İçeriğe atla

Levounion Muharebesi

Levounion Muharebesi
Komninos Restorasyonu

I. Aleksios'un Vatikan kütüphanesindeki bir Yunanca el yazmasından tablosu
Tarih29 Nisan 1091
Bölge
Levounion (Enez yakınları, günümüzde Türkiye)
Sonuç Bizans zaferi
Taraflar
Bizans İmparatorluğu, (Kumanlar, Ulahlar, Bulgarlar ile Frank ve Flaman paralı askerleri tarafından desteklenmiştir)[1]Peçenekler
Komutanlar ve liderler
I. Aleksios
Georgios Paleologos
Konstantinos Dalassenos
Bilinmiyor
Güçler
20,000 Bizanslı
40,000 Kuman
5,000 Ulah
500 Flaman paralı askerleri
80,000 Peçenek
Kayıplar
Bilinmiyor Bilinmiyor, ancak son derece ağır olduğu düşünülüyor

Levounion Muharebesi 29 Nisan 1091'de Peçenekler'in, I. Aleksios komutasındaki Bizans İmparatorluğu ve Kuman birleşik güçleri tarafından mağlup edildiği muharebedir. Komninos Restorasyonu'nun ilk kesin Bizans zaferidir.

Arka plan

26 Ağustos 1071'de, Romen Diyojen komutasındaki bir Bizans ordusu, Doğu Anadolu Bölgesi'nde Malazgirt'te Selçuklu Türkleri tarafından yenildi. Yenilgi, imparatorun tahttan indirilmesine ve yerine Romanos tarafından imzalanmış olan anlaşmayı onurlandırmayı reddeden etkisiz VII. Mihail'in geçmesine neden oldu. Buna karşılık, Türkler 1073'te hiçbir direnç ile karşılaşmadan Anadolu'ya taşınmaya başladılar. İmparatorluğun kaynakları bir dizi iç savaşta israf edilirken kaos hüküm sürdü. Binlerce Türkmen aşiret mensubu korumasız sınırı geçerek Anadolu'ya girdi. 1080 yılına gelindiğinde, imparatorluk tarafından 78.000 kilometrekare (30.000 sq mi) kaybedilmişti. On yıldan daha kısa bir süre içinde imparatorluğun insan gücünün yarısından fazlası ve tahıl arzının çoğu kaybolduğu için, bu olayların önemini abartmak neredeyse imkansızdır. Böylece Malazgirt Muharebesi İmparatorluğun 700 yıllık tarihindeki en büyük darbeyi aldı.

On dört yaşından beri Türklere karşı savaşan başarılı bir genç general olan Aleksios Komninos'un 4 Nisan 1081 Pazar günü tahta çıkması, bu yenilgi ve felaket zemininde gerçekleşir. John Julius Norwich'e göre, Aleksios'un iktidara yükselişinin önemi, "...yarım yüzyıldan fazla bir süredir ilk kez imparatorluğun yetenekli ellerde olması" idi. Aleksios, ne pahasına olursa olsun Bizans İmparatorluğu'nun servetini geri kazanmaya karar verdi. 1090 veya 1091 civarında, Smirni beyi Çaka, Bizans İmparatorluğu'nu tamamen yok etmek için Peçeneklerle bir ittifak önerdi.[2]

Peçenek istilası

Polovtsian (Kuman) kuleleri (Radziwili Chronicle'dan minyatür)

1087 baharında, Bizans sarayına kuzeyden büyük bir istila haberi ulaştı. İşgalciler kuzeybatı Karadeniz bölgesinden Peçenekler idi; toplamda 80.000 askere sahip oldukları bildirildi. Bizanslıların tehlikeli durumundan yararlanan Peçenek ordusu Bizans başkenti Konstantinopolis'e yöneldiler ve ilerledikçe kuzey Balkanları yağmaladılar. İstila, Aleksios'un imparatorluğu için ciddi bir tehdit oluşturuyordu, ancak yıllarca süren iç savaş ve ihmal nedeniyle Bizans ordusu, Peçenek istilacılarını püskürtmek için imparatora yeterli birlik sağlayamadı. Aleksios imparatorluğunu yok olmaktan kurtarmak için kendi hünerine ve diplomatik becerisine güvenmek zorunda kaldı. Başka bir Türk göçebe kabilesi olan Kumanları Peçeneklere karşı savaşta kendisine katılmaya çağırdı.

Muharebe

Peçeneklere karşı yardım karşılığında Aleksios'un altın teklifini kabul eden Kumanlar, Aleksios ve ordusuna katılmak için acele ettiler. 1091 baharının sonlarında Kuman kuvvetleri Bizans topraklarına ulaştı ve birleşik ordu Peçeneklere karşı ilerlemeye hazırlandı. 28 Nisan 1091 Pazartesi günü, Aleksios ve müttefikleri, Meriç Nehri yakınında Levounion'daki Peçenek kampına ulaştılar.

Peçenekler gafil avlanmış gözükmektedirler. Her halükarda, ertesi sabah Levounion'da meydana gelen çatışma neredeyse bir katliamdı. Peçenek savaşçıları kadınlarını ve çocuklarını yanlarında getirmişlerdi ve kendilerine yapılan saldırının vahşetine tamamen hazırlıksızdılar. Kumanlar ve Bizanslılar düşman kampına saldırdılar ve yollarına çıkan herkesi katlettiler. Peçenekler hızla çöktü ve muzaffer müttefikler onları o kadar vahşice katlettiler ki neredeyse yok edileceklerdi. Hayatta kalanlar Bizanslılar tarafından ele geçirildi ve imparatorluk hizmetine alındı.

Önemi

Levounion, bir Bizans ordusunun yarım yüzyıldan fazla bir süredir elde ettiği en mutlak zaferdir. Muharebe, Bizans tarihinde bir dönüm noktasıdır; imparatorluk son yirmi yılda topraklarının en düşük noktasına ulaşmıştı ve Levounion dünyaya artık imparatorluğun nihayet toparlanma yolunda olduğunun sinyalini verdi. Peçenekler tamamen yok edilmişti ve imparatorluğun Avrupa'daki mülkleri artık güvendeydi. Aleksios, ihtiyaç anında Bizans'ın kurtarıcısı olduğunu kanıtlamış ve savaş yorgunu Bizanslılarda yeni bir umut ruhu yükselmeye başlamıştır.

Takip eden yıllarda, Bizans, Aleksios ve onun soyundan gelen 8Komninos Hanedanı döneminde dikkate değer bir toparlanma sürecine girecekti. Bizans orduları Küçük Asya'ya döndü ve en önemli şehirlerin çoğuyla birlikte verimli kıyı bölgeleri de dahil olmak üzere orada kaybedilen toprakların çoğunu yeniden ele geçirdiler. Sıkı merkezi hükûmetin restorasyonu ile imparatorluk sonraki yüzyıl boyunca zenginleşti ve Konstantinopolis bir kez daha Hristiyan dünyasının metropolü oldu. Böylece, 1091'de Levounion'daki muharebe, 12. yüzyılın sonunda Komnenos hanedanının sonuna kadar yüz yıl sürecek olan Bizans gücünün ve etkisinin yeniden canlanmasının başlangıcı oldu.

Kaynakça

  1. ^ John W. Birkenmeier. The Development of the Komnenian Army: 1081–1180 , s. 76, Brill Academic Publishers, 2002, 90-04-11710-5.
  2. ^ W. Treadgold. A History of the Byzantine State and Society, p. 617.

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Malazgirt Meydan Muharebesi</span> 26 Ağustos 1071 tarihinde Bizans İmparatorluğu ile Büyük Selçuklu Devleti arasında yapılan savaş

Malazgirt Meydan Muharebesi, 26 Ağustos 1071 tarihinde Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı Alp Arslan ile Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen arasında Malazgirt Ovasında gerçekleşen muharebedir. Alp Arslan'ın kesin zaferi ile sonuçlanan bu muharebe, "Türklere Anadolu'nun kapılarını açan son muharebe" olarak bilinir ve savaşın ardından pek çok Türk Anadolu'ya yerleşmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peçenekler</span> Batı Sibirya kökenli Türkî göçebe etno grup

Peçenekler veya Beçenekler, Göktürk Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte ana yurtları olan Batı Sibirya'dan ayrılarak geldikleri Volga ve Ural Nehri arasındaki bölgeyi merkez edip oradan da Kuzey Kafkasya, Karadeniz, Doğu Avrupa ve Balkanlar'a akınlar düzenleyen göçebe Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Kumanlar</span> 11.-14. yüzyıllarda Doğu Avrupa, Balkanlar ve Batı Anadoluda yaşamış bir Türk halkı

Kumanlar, 11. yüzyıl ile 14. yüzyıl arasında Doğu Avrupa’da yaşamış bir Türk halkı. Tarihte, Kıpçaklar ile aynı birlik içinde bulunmuş, bu yüzden de zamanla Kıpçaklar ile birlikte anılmışlardır.

Uz Hanlığı, 11. yüzyılda kurulan bir Türk hanlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios</span> Bizans imparatoru

Aleksios Komnenos 1081-1118 döneminde Bizans imparatorudur. Komninos Hanedanının kurucusu I. İsaakios'un yeğenidir. Kendinden sonra (1081-1185) döneminde imparator olacak Komninos Hanedanı mensuplarından 5 Komninos imparatordan ilkidir.

<span class="mw-page-title-main">VII. Mihail</span>

VII. Mihail Dukas, Bizans imparatoru 1071-1078. VII. Mihail, X. Konstantinos Doukas ile Eudokia Makrembolitissa'nın büyük oğullarıdır. Malazgirt'deki yenilginin ardından Bizans İmparatorluğu'nun başına geçti. Tahta geçtiğinde artık Bizans en güçlü Hristiyan devleti olma vasfını yitirmiş ve bir çöküş dönemine girmişti. Hükümdarlığı sırasında enflasyon dolayısıyla Bizans parası değer kaybettiği için Parapinakēs, "dörtte-bir eksik" namı ile anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. İoannis</span> Bizans imparatoru (1118-1143)

II. İoannis Komninos ya da Comnenus 1118 ile 1143 yılları arasında Bizans imparatoru. Ayrıca "İyi İoannis" veya "Güzel İoannis" (Kaloïōannēs) olarak da bilinir, imparator I. Aleksios ile İrini Dukena'nın en büyük erkek çocuğu ve Komninos Restorasyonu boyunca hüküm süren ikinci imparatordur. İoannis, yarım yüzyıl önce Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra imparatorluğunun uğradığı zararı telafi etmeye kararlı, dindar ve kendini adamış bir hükümdardı.

<span class="mw-page-title-main">Komninos Hanedanı</span>

Komninos Hanedanı,, 1081-1185 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatorları olarak ve sonradan 1204-1461 döneminde Trabzon İmparatorluğu imparatorları olarak görev yapan bir hanedan. Bu hanedan mensupları geç Bizans döneminde önemli devlet mevkilerinde görev yapan bir soylu sülale mensuplarıdır. Komninos hanedanı ve sülalesi üyeleri diğer önemli ve tanınmış Bizans hanedan ve sülaleleri ile karşılıklı evlilikler yaparak yakın ilişkiler kurmuştu.

Nikiforos Bryennios (Yaşlı), Latince: Nicephorus Bryennius, Bizanslı general, kendisini geç 11. yüzyılda imparator ilan etmiştir. Çağdaşları onu imparatorluğun en iyi taktisyeni olarak kabul ederler.

<i>Aleksiad</i>

Aleksiad, Doğu Roma (Bizans) İmparatoru I. Aleksios'un kızı Doğu Roma tarihçisi Anna Komnini tarafından yazılmış Orta Çağ biyografik kitaptır.

Nikiforos Melissenos,, 1070'li yıllarda yaşanan boşlukta tahtı ele geçirmeyi deneyen Bizans generali.

<span class="mw-page-title-main">Beroia Muharebesi</span>

Beroia Muharebesi, Peçenek ile imparator II. İoannis komutasındaki Bizans İmparatorluğu arasında 1122 yılında günümüz Bulgaristan'da bulunan Beroia'da gerçekleşmiş mücadeledir. Bizans ordusu savaşı kazanarak Peçeneklerin ayrı ve bağımsız bir halk olarak ortadan kaybolmasına yol açmışlardır.

Akşehir Muharebesi veya Philomelion Muharebesi, Anadolu Selçuklu devleti sultanı Şahinşah ile Bizans İmparatoru I. Aleksios arasında 1116 yılında arka arkaya birkaç günde yapılan bir seri askeri çatışmadan oluşan ve Bizans İmparatorluğu galibiyeti ile sona eren muharebe.

Bizans-Selçuklu Savaşı Küçük Asya ve Suriye'deki güç dengesini Bizans İmparatorluğu'ndan Selçuklulara kaydıran bir dizi belirleyici muharebedir. Orta Asya'nın bozkırlarından gelen Selçuklular, Hunların yüzlerce yıl önce benzer bir rakip olan Roma karşısında uyguladıkları taktikleri tekrarladılar, ancak bu sefer yeni kabul ettikleri İslam'ın verdiği coşkuda vardı; Selçuklular birçok yönden Levant, Kuzey Afrika ve Küçük Asya'da Dört Halife, Emevîler ve Abbâsîler tarafından başlatılan Arap-Bizans savaşları'ndaki Müslümanların fetihlerine yeniden başladılar.

<span class="mw-page-title-main">Dirrahium Muharebesi (1081)</span>

Dirrahium Muharebesi, 18 Ekim 1081'de I. Aleksios komutasındaki Bizans İmparatorluğu ile Puglia ve Calabria Dükü Robert Guiscard komutasındaki Güney İtalya Normanları arasında gerçekleşen muharebe. İlirya'nın başkenti Dirrahium yakınlarında meydana geldi ve Norman zaferi ile sonuçlandı.

Georgios Paleologos ya da Palaeologus Bizanslı general, I. Aleksios'un en önemli askeri komutanlarından ve destekçilerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinos (VII. Mihail'in oğlu)</span> Bizans İmparatoru

Konstantinos Dukas ya da Ducas, yak. 1074 ile 1078 ve 1081 ile 1087 yılları arasında Bizans ortak imparatoru. Bizans imparatoru VII. Mihail ile Gürcü karısı Maria Bagrationi'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Komninos Restorasyonu</span>

Komninos restorasyonu Komninos Hanedanı yönetiminde Bizans İmparatorluğu'nun askeri, mali ve toprak olarak tekrar gelişmesine tarihçilerin verdiği terim. I. Aleksios'un tahta çıktığı 1081 yılında başlar, I. Andronikos'un öldüğü 1185 yılında biter. I. Aleksios Dönemi'nin başlangıcında, imparatorluk, Selçuklu Hanedanının 1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi galibiyetiyle sarsılmıştı. İmparatorluk, Güney İtalya'daki üslerinden Balkanlar'ı istila eden Robert Guiscard'ın Normanları tarafından da tehdit ediliyordu. Bütün bunlar olurken imparatorluğun askeri kurumu kargaşa içinde ve paralı askerlere giderek daha fazla bağımlı hale geliyordu. Önceki imparatorlar, aynı zamanda, Konstantinopolis'in büyük altın birikimlerini de çarçur etmişlerdi, böylece imparatorluğun savunması bozulmuş ve boşlukları doldurmak için de az sayıda asker vardı.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu'nun gerilemesi</span>

Bizans İmparatorluğu, 7. yüzyılın İslam'ın yayılışı sırasında büyük kayıplar da dahil olmak üzere, yaklaşık bin yıl boyunca birkaç büyüme ve bozulma döngüsü yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Kalavrye Muharebesi</span>

Kalavrye Muharebesi, 1078 yılında general Aleksios Komnenos'un Bizans imparatorluk güçleri ile Dıraç'ın asi valisi Nikiforos Briennios arasında meydana gelen bir muharebeydi. Briennios, VII. Mihail Dukas'a karşı isyan etmiş ve Bizans ordusunun Balkanlar'daki düzenli alaylarının bağlılığını kazanmıştı. Dukas'ın III. Nikiforos Botaneiates tarafından devrilmesinden sonra bile Briennios isyanına devam etti ve Konstantinopolis'i tehdit etti. Başarısız müzakerelerin ardından Botaneiates, genç general Aleksios Komnenos'u toplayabildiği tüm güçlerle onunla yüzleşmeye gönderdi.