İçeriğe atla

Leviler

Başlığın diğer anlamları için Levi sayfasına bakınız.
Antik İsrail

Yahudilik geleneğine göre Levi kabilesi (İbranice: לֵוִי, Bağlı) İsrailoğullarından Levi'nin soyundan gelenlere denir. İsrailoğulları Yeşu önderliğinde Kenan topraklarına girdiği zaman Levi kabilesine yönetmesi için toprak verilmedi, onun yerine şehirler takdis edildi çünkü "onların mirası İsrail'in Tanrısı Rab'bin kendisidir".[1][2] Levi kabilesinin diğer İsrail kabileleri adına yaptıkları dini ve bazı politik görevleri vardı bunun karşılığında ise kendilerine Maaser Rişon ya da Levi vergisi denen aşar vergisi ödeniyordu.

Tanah'ta Leviler

Tora'da anlatıldığına göre kabile adını diğer adı İsrail olan Yakup'un on iki oğlundan biri olan Levi'den alır. Levi'nin üç oğlu vardı: Gerşon, Kehat ve Merari.[3]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Levi
 
 
 
Milka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Gerşon
 
Kehat
 
Merari
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yokevet
 
 
 
Amram
 
Yishar
 
Hevron
 
Uzziel
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Meryem
 
Harun
 
Musa
 
 
 

Kehat'ın oğlu Amram, Meryem, Harun ve Musa'nın babasıydı. Harun'un soyundan gelenler Kohanim ("Rahipler")'dirler ve Mişkanlarda ve Kudüs Tapınağı'nda rahip olarak özel görevleri vardır. Diğer Leviler ise üç kola ayrılırlar: Gerşon'un soyundan gelen Gerşonitler, Kehat'ın soyundan gelen Kohatitler ve Merari'nin soyundan gelen Meraritler. Bunların her birinin Tapınakta kendilerine özel görevleri vardı.

Levilerin görevlerinden bazıları ibadet sırasında dua şarkılarını söylemek, Tapınağın yapımı ve bakımıyla ilgilenmek, Tapınağın nöbetçiliğini yapmaktır. Leviler ayrıca öğretmenlik ve hakimlik yapıp mülteci şehirlerinin devamlılığını sağlarlardı. Ezra kitabında anlatıldığına göre İkinci Tapınağın yapımından sorumluydular.

Mısır'da Tanrı'ya bağlı kalan tek kabile Levi kabilesiydi. Leviler, Mısır'dan çıkış sırasında İsrailoğulları Altın Buzağı'ya tapmaya başladıkları zaman Musa kanunlarına sadık kaldılar, Tapınak'ta özel rahip statüsünde olmalarının sebebi de bu olduğu düşünülür.[4]

Tora'da Leviler

Sayılar kitabında Levilere Kohenlere yardımcılık ve Tapınağın bakımı görevleri verilmiştir:
"2 Sen ve oğulların Levha Sandığı'nın bulunduğu çadırın önünde hizmet ederken, atanız Levi'nin oymağından kardeşlerinizin de size katılıp yardım etmelerini sağlayın.
3 Senin sorumluluğun altında çadırda hizmet etsinler. Ancak, siz de onlar da ölmeyesiniz diye Kutsal Yer'in eşyalarına ya da sunağa yaklaşmasınlar.
4 Seninle çalışacak ve Buluşma Çadırı'yla ilgili bütün hizmetlerden sorumlu olacaklar. Levililer dışında hiç kimse bulunduğunuz yere yaklaşmayacak.
6 Ben İsrailliler arasından Levili kardeşlerinizi size bir armağan olarak seçtim. Buluşma Çadırı'yla ilgili hizmeti yapmaları için onlar bana adanmıştır."[5]

Neviim'de Leviler

Neviim'de Levilerin önemini anlatan kısımların bazıları şunlardır:

  • Yeremya kitabında:

"22 Kulum Davut'un soyunu ve bana hizmet eden Levililer'i sayılamaz gök cisimleri kadar, ölçülemez deniz kumu kadar çoğaltacağım.
23 RAB Yeremya'ya şöyle seslendi:
24 Bu halkın, 'RAB seçtiği iki aileyi de reddetti' dediğini görmüyor musun? Halkımı öyle küçümsüyorlar ki, artık bir ulus saymıyorlar onu."[6]

  • Malaki kitabında:

"4 Levi'yle yaptığım antlaşmanın sürmesi için size bu buyruğu gönderdiğimi bilesiniz." Böyle diyor Her Şeye Egemen Rab.
5 Onunla yaşam ve esenlik verecek bir antlaşma yaptım ve bana saygı göstersin diye kendisine bunları verdim. Benden korkup adıma saygı gösterdi.
6 Doğru öğüt ağzındaydı. Dudaklarında hile yoktu. Benimle esenlik ve doğruluk içinde yürüdü. Birçoklarını da suç yolundan döndürdü."[7]

"1 "İşte ulağımı gönderiyorum. Önümde yolu hazırlayacak. Aradığınız Rab ansızın tapınağına gelecek; görmeyi özlediğiniz antlaşma ulağı gelecek" diyor Her Şeye Egemen Rab.
2 Ama onun geleceği güne kim dayanabilir? O belirince kim durabilir? Çünkü o maden arıtıcının ateşi, çamaşırcının kül suyu gibi olacak;
3 gümüş eritip arıtan gibi davranacak: Levililer'i arındırıp altın, gümüş temizler gibi temizleyecek. Böylece Rab'be doğrulukla sunular sunacaklar."[8]

Levilerin bugünkü sorumlulukları

Tapınağın yıkılmasından sonra Levilerin görevleri hemen hemen kalmamasına rağmen Yahudiliğin bazı mezheplerinde özel hak ve sorumlulukları vardır. Örneğin Ortodoks Yahudiliğinde Tora'yı okumak için tevada önce Kohenler ardından da Leviler çağrılır. Leviler Kohenlerin yardımcılığını yaparlar, mesela, Kohenler kutsama yapmadan önce Leviler Kohen'in ellerini yıkar. Leviler geleneksel olarak Tanrı'ya karşı hizmetlerden sorumlu olduklarından Pidyon törenini uygulayamazlar. Tutucu Yahudilik'te Kohen ve Levilerin özel statülerinin varlığı kabul edilmesine rağmen her Tutucu Yahudi cemaati Kohen ve Levileri öncelikli olarak tevaya çağırmamaktadır. Ayrıca Kohen ve Levilerin özel görevleri olan Pidyon törenini de uygulamazlar. Yeniden yapılanmacı Yahudilik ve Reformist Yahudilik'te Kohen, Levi ve diğer Yahudiler arasında bir farklılık gözetilmez.

Ortodoks Yahudiler Tanrı tarafından bir gün Üçüncü Tapınağın inşa edileceğine ve Levilerin görevlerini tekrar üstleneceğini inanırlar. Ortodoks Yahudileri içinde bir azınlığın Üçüncü Tapınak için görev alacak Kohen ve Levi rollerini öğreten okulları vardır. Tutucu Yahudiler ise Tapınak kurulduğunda kurban adama hariç Levilerin görevlerini tekrar üstleneceğine inanırlar.

Yeniden yapılanmacı Yahudilik ve Reformist Yahudilik'te Üçüncü Tapınağın Tanrı tarafından inşa edileceğine inanılmaz ve kişilerin soylarına bağlı olarak özel dini rol üstlenme fikrine karşı çıkarlar. Reformist sinagoglarda ayinlerde yardımcı olan gönüllülere "Leviler" denirken bunun soyla bir alakası olmayıp tamamıyla onursal bir sıfattır.

Soyadları

Bazı Leviler statülerini belirten bu ismi soyadı olarak almışlardır fakat coğrafi dağılım sebebiyle farklı varyasyonları bulunur:
Haleva, HaLevi, Halevi, Halevy, Lavine, Leevi, Lev, Leven, Leventhal, Levi, Levicki, Levicky, Levicz, Leviczky, Levin, Levine, Levinski, Levinsky, Levinsohn, Levinson, Levinthal, Levis, Levit, Levita, Levitan, Levitanski, Levitansky, Levitas, Levitch, Levite, Levitin, Levitski, Levitsky, Levitt, Levitz, Levy, Lewicka, Lewicki, Lewicz, Lewin, Lewinski, Lewinsky, Lewis, Lewita, Lewitan, Lewitanski, Lewitas, Lewitin, Lewitinn, Lewitski, Lewitsky, Lewitz, Lewycka, Lewycki, Lewycky, Leyvik, Loewe, Loewy, Löwi, Löwy,Lemi,

Kişini soyadının Levi olması onun kesinlikle bir Levi olduğu anlamına gelmezken birçok Levi de bu soyadını taşımamaktadır. Dini açıdan Levi statüsünde olabilmek için kişinin babasının Levi kabilesinden annesinin ise Yahudi olması gerekir. Evlat edinme veya suni döllenme ile elde edilen çocuğun durumu için öz yani genetik açıdan ebeveynlerine bakılır.

Bazı Levililerin listesi

Ayrıca bakınız

  • Levi
  • Kohanim

Kaynakça

  1. ^ "Yeşu 13:33". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  2. ^ "Yasa Kitabı 18:2". 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  3. ^ "Yaratılış 46:11". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  4. ^ "Çıkış 32:25-29". 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  5. ^ "Çıkış 18:2-4,6". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  6. ^ "Yeremya 33:22-24". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  7. ^ "Malaki 2:4-6". 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  8. ^ "Malaki 3:1-3". 3 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  • Grena, G.M. (2004). LMLK--A Mystery Belonging to the King vol. 1. Redondo Beach, California: 4000 Years of Writing History. ISBN 0-9748786-0-X. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Harun</span> İbrani peygamber ve din büyüğü

Harun, Musa'nın ağabeyi olan Yahudi kâhin ve din büyüğü.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tapınağı</span>

Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve Nabukadnesar yönetimindeki Babilliler tarafından M.Ö. 586'da yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kayıp On Kabile</span> Neo-Asur fethinden sonra İsrail Krallığından sürgün edilen kabileler

Kayıp On Kabile, 12 İsrailoğlu kabilesinden 10'unun Neo-Asur İmparatorluğu tarafından köleleştirildiği veya öldürülüp yok edildiği düşünülen olaydır. Olaydan sonra bu on kabilenin ve bu kabilelerde yaşayan İbranilerin varlığı son buldu. On İsrailoğlu kabilesi sırasıyla şunlardır: Reuben, Şimon, Dan, Naftali, Gad, Aşer, İssakar, Zebulun, Menaşe, Yusuf. Günümüze kadar gelmiş İbranilerin tümü ya Yehuda kabilesinden (Yahudiler) ya da Levi kabilesinden gelmiştir.

Pidyon haben, ilk doğan erkek çocuğu Kudüs Tapınağı'ndaki görevlerinden azat etmek için çocuğu bir Kohen'den "kurtarmak" adına yapılan bir ayindir. Bugün Kudüs Tapınağı olmamasına rağmen bu ayin Tutucu ve Ortodoks Yahudiler tarafından hala icra edilir.

<span class="mw-page-title-main">Yehuda kabilesi</span>

Yehuda kabilesi, gelecekte Yehuda Krallığı'na dönüşecek olan Yakup'un oğlu Yehuda tarafından kurulan bir İsrailoğlu kabilesi. Yakup'un oğulları tarafından kurulan toplam On İki İsrail Kabilesi'nden biri olan Yehuda kabilesi, ismini kurucusu Yehuda'dan alır.

Şaloş Regalim, Üç Hac Festivali'dir. Antik İsrail ve Yehuda zamanında İsrailoğulları Tora'da emredildiği üzere Pesah, Şavuot ve Sukot bayramlarında Kudüs'e hacca giderlerdi. Kudüs'teki bu festivale katılanlar Kohen (rahip) önderliğinde Kudüs Tapınağında ibadet ederlerdi.

<i>Birit milah</i>

Birit milah, inançlı Yahudi erkek çocuklarına sekiz günlükken Mohel tarafından yapılan sünnet törenidir. Bu törende mohel, bebeğe bir Yahudi adı verildikten sonra bebeğin sünnet derisini alır ve üreme organından kan akıtır.

Kohen Yahudiler'de baba tarafından Tora'daki Aaron (Harun)'un torunlarıdır.

Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

613 Mitsvot Musa'nın beş kitabı olan Tevrat'ta anlatılan, yapılması gereken kanuni, ahlaki ve ruhani uygulamalardır. Tevrat'taki bu kanun ilkeleri için bazen "bağlantılar" veya "emirler" (mitsvot) denip hepsine birden "Musa'nın kanunları", ya da kısaca "Kanun" denir. Mitsvot, İbranicede mitsva'nın çoğul halidir.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

<span class="mw-page-title-main">Levi (Yakub'un oğlu)</span> Eski Ahit karakteri

Levi, Tekvin'e göre, Yakup ile Lea'nın üçüncü oğlu ve Levi kabilesinin kurucusudur; fakat Arthur Peake'in iddiasına göre, kabilenin diğer İsrail kabilelerine bağlılığını göstermek için sonradan eklenmiştir. Bazı dini ve siyasi ayrıcalıklar Levilere verilmişti ve Tevrat'ın ilk kaynakları olan Yahvist ve Elohist'e göre Levi rahip demek olup bir soyla ilgisi yoktur; bunun bir soy olarak gösterilmesi Ruhbani kaynağa ve Musa'nın kutsamasına rastlar; bunun amacı ruhban sınıfını farklı bir köke dayandırma çabasıdır.

Korban veya Yahudilikte kurban, Tanah'ta anlatıldığı üzere Antik İsrail'de gerek hayvan gerekse diğer nesnelerin sunumuyla ilgili ibadetlere denir. Sunular, zevah denen hayvan sunuları, barış sunuları ve olah denen yakımlık sunular olmak üzere kategorilere ayrılır. İbranicede korban ismi, Tanah'ta tanımlanan ve emredilen çeşitli kurban usullerine verilen genel isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiliğin evliliğe bakış açısı</span>

Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi sembolizmi</span> Yahudilikte kavramların simgeleri

Yahudi sembolizmi ele alındığında "sembol" için kullanılan İbranice kelime ot'tur. Erken Yahudilikte bu terim sadece işaretler için kullanılmakla kalmayıp, Tanrı ile insan arasındaki dini bağın sembolu olarak da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Tapınak</span>

Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı, Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.