İçeriğe atla

Leonid Çadamba

Leonid Çadamba
Doğum18.03.1918
Hong-ŞölToju bölgesi, Uranhay Krayı (Tıva)
Ölüm27.4.1987
SSCB
MeslekYazar, şair
MilliyetTuva (Türk)

Leonid Çadamba (Tıva Türkçesi: Чадамба Леонид Борандаевич) (18 Mart 1918 - 27 Nisan 1987) — Tıvalı şair, nesir ustası, yazar, oyun yazarı, çocuk edebiyatı yazarı, çevirmen, sosyal aktivist.

Hayatı

1918 yılında günümüz Tuva Cumhuriyeti kapsadığı yerde yer alan Toju bölgesinin (ki burası Eski Türk dili ve kültürüne en yakın Türk coğrafyası sayılır) Hoñ-Şöl denilen köyde doğmuştur. Öğretmenlik yapmıştır. Tuva dili ve kültürü alanında en önde gelenlerden biridir.

Eserleri

İlk şiirlerini 1933 yılında yayınladı. 1941 yılında edebi dergilerde şiirleri yayınlanmaya da başlamıştır. Dönemin çeşitli dergilerinde yayınlanır: «Halkların kardeşliği», «Ogonyok», «Sibirya ışıkları», «Ulug-Hem» ve diğerleri. Onun şiir antolojileri ise «Mutluluk» (Aas-kejik), «Turkuvaz akarsular» (Ak-kök hemner), «Kuşak», «benim delikanlı arkadaşlarım» (Biçii öñnükterimge) adlarında yayınlanmıştır. Çadamba'nın nesir alanında ise hikâyelerinden «Yolculuk» ve hikâye ile öykü antolojilerinden «Ren geyiği».[1]

Eserleri 13 dile çevrilmiştir.[2]

Çadamba'nın 1940-lı yıllardaki Başlangıç dersleri okullar için Tuva dilinin oluşturulmasında büyük öneme sahiptir. Tıva dili ilk okul kitapları yayınlanmıştır. Tuva dilinin alfabesine göre öğretim kitabıolan «Üjüglel» (Alfabe),[3] Rusça-Tıvaca sözlük.

Ders kitabı, şiir antolojisi ve nesir eserleri:

  • Üjüglel", Tıva dili öğrеtiliş kitabı[4]
  • "Tıva dıl", Tıva dili öğrеtiliş kitabı
  • "Töreen çugаа" Tıva dili öğrеtiliş kitabı
  • "Ааs-kеjik" (1952),
  • "Аk-kök hеmnеr" (1966),
  • "Sаlgаldаr" (1968),
  • "İvijilеr" (1972),
  • "Çıındı çоgааldаr" (1978),
  • "Аyan–çоruk" (1980),
  • "Аnıyak öñnüktеrimgе" (1987)
  • 1988 yılında "Аyan-çоruk" adlı kitabı Rusça yayınlanır.

Kaynakça

  1. ^ Eserleri http://www.centerasia.ru/issue/2014/31/5061-leonid-chadamba.-iz-ozera-sveta.html 26 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ Леонид Борандаевич Чадамба[]
  3. ^ Doğu Sibirya Yazarları. — İrkutsk, 1973. — С. 281.
  4. ^ L. Çadamba'nın Üjüglel adlı kitabı

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuvaca</span> Rusyada bir Türk dili

Tuvaca, Tuva Türkçesi, Tuva dili, Rusya'ya bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin'in adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır. Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

Saylıkmaa Kombu,, Tuva edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Darjay</span>

Aleksandr Darjay (3 Kasım 1944; Sug Aksı, Süt göl ilçesi, Çağdaş Tuva edebiyatında önemli bir yeri olan çok sayıda eserlere imza atmış roman, öykü ve oyun yazarıdır, şairdir. Tıva Edebiyatı'nın belkemiğidir. Tuva kişisi olarak yakından tanımıştır. Eserlerinde Tuva'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır. Vatansever bir şair, yazardır. Rusya Federasyonu Kültür Ansiklopedisinde Rusya'nın en önemli insanları arasında geçer.

Yekaterina Tanova — Tuva Türklerinden şair, öykücü, dramaturg, tercüman. 1930 yılının Mart 27-de Süt-Gölün Karaçıraada doğmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Mijit</span> Yazar

Eduard Mijit, Tuva asıllı Rus yazar, şair, akademik çevirmen, piyes yazarıdır. Rusyanın Yazarlar ve Tiyatro Çalışanları Cemiyetinin üyesi ve Tuva Cumhuriyetinin Yazarlar Cemiyetinin başkanıdır. "Ulug-Hem" (Yenisey) adlı edebiyat dergisinin baş redaktörü. Tuva Türkçesi ve Rusça dillerini bilmektedir.

Stepan Sarıgool (Kasım 17, 1908 yılı - Mayıs 27, 1983 yılı) — roman yazarı, şair, oyun yazarı, mütercim, Tıva ulusunun ulusal yazarı. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin edebiyat ve sanatının ünlü kalemidir. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin Yüksek Şura'sının milletvekili olmuştur. Çağdaş Tıva edebiyatının kurucularının arasında yer alır.

Salim Sürünool Batı Hemçik yöresindeki Akka'da doğmuştur. Tıvalı şair, nesir ustası, mütercim, Tıva ulusunun milli yazarlarından biri olup Çağdaş Tuva edebiyatında tanınmış bir kalemdir.

Vladimir Seren-ool, , Tıva Türkleri roman yazarı.

Oleg Sagan-ool — Tıvalı şair, nesir ustası, yazar, oyun yazarı.

Eker-ool Keçil-ool — Tıvalı yazar, şair, çevirmen.

Zoya Namzıray Aldınoolkızı, Tuvalı kadın şairdir. Tuva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği üyesidir.

Aleksandr Palmbah, Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.

Kara-kıs Nomzat-uruu Munzuk Tandı Tıva ülkesi, Salçak kojuunu, Elegeste Köjeelik-Havak yerleşimia doğmuştur. Tıva Türklerinden sanatçı, tiyatro oyuncusu, şair, şarkıcı. Tıva ulusunun ve Rusya Federasyonunun ünlü sanatçısı, Tıva ulusal tiyatrosunun yöneticilerinden biri.

İgor İrgitoğlu Badra Tıva Otonom Oblastının başkenti Kızıl şehrinde doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, şair, çevirmen. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin Gazeteciler Birliği'nin üyesi. Yazar İrgit Badranın oğlu.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Uluğhem kojuun idaresine bağlı Çaa-Höl beldesinin Kaşpal köyünde doğmuştur. Tıva Türklerinden bilim insanı, ilk Tıva Türk'ü profesörü, filolog, yazar. Tuva Devlet Üniversitesi'nin Tıva dili ve edebiyatı bölümünün kurucusu ve ilk bölüm başkanı.

Artık Höm-Ottuk kızı Hovalıg (12 Mayıs 1951; Sug-Aksı köyü, Süt-Höl kojuunu,Tıva, Çağdaş Tuva edebiyatında eserler vermiş yayıncıdır. Tuva Cumhuriyeti Gazeteciler Birliği Başkanı. Kadınlar için "Ene sözü" gazetesi ve "Kadın" dergisi adıyla yayınlar kurdu.

Tıva Ulusal Orkestrası — Sibirya'nın güney ucunda yer alan Tıva Cumhuriyeti'nin gelişmiş tarihini yansıtır. Yüzyıllar boyunca Tıva, Çin ve Moğol imparatorluklarının bir işgal alanı olmuştur. Din başta olmak üzere Moğolistan ile birçok kültürel bağı paylaşmaktadır. Tıva, 1944 yılında Sovyetler Birliği'ne işgaline maruz kaldı ve Tıva şimdi Rusya Federasyonu'nun içinde özerk cumhuriyettir.

Tıva Türkleri yazarlar veya Tıva kökenli yazarlar, yazdıkları eserleri ile Tıva edebiyatı grubunda sayılabilen yazarlardır. Bunların çoğu, Tuvaca yazan yazarlarla, Tıva Cumhuriyeti'nde doğmuş ya da büyümüş Tıva kökenli yazarlardır. İçlerinde sadece Tuvaca veya Rusça yazanlar olduğu gibi her iki dilde de yazanlar da vardır.

Roman Ludup (Rusça:Raman Ludup; 28 Eylül 1963, Tıva, Tuva asıllı yazar, dilbilimci ve yayıncıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.