İçeriğe atla

Leopar (roman)

Leopar
Il Gattopardo
"Leopar" romanının ilk Türkiye baskısı
YazarGiuseppe Tomasi di Lampedusa
ÇevirmenlerNihal Yeğinobalı (Altın Kitaplar)
Semin Sayıt (Can Yayınları)
Ülkeİtalya
Dilİtalyanca
KonuTarihi
TürRoman
Yayım1958 (özgün)
1963
1998 (Türkçe)
Yayımcı(özgün)
Altın Kitaplar Yayınevi (1963)
Can Yayınları (1998) (Türkçe)
Medya türü3. hamur kâğıt, sert mukavva kapak, ciltli şömizli
Sayfa272 sayfa (Altın)
208 sayfa (Can)
ISBN975-510-824-6
Dünya Edebiyatı (Can) serisi

Leopar, İtalyan yazar Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın ölümünden bir yıl sonra 1958 yılında yayımlanan dönemsel tarihi romanıdır. Özgün adı Il gattopardo dur.

1860'larda İtalyan birliğinin oluşturulması (Il Risorgimento) sürecinin sonunda Sicilya'da Bourbon Krallığı'nın çöküş yıllarında toplumsal yaşantıda meydana gelen köklü değişimlerin anlatıldığı roman, Sicilyalı soylu Prens Fabzio Salina'nın ailesinin yaşam öyküsü üzerine odaklanmıştır.

Roman İtalya'da önce iki büyük yayınevi tarafından geri çevrilmiş, ancak daha sonra ülkenin en çok satan ve en çok baskısı yapılan romanlarından biri olmuştur. Modern İtalyan edebiyatının en önemli eserlerinden biridir.[1] Roman 1963 yılında ünlü İtalyan yönetmen Luchino Visconti tarafından aynı adla sinemaya da uyarlanmıştı.

Lampedusa'nın romanı Türkiye'de ilk kez 1963 yılında Altın Kitaplar Yayınevi tarafından Nihal Yeğinobalı'nın Türkçe çevirisiyle yayımlanmıştı. 1998 yılında bu kez Can Yayınları Semin Sayıt'ın çevirisiyle romanı tekrar yayımladı (ISBN 975-510-824-6). Ayrıca Türkiye'de Bilgi Yayınevi 1972 yılında Luchino Visconti'nin filminin senaryosunu Alpagut Erenuluğ'un Türkçe çevirisiyle yayımladı. Roman, film ve senaryo aynı adı taşıyordu: Leopar

Can yayınları'nın yaptığı baskının arka kapağında şunlar yazmaktadır:[2]

Bazı eleştirmenler, 'Leopar'ın yalnız İtalyan değil, dünya edebiyatının bir başyapıtı,20. yüzyılın en önemli romanlarından biri olduğunu ileri sürer. Roman, Sicilya'da Bourbon Krallığının çöküş yıllarında soylu bir ailenin, özellikle de ailenin reisi Prens Fabrizio Salina'nın yaşamöyküsünü anlatır.70 yaşına gelmiş, ilginç özellikleri ve uğraşları olan Fabrizio Salina, soylulara özgü dünyanın çöküşüyle birlikte yavaş yavaş ilerleyen kendi çöküşünü de hüzünle yaşar. Israrla sürdürdüğü geleneklerin, içine kapandığı görkemli dünyayı oluşturan öğelerin sessizce kayıp gittiğini, dönüşü olmayan sonun yaklaşmakta olduğunu gözler. Ne var ki, arkadan cıvıl cıvıl bir kuşak gelmekte, onun vaktiyle yaşadığı tüm duyguları, tüm heyecanları başka bir dekor içinde, başka koşullar altında onlar da tüm yoğunluğuyla yaşamaktadır. Bir yolculuk sırasında rahatsızlanarak, denize bakan bir otel odasında, dinlenmeye çekilen Prens, mumun, alevinin sönmek üzere olduğunu sezinler. Hayatının muhasebesini yapar ve 'Her şeyin olduğu gibi kalmasını istiyorsak, her şeyi değiştirmeliyiz, ' diye düşünür. 'Leopar',60'lı yıllarda Luchino Visconti tarafından beyaz perdeye aktarılmış filmde Burt Lancester, Claudia Cardinale ve Alain Delon rol almışlardı.

Sinema uyarlaması

Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın 1958 tarihli romanı, İtalyan yönetmen Luchino Visconti tarafından 1963 yılında aynı adla sinemaya aktarılmıştı. İtalya - Fransa ortak yapımı olan bu filmin başlıca rollerinde Burt Lancaster, Alain Delon, Claudia Cardinale, Terence Hill ve Giuliano Gemma oynamışlardı. Üç saate yakın süren bu destansı film Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ödülü almıştı. film Türkiye'de ilk kez Ocak 1965'te sinemalarda gösterime girmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ "The Leopard" (İngilizce). en.wikipedia.org. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010. 
  2. ^ "Leopar". Icanyayinlari.com. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010. []
  3. ^ "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2010. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Luchino Visconti</span> İtalyan film yönetmeni (1906-1976)

Luchino Visconti, İtalyan Yeni Gerçekçilik akımının usta yönetmenlerindendir.

<i>Tatlı Hayat</i> (film, 1960) Federico Fellini’nin yönettiği 1960 yapımı film

Tatlı Hayat, yönetmenliğini Federico Fellini'nin üstlendiği 1960 yapımı Fransız-İtalyan filmi.

<i>8½</i> film

8+12 (İtalyanca: İtalyanca: Otto e mezzo, yönetmenliğini Federico Fellini'nin, senaristliğini Fellini'yle beraber Tullio Pinelli, Ennio Flaiano ve Brunello Rondi'nin yaptığı 1963 yapımı İtalyan gerçeküstücü komedi-drama film. Marcello Mastroianni, bir bilimkurgu filmi çekmekle görevlendirildiği sırada bir ilham kriziyle mücadele eden ünlü İtalyan yönetmen Guido Anselmi karakterini canlandırır. Görüntü yönetmeni Gianni Di Venanzo tarafından siyah-beyaz çekilen filmin müzikleri Nino Rota, kostüm ve sahne tasarımları Piero Gherardi tarafından üstlenildi.

<span class="mw-page-title-main">Claudia Cardinale</span> İtalyan oyuncu (d. 1938)

Claudia Cardinale, İtalyan oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Alain Delon</span> Fransız oyuncu (1935–2024)

Alain Fabien Maurice Marcel Delon Fransız aktör ve iş adamıydı.

<i>Rocco ve Kardeşleri</i>

Rocco ve Kardeşleri İtalyan yönetmen Luchino Visconti tarafından 1960 yılında çekilen filmdir. Rocco ve Kardeşleri, İtalya'nın güneyindeki yoksulluktan kaçarak endüstri merkezi Milano'da yaşamaya çalışan bir ailenin öyküsüdür. Film, Vincenzo, Simone, Rocco, Ciro ve Luca adındaki beş kardeşin yaşadıkları üzerindedir. Bu beş kardeşin annesi Rosaria, yoksulluktan kurtulmaya çalışırken önceden şehirde yaşayan büyük oğlu Vincenzo nun ona yardım edeceğini düşünür. Boksçu olan Simone ve sonradan boksa başlayacak Rocco(Alain Delon) bir kadın yüzünden karşı karşıya gelecektir.

Strega Ödülü, her yıl İtalya’da yayımlanmış bir kitaba verilen en saygın ödüllerden biridir.

<i>Şeytanın Kurbanları</i> (film, 1968)

Şeytanın Kurbanları 1968 Fransa, İtalya ortak yapımı korku filmidir. Özgün adı olağanüstü öyküler anlamına gelen Histoires Extraordinaires dir. ABD'de Spirits of the Dead adı ile gösterilmiştir. Üç farklı bölümden oluşan bu antolojik film Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun 1832-1839 yılları arasında yazdığı üç korku hikâyesinin, üç ünlü Avrupalı yönetmen Federico Fellini, Louis Malle ve Roger Vadim tarafından sinemaya aktarılması ile oluşmuştur. Filmin hem Fransızca hem de İngilizce versiyonları vardır. İngilizce versiyonunda anlatıcı dış ses korku filmlerinin ünlü oyuncusu Vincent Price'a aittir. Filmin başlıca rollerinde Brigitte Bardot, Alain Delon, Jane Fonda, Peter Fonda ve Terence Stamp oynamışlardır. Her üç yönetmen de kendilerine ait olan bölümlerin senaryolarına katkıda bulunmuşlardır.

<i>Beyaz Geceler</i> (film, 1957)

Beyaz Geceler 1957 İtalya Fransa ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Le Notti Bianche dir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan yeni gerçekçiliği</span> ulusal film akımı

İtalyan Yeni Gerçekçiliği, II. Dünya Savaşı sonrasında İtalya'da ortaya çıkmış bir sinema akımıdır. Bu akım kabaca 1944 ila 1952 yılları arasında etkili oldu. Genelde kabul gören kanıya göre akımı başlatan film Roberto Rossellini'nin 1945'te çektiği Roma, Açık Şehir iken akımın son filmi de Vittorio De Sica'nın 1952 tarihli Umberto D.'sidir. Kimilerine göre Federico Fellini'nin 1954 tarihli filmi Sonsuz Sokaklar da bu akıma dâhil edilir.

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Rotunno</span> İtalyan görüntü yönetmeni

Giuseppe Rotunno, ödüllü İtalyan görüntü yönetmenidir. 1950'li yıllardan 1990'lı yıllara kadar devam eden uzun sinema kariyerinde 79 filmin görüntü yönetmenliğini yaptı. Avrupa'nın en iyi yönetmenleriyle çalıştı. Federico Fellini'yle birlikte çok sayıda filme birlikte imza attıkları için genelde "Fellini'nin görüntü yönetmeni" olarak da tanınır. Luchino Visconti ve Vittorio de Sica da sık çalıştığı yönetmenler arasındaydı. 1963'te Vittorio de Sica'nın Sophia Loren ve Marcello Mastroianni'li filmi "Ieri, oggi, domani" 'nin görüntü yönetmenliğini de o yaptı.

<i>Tutku</i> (film, 1943) 1943 Yapımı İtalyan Filmi

Tutku 1943 İtalya yapımı dramatik suç filmidir. İtalyanca özgün adı Ossessione dir.

<i>Postacı Kapıyı İki Defa Çalar</i>

Postacı Kapıyı İki Defa Çalar, Amerikalı gazeteci ve romancı James M. Cain'in 1934 yılında yazmış olduğu suç romanıdır. Özgün adı The Postman Always Rings Twice olan roman Türkçeye ilk kez Semih Yazıcıoğlu'nun çevirisiye Nebioğlu Yayınevi tarafından 1949 yılında aktarılmıştır. Kitap 1995 yılında Parantez Yayınevi tarafından bir kez daha basılmıştır.

<i>Gündüz Safası</i> (roman)

Gündüz Safası, Fransız gazeteci yazar Joseph Kessel'in 1928 yılında yayımladığı romanının adıdır. Özgün adı Belle de Jour olan kitap, Türkiye'de ilk kez 1955 yılında Varlık Yayınları tarafından, ardından da 1989 yılında da Milliyet Yayınları tarafından Gündüz Safası adlarıyla, son olarak 1995'te de E Yayınları tarafından Gündüz Güzeli adıyla yayımlanmıştır. Varlık ve Milliyet'ten çıkan kitapların Türkçe çevirisi İhsan Akay'a aitken E Yayınlarından çıkan kitabın çevirisini Samih Tiryakioğlu yapmıştır.

<i>Leopar</i> (film)

Leopar, 1963 İtalya - Fransa ortak yapımı dönemsel tarihi filmdir. Özgün adı Il gattopardo olan ve ortak yapımcı ülke Fransa'da Le guépard adıyla gösterilen film Türkiye'de ilk kez Ocak 1965'te sinemalarda gösterime girmiştir.

<i>Leopar</i> (senaryo)

Leopar, Luchino Visconti'nin yönettiği 1963 tarihli aynı adlı filmin Türkiye'de 1972 yılında yayımlanmış senaryo kitabıdır.

<i>Günahkâr Gönüller</i>

Günahkâr Gönüller, 1954 İtalya yapımı dramatik dönem filmidir. Özgün adı Senso olan film 11 Aralık 1956 tarihinde Türkiye'de gösterime girmişti.

<span class="mw-page-title-main">Ingrid Thulin</span> İsveçli oyuncu

Ingrid Lilian Thulin, İsveçli oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Kurtarılması Gereken 100 İtalyan Filmi</span>

Kurtarılması Gereken 100 İtalyan Filmi listesi, "1942 ile 1978 yılları arasında ülkenin kolektif hafızasını değiştiren 100 filmi" bildirmek amacıyla oluşturulmuştur. Film koruma veya film restorasyonu, sinema tarihçileri, arşivciler, müzeler, sinematekler ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar arasında çürüyen film stoklarını kurtarmak ve içerdikleri görüntüleri korumak için devam eden bir dizi çabayı ifade eder. En geniş anlamıyla koruma, bir filmin mümkün olduğunca orijinal biçimine yakın bir şekilde varlığını sürdürmesini sağlar.