İçeriğe atla

Levant

Levant Bölgesi

Levant (Arapça: المشرق, el-Maşrık), Akdeniz'in doğu sahillerinde bulunan geniş bir araziyi tanımlamak için kullanılan, sınırları kesin olmayan, coğrafî, tarihî ve kültürel bir adlandırma. Genel olarak tarih süreci içerisinde Toros Dağları'nın güneyinde,Orta Doğu'da geniş bir alanı belirtmektedir. Batısında Akdeniz, güneyinde Arabistan Çölü ve doğusunda Mezopotamya ile sınırlanmıştır. Levant Kafkasya Dağları'nı, Arap Yarımadası'nın belirli bir parçasını ve -her ne kadar kimi kaynaklarda Kilikya dahil edilse de- Hatay ili haricinde Anadolu'yu içermez. Sina Yarımadası, Levant ile Mısır arasında bir kara köprüsü oluşturduğundan dışarıda tutulabilir. Zamanla Levant insanı ve kültürü Sina ve Nil Nehri arasındaki bölgeye egemen olmuş olsa da, bu bölge coğrafi Levant'ı tam olarak karşılamaz.[]

Dar anlamda Lübnan, Filistin ve İsrail ile sınırlandırılabilen Levant, Osmanlı dönemindeki karşılığıyla Bilâdü'ş-Şâm (Arapça: سوريّة الكبرى) yani Şam Vilayeti'dir, bu da Şam kenti ve yakın Akdeniz kıyısındaki beldeleri içerir. Fakat bu tabir ne Hatay'ı ne de Suriye'nin Akdeniz kıyılarını kapsar. Bu açıdan bir diğer dar görüştür. Geniş anlamda ise İtalya'nın doğusundaki Doğu Akdeniz Havzası 'nın tamamını tanımlamak için kullanılır. Maşrek (Arapça:المشرق) ise Arapça kökenli bu bölge içinde kullanılabilecek benzer bir tabirdir.[1]

Etimoloji

Levant kelimesi Latincede kalkmak, kaldırmak, (Güneş için) doğmak anlamlarına gelen levare fiilinden türemiştir. Esasen Batı'da genel ifadeyle "doğu", "güneşin doğduğu yer" veya "İtalya'nın doğusunda kalan Akdeniz toprakları" için kullanılagelen tabir[2] Türkçeye Fransızcadan geçmiştir.[3] Doğuyu adlandırmada güneşi referans gösteren benzer tabirlere Yunancada (Ἀνατολή, bkz. Anadolu), Almancada (Morgenland, direkt çevirisi "sabah ülkesi, sabahın toprakları"), İtalyancada (Levante), Macarca'da (Kelet), İspanyolca ve Katalancada (Levante ve Llevant) ve İbranicede (mizrah) rastlanılmaktadır.

Yine Latince kökenli "Orient" kelimesi de kelime anlamı "yükselmek" olan orior kökünden türemiştir ve "doğu" anlamına gelmektedir. (bkz. Şark Ekspresi)

Coğrafî ve modern zaman kullanımı

19. yüzyıl Levant sakinleri

Levant kelimesi İngilizcede 16. yüzyılda, ilk İngiliz tüccarların bölgeye gelmesini takiben kullanıldı. İngiliz gemileri 1570 yılında Akdeniz'de göründü ve İngiliz ticaret şirketleri 1579 yılında Osmanlı sultanı ile kapitülasyon anlaşması imzaladı.[4] 1579 yılında İngilizler, Osmanlı Devleti ile ticaret için Levant Şirketi'ni kurdu ve 1670 yılında aynı amaç doğrultusunda Fransız Compagnie de Levant kuruldu. "Levanten" tabiri aslen doğu Akdeniz coğrafyasının Avrupa kökenli sakinlerini tanımlarken zamanla bölgedeki "yerli" ve "azınlık" gruplarını da kapsar hâle geldi.[3][5]

Levanten Denizi, Akdeniz'in Doğusu

19. yüzyıla ait gezi yazılarında tabir, Osmanlı Devleti'nin yönetiminde bulunan ve -Yunanistan gibi- bir zamanlar bulunmuş olan tüm doğu topraklarıyla ilişkilendirildi. Ayrıca Birinci Dünya Savaşı sonrası bölgede kurulan Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1920-1946), Levant Devletleri olarak da adlandırılırdı.[6]

Ebla, Mari ve Ugarit'te önemli pek çok kazının yapıldığı o zamanda bu terim arkeolojide genel hale geldi. Bu siteler Mezopotamya, Kuzey Afrika, Arabistan olarak sınıflandırılamadığından önce Levantine olarak adlandırılıyordu.[]

Bugün Levant tipik olarak arkeologlar ve tarihçiler tarafından Haçlı Seferleri tartışıldığında tarih öncesi, antikçağ ve bölgenin Orta Çağ tarihine referans olarak kullanılır. Sözcük ayrıca ara sıra, modern veya çağdaş olaylara, insanlara, devletlere, ayni bölgedeki devlet kısımlarına, İsrail, Lübnan,Suriye ve Filistin kara toprağına referans olarak kullanılır.

İçerdiği bölgeler

Fransız Suriye ve Lübnan Mandası
İngiliz Filistin Mandası

Günümüzdeki anlamıyla Levant bölgesi ise Osmanlı Devletinden 1. Dünya Savaşı sonrası kopan, manda yönetimine dönüştürülen Fransız Suriye ve Lübnan Mandası ve İngiliz Filistin Mandası ait toprakları ve bu topraklara sahip devletleri tanımlar.[] Akdeniz'in en doğuda kalan kısmına Levant Denizi de denir.

Bu devlet ve bölgelere şu şekilde genişletilebilinir.[]

Kültür

Levant Arapçası, Kuzey ve Güney olarak 2'ye ayrılır.

Levant Arapçası bölgede en yaygın kullanılan Arapça lehçesidir. Doğu ve Akdeniz mutfaklarının birleşiminden oluşan Levant mutfağı özellikle de humus oldukça tanınmıştır.[] Levant bölgesi Hristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudiler için kutsal sayılan birçok mekâna sahiptir.

Bölgedeki egemen etnik grup Arap olsa da, dünyadaki Yahudi nüfusunun yarıya yakını ve Türk, Ermeni, Kürt, Süryani, Rum, Çerkes gibi gruplar bölgede yaşar. Bunun dışında Dürziler, Arap Ortodokslar, Alaviler (Nusayriler) ve Marunilerin anavatanı sayılır.[]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  4. ^ Braudel,Fernand,The Mediterranean and Mediterranean World in the Age of Phillip II
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2016. 
  6. ^ https://books.google.com/books?id=lNV6-HsUppsC&pg=RA3-PA247 19 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.  The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome, 1. Cilt, Sayfa 247, "Levant"

Okuma listesi

  • Levantine Haritage Site Includes many oral and scholarly histories and genealogies for some Levantine Turkish families.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lübnan</span> Batı Asya’da bir ülke

Lübnan, resmî adıyla Lübnan Cumhuriyeti, Batı Asya'da Doğu Akdeniz kıyısında bir Arap ve Orta Doğu ülkesidir. Kuzey ve doğuda Suriye, güneyde İsrail batıda Akdeniz ile çevrili olan ülkenin ayrıca Kıbrıs ile deniz sınırı bulunmaktadır. Lübnan, Akdeniz Havzası ile Arap Dünyası'nın kesişiminde yer alması nedeniyle zengin bir tarihe sahiptir ve kendine özgü bir kültürel kimlik geliştirmiştir. Tarihteki Fenike uygarlığının vatanı Lübnan ve kıyılarıdır. Ülke pek çok dine ev sahipliği yapmaktadır. Yüz ölçümü 10.452 km² olan Lübnan en küçük ülkelerden biridir. Nüfusu yaklaşık 6 milyon, başkenti Beyrut, ulusal ve resmî dili Arapçadır. Fasih Arapça'nın yanı sıra günlük hayatta konuşma dili olarak Lübnan Arapçası kullanılmaktadır. Ayrıca Fransızca da resmî olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün</span> Orta Doğuda bulunan bir Arap ülkesi

Ürdün ya da resmî adıyla Ürdün Hâşimi Krallığı, Orta Doğu'da bulunan bir Arap ülkesidir. Asya, Afrika ve Avrupa'nın kesişiminde bulunan ülke, Levant bölgesine dahildir ve Şeria Nehri'nin doğu yakasında yer alır. Kuzeyinde Suriye, kuzeydoğusunda Irak, güneyinde ve doğusunda Suudi Arabistan, batısında İsrail ve Batı Şeria ile Lut Gölü yer almaktadır. Ülkenin güneybatıda bulunan 26 km kıyısı Akabe Körfezi yoluyla Kızıldeniz'e açılmaktadır. Akabe Körfezi Ürdün'ü Mısır'dan ayırır. Ürdün yarı kurak bir ülke olup yüz ölçümü 89 bin km², nüfusu yaklaşık 10 milyondur. Bu da Ürdün'ü 11. en kalabalık Arap ülkesi yapmaktadır. Halkının %95'i Sünni Müslüman olan Ürdün'ün resmî dini İslam'dır, ayrıca Hristiyan azınlık da bulunur. Başkenti ve en büyük şehri Amman'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika</span> Afrika kıtasının Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudanı içeren kuzey bölgesi

Kuzey Afrika, Afrika'nın kuzeyindeki bölgeye verilen isim. Bugün Kuzey Afrika'da Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudan devletleri bulunmaktadır. Bölgede Müslümanlar çoğunluktadır. Bölgedeki yaygın diller Arapça, Berberice ve Kıpticedir.

<span class="mw-page-title-main">Levantenler</span> Osmanlı Devleti içinde yaşamış ve ticaretle uğraşmış Hristiyan azınlık

Levanten ya da argo tabiri ile Tatlısu Frenki, Osmanlı Devleti içinde özellikle Tanzimat sonrasında büyük liman kentlerinde yoğunlaşan ve ticaretle uğraşan Hristiyanları tanımlamak için kullanılır. En dar tanım olarak da; şu anki Doğu Akdeniz'e kıyısı olan devletlerde yaşayan Osmanlı döneminde yerleşmiş, Fransız-İtalyan kökenli Katoliklerdir. Yerel Hristiyan nüfusundan farklıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Filistin</span> Vikimedya anlam ayrımı sayfası

Filistin, sıklıkla şu tanımları ifade eder:

<span class="mw-page-title-main">Fransız Suriye ve Lübnan Mandası</span> Günümüzdeki Suriye ve Lübnan topraklarında 1923-1946 yıllarında Fransa egemenliğinde kalmış manda yönetimi

Fransız Suriye ve Lübnan Mandası (1923-1946), Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesi sonrasında Suriye ve Lübnan'la ilgili olarak kurulan bir Milletler Cemiyeti mandası. Manda sisteminin sömürgecilikten farklı olması gerekiyordu, yöneten ülke, sakinleri kendi kendini yönetmeye uygun kabul edilene kadar mütevelli olarak hareket etmeyi amaçladı. Bu noktada, görev süresi sona erecek ve bağımsız bir devlet doğacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Meşrik</span>

Meşrik, Akdeniz ile İran arasındaki Arap devletlerini kapsayan Orta Doğu'daki bir bölgedir. Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Kuzey Afrika'nın batısındaki Berberi devletlerini içine alan Mağrip (مغرب) bölgesinin doğusunda bulunur. Mısır toprakları ise Meşrik ve Mağrip toprakları arasında olup tam olarak hangi bölgeye dahil olduğu belirsizdir. Fakat yine de Meşrik'in bir parçası olarak düşünülür. Çünkü Mısır ve Levant bölgeleri tarih boyunca birlikte yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Levant mutfağı</span>

Levant mutfağı, Levant ya da "Büyük Suriye" bölgesinin geleneksel mutfağıdır. Bu bölgede Osmanlı İmparatorluğu dönemine dayanan gelenekler paylaşılmaktadır; bu gelenekler günümüzde bile etkili bir hâldedirler. Suriye, Lübnan, İsrail, Ürdün, Kuzey Irak, Türkiye'nin Güneydoğu kısımları ve Filistin'i kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Şam Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Şam Devleti veya Şam Bölgesi,, San Remo Konferansı'ndan sonra, 3 Eylül 1920'de, Fransız general Henri Gouraud tarafından, Kral Faysal'ın kısa süreli monarşisi olan Suriye Arap Krallığı'na son veren, Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, mandaya bağlı şekilde kurulan 6 otonom devletten (bölgeden) birisidir.

Türkiye Levantenleri terimi, özellikle Tanzimat sonrası ticaretle uğraşmak maksadıyla Osmanlı İmparatorluğu'nun kıyı şehirlerine başta Fransızlar ve İtalyanlar olmak üzere yerleşen Avrupalıların soyundan gelip, günümüzde Türkiye'de yaşayan Levantenleri ifade eder. Türkiye'deki tahmini nüfusları bin civarındadır. Kültürel olarak en yoğun hissedildikleri yer olan İzmir dışında başta İstanbul ve Mersin olmak üzere kıyı şehirlerinde bulunurlar.

<span class="mw-page-title-main">Levant Arapçası</span> Levant bölgesinde konuşulan Arapça çeşidi

Levant Arapçası, Levanten Arapça veya Suriye-Lübnan Lehçeler Grubu, Lübnan, Ürdün, Suriye, Filistin, İsrail ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan Levant bölgesinde konuşulan dildir. Levant Arapçası 54 milyonun üzerinde konuşanı ile, Mısır Arapçası ile birlikte Arap dünyasında her yerde anlaşılabilen, en prestijli iki Arapça ana lehçesinden biri kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Tantur</span>

Tantur, özellikle 19. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun Levant coğrafyasında yani günümüz Lübnan, Suriye, Filistin, İsrail, Ürdün, Türkiye coğrafyalarında kullanılmış koni şeklindeki kadın başörtüsü.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi</span>

İşgal Edilmiş Düşman Toprakları Yönetimi (İEDTY), 1917-1920 yılları arasında eski Osmanlı İmparatorluğu'nun Levant ve Mezopotamya'daki vilayetleri üzerinde Britanya ve Fransız ortak askeri yönetimiydi. Yönetim, 19-26 Nisan 1920 San Remo Konferansı'nda Fransız Suriye ve Lübnan Mandası ile Birleşik Krallık Filistin Mandası'nın kurulmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Cebel el-Dürzi Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Cebel el-Dürzi, 1921'den 1936'ya kadar Fransız Suriye ve Lübnan Mandası'nda, Fransız gözetimi altındaki yerel Dürzi nüfusu için bir hükûmet olarak işlev görmek üzere tasarlanmış özerk bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi</span> Suriye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Filistinde etkin olan milliyetçi bir siyasi parti

Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi Lübnan, Suriye, Ürdün, Irak ve Filistin'de faaliyet gösteren Suriye milliyetçisi bir partidir. Bugünkü Suriye, Lübnan, Irak, Kuveyt, Ürdün, Filistin, İsrail, Kıbrıs, Sina, Hatay ve Kilikya dahil olmak üzere, Bereketli Hilal'i kapsayan, coğrafi sınırlara sahip bir Büyük Suriye ulus devletinin kurulmasını savunur. Aynı zamanda, örneğin Güney Amerika'da, Suriye ve Lübnan diasporasında da aktif olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Halep Devleti</span> Fransız Suriye Mandasındaki eski devlet

Halep Eyaleti San Remo Konferansı ve Kral I. Faysal'ın Suriye'deki kısa ömürlü monarşisinin çöküşünü takiben, Fransa'nın Levant Yüksek Komiseri General Henri Gouraud tarafından Suriye'nin Fransız Mandası'nda kurulan beş devletten biriydi.

Transürdün, Doğu Yakası/Şeria, Mavera-i Ürdün/Ürdün/Şeria'nın ötesi ya da Transürdün Yaylaları, Ürdün Nehri'nin doğusunda, Güney Levant'ın parçasıdır. Büyük bölümü günümüzde Ürdün topraklarının içinde yer alır.

Arapça, Suriye'nin resmi dilidir ve ülkede en çok konuşulan dildir. Günlük yaşamda, özellikle batıda Levanten ve kuzeydoğuda Mezopotamya olmak üzere birçok modern Arap lehçesi kullanılmaktadır. Arap Dili ve Dilbilin Ansiklopedisine göre, ülkede Arapça'ya ek olarak, konuşmacı sayısına göre şu diller konuşulmaktadır: Kürtçe, Türkçe, Aramice, Çerkesçe, Çeçence, Ermenice ve Yunanca. Bu dillerin hiçbiri resmi statüye sahip değildir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye (bölge)</span> Akdenizin doğusundaki bölge

Suriye Arapçada eş-Şam olarak bilinir Batı Asya'da, Akdeniz'in doğusunda yer alan ve geniş anlamda Levant ile eşanlamlı olan tarihi bir bölgenin adıdır. Diğer eşanlamlılar Büyük Suriye veya Suriye-Filistin'dir. Bölge sınırları tarih boyunca değişmiştir. Modern zamanlarda, Suriye terimi en yaygın olarak daha küçük Suriye Arap Cumhuriyeti'ni ifade etmek için kullanılır.

Levant Ordusu, iki savaş arası dönemde ve İkinci Dünya Savaşı'nın başlarında Levant'taki Fransız Mandası altındaki toprakları işgal eden ve kısmen bu topraklardan toplanan, Fransa'nın ve ardından Vichy Fransası'nın silahlı kuvvetlerini tanımlamaktadır. Bu kuvvetin yerel olarak askere alınan Suriyeli ve Lübnanlı birlikleri Levant Özel Birlikleri olarak adlandırılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.