodot’tan 400 yıl sonra Amasya doğumlu coğrafyacı Strabon yazdığı Coğrafya isimli kitabında Uludağ, Olympos ve Mysia Olympos’u olarak geçer. Strabon, Mysia isminin aslının Lidya'lılarda gürgen ağacı anlamına gelmekte olduğunu belirtir. Ünlü coğrafyacı, Prusia (Bursa) kentinin Mysia Olympos’u (Uludağ) eteklerinde kurulduğunu, Frigyalılar ve Misyalılar sınır komşusu olduğunu belirtir.

Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. Fransa tarihi için ilk yazılı kayıtlar Demir Çağı'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, Galya olarak bilinen bir Roma İmparatorluğu eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, Akuitanlar ve Belgalar. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan Keltlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Fransa hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Fransa hükümdarları Fransa Krallığı'nın Orta Çağ'daki kuruluşundan 1870'e kadar ilk başta kral olarak, daha sonra imparator olarak yönettiler. Fransa'nın ortaya çıkışı üzerine bazı anlaşmazlıklar vardır. En eski veriler, Roma İmparatorluğu'nun Galya'daki son temsilcisi Syagrius'un, 486 yılında I. Clovis tarafından yenilmesiyle kurulan Merovenj krallığına kadar gitmektedir. 8. yüzyılda bu krallık yıkıldı. 843 yılında Verdun Antlaşması ile Batı Frank Krallığı kuruldu ki bu krallık zaman içerisinde modern Fransa'yı oluşturacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Hugues Capet</span>

Hugues Capet, Karolenj kralı V. Louis'in ardından seçilen ve 987 yılında ölünceye kadar iktidarını sürdüren Capet Hanedanı mensubu ilk Fransa Kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">V. Konstantinos</span>

V. Konstantinos, 741'den 775'teki ölümüne dek hüküm süren Bizans imparatoru. Araplar ve Bulgarlara karşı olan başarılı seferleri ile bilinmektedir. Saltanatı ikonoklazmın en sert uygulandığı dönemdir ve bu nedenle vaftiz edilirken kutsal suya pislediği yönünde olan inanca uygun olarak ikonofiller arasında "gübreleyen" anlamına gelen "kopronimos" lakabı ile anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kizikos</span> Türkiyenin Balıkesir ili sınırları içinde, Kapıdağ Yarımadasının güneyinde yer alan Mysia antik kenti

Kizikos, günümüz Erdek ilçesi yakınlarında, Marmara Denizi kıyısındaki Misya antik kentidir. Aslen Marmara Denizi'nde bir ada olduğu söylenen ve eskiden anakaraya ya yapay yollarla bağlanan klasik dönemde Arctonnesus adıyla anılan bugünkü Kapıdağ Yarımadası'nın güney kıyı tarafında bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Orderic Vitalis</span> Fransız keşiş (1075-1142)

Orderic Vitalis, İngiliz Benedikten keşişi ve tarihçi. 11 ve 12. yüzyıl Normandiya ve Anglo-Norman İngiltere hakkında önde gelen tarih yazıcılarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Kuşatması (1099)</span>

Kudüs Kuşatması, 7 Haziran – 15 Temmuz 1099 tarihlerinde Fâtımî Devleti toprağı olan Kudüs'ün Toulouse Kontu Raymond de Saint-Gilles önderliğindeki Haçlılar tarafından kuşatılmasıdır ve ele geçirilmesidir. Savaşın ardından burada Kudüs Krallığı kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Neustrasya</span>

Neustrasya veya Neustriya Franklar Krallığı veya "Francia" içinde batı yörelerinde bulunan arazilerden oluşmuş bir antik ülkedir.

Winfried Georg Sebald, Alman yazar ve edebiyatçı. W. G. Sebald ya da Max Sebald isimleriyle bilinir. Sebald, 57 yaşında hayata gözlerini yumduğunda Nobel Edebiyat Ödülü için düşünülen adaylardan bir tanesiydi. 2007 tarihli bir röportajda İsveç Akademisi'nin eski sekreteri Horace Engdahl, Sebald, Ryszard Kapuściński ve Jacques Derrida'nın yakın zamanda yaşamını yitirmiş olduğu için ödülü alamayan isimler olduklarını söylemişti.

<span class="mw-page-title-main">Gregorius (Tours piskoposu)</span>

Gregorius Tours piskoposu olarak görev yapmış tarihçi ve hagiograf. Katolikler ve Ortodokslar tarafından Kasım 17'de anılır.

Marcomer veya Marcomir, Franklar'ın erken dönem kralıdır. Pharamond'un babası, Merovenj ve Karolenj hanedanının atasıdır. Liber Historiae Francorum'a göre Priam adlı bir kralın oğluydu. Ayrıca 4. yüzyılın sonlarında Roma İmparatorluğu'nun gaspçısıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.