İçeriğe atla

Letonya

Letonya
Latvijas Republika
Letonya Cumhuriyeti
Slogan
"Tēvzemei un Brīvībai"
Millî marş
Dievs, svētī Latviju!
"Tanrı Letonya'yı Kutsasın!"
Letonya haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Riga
Resmî dil(ler)Letonca
HükûmetÜniter temsilî demokrasi parlamenter cumhuriyet
Edgars Rinkēvičs
• Başbakan
Evika Siliņa
Tarihçe 
• Tarih
18 Kasım 1918
• İlan
4 Mayıs 1990
• Tanınma
6 Eylül 1991
Yüzölçümü
• Toplam
64.589 km2 (124.)
• Su (%)
1,5
Nüfus
• 2020 tahminî
1.907.675[1] (147..)
• 2011 sayımı
2.070.371[2]
• Yoğunluk
29,6/km2 (147.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
63,539 milyar $[3] (106.)
• Kişi başına
33.394 $[3] (43..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
37,720 milyar $[3] (96.)
• Kişi başına
19.824 $[3] (41.)
Gini (2019)▼ 35.2[4]
orta
İGE (2019)artış 0.866[5]
çok yüksek · 37.
Para birimiEuro (€, EUR)
Zaman dilimiUTC+2 (DAS)
• Yaz (YSU)
UTC+3 (DAYS)
Telefon kodu371
İnternet alan adı.lv1

Letonya (Letonca: Latvijaⓘ, Livonca: Leţmō) ya da resmî adıyla Letonya Cumhuriyeti (Latvijas Republika, Leţmō Vabāmō), Kuzey Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kara sınırlarını kuzeyde Estonya, güneyde Litvanya; doğuda ise Rusya ve Belarus ile paylaşmaktadır. Aynı zamanda Letonya, İsveç ile denizden sınırdaştır. Letonya'nın en büyük şehri ve başkenti Riga'dır. 1 Mayıs 2004'ten beri Avrupa Birliği üyesidir.

Etimoloji

Letonya'nın Letonca ismi olan Latvija kelimesi bir Balt kabilesi olan Latgalyalılardan gelmektedir.[6] Tarihçi Henricus bölgenin ismini latinceleştirerek Lettigallia ve Lethia terimlerini kazandırmıştır. Bu kullanım Latin dillerinde Letonya ve türevi kelimelere evrilmiştir.[7]

Tarih

Ana madde: Letonya tarihi
Letonya tarihi
Antik Çağlar
Fin-Ugor kavimleri
Hint-Avrupa kavimleri
Orta Çağ
Principality of Jersika
Principality of Koknese
Tālava
Livonya Haçlı Seferi
Livonyalı Kılıç Kardeşleri
Livonya Tarikatı
Archbishopric of Riga
Bishopric of Courland
Terra Mariana
Baltık Almanları
Yeni Çağ'dan Yakın Çağ'a
Livonya Dükalığı
Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı
Büyük Kuzey Savaşı
I. Dünya Savaşı
Ober Ost
Letonya Sosyalist Sovyet Cumhuriyeti
Letonya Bağımsızlık Savaşı
Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı
II. Dünya Savaşı
Reichskommissariat Ostland
Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Orman Kardeşleri
Şarkı Devrimi
Letonya Cumhuriyeti

Günümüzdeki Letonlar ve Litvanlar MÖ 2500 civarında Baltık Denizi civarında yerleşen Hint-Avrupa halklarının torunlarıdır. Dil yapısı bakımından komşuları olan Cermenler ve Fin-Ugor halklarından farklı olup Baltık halkları olarak adlandırılmaktadırlar. 12. yüzyılda bölgeye önce ticaret amacıyla gelen Cermenler Letonları zor kullanarak Hristiyanlaştırmışlar, 1201 yılında Letonya'nın başkenti olan Riga'yı kurmuşlardır.

13. yüzyılda Töton şövalyeleri Estonya ve Letonya topraklarında Livonya Konfederasyonu adı verilen bir konfederasyon kurdular. 1282 yılında Riga dahil birçok Leton şehri Kuzey Alman Ticaret Ortaklığı olan Hansa Birliği'ne katıldılar. Böylece Riga, Doğu Baltık ticaret yollarında önemli bir yer kazandı.

1558-1582 yılları arasında Rusya'yla Lehistan, Litvanya ve Danimarka arasında yapılan Livonya Savaşı Rusya'nın yenilgisiyle sonuçlanınca bölge önce Litvanya Grandüklüğü, sonra da Lehistan-Litvanya Birliği'nin eline geçti. Lehistan'ın 1793 yılında parçalanmasından sonra da Letonya Çarlık Rusyası'nın eline geçti.

I. Dünya Savaşı'na kadar Rus İmparatorluğu'nun egemenliğinde yaşayan Letonya 18 Kasım 1918 tarihinde bağımsızlığını ilan etti. Letonya II. Dünya Savaşı'nda bir süre Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. 1944 yılında kurulan Letonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1990'lı yıllarda Sovyetler Birliği'nin parçalanmasına kadar bir Sovyet Cumhuriyeti olarak kaldı. 21 Ağustos 1991 tarihinde Letonya SSCB'den bağımsızlığını ilan etti. 2004 yılında da Avrupa Birliği'ne ve NATO'ya üye kabul edildi.

Coğrafya

Ana madde: Letonya coğrafyası

Letonya, Doğu Avrupa'da, Baltık Denizi kıyısında, Estonya ile Litvanya arasında yer alır. Coğrafi konumu açısından 57 00 Kuzey enlemi, 25 00 Doğu boylamındadır. Yüzölçümü 64.589 km² olup, komşuları Belarus'la 167 km, Estonya'yla 343 km, Litvanya'yla 576 km, Rusya'yla ise 282 km kara sınırına sahiptir. Köppen iklim sınıflandırmasına göre ülke nemli karasal iklime sahiptir. Arazi yapısı açısından ülke genellikle alçak ovalardan meydana gelmiştir. Deniz seviyesinden yüksekliğine göre ülkenin en alçak noktası Baltık Denizi ile 0 m, en yüksek noktası ise Gaizinkalns adlı tepeyle 312 m olmaktadır.

Doğal kaynakları arasında kehribar, bataklık kömürü, kireçtaşı, hidro enerji ve işlenebilir arazi yer almaktadır. 2005 verilerine göre arazi kullanımı açısından tarıma uygun topraklar tüm alanın %28,19'una, daimi ekinler %0,45'ine, diğer kullanım ise %71,36'sına tekabül etmektedir. Ülkede 2003 itibarıyla sulanan arazi 200 km²'dir.

Ekonomi

Letonya Dünya Ticaret Örgütü ve Avrupa Birliği'ne üyedir. 2014 yılında euro, Letonya latsının yerine geçerek ülkenin resmî parası konumuna gelmiştir. 2000 yılından beri Letonya Avrupa'da en yüksek yıllık GSYİH büyümesi gösteren ülkelerinden biridir.[8] Buna karşın tüketim odaklı büyüme ülke GSYİH'nın çökmesiyle sonuçlanan 2008 krizine sebep olmuştur. 2009'un ilk çeyreğinden Letonya ekonomisi %18 küçülme ile AB üyesi ülkeler arasında en büyük küçülmeyi yaşamış ülke olmuştur.[9][10]

Ülkenin ihracat ürünleri arasında ahşap ve ahşap ürünleri, makine ve parçaları, metaller, tekstil ve gıda maddeleri yer almaktadır. Letonya'nın ihracat ortakları arasında Litvanya, Estonya, Almanya, Birleşik Krallık, Rusya, İsveç, Danimarka ve Polonya en önemli ülkeleri oluşturmaktadır. İthalat açısından 2005 itibarıyla Almanya, Litvanya, Rusya ve Estonya baştadır.

Demografi

Letonya'da din (2019)[11]
Lütercilik
  
%35
Katolik
  
%20
Rus Ortodoks
  
%10
Eski İnananlar
  
%1
Diğer Hristiyanlar
  
%1
Diğer ya da Dinsiz
  
%30

Letonya'nın nüfusu The World Factbook 2023 tahminlerine göre 1.821.750 kişidir. Nüfus artış 2023 verilerine göre %-1,13 ile negatiftir. Mülteci oranı ise -5,1 mülteci/1.000 nüfus olarak tahmin edilmektedir. Kadın başına ortalama çocuk sayısı 1,55'tir. Yaşam beklentisi ortalama olarak 76,2 yıl olup, bu değer cinsiyetler arasında erkeklerde 71,8 yıl, kadınlarda ise 80,8 yıl olmak üzere büyük değişiklikler göstermektedir. Ülke kişi başı alkol tüketiminde dünya ikincisi, tütün ürünü tüketiminde ise dünya 10.'sudur. Okuryazarlık oranı %99,9'dur.[12]

2021 verilerine göre nüfus etnik açıdan %62,7 Letonyalı, %24,5 Rus, %3,1 Belarus, %2,2 Ukraynalı, %2 Leh, %1,1 ise Litvanyalıdır. Geriye kalan %1,8 diğer gruplara mensup olup, halkın %2,6'sı etnik aidiyetini belirtmemiştir.[12] 2011 verilerine göre toplumun yaklaşık üçte biri Lüterci olup, bunu Katolik Kilisesi ve Rus Ortodoks Kilisesi takip etmektedir. Toplumun yaklaşık %21'i herhangi bir dine mensup değildir.

Dil

Letonya'da resmi dil, Hint-Avrupa dillerinin Baltık dilleri koluna mensup olan Letoncadır. Günümüzde bu dilin, sadece güney komşusu olan Litvanya'da konuşulan Litvanca ile akrabalık ilişkisi vardır. Letoncanın günümüzde soyu tükenmiş Eski Prusya dili ile de akrabalık bağı vardır. Nüfusunun önemli bir kısmı Rus asıllı olan Letonya'da Rusça da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Population number, its changes and density | Central Statistical Bureau of Latvia". www.csb.gov.lv. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Population Census 2011 – Key Indicators". Central Statistical Bureau of Latvia. 2 Nisan 2012. 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2012. 
  3. ^ a b c d "Latvia". IMF. 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  4. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020. 
  5. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  6. ^ "Latvia in Brief" (PDF). Latvian Institute. 2012. 8 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2011. 
  7. ^ "Baltic Online". The University of Texas at Austin. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2011. 
  8. ^ "Growth rate of real GDP per capita". Eurostat. 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2007. 
  9. ^ Aaron Eglitis (11 Mayıs 2009). "Latvian GDP Shrank 18% in First Quarter, EU's Biggest Fall –". Bloomberg L.P. 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2010. 
  10. ^ "Latvian economy in rapid decline". BBC News. 11 Mayıs 2009. 30 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2010. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023. 
  12. ^ a b "Latvia". CIA. 2 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Baltık devletleri</span>

Baltık devletleri, Baltık Denizi'ne kıyısı olan tarihi ve coğrafi birliktelikleri olan bağımsız cumhuriyetler. Önceleri sadece Estonya, Letonya ve Litvanya için kullanılan bu tabir günümüzde zaman zaman Baltık Denizi Devletleri Konseyi'ni kastetmek amacıyla da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Daugava Nehri</span> Rigadan geçerek Baltık Denizine dökülen, Letonyanın en büyük nehri

Daugava (Letonca) ya da Batı Dvina Üç Baltık ülkesinden biri olan Letonya'nın başkenti Riga 'nın ortasından geçen ve Baltık Denizi'ne dökülen nehirdir. Letonya'nın en büyük nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Riga Körfezi</span>

Riga Körfezi, Estonya ve Letonya'nın içlerine sokulmuş, Baltık Denizi'nin bir uzantısıdır. Yüzölçümü 18.000 km² kabul edilen körfezin ölçülmüş en derin yeri 54 metredir. Riga Körfezi'ni, Estonya'ya bağlı Saaremaa Adası Baltık Denizi'nden ayırır. Körfezde bulunan Abruka, Kihnu ve Ruhnu adaları'da Estonya'ya aittir. Körfezin kıyılarına kurulmuş önemli şehirler, Estonya'nın Pärnu kenti ve körfeze adını veren Letonya'nın başkenti Riga'dır.

<span class="mw-page-title-main">Jagiellon Hanedanı</span>

Jagiellon Hanedanı, 14.-16. yüzyıllar arasında Orta Avrupa'da hüküm sürmüş Litvanya kökenli bir kraliyet ailesidir. Hüküm sürdükleri topraklar günümüzdeki Polonya, Litvanya, Belarus, Ukrayna, Letonya, Estonya, Kaliningrad, Rusya'nın bazı bölümleri, Macaristan, Çekya ve Slovakya'yı kapsamaktadır. Hanedanın üyeleri çeşitli dönemlerde Litvanya Grandükü, Lehistan kralı (1386-1572), Macaristan kralı ve Bohemya kralı (1471-1526) görevini yapmışlardır.

Litvanya tarihi bugünkü Litvanya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Estonya tarihi, bugünkü Estonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Letonya tarihi</span>

Letonya tarihi bugünkü Letonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Büyük Dükalığı</span> 1236dan 1795e kadar var olmuş bir Avrupa devleti

Litvanya Büyük Düklüğü, Avrupa'da 13. yüzyıl ile 1795 arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir. Aukštaitija bölgesindeki çok tanrılı Baltık kabilelerinden biri olan Litvanlar tarafından kuruldu. Daha sonra Kiev Knezliği'nin büyük bir kısmını ve diğer Slav topraklarını ele geçirdi. Böylece bugünkü Belarus, Letonya, Litvanya'nın tamamı ile Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna'nın bir kısmını kapsar hâle gelmişti. 15. yüzyılda en geniş sınırlara ulaştığında Avrupa'daki en geniş sınırlara sahip ülke konumundaydı. Etnisite ve din açısından çeşitliliğin var olduğu ülkede, kültür unsurları oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya</span> tarihi bölge

Kurlandiya, bugünkü Letonya'ya bağlı tarihi bölge. Çoğu zaman Semigalya ve Selonya adlı iki bölge ile beraber anılır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Avrupa</span> Avrupanın yukarısında yer alan konum

Kuzey Avrupa, Avrupa'nın kuzey bölgesine verilen addır. Birleşmiş Milletler Kuzey Avrupa'yı aşağıdaki ülkeler ve bölgelerden oluşmuş olarak kabul etmektedir:

<span class="mw-page-title-main">Letonlar</span> Letonyanın yerlisi olan Baltık kökenli etnik grup

Letonlar, Letonya'nın yerlisi olan Baltık kökenli bir etnik gruptur. Letonların Letonya'daki nüfusu 1 milyonu aşmaktadır. 200 bin kadar bir nüfus da Letonya dışında yaşamaktadır. Letonya dışındaki yaşadıkları yerlerin başında ABD, Rusya, Brezilya, Kanada, Avustralya, Birleşik Krallık ve İrlanda gelmektedir. Letonca, Hint-Avrupa dil grubuna bağlı olup Baltık dilleri alt sınıfına dahil olan iki dilden biridir. Letonların çoğu Hristiyan dininin Protestanlık mezhebinin Lütercilik koluna bağlıdırlar. Ancak Katolik ve Ortodoks azınlıklar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Avrupa Yaz Saati</span> Avrupanın doğu kısmında kullanılmakta olan yaz saati

Doğu Avrupa Yaz Saati, UTC'nin üç saat ilerisindeki bir zaman dilimi. DAS kullanan bazı ülkelerde yaz saati uygulaması kapsamında kullanılmaktadır.

Eski Sovyet ülkeleri ya da Rus politik tabiriyle Yakın çevre, Sovyetler Birliği'nin Aralık 1991 tarihinde dağılması sonucu ortaya çıkan 15 bağımsız ülkedir. Bunlardan en büyüğü olan Rusya, Sovyetler Birliği'nin ardılı olarak kabul edilir. İlk olarak 11 Mart 1990 tarihinde Litvanya bağımsızlığını ilan etmiş olup bunu daha sonra Ağustos 1991'de Estonya ve Letonya takip etti. Geriye kalan 12 cumhuriyet sonradan ayrıldı. 12 devlet Bağımsız Devletler Topluluğu'nu kurdu ve çoğunluğu KGAÖ'ye katılmış olup Baltık ülkeleri ise NATO ve Avrupa Birliği'ne katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Letonya Bağımsızlık Savaşı</span>

1918-1920 yılları arasında iki yıla yakın sürmüş Letonya bağımsızlık savaşı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Avrupa Platosu</span>

Doğu Avrupa Platosu Kuzey ve Orta Avrupa Ovası'nın doğusunda bulunan ve 25 derece boylamından doğuya doğru uzanan platoları içerir. En batısında Volhynian-Podolian Upland ve doğu sınırında Volga Yaylası bulunur. Ovada ayrıca Dnepr Havzası, Oka-Don Ovası ve Volga Havzası gibi büyük nehir havzaları bulunmaktadır. Doğu Avrupa Platosunun güney sınırlarını Kafkas ve Kırım Dağları oluşturur. Kuzeydoğu Polonya, Estonya, Letonya ve Litvanya'nın çoğunluğunu kapsayan Kuzey Avrupa Platosu ile birlikte, Avrupa Platosunu oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Letonya kültürü</span>

Letonya kültürü, geleneksel Letonya ve Livonya mirasını ülkenin çeşitli tarihi mirasının etkileriyle birleştirir.

Genç Letonlar , 1850'lerden 1880'lere kadar aktif olan birinci Letonya Ulusal Uyanışı'nın , entelektüelleri için en sık kullanılan terimdir. Hareket, Heinrich Heine liderliğindeki Genç Almanya hareketi üzerinde modellenmiştir. Aslında, bu milliyetçi aydınlara çoğunlukla Baltık Alman rakipleri tarafından uygulanan aşağılayıcı bir sıfat, "Genç Letonya" terimi ilk olarak 1856'da Das Inland gazetesinde Juris Alunāns'ın Dziesmiņas latviešu valodai pārtulkotas'ın bir incelemesinde, Nīca'nın papazı Gustav Wilhelm Sigmund Brasche tarafından kullanılmıştır. Letonya'da böyle bir edebiyatın kimler tarafından beğenilebileceğini soran Brasche, "Genç Letonya" hayalini kuranların Heirin'in "Die Lorelei" adlı şiirindeki trajik kaderi yaşayacağı konusunda uyardı. Yeni Letonlar bazen "tautībnieki" olarak da biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">İlk Letonya Ulusal Uyanışı</span>

İlk Letonya Ulusal Uyanışı veya İlk Uyanış, 1850-1880 yılları arasında Letonya'daki Baltık Alman hakimiyetine karşı çıkan bir grup iyi eğitimli olan Genç Letonyalılar arasında kültürel ve ulusal bir uyanış hareketiydi. Courland Valiliği, modern Letonya ulus devletinin temelini oluşturdu. Bu, Genç Letonyalılar Avrupa romantik milliyetçilik hareketlerinden ve Çek Ulusal Dirilişinden etkilenmiştir. Çabalarının çoğu Letonyalıları eğitmek, Almanları eleştirmek ve damgalamayı Letonca dilinden, geleneklerinden ve kültüründen çıkarmak için harcandı. Hareket, 1850'den sonra Livonya Valiliği'nde en yüksek eğitim yeri olan Tartu Üniversitesi'nde başladı ve yaklaşık 30 etnik Letonyalı öğrenci katıldı. Courland'dan bir öğrenci olan Krišjānis Valdemārs, yurt odasında kendini o zaman duyulmamış bir Letonya olarak tanımlayan bir not yayınladı. Çok geçmeden 10-13 kişilik bir grup onun etrafında büyüdü; Alman baskısı Letonyalıların durumu hakkında tartıştıkları “Letonya akşamları” düzenlediler. Juris Alunāns ve Krišjānis Barons kısa süre sonra lider üye oldular. Mājas Viesis ve Pēterburgas Avīzes gazetelerini kurdular. Hareket başlangıçta onu Alman hakimiyetinin olduğu Baltık eyaletlerine karşı bir araç olarak gören Rus yetkililer tarafından desteklendi. 1868'de Genç Letonyalı Fricis Brīvzemnieks, dainas olarak bilinen Letonya halk şarkılarını toplamaya başladı. Çalışmalarına 1894'te ilk dainas kitabını yayınlayan ve sonunda Dainas'ın Babası (Dainutēvs) olarak bilinen Krišjānis Barons tarafından devam edildi. Bir başka edebi aktivist, 13. yüzyıl Livonya Ryhmend günlüklerinde kırmızı-beyaz-kırmızı bayraktan söz eden öğretmen Atis Kronvalds'dı. Bu renkler sonunda Letonya'nın bayrağı oldu. Kronvalds, Letonyalılar arasında eğitimi teşvik etmek için yorulmadan çalıştı ve birçok yeni kelime oluşturarak Letonca dilini modernize etti. 1868'de, başlangıçta, Estonya mahsulü başarısızlığı mağdurlarına yardım etmek için bir yardım kuruluşu olarak, Riga ve bölgelerinde Letonya kültürel yaşamını organize eden Riga Letonya Derneği kuruldu. Olfdolfs Alunāns liderliğindeki ilk Letonya tiyatro topluluğu burada kuruldu ve Letonya'da oyun yazarlığının doğmasına neden oldu. 1873 yılında, ilk Letonya şarkı festivali Riga'da yapıldı, bu sırada şarkıların çoğu Letonya halk şarkılarıydı. Orada yapılan yeni şarkılardan biri, Baumaņu Kārlis'in bestelediği bir şarkıydı, daha sonra Letonya'nın milli marşı oldu. Milliyetçiliğin büyümesinden korkan orijinal adı “Tanrı, Letonya'yı korusun!” Rus sansürleri tarafından “Tanrı, Baltıkları kutsasın” olarak değiştirildi.1888'de, Andrejs Pumpurs tarafından yazılan ulusal destan Lāčplēsis ilk olarak yayınlandı. lk Uyanış, çoğunlukla iyi eğitimli sınıflar arasında kültürel bir hareketti ve Letonya toplumu daha olgunlaştıkça, yeni siyasi ve bilimsel fikirlerle ilgilendikçe kısa sürede ivme kaybetti. Önde gelen Genç Letonyalıların çoğu evlerinden uzakta erken öldü veya Rusya'da çalıştı. Letonyalılar ayrıca okullarda Letonca kullanımının yasaklandığı bir Ruslaşma dalgası yaşadılar. İlk Uyanışı, çok daha politik olan ve Sosyal Demokrat Parti'nin kurulmasına yol açan Yeni Akım hareketi izledi. İlk Uyanış'ın folkloğa olan ilgisi, 1920'lerde Ernests Brastiņš ve Kārlis Marovskis-Bregžis tarafından yaratılan Baltık neopagan hareketi Dievturība tarafından sürdürüldü.

Letonya'daki Ruslar, son iki yüzyıldır ülkedeki en büyük etnik azınlık olmuştur. Letonya'daki Rusların sayısı, Letonya'nın Sovyet işgali sonrasında, topluluğun büyüklüğü 1935'teki toplam nüfusun %8,8'inden 1989'da %34,0'a çıkarak dört kattan fazla artmıştır. Letonya'nın 1991'de yeniden bağımsızlığını kazanmasının ardından, Rus nüfusu 2018'in başında %25,2'ye düşerek yeniden küçülmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Letonya coğrafyası</span>

Letonya, Baltık Denizi'nin doğu kıyılarında, yükselen Doğu Avrupa platformunun kuzeybatı kesiminde, Estonya ve Litvanya arasında yer alır. Ülkenin yaklaşık %98'i 200 m (656 ft) yüksekliğin altındadır. Kıyı ovaları dışında, buzul çağı Letonya'yı üç ana bölgeye ayırdı: morenli Batı ve Doğu yaylaları ve Orta ovalar. Letonya, yalnızca 17'si 100 km'den daha uzun olan 12.000'den fazla nehre ve çoğu ötrofik olan 3.000'den fazla küçük göle sahiptir. Başlıca nehirler Daugava, Lielupe, Gauja, Venta ve Salaca'dır. Ormanlık alanlar ülkenin yaklaşık %52'sini kaplar. Turba, dolomit ve kireçtaşı dışındaki doğal kaynaklar kıttır. Letonya'nın 504 km kumlu kıyı şeridi vardır ve Liepāja ve Ventspils limanları, Baltık kıyısı için önemli sıcak su limanları sağlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.