Leyla Atakan
| Leyla Atakan | |
|---|---|
 | |
| Kocaeli Belediye Başkanlığı | |
| Görev süresi 1968-1971 | |
| Yerine geldiği | Enver Atafırat |
| Yerine gelen | Erol Köse |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 22 Ağustos 1925 Maşukiye, Kocaeli |
| Ölüm | 10 Şubat 1971 (45 yaşında) |
Leyla Atakan (22 Ağustos 1925, Maşukiye, Kartepe - 10 Şubat 1971), Türk siyasetçi.
1968 yılı yerel seçimlerinde Kocaeli Belediye başkanı seçilmiştir. Türkiye'de tek dereceli seçim sistemiyle seçilen ilk kadın belediye başkanıdır.[1] 1971'de geçirdiği trafik kazasında ölümüne kadar Kocaeli belediye başkan olarak görev yapmıştır.
Hayatı
Ailesi, eğitimi, belediye başkanlığı öncesindeki yaşamı
1925 yılında İzmit'in Kartepe ilçesine bağlı Maşukiye köyünde doğdu. Babası İstiklal Savaşı kahramanlarından Orgeneral Hasan Atakan, annesi ise Akyazı'ya bağlı Kuzuluk köyüden Behice Emel Hanım'dır.[2] Babası Hasan Bey, 1856'daki Paris Antlaşması'ndan sonra Türkiye'ye göç etmiş bir Çerkes aileye mensuptur.[3]
Leyla Hanım, babasının görevi nedeniyle farklı şehirlerde öğrenim gördü. Lise öğrenimine Çamlıca Kız Lisesi'nde başladı. 1943'teTrabzon Lisesi'nden mezun oldu. Olgunluk imtihanına ise İstanbul Kız Lisesi'nde girdi.[3]
Babasının 1952'de emekli olmasından sonra ailesi Maşukiye'ye yerleşti. Ailesi ile birlikte yaşayan Leyla Atakan, Kocaeli'de çeşitli sivil toplum örgütlerinde çalışmalar yaptı. Biçki dikişi kursu öğretmenliği, çocukların aşılanması konusunda çalışmalar onun gönüllü olarak yaptığı çalışmalardandır.[3]
Aktif siyaset yaşamı 1955 yılında Cumhuriyet Halk Partisi'nin Maşukiye Köyü'nde ocak başkanı olması ile başladı.[4] Maşukiye Köyü'ne ilkokul yaptırılması, köye elektrik getirilmesi için çalıştı. Siyaset yaşamının yanı sıra sivil toplum çalışmalarına da deva etti. Kocaeli Verem Savaş Derneği ve Türk Kadınlar Birliği 'nde başkanlık yaptı.
Atakan, 1963 yılında önce Kocaeli Belediyesi'nde İl Genel Meclis üyesi, sonra CHP Kocaeli teşkilatında il başkanı oldu. Atakan'ın CHP il başkanı olması ile İzmit'te ilk defa bir siyasi partinin il başkanlığını bir kadın üstlenmiştir.[3]
Belediye Başkanı adaylığı
Leyla Atakan, 1968 yılı yerel seçimlerinde İzmit Belediye Başkanlığı'na Cumhuriyet Halk Partisi'nden aday oldu. Seçimde birinci gelebilmek için kimi kaynaklara göre 20bin seçmene tek tek mektup yazmış; kimine göre 40bin kadına mektupla ulaşmış olan Atakan, 1951'den beri CHP'nin belediye başkanı çıkaramadığı ilçede belediye başkanı seçilmeyi başardı.[3] Bu seçimin sonucunda Türkiye'de doğrudan seçilen ilk kadın belediye başkanı oldu.[3]
Belediye Başkanlığı dönemi
Belediye başkanlığı döneminde İzmit'te altyapı, imar, şehircilik ve sosyal hizmet alanında birçok sorununu çözdü. Başkanlığının dördüncü ayında İzmitlilerin içme ve kullanma suyuna kavuşması mümkün oldu.[3] Şehre Karakaya Suyu getirildi; Çene Dağı'nın kuzeyindeki bir vadiden gelen ve 1950'lere kadar şehrin ana su kaynağı olan Çene Suyu'nun dağıtıldığı çeşmeler çoğaltıldı.[5]
İzmit Körfezi'nin bataklık olan kısmında kurutuldu; günümüzde kullanılmaya devam eden Kocaeli Fuarı kuruldu ve burada 28 Haziran 1969 tarihinde Kocaeli Sanayi sergisi açıldı.[6] Fuar alanında nikah ve düğün salonu inşa edildi; 20 Nisan 1971'de hizmete girdi.[5]
Ölümü
10 Şubat 1971 yılında Değirmendere'den İzmit'e dönerken içinde bulunduğu aracın bir kamyona çarpması sonucu meydana gelen trafik kazasında görev üzerindeyken öldü. Kazada kendisiyle beraber; İsmail Kolaylı, Abdurrahman Yüksel ve Feridun Özbay yaşamını yitirmiştir.[7]
Anısı
İzmit'te Belediye Parkına "Leyla Atakan Parkı" adı verilmiş;i İzmit Emlak Caddesi'nin adı Leyla Atakan Caddesi olarak değiştirilmiştir.
Maşukiye'de eski belediye binası yanında tunçtan bir heykeli bulunur. Fuar alanında eski nikah ve düğün salonunun bahçesinde bronz bir büstü yerleştirilmiştir.[5]
Leyla Atakan'ın hayatı, İzmit Belediyesi'nin yapımcılığını üstlendiği Leyla Hanım (2022) adlı belgesel filme konu olmuştur.[8] Senaristliğini ve yönetmenliğini İlke Işısağ'ın üstlendiği filmde Atakan'ı Özge Borak canlandırdı.[9] Film, ulusal ve uluslararası film festivallerine katılarak çeşitli ödüllere değer görülmüştür.[10][11][12]
Kaynakça
- ^ "Leyla Atakan'ı andık". Özgür Kocaeli Gazetesi. 2020. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ahmet ÖZER. "İlk Kadın Belediye Başkanı Leyla Atakan -". Cumhuriyet. 16 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022.
- ^ a b c d e f g Çetinkaya, Selma Göktürk (2020). "Halkın Seçtiği İlk Kadın Belediye Başkanı Leyla Atakan". Milli Mücadelede Servetiye Cephesi ve Kocaeli Tarihi-kültürü Sempozyumu VI. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi. ISBN 978-605-5116-80-4. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Çok Partili Hayatın İlk Yıllarında Kocaeli'nde Siyasal Hayat (1945-1960)". Esma Torun Çelik. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. 27 Haziran 2018. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
- ^ a b c Ünal, Müzeyyen (31 Ekim 2023). "Cumhuriyet Döneminde Kocaeli'deki Kadın Belediye Başkanlarımız". Kocaeli Gazetesi. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Türkiye'de Toplumcu Belediyecilik: İzmit Örneği". Sezgin Sezgin. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2017. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
- ^ "Yerel Seçimler Belgeseli". NTV. 2020. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Leyla Hanım Filmi Adım Adım ve Profesyonelce İlerliyor". İzmit Belediyesi web sitesi. 25 Mart 2022. 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Leyla Atakan'ın hayatı film oluyor". Hürriyet. 17 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2022.
- ^ "'Leyla Hanım'a bir ödül de Berlin'den". Hürriyet. 10 Ağustos 2022. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "'Leyla Hanım' belgesine büyük ödül". Cumhuriyet. 15 Haziran 2022. 27 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
- ^ "Leyla Hanım'a Bir Ödül de Türk Dünyasından". İzmit Belediyesi web sitesi. 14 Ekim 2022. 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024.
