İçeriğe atla

Lezgiler

Lezgiler

Ressam Gorshelt: Lezgi erkek
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Rusya
473.722
385.240[1]
 Azerbaycan180.000-190.000[2][3]
 Türkmenistan17.000
 Ukrayna4.349
 Özbekistan4.300
 Kazakistan5.300
 Kırgızistan2.603
 Türkiye34 400[4]
 Belarus404
 Letonya280
 Estonya121
 Litvanya82
 Moldova74
 Gürcistan44–2.900
Diller
Lezgice
Din
İslâm
İlgili etnik gruplar
Dağıstan
Makale serilerinden
Lezgiler
Lezgi
Diaspora
Farklı kimliğini sürdüren Lezgi toplumları
  • Türkiye
  • Azerbaycan
  • Dağıstan
  • Almanya
  • Amerika

Tamamen asimile olmuş Lezgi toplumları

  • Irak
  • İran
Din
Kültür
  • Lezgival
  • Lezgi destanları
  • Lezgi Yas Günü
  • Lezgi atı
  • Lezgi bayrağı
  • Lezgi edebiyatı
  • Lezgi milliyetçiliği
  • Lezgi mutfağı
  • Lezgi müziği
  • Lezgice
  • Jigit
Tarih
Ortaçağ

Modern

Günümüz

Lezgi boyları
Hala var olanlar

Antik ve ortaçağ boyları:

  • Agvanlar
  • Erler
  • Kaslar
  • Gargarlar
  • Lekler
Kuruluşlar
  • KAFFED
  • Dağıstanlılar Eğitim Kültür Yardımlaşma Derneği
Alakalı etnik gruplar

Lezgiler (Lezgice: Лезги/Lezgi), Kuzeydoğu Kafkasya'da Azerbaycan'ın kuzey ve Dağıstan'ın güney kesimlerinde yerleşik halk. Kafkasya'nın yerli halklarından biridir. Konuştukları dil Lezgice olarak adlandırılır. Samurçay civarında yaşamaktadırlar.

Lezgival

Lezgival (Lezgice: Лезгивал/Lezgival), Lezgi halkının töresi, hayat yasası ve dünya görüşüdür. Lezgival kuralların temeli, yaşlılara ve kadınlara saygı, kendinden güçlü olanın karşısında boyun eğmemek, zayıflara merhamet, dürüstlük, onur ve cesaretin önemini içerir.

Türkiye Lezgileri

Tarih

Kafkas Savaşı'ndan (1817-1864) sonra Rus İmparatorluğu Lezgileri ya öldürüldüğü ya da Osmanlı İmparatorluğu'na sürgün etti asimile edip yok etmek amacıyla.

Yerleşim

Lezgilerin yerleşimi

Türkiye'de Lezgiler gennelikle Dağıstanlı ismiyle tanınır ve Lezgiceyi hâlâ günlük yaşamda konuşurlar ve gelenek, göreneklerini hâlâ sürdürmektedirler. Lezgiler Ortaca (Lezg. Kӏirne), Yaylaköy (Balakesir vilayeti), Dağıstan (Bergama yakınlarında), Güneykin (Yalova yakınlarında), Findicak (İzmir yakınlarında), Kayalipinar, Emilrler, Selimiye, Osmaniye, Sultaniye (Sivas ilinde) ayrıca İrşadiye, Bursa, İzmir, İstanbul, Ankara ve diğer büyük şehirlerde yaşamaktadırlar.

Lezginlerin çoğunlukta olduğu bölgeler

Azerbaycan

Lezgiler'in büyük çoğunluğu Azerbaycan'ın kuzeyinde, Kusar, Kuba, Haçmaz, Kebele, İsmayıllı, Oğuz, Kah, Şeki rayonları toprağında toplu bir halde Bakü, Gence, Sumgayıt ve Mingeçevir şehirlerinde yaşıyorlar.

Azerbaycan'da Lezgiler'in sayılarının 190.000 kişi olduğu bilinmektedir.

Kusar'da lezgi mutfağı

Rusya

Rusya'ya bağlı Dağıstan'da Lezgiler'in sayısının 550.000 ve diğer Samur boylarıyla birlikte değerlendirildiğinde 850.000'e eriştiği görülmektedir.

Lezgi milliyetçiliği ve Sadval

SSCB'nin dağılmasının ardından, birliğe bağlı birçok halk bağımsızlığını ilan etmişti. Topraklarının Azeriler ve Ruslar tarafından gasp edildiği iddiasıyla Lezgiler 1990'da, Dağıstan/Derbent'te Sadval (‘Birlik’) adlı ayrılıkçı, silahlı bir örgüt kurdular.[5]

Galeri

Kaynaklar

  1. ^ "Национальный состав населения Российской Федерации согласно переписи аселения 2010 года". gks.ru. 29 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2011. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2014. 
  3. ^ "The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. Population by ethnic groups". 3 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2014. 
  4. ^ "Country: Turkey (Joshuaproject)". 28 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2015.  Bilinmeyen parametre |deadlink= görmezden gelindi (|dead-url= kullanımı öneriliyor) (yardım)
  5. ^ "english.pravda.ru". 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Lezgiler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karapapaklar</span> Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan birisi

Karapapaklar veya Terekemeler, Kuzey Kafkasya'da Derbent, Gürcistan'da Kvemo Kartli, Azerbaycan'da Kazah, İran'da Sulduz ve Türkiye'de de genel olarak Kuzeydoğu Anadolu'da yaşayan Azerbaycan Türklerini oluşturan etnik boylardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti</span> Azerbaycana bağlı özerk bir cumhuriyet

Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan'a bağlı özerk bir cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazlar</span> Güney Kafkas halkı

Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dağıstan</span> Rusyaya bağlı özerk ülke

Dağıstan, resmî adıyla Dağıstan Cumhuriyeti, Doğu Avrupa'nın Kuzey Kafkasya kısmında, Hazar Denizi kıyısında bulunan Rusya'ya bağlı, özerk bir cumhuriyettir. Kuzey Kafkasya Federal bölgesinin bir parçasıdır ve Büyük Kafkas Dağları'nın kuzeyinde konumlanır. Rusya'nın en güneyinde yer alan Dağıstan, güney ve güneybatıda Gürcistan ve Azerbaycan ile, batı ve kuzeyde Rusya'ya bağlı cumhuriyetler olan Çeçenistan ve Kalmukya ile kuzeybatıda ise Stavrapol Krayı ile sınır komşusudur. Mahaçkale, başkenti ve en büyük kentidir. Diğer büyük kentleri ise Derbent, Kizlyar, İzberbaş, Kaspiysk, Buynaksk'tır.

<span class="mw-page-title-main">Avarlar (Kafkasya halkı)</span>

Avarlar veya Kafkasya Avarları, Kafkasya halklarından biridir. Rusya'nın Dağıstan Cumhuriyeti'nde yaşayan çeşitli etnik gruplar arasında baskın olan Kuzeydoğu Kafkasya yerli etnik grubudur. Avarlar, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında Kuzey Kafkasya olarak bilinen bir bölgede yaşarlar. Kuzey Kafkasya bölgesindeki diğer etnik grupların yanı sıra Kafkas Avarları, deniz seviyesinden yaklaşık 2.000 m yükseklikte bulunan eski köylerde yaşarlar. Kafkas Avarları tarafından konuşulan Avar dili, Kuzeydoğu Kafkas dilleri ailesine aittir ve Nah-Dağıstan grubu olarak da bilinir. İslam, 13. yüzyıldan beri Avarların hakim dini olmuştur. Çoğunluğu Dağıstan'da yaşamakta ve Dağıstan nüfusunun % 29.6'sıyla en kalabalık etnik grubunu oluşturmaktadır. Avarların ezici çoğunluğu Sünni Müslüman olup dilleri ise Kuzeydoğu Kafkas dillerine bağlı bir dil olan Avarcadır.

<span class="mw-page-title-main">Lezgice</span> Bir Kafkas dili.

Lezgice veya Lezgince, Dağıstan'ın güneyinde ve Azerbaycan'ın kuzeyinde Lezgilerin konuştuğu bir Kuzeydoğu Kafkas dili.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya halkları</span>

Kafkasya halkları, Kafkasya'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak Kuzey Kafkasya halkları ve Güney Kafkasya halkları biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da Kafkasya yerlileri, Hint-Avrupa kökenliler ve Türk asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar.

Dargince, bir Kafkas halkı olan Dargiler tarafından kullanılan ve Kuzeydoğu Kafkas dil ailesine mensup bir dil. Dil, Lakça, Avarca, Andi, Dido, Lezgice ve Tabasaranca gibi diğer Dağıstan dilleriyle aynı köke dayanmaktadır.

Dağıstan, İzmir ilinin Bergama ilçesine bağlı bir mahalledir. 1877 yılında Kafkasya'nın Dağıstan Bölgesi'nde yaşayan 12 ailelik bir Lezgi topluluğunun 19. yüzyılda büyük Rusya Sürgünü neticesi sonucunda Osmanlı topraklarına sığınmasıyla oluşmuştur. Lezgice diline hakimdirler ve günlük yaşantıda 1970'li yıllara kadar Lezgice konuşmuşlardır. Ancak günümüz tarihinde köy sakinlerinden Lezgice konuşabilen kişi sayısı oldukça azdır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan tarihi</span> Azerbaycanın tarihi

Azerbaycan, Avrasya'nın Kafkasya bölgesinde bir ülke. Doğuda Hazar Denizi, kuzeyde Rusya'nın Dağıstan bölgesi, kuzeybatıda Gürcistan, güneybatıda Ermenistan ve Türkiye ve güneyde İran ile sınırlıdır. Azerbaycan Cumhuriyet'nin yaklaşık 10 milyona yaklaşan nüfusunu bir Türk etnik grubu olan Azerbaycanlılar ve çeşitli diğer etnik gruplar oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mahaçkale</span> Rusyada şehir

Mahaçkale veya Mahaçkala, Dağıstan'ın başkenti.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Kusar</span> Azerbaycanda şehir

Kusar Azerbaycan'ın Kusar Rayonu'nun başkentidir. Kusar, Büyük Kafkasya'nın eteklerinde, Kuşçay Nehri üzerinde, Hudat tren istasyonunun 35 kilometre güneybatısında yer alır ve Bakü'ye 180 km uzaklıktadır.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

<span class="mw-page-title-main">Tatlar</span> Azerbaycanın kuzeydoğusu ve Dağıstanın güneyi arasında yaşayan bir İran halkı

Tatlar, Azerbaycan'ın kuzeydoğusu ve Dağıstan'ın güneyi arasında yaşayan bir İran halkıdır. Tatlar günümüzde Kafkasya Persleri olarak bilinir.

Lezgi gazet, 1928-1991 yılları arasında Sovyetler Birliği'nde, şimdiyse Rusya'da yayımlanan sosyo-politik gazete.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da konuşulan diller</span> Azerbaycan ülkesinde kullanılan dil aileleri

Azerbaycan dilleri dört dil ailesinde sınıflandırılmaktadır: Hint-Avrupa, Altay, Güney Kafkas, Nahçı-Dağıstan. Azerbaycan'da en yaygın dil Azerbaycan dilidir. 2009 itibarıyla toplam nüfusun %98,6'sı bu dilde konuşmaktadır. Rusça ve İngilizce en çok konuşulan yabancı dillerdir. Buna ek olarak, az sayıda Talışça, Avarca, Lezgice, Sahursa, Tatça, Kürtçe, Gürcüce, Udince konuşulmaktadır. Dağ Yahudileri, Dağ Yahudileri dilini kullansalar da göç ve modernleşme nedeniyle son zamanlarda bu dil unutulmaya yüz tutmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kurah</span>

Kurah, kırsal bir yerleşim yeridir ve Dağıstan Cumhuriyeti, Rusya'nın Kurakhsky Bölgesi'nin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Şirvan (bölge)</span> Azerbaycanda tarihi bir bölge

Şirvan ya da bilinen adlarıyla Sharvān, Şirvan, Shervan, Sherwan ve Šervān, Doğu Kafkasya'da hem İslam öncesi Sasani hem de İslami zamanlarda bilinen tarihi bir İran bölgesi. Günümüzde bölge, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Hazar Denizi'nin batı kıyıları ile Şirvan Ovası üzerinde merkezlenmiş Kura Nehri arasında uzanan endüstriyel ve tarımsal olarak gelişmiş bir parçasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.