İçeriğe atla

Lepa Radić

Lepa Radić
Lepa Radić
Doğum19 Aralık 1925(1925-12-19)
Gašnica, Bosanska Gradiska, Sırplar, Hırvatlar ve Sloven Krallığı
Ölüm08 Şubat 1943 (17 yaşında)
Bosanska Krupa, Bağımsız Hırvatistan Devleti
BağlılığıYugoslavya
BranşıYugoslav Partizanlar
Hizmet yılları1941–1943
Birimi7. bölük, 2. Krajiški Müfrezesi
Çatışma/savaşlarıYugoslavya Cephesi
  • Kozara Taarruzu
  • Neretva Savaşı idam edildi
ÖdülleriHalk Kahramanı Nişanı
AkrabalarıSvetozar Radić (baba)
Milan Radić (erkek kardeş)
Dara Radić (kız kardeş)
Vladeta Radić (amca)

Lepa Svetozara Radić (19 Aralık 1925 - 8 Şubat 1943), İkinci Dünya Savaşı'nda Mihver güçlerine karşı direniş hareketindeki rolü nedeniyle 1951'de Halk Kahramanı Nişanı'na layık görülen Sırp kökenli bir Yugoslav Partizan ve komünistti. 17 yaşındayken Alman birliklerine ateş açtığı için idam edildi.[1]

İlk yılları

Radić, 19 Aralık 1925'te Bosanska Gradiška yakınlarındaki Gašnica köyünde Sırp bir ailede doğdu.[2][3] Yakındaki Bistrica'daki ilkokuldan mezun olduktan sonra Bosanska Krupa'daki Kadın El Sanatları Okulu'nun birinci sınıfına gitti ve geri kalan öğrenimini Bosanska Gradiška'daki okulda tamamladı.[4]

Bir öğrenci olarak, sıkı çalışmayı ve ciddiyeti vurguladı ve aynı zamanda ileri düzeydeki literatürü okumakla da ilgilendi.[4] Temel pozisyonlarını işçi hareketinde yer alan amcası Vladeta Radić'in güçlü etkisi altında geliştirdi.[5] Yugoslavya Komünist Gençlik Birliği'ne (SKOJ) üye olarak başladı ve sonunda 1941'de 15 yaşındayken Yugoslavya Komünist Partisi'ne katıldı.

II. Dünya Savaşı

10 Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgalinden sonra Mihver güçleri, Bosanska Gradiška ve çevresini kapsayan Bağımsız Hırvatistan Devleti'ni kurdu.

Kasım 1941'de Lepa Radić ve diğer aile üyeleri Ustaše tarafından tutuklandı.[5] ancak gizli partizan ortaklarının yardımıyla Lepa ve kız kardeşi Dara 23 Aralık 1941'de hapishaneden kaçmayı başardılar.[4] Kaçışının ardından 2. Krajiški Müfrezesinin 7. partizan bölüğüne katıldı.[4]

Şubat 1943'te Lepa Radić, Neretva savaşında yaralıların Grmeč'teki bir sığınağa nakledilmesinden sorumluydu. 7. SS Gönüllü Dağ Tümeni Prinz Eugen'e karşı mücadele sırasında yakalandı ve Bosanska Krupa'ya götürüldü, burada bilgi toplamak amacıyla birkaç gün işkence gördükten sonra asılarak ölüm cezasına çarptırıldı.

Boynundaki ilmikle haykırdı: "Yaşasın Komünist Parti ve partizanlar! Özgürlüğünüz için savaşın millet! Kötülere teslim olmayın! Öldürüleceğim ama intikamımı alacak olanlar var!".[6][7] Darağacındaki son anlarında Almanlar, sığınaktaki Komünist Parti liderlerinin ve üyelerinin isimlerini vermesi karşılığında hayatını bağışlamayı teklif etti, ancak o bu teklifi şu sözlerle reddetti: "Ben Halkımın haini değilim Sorduğunuz kişiler, siz kötülük yapanları son adama kadar yok etmeyi başardıklarında kendilerini açığa vuracaklar."[8] Lepa Radić halka açık bir şekilde idam edildiğinde yalnızca 17 yaşındaydı.

Galeri

  • Hanging of Lepa Radić, February 1943
    Lepa Radić'in asılması, Şubat 1943
  • Lepa Radić hanged
    Lepa Radić asıldıktan sonra
  • Birthplace in Gašnica, original house was destroyed in war
    Doğum yeri Gasnica'da, orijinal ev savaşta yıkıldı
  • Bust of Lepa Radić in Bistrica memorial park
    Bistrica'nın parkındaki Lepa Radić'in büstü

daha fazla okuma

  • Bjelić, Krste; Svirčić, Zdenko (1980). Heroine Jugoslavije [Heroines of Yugoslavia] (Hırvatça). Zagreb: Spektar. OCLC 439136119. 

Kaynakça

  1. ^ Jancar-Webster, Barbara (1990). Women & revolution in Yugoslavia, 1941-1945. Arden Press. s. 100. ISBN 0-912869-10-0. 
  2. ^ Tapalaga ✒️, Andrei (29 Ekim 2019). "The Bravery of Yugoslavian Partisans". Medium (İngilizce). 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020. 
  3. ^ Britain, Young Communist League of (11 Şubat 2019). "International Women's Day 2019: Lepa Radić". Young Communist League of Britain (İngilizce). 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020. 
  4. ^ a b c d Jasmina Čaušević, (Ed.) (2014). Women Documented: Women and Public Life in Bosnia and Herzegovina in the 20th century (PDF). Gender Edition. 4. Saraybosna: Sarajevo Open Center. ss. 46-47. ISBN 978-9958-536-19-9. 8 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Nisan 2024.  r eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ a b "Radić Svetozara Lepa". Narodni heroji Jugoslavije [National Heroes of Yugoslavia] (Sırp-Hırvatça). Belgrad: Mladost. 1975. 
  6. ^ "The Bravery of Yugoslavian Partisans". Medium.com. 1 Aralık 2020. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. []
  7. ^ "Lepa Radić, Teenage Hero Of Yugoslavian Resistance". historicmysteries.com. 22 Ekim 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ Kovačević, Dušanka (1977). Women of Yugoslavia in the National Liberation War. Belgrad: Conference for Social Activities of Yugoslav Women. s. 45. OCLC 22230663. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti</span> 1945-1992 yıllarında Balkanlarda bulunan sosyalist federal cumhuriyet

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti, Balkanlar'da II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurulan ve 1992 yılına kadar hüküm süren sosyalist federal cumhuriyet. Devletin bulunduğu alanda bugün Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Karadağ, Slovenya ve Kosova bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Krallığı</span> 1918den II. Dünya Savaşının sonuna kadar Balkanların batısında var olmuş devlet

Yugoslavya Krallığı, Güneydoğu ve Orta Avrupa'da 1918'den 1941'e kadar var olan bir devletti. 1918'den 1929'a kadar resmî olarak Sırplar, Hırvatlar ve Slovenler Krallığı olarak adlandırıldı, ancak kökenleri nedeniyle Yugoslavya terimi onun günlük konuşma dilindeki adıydı. Devletin resmi adı 3 Ekim 1929'da Kral I. Aleksandar tarafından Yugoslavya Krallığı olarak değiştirilmiştir.

Kosova'daki Yahudilerin tarihi bazı istisnalar hariç Sırbistan'daki Yahudilerin tarihinin aynasıdır. İstisnalardan biri Holokost sırasında İtalya hakimiyetindeki Arnavutluk'a bağlı Kosova döneminde yaşananlar ve bir diğer istisna da 1999'da Sırbistan'dan ayrılırken gerçekleşen 1998-1999 Kosova Savaşı dönemidir.

Prva Liga, Yugoslavya Krallığı ve sosyalist Yugoslavya'nın en üst düzeydeki futbol ligi idi. Yugoslav futbolunda Kup Maršala Tita ile birlikte en önemli iki turnuvadan birisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Partizanları</span>

Yugoslav Partizanları ya da Ulusal Kurtuluş Ordusu, resmi adıyla Ulusal Kurtuluş Ordusu ve Yugoslavya'nın Partizan Müfrezeleri, komünist olmayan otonomik bir yapıda olan Leh direniş hareketiyle karşılaştırılan Avrupa'nın en etkili Anti-Nazi direniş hareketiydi. Yugoslav Direnişi II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya Komünist Partisi önderliğinde sürdürülmüştür.

Sürgündeki Yugoslavya Hükûmeti Kral II. Petar'ın idaresinde bir resmî Yugoslavya hükûmetidir. Yugoslavya'nın işgalinden sonra Belgrad'dan Nisan 1941'de ayrılmış ve ilk olarak Yunanistan'a, sonra Filistin'e, sonra Mısır'a ve son olarak Haziran 1941'de Birleşik Krallık'a gitmiştir.

Halk Kahramanı Nişanı, üçüncü dereceli bir Yugoslav nişanı idi. Nişan olağanüstü kahramanlık gösteren bireyler, askerî birlikler, siyasi ve diğer kuruluşlara verilirdi. Nişan büyük çoğunluğukla II. Dünya Savaşı partizanları tarafından kazanılmış olup kazananları 1,322'si Yugoslav ve 19'u da diğer ülke vatandaşlarıydı. Josip Broz Tito ise 1944, 1972 ve 1977 yıllarında üç kez Halk Kahramanı Nişanı ile ödüllendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Janko Smole</span>

Janko Smole, Sloven komünist partizan, Marksist-Leninist aktivist, eski Slovenya Sosyalist Cumhuriyeti başbakanı. Yugoslavya'da ve Slovenya SC'de ulusal kahraman olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pavle Karađorđević</span> Yugoslavya prensi (1893-1976; hd. 1934-1941)

Paul Karađorđević, Yugoslavya Prensi Paul olarak da bilinir, Kral I. Petar'ın kardeşi Prens Arsen'in oğluydu. Kral II. Petar'ın reşit olmadığı sırada naiplik yaptı. Naipliğini yaptığı II. Petar, büyük kuzeni I. Aleksandar'ın en büyük oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Rada Vranješević</span>

Rada Vranješević, II. Dünya Savaşı sırasında Bosna'da faaliyet yürüten Yugoslav politikacı, siyasi aktivist, partizan ve direniş lideri.

<span class="mw-page-title-main">Božidarka Kika Damjanović-Marković</span> Yugoslavyada faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman (1920-1996)

Božidarka Damjanović-Marković veya takma ismiyle Kika, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'da faaliyet yürüten siyasi aktivist, Yugoslav Partizanları komutan, direnişçi, ulusal kahraman. Savaş sonrası pek çok görev aldı, Federal Meclis ve Sırbistan Sosyalist Cumhuriyeti Ulusal Meclisinde parlamento yardımcısı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Vera Miletić</span>

Vera Miletić, Sırp öğrenci, aktivist ve Yugoslav Partizanı. Savaş sırasındaki partizan faaliyetleri yürütürken bildiklerini polise anlatması ve bu nedenle çok sayıda parti yetkilisinin ölümüne neden olması nedeniyle hain ilan edilmiştir. Sırp cumhurbaşkanı Slobodan Milošević'in kayınvalidesi Mirjana Marković'in annesi idi.

Magda Bošković, Hırvat komünist, partizan ve kadın hakları hareketi üyesidir.

Stara Gradiška, II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan'daki en kötü şöhretli toplama ve imha kamplarından biriydi. Kamp özel kadınlar ve çocuklar Sırp, Yahudi ve Roman etnik kökenliler için inşaat edilmiştir. 1941'de Hırvatistan'ın Bağımsız Devleti'nin (NDH) Ustaše (Ustasha) rejimi tarafından Stara Gradiška köyü yakınlarındaki Stara Gradiška hapishanesinde Jasenovac toplama kampının beşinci alt kampı olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek tarihi (1941-45)</span>

Yugoslavya Krallığı, II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletleri tarafından işgal edildikten sonra, Bosna'nın tamamı yeni kurulan Bağımsız Hırvatistan Devleti'ne bırakıldı. Bosna'daki Mihver egemenliği, yaygın zulümlere ve istenmeyen yerlilere ve anti-faşistlere yönelik toplu katliamlara yol açtı. Pek çok Sırp silaha sarıldı ve işgalci Nazi güçlerine karşı etkisiz bir gerilla savaşı yürüten Sırp milliyetçisi ve kralcı direniş hareketi olan Çetnikler'e katıldı. 12 Ekim 1941'de, Saraybosna'nın 108 önemli Müslüman vatandaşından oluşan bir grup, Ustaşalar tarafından organize edilen Sırplara yönelik zulmü kınadıkları Saraybosnalı Müslümanların Kararını imzaladı. Bu tür zulümlere katılan Müslümanlar ile tüm Müslüman nüfus arasında ayrım yapılmış, Sırpların Müslümanlara uyguladığı zulümler hakkında bilgi sunulmuş ve kimliği ne olursa olsun ülkenin tüm vatandaşları için güvenlik talep etmişlerdir.

Bosna, dağları arasında eğitim ve gelişim için geniş alan sağlayan partizan hareketinin coğrafi anasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Albina Mali</span>

Albina Mali-Hocevar, ulusal kurtuluş mücadelesi partizanı, Yugoslavya'nın ulusal kahramanı, Slovenya Federal Cumhuriyeti'nde siyasi figür.

<span class="mw-page-title-main">Petar Stambolić</span>

Petar Stamboliç, 1963'ten 1967'ye kadar Yugoslavya Federal Yürütme Konseyi Başkanı ve 1982'den 1983'e kadar Başkanlık Konseyi Başkanı olarak görev yapan bir Sırp komünist politikacı.

Branko Horvat Hırvat bir ekonomist ve politikacıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.