İçeriğe atla

Leszek Kołakowski

Leszek Kołakowski
Doğum23 Ekim 1927
Radom, Polonya
Ölüm17 Temmuz 2009 (81 yaşında)
Oxford, İngiltere
Kariyeri
DalıKıta felsefesi
EtkilendikleriImmanuel Kant, G. W. F. Hegel
Karl Marx, Friedrich Engels
EtkiledikleriChristopher Hitchens

Leszek Kołakowski, (Lehçe telaffuz: [ˈlɛʂɛk kɔwaˈkɔfskʲi] (23 Ekim 1927 - 17 Temmuz 2009) Polonyalı düşünür ve düşünceler tarihçisi. Özellikle Marksist düşünce üzerine yapmış olduğu kritik analizler ve üç ciltlik Main Currents of Marxism (Marksizmin Ana Akımları) kitabı ile bilinmektedir.

Yaşamı

Leszek Kołakowski 23 Ekim 1927 tarihinde Polonya'da doğdu. Nazi Almanyası'nın işgali altında bulunan Polonya'da okulların kapatılması nedeniyle okula devam edemedi. Babasının evdeki kütüphanesinden faydalanarak ve özel dersler alarak eğitim hayatını sürdürdü. İlk ve ortaöğrenimi dışarıdan bitirme sınavlarıyla tamamlayan Kołakowski, II. Dünya Savaşı'nın ardından Lódz Üniversitesinde felsefe eğitimi gördü.[1] 1953 yılında ise Spinoza üzerine yazmış olduğu teziyle Varşova Üniversitesinden doktorasını aldı.

1945 yılında üye olduğu Polonya İşçi Partisinden[1] 1956'da aktif rol oynadığı Polonya Ekimi'nin 10. yıl dönümünde yaptığı konuşma yüzünden 1966 yılında atılarak iki yıl sonra üniversitedeki işini de kaybetti.

Ardından yaşamını Batı'da sürdürüp çoğunlukla Oxford Üniversitesinde çalıştı.[2] Stalinizmin uygulamalarının Marksist düşünceden sapma değil, onun doğal bir sonucu olduğunu savunan Kolakowski, Marksist düşünce hakkındaki en önemli yapıtlardan biri sayılan ve Marksizmin Plotinus'a dayanan köklerinden 1970'lere ve Mao Zedung'a kadar uzanan serüvenini anlattığı, başyapıtı Marksizmin Ana Akımları'nı 1978'de yayımladı. 1980'li yıllarda Polonya'daki komünist rejimi yıkmaya yönelik harekete Büyük Britanya'dan destek verdi.

Hayatının yarısına yakınını sürgünde geçiren Kolakowski 17 Temmuz 2009 tarihinde İngiltere'de öldü.

Ödülleri

Kołakowski, 1971
  • Jurzykowski Ödülü (1969)
  • Alman Kitap Ticareti Barış Ödülü (1977)
  • Avrupa Veillon Vakfı Deneme Ödülü (1980)
  • MacArthur Ödülü (1982)
  • Erasmus Ödülü, MacArthur Derneği (1983)
  • Beşeri Bilimler için Ulusal Bağış, Jefferson Dersi(1986)
  • Polonya Kalem Derneği Ödülü (1988)
  • Chicago Üniversitesi Yayınları, Gordon J. Laing Ödülü (1991)
  • Tocqueville Ödülü (1994)
  • Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, Kluge Ödülü (2004)
  • St. George Madalyası (2006)
  • Jerusalem Ödülü (2007)
  • Demokrasi Hizmet Madalyası (2009)

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2013. 
  2. ^ http://www.taraf.com.tr/haber/marks-karsiti-otistik-dusunur-hayata-veda-etti.htm []

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

Mehmet Murat Kadri Belge, Türk akademisyen, yazar, çevirmen, edebiyat eleştirmeni ve insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm</span> Alman filozof Marxın düşüncelerine dayanan devrimci sosyalist akım

Marksizm, özgün bir siyasal felsefe akımı, tarihin diyalektik materyalist bir yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşü, kapitalizmin Marksist açıdan çözümlenmesi, bir toplumsal değişim teorisi, Karl Marx'ın ve Friedrich Engels'in çalışmalarından çıkarılan, insanın özgürleşmesiyle ilgili bir düşünce sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Memet Fuat</span> Türk yazar ve eleştirmen

Memet Fuat , Türk eleştirmen, yazar, yayıncı ve eğitimci.

<span class="mw-page-title-main">Frankfurt Okulu</span>

Frankfurt okulu, Almanya'da 1923 yılında kurulan ve sosyoloji, siyaset bilimi, psikanaliz, tarih, estetik, felsefe, müzikoloji gibi farklı disiplinlerden insanları bir araya getiren Toplumsal Araştırma Enstitüsü'nün bir düşünce akımı olarak ifade edilmesidir. Okulun genel yaklaşım biçimi eleştirel teori olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Rifat</span> Türk şair, romancı ve oyun yazarı

Ali Oktay Rifat, Türk şair, oyun yazarı ve roman yazarı. Türk şiirinin en büyük isimlerinden birisi kabul edilir. Orhan Veli ve Melih Cevdet'le birlikte Garip Akımı'nın kurucularındandır. 1955 yılından itibaren İkinci Yeni adlı şiir akımına yönlenmiştir. Şiir dışında roman ve oyun türlerinde de eserler vermiştir. Şair Nazım Hikmet'in kuzenidir.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Gramsci</span> İtalyan düşünür, siyasetçi ve sosyalist kuramcı

Antonio Francesco Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi, dilbilimci ve sosyalist kuramcı.

Sovyetler Birliği’nde felsefe, resmi olarak Marksist-Leninist düşünce odaklıydı, bu kuramsal olarak nihai felsefi doğru ve nesnellik temeliydi. 1920’ler ve 1930’lar boyunca, Rus düşüncesinin diğer eğilimleri baskılandı. Stalin 1931’de diyalektik materyalizm’i Marksizm Leninizm ile özdeşleştiren bir karar çıkartarak, bütün komünist devletlerde ve Comintern aracılığıyla çoğu Komünist partide geçerli olacak resmi felsefe haline getirdi.. Bolşevik yönetimin başlangıcından itibaren Sovyet felsefesinin resmi amacı, Komünist düşüncelerin kuramsal olarak anlatılmasıydı. Bununla birlikte, 1917 Ekim Devrimi nden sonra, hem felsefi hem siyasi mücadeleler damgasını vurmuş ve artık eskisi gibi dogmatik olunmayıp daha ilerici ve olumlu konular tartışılır hale getirmiştir. Evald Vasilevich Ilyenkov 1960’ların önde gelen filozoflarından biriydi, Leninist Diyalektik ve Positivizmin Metafizikliği (1979) kitabında, 1920’lerin “mekanikçiler ile “diyalektikçiler” tartışmasını yeniden açtı. 1960’lar ve 1970’lerde analitik felsefe ve mantık deneyciliği dahil Batı felsefeleri Sovyet düşüncesi üzerinde iz bırakmaya başladılar. Keza bu durum da SSCB'nin Stalin sonrası yönetiminde komünist idealini ne derece yeteneksiz kullandığının ve emperyalist ülkelerinin felsefelerine gittikçe kayan bir ivme kazandığının göstergesidir.

<span class="mw-page-title-main">Londra Ekonomi Okulu</span>

London School of Economics and Political Science ya da kısaca LSE olarak da bilinen London School of Economics, 1895 yılında Fabian Derneği üyeleri olan Beatrice ve Sidney Webb tarafından Londra'da kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Georg Lukács</span> Macar siyasetçi, filozof ve edebiyat eleştirmeni (1885-1971)

Georg Lukács, Batı Marksizminin ünlü isimlerinden Macar Marksist filozof ve edebiyat bilimcisidir. Marksizmi Hegelci anlamda yeniden değerlendirmiş ve geliştirmiştir. Ernst Bloch, Antonio Gramsci, Karl Korsch ile birlikte Lukacs, 20. yüzyılın ilk yarısında, Marksist felsefe ve Marksist teorinin yeniden oluşturulmasında en önemli isimlerden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Marksizmi</span>

Batı Marksizmi, ilk olarak genel anlamda Perry Anderson'un Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler kitabında bahsettiği anlamda, 19. yüzyıldan ve 20. yüzyıla Marksizmin Batı'daki hikâyesinden oluşur. Bu anlamda Marks'ın eserinden bugüne kadarki gelişimi, ayrışmaları, iç bölümlenmeleri, farklılıklarıyla teorik ve politik bir sistematik öğreti olarak Marksizmin Batı düşüncesindeki ve pratiğindeki yeri değerlendirilir. Karl Kautsky ve Lenin'in tartışmaları da bu bağlamda genel anlamdaki bu Batı Marksizmi içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Edinburgh Üniversitesi</span> İskoçyada hizmet veren devlet üniversitesi

Edinburgh Üniversitesi, İskoçya'nın başkenti, Edinburgh'da bulunan bir üniversitedir. 14 Nisan 1582 tarihinde Kral VI. James tarafından yasalaştırılan Edinburgh Üniversitesi 1583 yılında kurulmuştur. Edinburgh Üniversitesi dünyanın en saygın üniversiteleri arasında yer almaktadır. 2010 yılında uluslararası üniversiteler arasında dünyanın en iyi 9. üniversitesi seçilmiştir. 20 Nobel Ödülü, 1 Fields madalyası, 1 Abel Ödülü ve Olimpiyatlarda birçok altın madalya çıkaran Edinburgh Üniversitesi, Harvard, Oxford ve Cambridge gibi dünyaca ünlü ve prestijli üniversiteler arasında yer almaktadır. 2013-2014 eğitim yılında araştırma ve diğer faaliyetlerden elde ettiği £780.6 milyonluk gelir ve £1.717 milyarlık aktifleri ile Birleşik Krallık'ın ve dünyanın en varlıklı üniversiteleri arasındadır.

Ortodoks Marksizm, Karl Marx'ın 1883 yılında ölümünden sonra onun kuramlarını takip edip Marksizmi basit bir düzene sokup sistemleştirerek düzenlemeyi, belirsizlik ve tutarsızlıktan arındırmayı amaçlayan düşünce okulu. Ortodoks Marksizm Klasik Marksizm'in algılanan muğlaklıklarını ve çelişkilerini açıklığa kavuşturarak Marksist yöntem ve teoriyi basitleştirmeyi, kodlamayı ve sistematik hale getirmeyi amaçlar. Marksistler arasında çeşitli uyuşmazlıklar başlamasıyla ortaya çıkmış olan iki düşünce okulundan biridir. Diğeri Revizyonist Marksizm'dir. Bâzı düşünürler ise onları, Marx'ın öğretilerine tamamen inanan, noktasına virgülüne dokunmadan benimseyen grup olarak tanımlar.

Chicago Üniversitesi veya kısaca UChicago, Chicago, Illinois'de bulunan özel bir araştırma üniversitesidir. Üniversitenin ana kampüsü Chicago'nun Hyde Park semtindedir.

Lucien Goldmann, Rumen asıllı Fransız yazar ve edebiyat teorisyeni. Paris'teki Sosyal Bilimler İleri Araştırmalar Okulunda profesör olarak Marksist bir kuramcıydı.

<span class="mw-page-title-main">Thorstein Veblen</span> Amerikalı akademisyen

Thorstein Bunde Veblen, Amerikalı iktisatçı, sosyolog ve akademisyen. Kurumsal iktisat ekonomik ekolünün kurucularından biridir ve hazırladığı eserler ile bu akımın ilk teorisyenlerinin başında gelmiştir. Marksist olmayan kapitalist sistem kritikçisi.

<span class="mw-page-title-main">Subrahmanyan Chandrasekhar</span>

Subrahmanyan Chandrasekhar, Hint asıllı Amerikalı astrofizikçi. A. Fowler ile birlikte 1983'te kara deliklerin yüksek kütleli yıldızların evrimlerinin son aşamalarından biri olduğunu matematiksel teori haline getirdiklerinden dolayı Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır. 1930 Nobel Fizik Ödülü sahibi Chandrasekhara Venkata Raman'ın yeğenidir. Chandrasekhar limiti olarak bilinen astrofizik kavramını ortaya atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Din ve Marksizm</span>

Marksizm ve din, Marksizm akımı ile dinlerin karşılık ilişkileri, koşutlukları ve karşıtlıkları ile ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Kostas Varnalis</span> Yunan şair

Kostas Varnalis, Yunan şair. Dimotiki adı verilen halk Yunancasını kullanan şair, bununla birlikte şiirlerinde her zaman klasik ve geleneksel bir biçim tercih etti. 1920'li yıllardan itibaren Marksist bir görüş doğrultusunda politik şiirler yazdı, bu şiirlerinde ve diğer eserlerinde istihzalı bir üslup kullanırken klasik Yunan hikâyelerini de bu bağlamda yeniden ele aldı.

Neo-Marksizm, Marksizmi ve Marksist teoriyi tipik olarak eleştirel teori, psikanaliz veya varoluşçuluk gibi diğer entelektüel geleneklerden unsurları birleştirerek değiştiren veya genişleten 20. yüzyıl yaklaşımlarını kapsar.