İçeriğe atla

Li Bai

Li Bai

Li Bai ya da Li Po (李白) (d.701- ö.762) Sıklıkla Çin'in Altın Çağı olarak anılan Tang dönemi'nde yaşamış Çinli bir şairdir.

Doğum yerinin bugünkü Kırgızistan ve Doğu Türkistan dolaylarında olduğu varsayılmaktadır. Küçük yaşta edebiyat alanındaki yeteneğiyle dikkat çekti. 25 yaşında evini bırakıp Çin'i gezmek için yollara düştü, 20 yıl durmaksızın gezdi. Du Fu'nun aksine maddi açıdan varlıklı olduğu için seyahat etmiştir.[1]

"Ölümsüz Şair" olarak çağrılan Li Bai, Du Fu ile beraber Çin edebiyat tarihinin en büyük iki şairinden biri olarak gösterilir. Günümüzde 1100'e yakın şiiri mevcuttur. Batı dünyası Li Bai'nin şiirleriyle Japonca tercümelerinin Ezra Pound tarafından 19'uncu yüzyılda tercüme edilmesiyle tanışmıştır.

Li Bai genelde, abartılı ve vurucu Taoizm görselliğinin şiirlerine yansıtmasıyla tanınır. Liköre büyük bir sevgi beslemiştir.

Söylenceye göre; sarhoşken Yangtze nehrinde teknesinden nehre eğilip ayın yansımasını öpmeye çalışırken düşmüş ve boğularak ölmüştür.

En bilinen şiiri Ay Altında Yalnız İçerken (月下獨酌, Yuè Xià Dú Zhuó)'dir.

花間一壺酒。Çiçek açan ağaçların altında, bir kadeh şarap

獨酌無相親。Hiç dostum yok, öylece yalnız içiyorum

舉杯邀明月。Kadehimi parlak ayın şerefine kaldırıyorum

...

相期邈雲漢。Sonunda göğün bulutlu nehrinde buluşacağız.

Etkileri ve Anısı

Adı Merkür gezegeninde bir kratere verilmiştir.

Avusturyalı besteci Gustav Mahler"Das Lied von der Erde(Dünyanın Şarkısı)" eserinde şiirlerinden esinlenmiştir.  Ernest Fenollosa'nın eserlerinde yer aldı ve Ezra Pound'a ilham kaynağı oldu. Brezilyalı şarkı sözü yazarı Beto Furquim ve Amerikan besteci Harry Partch eserlerinde Li Po'ya atıflarda bulundular.

Lİ Po, Mao Zedong'un şiirlerini etkiledi.

Kimsenin ölümü,

Çinli şair Li Po’nun ki kadar güzel olamaz.

Li Po sandaldaydı, yeterince içmişti.

Hava açıktı.

Günaçığı değil de, ayaçığı bir gece.

Li Po, ayın sudaki görüntüsünü bütünüyle kucaklamak istedi.

Bunun için suya sarktı.

Kollarını gepgeniş açarak daha da sarktı.

Cemal Süreya

Kaynakça

  1. ^ Erdem Kurtuldu, Klasik Çin Şiirinden Seçmeler, YKY 2010, syf,50

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gérard de Nerval</span> Fransız yazar (1808-1855)

Gerard de Nerval, Gérard Labrunie 'nin yazılarında kullandığı ismidir. Romantizmin en güçlü temsilcisi olan Fransız; şair, yazar ve gezgindir. Birçok defa Türkiye'ye de uğramış, İstanbul'un en çok mezarlıklarını beğenmiştir. Dünya edebiyat tarihinin en önemli şairlerinden ve yazarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">İlhan Berk</span> Türk şair

İlhan Berk, Türk şair, çevirmen.

Türklerin Anadolu'ya geldikten sonra edebiyatları iki gruba ayrılmıştır. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen aydınların oluşturduğu "Yüksek Zümre Edebiyatı" ve İslam öncesinden gelen sözlü bir "Halk Edebiyatı". Anadolu'ya göç eden Türkler arasında aynı ayrım devam etti. Medrese eğitimi gören aydın kesim Arap ve Fars edebiyatlarının tesirini devam ettirirken, halk yine saz şairleri aracılığıyla halk edebiyatını devam ettirdi. Dolayısı ile Anadolu Türk Edebiyatı iki grupta incelenmektedir. Bu gruplardan biri halk edebiyatıdır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Baudelaire</span> Fransız şair (1821-1867)

Charles Pierre Baudelaire, Fransız şair, deneme yazarı ve sanat eleştirmenidir. 19. yüzyılın en önemli Fransız şairlerinden olmasının yanı sıra Edgar Allan Poe'nun eserlerini çeviren öncü sanatçıdır. En ünlü eseri olan lirik tarzdaki Kötülük Çiçekleri'nde; 19. yüzyılın ortalarında Paris'te yaşanan hızlı sanayileşmenin, güzelliğin doğasını nasıl etkilediğini yansıtan şiirlerine yer vermiştir. Baudelaire'nin son derece özgün nesir şiir tarzı; Verlaine, Rimbaud ve Mallarmé gibi kendinden sonraki dönem sanatçılarını da oldukça etkilemiştir.

İngilizce edebiyat, İngilizce olarak icra edilen edebiyat türüdür. Bu alanda eser veren sanatçıların ille de İngiliz olması gerekmez. Polonyalı Joseph Conrad, İskoç Robert Burns, İrlandalı James Joyce, Galli Dylan Thomas, Amerikalı Edgar Allan Poe, Hint Salman Rushdie, Karayipli V.S Naipaul İngilizce olarak birçok edebi eser vermişlerdir. Diğer bir deyişle, İngilizce Edebiyat dünyada konuşulan İngilizcenin çeşitli varyasyonları ve lehçeleri gibidir. Akademik alanda, İngilizce Edebiyat, İngilizce üzerinde çalışan bazı bölümlere, ikincil ve üçüncül eğitim sistemlerine ad olabilmektedir. İngiliz Edebiyatı'ndaki çok sayıda yazar çeşitliliğine rağmen, William Shakespeare'in eserleri, İngilizce konuşan dünya genelinde en önemli noktada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hayâlî Bey</span> Osmanlı şairi

Hayâlî Bey (خيالى) Türk Divan edebiyatı şairinin mahlası. Asıl Adı Mehmet'tir. “Bekâr Memi” diye anılmıştır. Eserleri zengin bir hayal gücüyle yazılmış, ince ve duyarlı bir üsluba sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">T. S. Eliot</span> İngiliz şair (1888 – 1965)

Thomas Stearns Eliot , Amerikan asıllı İngiliz şair, denemeci ve oyun yazarı. 20. yüzyılın en büyük şairlerinden biri ve İngiliz modernist şiirinin merkezi figürlerinden biri olarak kabul edilir. Kullandığı dil, yazı stili ve mısra yapısı ile İngiliz şiirini yeniden canlandırdı. Ayrıca, uzun süredir devam eden kültürel inançları sıklıkla yeniden değerlendiren eleştirel denemeleriyle de tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Melih Cevdet Anday</span> Türk şair, oyun yazarı, denemeci ve eleştirmen

Melih Cevdet Anday, Türk şair, tiyatro oyunu, roman, deneme, makale yazarıdır. Lise arkadaşları Orhan Veli ve Oktay Rifat'la birlikte ortaya çıkardıkları Garip Akımı ile Türk şiirindeki yenilenmeyi başlatmıştır. Kolları Bağlı Odysseus ile kendine özgü felsefi şiir akımını başlatmış, Garip Akımı'ndan ayrılmıştır. UNESCO'nun Courrier dergisi, 1971 yılında onu Cervantes, Dante, Tolstoy, Unamuno, Seferis ve Kawabata düzeyinde bir edebiyat adamı olarak gördüğünü açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Şaik Gökyay</span> Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen (1902 - 1994)

Orhan Şaik Gökyay, Türk edebiyat tarihi ve dil araştırmacısı, şair, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Sezai Karakoç</span> Türk şair, yazar, düşünür ve siyasetçi (1933–2021)

Ahmet Sezai Karakoç, Türk şair, yazar, düşünür ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Du Fu</span>

Du Fu Tang dönemi'ndeki önemli bir Çinli şair. Li Bai de dahil olmak üzere birçok kişi O'nu yaşamış en büyük Çinli şair olarak tanımlamıştı. Yazıtlarında ülkesine hizmet etmek isteyen bir hizmetkar olarak kendisini tanımladı. Yaşamı An Lushan İsyanı'nda (755) büyük zorluklara girdi ve yaşamının geri kalanını büyük zorluklarda yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Ezra Pound</span>

Ezra Weston Loomis Pound, Amerikalı şair, çevirmen ve deneme yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gabriela Mistral</span> Şilili şair, eğitimci, diplomat

Gabriela Mistral,, Şilili şair, eğitimci, diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Qu Yuan</span>

Qu Yuan güney Chu asıllı Muharip Devletler Dönemi, Çinli şairi. Eserlerinin çoğunluğu Chu Ci isimli şiir antolojisinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdulhalûk Uygur</span>

Abdulhalûk Uygur, Çin'in Sincan Eyaleti'nde 9 Şubat 1901 yılında günümüz Şincañ Uygur Özerk Bölgesi Turfan şehrinin Bağrı köyünde bir tüccar ailesinde dünyaya gelen bir demokratik Çağdaş Uygur Edebiyatı'nı eserleriyle zenginleştiren bir Uygur devrim savaşçısı ve şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Zhang Heng</span> Çinli bilim insanı ve devlet adamı (78-139)

Zhang Heng (78 - 139) Han Hanedanı döneminde Çin'de yaşamış astronom, matematikçi, coğrafyacı, mucit, astrolog ve ressam.

Chen Zhongshi, Çinli şair ve yazardır. Kariyerine 1965'te başlamıştır. 1993'te kaleme aldığı White Deer Plain adlı eseriyle bilinir. 1997'de Mao Edebiyat Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Wang Wei</span>

Wang Wei, Tang döneminde yaşamış Çinli şair, müzisyen, ressam ve devlet adamı. Döneminin en ünlü sanat ve yazın adamlarından birisiydi. Şiirlerinin çoğu muhafaza edildi, yirmi dokuz şiiri, son derece önemli, 18. yüzyılda düzenlenen antoloji Üç Bin Tang Şiiri 'nde yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Panthay isyanı</span>

Çinliler tarafından Du Wenxiu İsyanı olarak bilinen Panthay isyanı (1856-1873), Müslüman Hui halkının ve diğer etnik grupların zalim Mançu yöneticilerine karşı bir isyanıydı. Bu isyanda 1 milyon Hui vahşice katledilmiştir. "Panthay" adı, Shan kelimesi Pang hse ile özdeş olduğu söylenen Birmanca bir kelimedir. Burmalıların, Çin'in Yunnan eyaletinden Burma'ya kervanlarla gelen Çinli Müslümanları çağırdığı addı. İsim Yünnan'da kullanılmadı veya bilinmiyordu.

<i>Zhuangzi</i> (kitap)

Zhuangzi, ideal Taocu bilgenin kaygısız doğasını örnekleyen hikâyeler ve anekdotlar içeren geç Savaşan Devletler Çağı dönemi eski bir Çin metnidir. Geleneksel yazarı "Usta Zhuang" (Zhuangzi) olarak adlandırılan Zhuangzi, Tao Te Ching ile birlikte Taoizm'in iki temel metninden biridir.