İçeriğe atla

Levanten koridoru

Bereketli Hilal; Levanten koridoru deniz kenarında
Levanten koridorundaki Ksar Akil'de katman dizilimi ve "Egbert"[1] için MÖ 40.800 - 39.200 yıl ve "Ethelruda" için MÖ 42.400 - 41.700 arasında tarihlenen iki Homo sapiens fosilinin keşfi.[1]

Levanten koridoru, kuzeybatıda Akdeniz ile güneydoğuda çöller arasında Afrika'yı Avrasya'ya bağlayan nispeten dar bir şerittir. Bu koridor, Avrasya ve Afrika arasındaki hayvanların göçlerinin kara yoludur. Özellikle erken homininilerin Afrika'dan Avrasya'ya Levanten koridoru ve Afrika Boynuzu yoluyla yayıldığına inanılıyor.[2] Koridor adını Levant'tan almıştır.

Konum ve coğrafya

Levanten koridoru, doğu kısmı Mezopotamya olmak üzere Bereketli Hilal'in batı kısmıdır.

Bitkiler için yayılma yolu

Botanikçiler bu alanı bitki türlerinin yayılma yolu olarak kabul ederler.[3]

İnsanlar için dağılma yolu

Y kromozomu ve mtDNA haplogruplarının dağılımı, Paleolitik ve Mezolitik dönemlerde, Levanten koridorunun Afrika ve Avrasya arasındaki çift yönlü insan göçleri için Afrika Boynuzu'ndan daha önemli olduğunu göstermektedir.[4]

Terim, Neolitik devrim sırasında önemli gelişmelerin yaşandığı Kıbrıs'ı da içine alan bir alan olarak arkeologlar tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.[5]

İlk yerleşik köyler, Natufyan kültürü tarafından Levanten koridorundaki tatlı su kaynakları ve göller etrafında kurulmuştur.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b Higham, Thomas F. G.; Wesselingh, Frank P.; Hedges, Robert E. M.; Bergman, Christopher A.; Douka, Katerina (11 Eylül 2013). "Chronology of Ksar Akil (Lebanon) and Implications for the Colonization of Europe by Anatomically Modern Humans". PLOS ONE (İngilizce). 8 (9): e72931. Bibcode:2013PLoSO...872931D. doi:10.1371/journal.pone.0072931. ISSN 1932-6203. PMC 3770606 $2. PMID 24039825. 
  2. ^ N. Goren-Inbar, John D. Speth (eds.), "Human Paleoecology in the Levantine Corridor". 1994, 1-84217-155-0 (book review 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  3. ^ Bar-Yosef O. Pleistocene connections between Africa and Southwest Asia: an archaeological perspective, African Archaeological Review, 1987, vol. 5, pp. 29–38.
  4. ^ J. R. Luis et al., "The Levant versus the Horn of Africa: Evidence for Bidirectional Corridors of Human Migrations" 16 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., American Journal of Human Genetics, 74: 532-544.
  5. ^ The Neolithic Revolution in the Near East: Transforming the Human Landscape. University of Arizona Press. 15 Nisan 2011. ss. 33-. ISBN 978-0-8165-2966-7. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2012. 
  6. ^ Archaeology of Drylands: Living on the Margins. Taylor & Francis. 5 Aralık 2000. ss. 68-. ISBN 978-0-415-23001-8. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afrika</span> kıta

Afrika, yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kendisine bitişik kabul edilen adalar ile birlikte 30,8 milyon km²'lik alanı ile dünya yüzölçümünün %6'sını ve dünya üzerindeki toprakların %24,4'ünü kapsar. 1 milyar kişilik nüfusuyla dünya nüfusunun %15'ini barındırır. Afrika, kuzeyde Akdeniz, güneyde Hint Okyanusu, batıda Atlas Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı ile çevrelenmiştir. Madagaskar'ı ve çeşitli takımadaları bünyesinde barındırır. Kıtada 54 adet diplomatik olarak tanınmış bağımsız devlet, dokuz bölge ve 3 adet de sınırlı tanınmış devlet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İnsan</span> embriyodan yetişkine kadar Homo cinsinin mevcut benzersiz türü olan Homo sapiensin herhangi bir üyesi

İnsan ya da modern insan, primatların en yaygın türüdür. İki ayaklılığı ve yüksek zekâsıyla karakterize edilen büyük insansı maymun olan insan, çeşitli ortamlarda gelişip son derece karmaşık araçlar geliştirmiş, karmaşık toplumsal yapılar ve medeniyetler oluşturmuştur. İnsanlar son derece sosyaldir; tek bir insan, ailelerden ve yaşıt gruplarından şirketlere ve siyasi devletlere kadar iş birliği yapan, farklı ve hatta rekabet eden sosyal grupların çok katmanlı bir ağına ait olma eğilimindedir. Bu nedenle, insanlar arasındaki sosyal etkileşimler, her biri insan toplumunu destekleyen çok çeşitli değerleri, sosyal normları, dilleri ve gelenekleri oluşturmuştur. İnsanlar aynı zamanda son derece meraklıdır: Olguları anlama ve etkileme arzusu, insanlığın bilim, teknoloji, felsefe, mitoloji, din ve diğer bilgi çerçevelerindeki gelişimini motive etmiştir; insanlar aynı zamanda antropoloji, sosyal bilimler, tarih, psikoloji ve tıp gibi alanlar aracılığıyla da kendilerini incelerler.

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Doğu</span> Batı Asya, Kuzey Afrika ve Doğu Akdenizin kesiştiği yerde kalan jeografik bölge

Orta Doğu, Afrika-Avrasya'da genellikle Batı Asya'yı, tüm Mısır'ı ve Türkiye'yi kapsayan kıtalararası bir bölgedir. Terim, 20. yüzyılın başlarında başlayan Yakın Doğu teriminin yerini almak üzere daha geniş bir kullanıma girmiştir. Daha geniş "Büyük Orta Doğu" kavramı aynı zamanda Mağrip, Sudan, Cibuti, Somali, Komorlar, Afganistan, Pakistan ve bazen Transkafkasya ve Orta Asya'yı da bölgeye dahil etmektedir. "Orta Doğu" terimi, değişen tanımları konusunda bazı karışıklıklara yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Zürafa</span> karada yaşayan en uzun memeli

Zürafa (Giraffa), soyu tükenmemiş canlılar arasında karada yaşayan en uzun ve gevişgetirenler arasında da en büyük; Afrika’da yaşayan çift toynaklı memelidir. Bilimsel tür adı deveye benzer şekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmiştir. Ana ayırt edici özellikleri oldukça uzun boynu ve bacakları, tüylü deriyle kaplı boynuzları ve beyaz-krem bir ten üstünde siyah ve kahverengi arasında değişen benekleridir. En yakın yaşayan akrabası okapi ile birlikte zürafagiller (Giraffidae) familyasında sınıflandırılır ve derileri ile beneklerinin renk ve şekillerinden ayırt edilen dokuz alt türü vardır.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Orinyasiyen</span>

'Orinyasiyen' (Aurignacian), Üst Paleolitik dönem içinde önemli bir arkeolojik dönemi temsil eder. Bu dönem Erken Avrupa modern insanının (EEMH) ortaya çıkışıyla yakından ilişkilidir ve yaklaşık 43.000 ila 26.000 yıl öncesine kadar sürdüğü tahmin edilmektedir.

İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suriyeliler</span> etnik grup

Suriyeliler, Suriye'de yaşayan, Levant bölgesinin yerlisi olan ve ana dilleri Arapça, özellikle de Levanten lehçesi olan çoğunluk nüfustur. Suriye halkının kültürel ve dilsel mirası, hem yerli unsurların hem de binlerce yıl boyunca bu topraklara ve halkına hükmetmeye gelen yabancı kültürlerin bir karışımıdır. Yedinci yüzyıla gelindiğinde Levant'ta yaşayanların çoğu Aramice konuşuyordu. Müslümanların 634 yılında Levant'ı fethetmesinin ardından Arapça baskın dil haline gelmiş, ancak Suriyelilerin bir azınlığı hala Süryanice ve Batı lehçelerinde konuşulan Aramiceyi korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çad dilleri</span>

Çad dilleri, Kuzey Nijerya, Güney Nijer, Çad, Güney Orta Afrika Cumhuriyeti ve Kuzey Kamerun'un yer aldığı Sahel’in bazı bölgelerinde konuşulan ve 150 dili içeren Afro-Asyatik dil ailesinin bir koludur. En çok konuşulan Çad dili Hausaca, bir lingua franca olarak Batı Afrika'nın doğusunda kalan iç bölgelerde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu hipotezi</span> Hipotez

,

<span class="mw-page-title-main">Donatizm</span>

Donatizm MS 4. yüzyıldan 6. yüzyıla kadar Kartaca Kilisesi'nde bölünmeye yol açan, ana akım Hristiyanlıktan ayrılan bir Hristiyan mezhebidir.

<span class="mw-page-title-main">Somali mitolojisi</span>

Somali mitolojisi, birkaç bin yıla yayılan bir zaman çizelgesinde yeni nesillere aktarılan Somali toplumunda oluşan inançları, mitleri, efsaneleri ve halk hikâyelerini kapsar. Bugün Somali mitolojisini oluşturan unsurların çoğunun, doğruluğu zamanla azalmış veya İslam'ın Afrika Boynuzu'na gelmesiyle önemli ölçüde değişmiş geleneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Geç Taş Devri</span>

Geç Taş Devri (LSA/GTD), Afrika tarih öncesinde Orta Taş Devri'ni izleyen bir dönemdir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı I. Dünya Savaşı'nın sonundan beri değişikliklere uğradı. Türkiye'nin dışındaki tarihçilerin çoğu Kırım'ın meydana geldiğini ve olayların bir soykırım olduğunu savunmaktadır, ancak bununla birlikte Kırım'ın sebepleri ve motivleri gibi bazı önemli hususların yorumlanmasında büyük farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Takrur</span>

Takrur veya Tekrur,, Gana İmparatorluğu'na paralel olarak gelişen eski bir Batı Afrika medeniyetiydi.

<span class="mw-page-title-main">Pastoralizm</span> Hayvancılıkla ilgili tarım dalı

Pastoralizm, çiftlik hayvanları olarak bilinen evcilleştirilmiş hayvanların, tarihsel olarak sürüleriyle birlikte hareket eden göçebe insanlar tarafından otlatmak için geniş bitkili açık arazilere (meralara) bırakıldığı bir hayvancılık biçimidir. İlgili türler arasında sığır, deve, keçi, yaks, lama, ren geyiği, at ve koyun bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Suriye (bölge)</span> Akdenizin doğusundaki bölge

Suriye Arapçada eş-Şam olarak bilinir Batı Asya'da, Akdeniz'in doğusunda yer alan ve geniş anlamda Levant ile eşanlamlı olan tarihi bir bölgenin adıdır. Diğer eşanlamlılar Büyük Suriye veya Suriye-Filistin'dir. Bölge sınırları tarih boyunca değişmiştir. Modern zamanlarda, Suriye terimi en yaygın olarak daha küçük Suriye Arap Cumhuriyeti'ni ifade etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni</span>

Paleoantropolojide, "Afrika'dan Çıkış" teorisi, yeni tek köken hipotezi, yer değiştirme hipotezi veya yakın zamanlı Afrika kökeni modeli olarak da adlandırılan modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni, anatomik olarak modern insanların, coğrafi kökeni ve ilk göçlerinin bilim dünyasında yaygın kabul gören modelidir. Homo erectus ve daha sonra da Homo neanderthalensis'in, kısaca homininlerin Afrika dışına ilk yayılışlarının izini süren bir modeldir.