İçeriğe atla

Leopar (senaryo)

Leopar
Il Gattopardo
Leopar filminin senaryo kitabı
YazarlarSuso Cecchi d'Amico, Pasquale Festa Campanile, Enrico Medioli, Massimo Franciosa ve Luchino Visconti (Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın aynı addaki romanından)
ÇevirmenAlpagut Erenuluğ
Kapak sanatçısı
Fahri Karagözoğlu
Ülkeİtalya İtalya
Dilİtalyanca
KonuTarihi
TürFilm senaryosu
YayımOcak 1972
YayımcıBilgi Yayınevi (Ankara)
Medya türü3. hamur kağıda basılı, karton kapaklı, ciltsiz. 10 TL. fiyat etiketli
Sayfa230
Sinema dizisi: 13 serisi

Leopar, Luchino Visconti'nin yönettiği 1963 tarihli aynı adlı filmin Türkiye'de 1972 yılında yayımlanmış senaryo kitabıdır.

İtalyan Yeni Gerçekçiliği sinema akımının usta yönetmenlerinden Luchino Visconti'nin yönettiği ve özgün adı Il gattopardo olan İtalya - Fransa ortak yapımı bu destansı film Sicilyalı yazar Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın ölümünden bir yıl sonra, 1958'de yayımlanan yine aynı adlı çok satan otobiyografik romanından uyarlanmıştı. Filmin uyarlama senaryosu ise aralarında yönetmenin de bulunduğu bir grup senarist tarafından yazılmıştı. Bu senaristler Suso Cecchi d'Amico, Pasquale Festa Campanile, Enrico Medioli ve Massimo Franciosa'dır. Lampedusa'nın romanı Türkiye'de ilk kez Altın Kitaplar tarafından 1963 yılında yayımlanmıştı. Filmin Türkiye'deki ilk gösterim tarihi ise Ocak 1965'tir.[1]

Hem filmin uyarlandığı otobiyografik romanın yazarı hem de filmin yönetmeni aristokrat ailelerden gelmişlerdi ve konuya son derece hakimdiler. Amerikalı sinema eleştirmeni Roger Ebert'e göre bu roman konuyu yazabilecek yegâne insan tarafından yazılmış, sinemaya aktarabilecek yegâne insan tarafından da filme alınmıştır.[2]

"Leopar", Ankara merkezli Bilgi Yayınevi'nin 1960'larda yayımlamaya başladığı sinema kitapları dizisinin 13. südür. Ingmar Bergman'ın Yaban Çilekleri'yle başlayan dizideki kitapların büyük çoğunluğu senaryo kitaplarıydı. Cep kitapları formatında basılmış olan kitabın sayfa düzeni de gerçek bir senaryoya yakın biçimde düzenlenmiştir. Sinema filminden alınmış çok sayıda siyah beyaz fotoğrafla da desteklenmiş olan kitap 230 sayfadır. Senaryo kitabının Türkçe çevirisisini Alpagut Erenuluğ yapmıştır.[3]

Konusu

Filmin (senaryo kitabının/romanın) konusu 1860'lı yıllarda, il Risorgimento adı verilen İtalyan birliğinin kurulması sürecinin sonlarında geçmektedir. O tarihe kadar İtalya yarımadasında var olan irili ufaklı birçok krallık ve cumhuriyet Giuseppe Garibaldi'nin önderliğindeki güçler tarafından uzun ve sancılı bir süreç sonunda birleştirilmiştir. 40 yıl süren kargaşa ve iç savaş sona ermiştir ve tek krallık, tek bayrak altında birleşen ülkede artık reformlar başlamıştır. Bu süreçten en çok etkilenen bölge de feodal düzenin en köklü olarak yaşandığı Sicilya olmuştur. Artık gücünü ve etkinliğini yavaş yavaş yitiren aristokrat sınıfı yerini yeni palazlanan burjuva sınıfına bırakmaktadır. Bu süreçten en fazla etkilenen Sicilyalı Prens Don Fabrizio Salina (filmde Burt Lancaster tarafından canlandırılıyor) duruma uyum sağlamak, servetini ve topraklarını koruyabilmek için yeğeni Tancredi'nin (filmde Alain Delon oynuyor) yeni zengin, sonradan görme bir burjuva ailesinin kızıyla (filmde Claudia Cardinale canlandırıyor) yapacağı evliliğe izin verir. Film (kitap/roman) toplumdaki bu çalkantılı geçiş sürecinde Sicilyalı aristokrat Salina ailesinin acılarını, diğer aristokratlar gibi güçlerini kaybederek yerlerini burjuva sınıfına bırakmalarını, yani İtalyan toplumundaki köklü değişimi anlatırken Prensin çektiği acılar üzerine odaklanır.

Kitabın arka kapağı

Kitabın arka kapağında şunlar yazmaktadır:

Gerçekçi bir yönetmen kendi ulusunun tarihine yöneldiği vakit ne yapar? Yeni gerçekçiliğin büyük ustası Visconti "Leopar"da bu sorunun cevabını veriyor. "Tarihin yürütücü gücü Kleopatra'nın burnu değildir" diyor Visconti ve tarihe yön verenin, toplum katları arasındaki çatışma olduğunu, bir İtalyan aristokratının, Prens Tomasa di Lampedusa'nın otobiyografik romanına harfi harfine bağlı kalarak ortaya koyuyor. "Leopar", İtalyan birliğini sağlayan plebisitten sonra, eski düzenin yeni kılıkta sürdürülebilmesi için, çağını doldurmuş aristokrasi ile hızla yükselmekte olan açgözlü burjuvazinin, toplumun devrimci güçlerine karşı işbirliğini açığa vurur. Aristokrasi ile burjuvazinin, devrimi toplumsal özünden ayırmak için yaptıkları pazarlığın, ihanete uğrayan devrimin öyküsüdür "Leopar", ayrıca, giysileri, dekorları, müziği, renkleri kullanışıyla da gerçekçilik ile estetik titizliğin büyük bir başarıyla uzlaştırıldığı bir yapıttır. "Senso" dan sonra "Leopar" yeni gerçekçiliğin tarihsel film alanında uygulanmasının en başarılı örneğini vermektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2010. 
  2. ^ "The Leopard (1963)" (İngilizce). rogerebert.suntimes.com. 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2010. 
  3. ^ Leopar (senaryo kitabı) L. Visconti. Bilgi Yayınları 1972, Ankara

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Luchino Visconti</span> İtalyan film yönetmeni (1906-1976)

Luchino Visconti, İtalyan Yeni Gerçekçilik akımının usta yönetmenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Anna Magnani</span> İtalyan oyuncu (1908-1973)

Anna Magnani, 20. yüzyıl İtalyan sinemasının en önemli ve tanınmış sinema ve tiyatro oyuncularından biri ve Oscar Ödülü alan ilk İtalyan oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Germi</span> İtalyan film yönetmeni

Pietro Germi, İtalyan sinema yönetmeni.

<span class="mw-page-title-main">Luis Buñuel</span> İspanyol yönetmen ve senarist

Luis Buñuel Portolés, sürrealist İspanyol yönetmen ve senarist. Otoriteler tarafından sinema tarihinin en etkili yönetmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Claudia Cardinale</span> İtalyan oyuncu (d. 1938)

Claudia Cardinale, İtalyan oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">D. H. Lawrence</span> İngiliz, romancı, şair ve deneme yazarı (1885–1930)

David Herbert Richards Lawrence, İngiliz, romancı, şair ve deneme yazarıdır.

<i>Beyaz Geceler</i> (film, 1957)

Beyaz Geceler 1957 İtalya Fransa ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Le Notti Bianche dir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan yeni gerçekçiliği</span> ulusal film akımı

İtalyan Yeni Gerçekçiliği, II. Dünya Savaşı sonrasında İtalya'da ortaya çıkmış bir sinema akımıdır. Bu akım kabaca 1944 ila 1952 yılları arasında etkili oldu. Genelde kabul gören kanıya göre akımı başlatan film Roberto Rossellini'nin 1945'te çektiği Roma, Açık Şehir iken akımın son filmi de Vittorio De Sica'nın 1952 tarihli Umberto D.'sidir. Kimilerine göre Federico Fellini'nin 1954 tarihli filmi Sonsuz Sokaklar da bu akıma dâhil edilir.

<span class="mw-page-title-main">Şiirsel gerçekçilik</span>

Şiirsel gerçekçilik 1930'larda Fransa'da ortaya çıkmış ve II. Dünya Savaşı'nın sonuna dek etkisini sürdürmüş sinema akımına verilen addır. Türkçede bazen "şairane gerçekçilik" olarak da geçer.

<i>Baştan Çıkarılmış ve Terk Edilmiş</i>

Baştan Çıkarılmış ve Terk edilmiş 1964 İtalya - Fransa ortak yapımı siyah beyaz güldürü filmdir. Özgün adı Sedotta e Abbandonata olan film İngilizce konuşulan ülkelerde Seduced and Abandoned adı ile gösterilmiştir. Atilla Dorsay "Benim Beyoğlum" adlı kitabında filmin "Aldatılmış ve Terkedilmiş" adıyla "Dünya Sineması" nda gösterildiğini not etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Rotunno</span> İtalyan görüntü yönetmeni

Giuseppe Rotunno, ödüllü İtalyan görüntü yönetmenidir. 1950'li yıllardan 1990'lı yıllara kadar devam eden uzun sinema kariyerinde 79 filmin görüntü yönetmenliğini yaptı. Avrupa'nın en iyi yönetmenleriyle çalıştı. Federico Fellini'yle birlikte çok sayıda filme birlikte imza attıkları için genelde "Fellini'nin görüntü yönetmeni" olarak da tanınır. Luchino Visconti ve Vittorio de Sica da sık çalıştığı yönetmenler arasındaydı. 1963'te Vittorio de Sica'nın Sophia Loren ve Marcello Mastroianni'li filmi "Ieri, oggi, domani" 'nin görüntü yönetmenliğini de o yaptı.

<i>Tutku</i> (film, 1943) 1943 Yapımı İtalyan Filmi

Tutku 1943 İtalya yapımı dramatik suç filmidir. İtalyanca özgün adı Ossessione dir.

<i>Postacı Kapıyı İki Defa Çalar</i>

Postacı Kapıyı İki Defa Çalar, Amerikalı gazeteci ve romancı James M. Cain'in 1934 yılında yazmış olduğu suç romanıdır. Özgün adı The Postman Always Rings Twice olan roman Türkçeye ilk kez Semih Yazıcıoğlu'nun çevirisiye Nebioğlu Yayınevi tarafından 1949 yılında aktarılmıştır. Kitap 1995 yılında Parantez Yayınevi tarafından bir kez daha basılmıştır.

<i>Teorema</i> (roman) Pier Paolo Pasolininin 1968 yılında yayımladığı romanı

Teorema, İtalyan film yönetmeni, şair ve yazar Pier Paolo Pasolini'nin 1968 yılında yayımladığı romanının adıdır. "Teorema", Pasolini'nin senaryosunu yazıp yönettiği aynı adlı filminin romanıdır, ama birçok sinema uyarlamasının aksine film romandan uyarlanmamıştır. Film ve roman hemen hemen aynı zamanlarda seyirciye/okuyucuya ulaşmıştır.

<i>Leopar</i> (film)

Leopar, 1963 İtalya - Fransa ortak yapımı dönemsel tarihi filmdir. Özgün adı Il gattopardo olan ve ortak yapımcı ülke Fransa'da Le guépard adıyla gösterilen film Türkiye'de ilk kez Ocak 1965'te sinemalarda gösterime girmiştir.

<i>Leopar</i> (roman) roman

Leopar, İtalyan yazar Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın ölümünden bir yıl sonra 1958 yılında yayımlanan dönemsel tarihi romanıdır. Özgün adı Il gattopardo dur.

<i>Günahkâr Gönüller</i>

Günahkâr Gönüller, 1954 İtalya yapımı dramatik dönem filmidir. Özgün adı Senso olan film 11 Aralık 1956 tarihinde Türkiye'de gösterime girmişti.

<span class="mw-page-title-main">Küçük burjuvazi</span>

Küçük burjuvazi ya da kentsoylu yarı özerk köylüler ve küçük ölçekli tüccarlardan oluşan bir sosyal sınıfı ifade eden Fransızca bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Rosi</span> İtalyan film yönetmeni

Francesco Rosi, İtalyan film yönetmeni. Bireysel ve toplumsal sorunlara birlikte eğildiği filmleriyle uluslararası alanda tanınmıştır. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.