İçeriğe atla

Leo Halkası

Koordinat:Sky map 10sa 48d 19,0s; +12º 41' 21″
Leo Halkası
Yıldızlararası bulut
Galaksilerarası bulut
H I bölgesi
GALEX tarafından elde edilen görüntüde M105 ve NGC 3384'ün etrafını saran Leo Halkası'nın diyagramı
Gözlem verisi (Dönem J2000.0[1][2])
TakımyıldızAslan
Sağ açıklık (α)10sa 48d 19,0s[2]
Dik açıklık (δ)+12° 41′ 21″[2]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,003202 ± 0,000267[2]
Dikey hız ()(960 ± 80) km/s[2]
Uzaklık38 ± 4,6×106[2] Iy (11,8 ± 1,4 ×106 [2] pc)
Yarıçap (r)325×103 [3]
Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri

Leo Halkası, Aslan takımyıldızı'ndaki M96 Grubu'nun (Aslan I Grubu) merkezinde yer alan iki gökadanın yörüngesinde, yaklaşık 650 kiloışık-yılı (200 kpc) çapında, hidrojen ve helyum gazından oluşmuş devasa bir galaksiler arası buluttur.

Gözlem geçmişi

Radyo astronomları bulutu 1983 yılında keşfetti. Astronomlar halkanın gökada oluşum sürecinin ilk zamanlarında oluşmuş ilkel gaz olduğu teorisini ortaya atmışlardı. GALEX uydusu, Johns Hopkins Üniversitesi ve Carnegie Institution for Science'daki (Carnegie Bilim Enstitüsü) astronomların 19 Şubat 2009 tarihli Nature makalesinde yeni oluşan cüce gökadalarda yıldız oluşumuna işaret ettiği şeklinde yorumladıkları ultraviyole emisyonlar tespit etti.[4] 2010 yılında gazın ilkel olmadığı, aksine halka ile yakından ilişkili iki gökada arasındaki bir galaktik çarpışmanın sonucu olduğu öne sürüldü.[3]

2021 yılında birkaç yoğun bölgenin analizi, birkaçı O-tipi yıldız olan büyük kütleli yıldızlar tarafından güçlendirilmiş bazı H II bölgelerini ortaya çıkardı.[5]

Oluşum geçmişi

NGC 3384'ün 1,2 milyar yıl önce M96 Grubu'nun kalbindeki M96 ile çarpıştığı ve bir gökada çapındaki gazı galaksiler arası uzaya savurduğu öne sürülmüştür. Bu gaz, Leo Halkası adı verilen bir bulut kümesi halinde bir araya toplandı.[3][6]

Şu an 650 kiloışık-yılı (200 kpc) genişliğinde olan halka, H I bölgelerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Bir gaz köprüsü halkayı M96 gökadasına bağlar.[3][6]

Kaynakça

  1. ^ "NAME Leo Ring". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. 
  2. ^ a b c d e f g "Leo Ring". NASA/IPAC Intergalactic Database. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  3. ^ a b c d Léo Michel-Dansa; Pierre-Alain Duc (2010). "The mysterious Leo giant gas ring explained by a billion year old collision between two galaxies". Canada France Hawaii Telescope. 10 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2015. 
  4. ^ "New stars from old gas surprise astronomers". PhysOrg.com. 18 Şubat 2009. 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2009. 
  5. ^ Corbelli, Edvige; Mannucci, Filippo; Thilker, David; Cresci, Giovanni; Venturi, Giacomo (1 Temmuz 2021). "Gaseous nebulae and massive stars in the giant H I ring in Leo". Astronomy and Astrophysics. Cilt 651. ss. A77. arXiv:2104.07133 $2. doi:10.1051/0004-6361/202140398. ISSN 0004-6361. 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024. 
  6. ^ a b Michel-Dansac, Leo; Duc, Pierre-Alain; Bournaud, Frederic; Cuillandre, Jean-Charles; Emsellem, Eric; Oosterloo, Tom; Morganti, Raffaella; Serra, Paolo; Ibata, Rodrigo (2010). "A collisional origin for the Leo ring". The Astrophysical Journal Letters. 717 (2) (Temmuz 2010 tarihinde yayınlandı). ss. L143-L148. arXiv:1005.4208 $2. Bibcode:2010ApJ...717L.143M. doi:10.1088/2041-8205/717/2/L143. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biçimsel galaksi sınıflaması</span> gökadaların görünüşlerine göre gruplara ayırdığı bir sınıflandırma sistemidir

Biçimsel galaksi sınıflandırması, astronomların gökadaları görünüşlerine göre gruplara ayırdıkları bir sınıflandırma sistemidir. Gökadaları görünüşlerine göre sınıflandırmak için kullanılan birkaç şema bulunmaktadır. Bunların en bilineni Edwin Hubble tarafından tasarlanan ve Gérard de Vaucouleurs ile Allan Sandage tarafından genişletilen Hubble düzenidir. Gökada sınıflandırması ve morfolojisi artık büyük ölçüde hesaplama yöntemleri ve fiziksel morfoloji kullanılarak yapılır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 2841</span> galaksi

NGC 2841, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yaklaşık olarak 45,98 MIy (14,1 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır. 9 Mart 1788 tarihinde William Herschel tarafından keşfedildi. 635 km/s'ye sahip düşük dikey hızı, 30 milyon ışık yılını gösteren kırmızıya kaymaya dayalı mesafe tahminini çok belirsiz kılıyor. Bu nedenle kırmızıya kaymadan bağımsız olarak yapılan hesaplamalarda 40 ila 85 milyon ışık yılını gösteren mesafe tahminlerinin uyum içinde olmaması pek şaşırtıcı değildir. 2001 yılında, Hubble Uzay Teleskobu'ndaki Wide Field Planetary Camera 2 ile yapılan sefe değişeni gözlemlerine dayanarak mesafenin yaklaşık 45,98 MIy (14,1 Mpc)olduğu belirlendi. NGC 2841, 150 mm'ye eşit veya daha büyük bir açıklığa sahip bir teleskopla gözlemlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">AM 0644-741</span> galaksi

AM 0644-741, Uçanbalık takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 300 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan ve etrafında toz bulutlarından oluşmuş halkasıyla bir çubuksuz merceksi gökada. Halkanın gökada merkezine uzaklığı 150,000 ışık yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 105</span> galaksi

Messier 105 Aslan takımyıldızında yaklaşık olarak 56,09 MIy (17,2 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Pierre Méchain tarafından yakınlardaki Messier 95 ve Messier 96 gökadalarını keşfetmesinden sadece birkaç gün sonra 24 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Başak kümesi'nde yer almayan Messier Kataloğu'ndaki en büyük eliptik gökadadır. Bu gökada, Messier tarafından doğrulanmadığı için kendi dönemindeki kataloğunun baskılarında yer almamıştır. Helen Sawyer Hogg'un bu gökadanın konumunu ve tanımını içeren Méchain'e ait bir mektup bulmasıyla, ilk yayınlanan adı olan NGC 3379 ile uyumlu olduğu anlaşıldığında kataloğa eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pergel gökadası</span> galaksi

Pergel Gökadası, Pergel takımyıldızında yer alan bir çubuksuz sarmal Seyfert gökadasıdır. Gökada düzleminin 4 derece altında bulunur ve yaklaşık 26,05 MIy (7,99 Mpc) uzaklığıyla Samanyolu'na en yakın büyük gökadalardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 90</span> galaksi

Messier 90 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 40,08 MIy (12,29 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 76 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Bu gökadanın Arp 76 olarak listelenmesine yol açan "nesne", muhtemelen etkileşim halinde olduğu IC 3583'dür.

<span class="mw-page-title-main">Merceksi galaksi</span>

Merceksi gökada, biçimsel gökada sınıflandırma şemalarında eliptik (E) ve sarmal gökada (S) arasında yer alan bir gökada türüdür. Büyük ölçekli bir disk içermesine karşın, büyük ölçekli sarmal kollara sahip değildir. Merceksi gökadalar, yıldızlararası maddelerinin çoğunu tüketmiş veya kaybetmiş ve bu nedenle devam eden çok az yıldız oluşumuna sahip disk gökadalarıdır. Buna rağmen, disklerinde önemli miktarda toz barındırabilirler. Sonuç olarak, tıpkı eliptik gökadalar gibi çoğunlukla yaşlı yıldızlardan oluşurlar. Merceksi ve eliptik gökadalar morfolojik farklılıklarına rağmen spektral özellikler ve ölçekleme ilişkileri gibi ortak bazı özellikleri paylaşırlar. Her ikisi de, en azından evrenin yerel kısmında, pasif olarak evrimleşen erken tip gökadalar olarak kabul edilebilir. "E" gökadaları ile "S0" gökadalarını morfolojik olarak birbirine bağlayan, orta ölçekli disklere sahip "ES" gökadalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1614</span>

NGC 1614, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 210,37 MIy (64,5 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Lewis A. Swift tarafından 29 Aralık 1885 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 186 olarak "Dar iplikçiklere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 2623</span> Yengeç takımyıldızı bölgesinde bir gökada çifti

NGC 2623, Yengeç takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 257,66 MIy (79 Mpc)uzaklıkta bulunan iki sarmal gökadanın birleşmesiyle oluşmuş bir gökada çiftidir. Édouard Jean-Marie Stephan tarafından 19 Ocak 1885 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 243 olarak "Füzyon görünümüne sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 2782</span> galaksi

NGC 2782, Vaşak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 122,96 MIy (37,7 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 18 Mart 1787 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 215 olarak "Bitişik düğümlere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. NGC 2782, büyük bir sarmal gökada ile çok daha küçük bir gökadanın çarpışması sonucu oluşmuş; aktif bir çekirdeğe sahip, yıldız patlama (starburst) ve tip 1 Seyfert gökadasıdır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 7552</span> galaksi

NGC 7552, Turna takımyıldızında yaklaşık olarak 60,99 MIy (18,7 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Görünür boyutları göz önüne alındığında genişliği yaklaşık 75.000 ışık yılıdır. Diğer üç sarmal gökada NGC 7582, NGC 7590 ve NGC 7599 ile birlikte Turna Dörtlüsü gökada grubunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">IC 298</span> Balina takımyıldızı bölgesindeki çift halkalı gökada

IC 298, Balina takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 420,74 MIy (129 Mpc)uzaklıkta bulunan ve etkileşim halindeki bir çift halkalı gökadadır. Stéphane Javelle tarafından 29 Aralık 1893 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 147 olarak "Halkalarla bağlı gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 680</span> galaksi

NGC 680, Koç takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 118,06 MIy (36,2 Mpc)uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. İngiliz astronom William Herschel tarafından 15 Eylül 1784 tarihinde keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Kappa Orionis</span>

Kappa Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 645 ışık yılı uzaklıkta bulunan B-tipi mavi bir süperdev yıldızdır. Takımyıldızın en parlak altıncı yıldızıdır ve Avcı'nın ana dörtgenini oluşturan yıldızların güneydoğu köşesinde yer alır. Geleneksel adı Saif, Arapça سیف الجبّار saif el jabbardan gelir ve Dev'in kılıcı anlamındadır. Bu isim aslında Eta Orionis için söylenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IC 51</span> Merceksi kutup-halkalı gökada

IC 51, Balina takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 62,62 MIy (19,2 Mpc)uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. Stéphane Javelle tarafından 30 Ağustos 1892 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 230 olarak "Eşmerkezli halkalara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IC 2006</span> Eliptik gökada

IC 2006, Irmak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 58,38 MIy (17,9 Mpc) uzaklıkta bulunan bir eliptik gökadadır. Lewis A. Swift tarafından 3 Ekim 1897 tarihinde keşfedildi. Ocak kümesi içerisinde yer alır ve 35.000 ışık yılı çapıyla kümenin en küçük gökadalarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Solgun galaksi</span> sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökada

Solgun (anemik) gökada, sarmal kolları ve diski arasındaki düşük kontrast ile karakterize edilen bir tür sarmal gökadadır. Bu terim 1976 yılında Kanadalı gökbilimci Sidney van den Bergh tarafından gaz bakımından zengin, yıldız oluşturan sarmal gökadalar ile gaz bakımından fakir, etkin olmayan merceksi gökadalar arasında bir ara form olan gökadaları sınıflandırmak için icat edildi.

<span class="mw-page-title-main">Tukan Cüce Gökadası</span> Tukan takımyıldızındaki cüce gökada

Tukan Cüce Gökadası, Tukan takımyıldızında yaklaşık olarak 2,8 milyon ışık yılı uzaklıkta, çok yaşlı yıldızlardan oluşmuş ve diğer gökadalardan oldukça izole bir cüce gökadadır. 1990 yılında Mount Stromlo Gözlemevi'nden R.J. Lavery tarafından keşfedildi. Samanyolu'nun ters tarafında ve diğer Yerel Grup gökadalarının tam karşısında konumlanması onu bilim insanları için önemli bir araştırma konusu haline getirir.

<span class="mw-page-title-main">Lyman kesiği gökadası</span> Yüksek kırmızıya kayma değerine sahip yıldız oluşturan gökadalar

Lyman kesiği gökadaları, Lyman sınırının konumuna bağlı olarak çeşitli görüntüleme filtrelerinde farklı görünümler sergileyen, yüksek kırmızıya kaymalı ve yıldız oluşumu aktif olan gökadalardır. Bu teknik, esas olarak z = 3–4 kırmızıya kayma aralığındaki gökadaları seçmek için ultraviyole ve optik filtrelerle kullanılmıştır. Bununla birlikte, ultraviyole astronomisi ve kızılötesi astronomisindeki ilerlemeler, bu tekniğin daha düşük ve daha yüksek kırmızıya kayma aralıklarında, ultraviyole ve yakın kızılötesi filtreler kullanılarak uygulanmasına olanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uydu galaksi</span> kütleçekimsel etki nedeniyle daha büyük bir gökadanın yörüngesinde dönen yoldaş gökada

Uydu gökada, daha büyük kütleli ve parlak bir konak gökadanın kütleçekimsel potansiyeli içinde bağlı yörüngelerde hareket eden daha küçük bir yoldaş gökadadır. Tıpkı Güneş Sistemi'ndeki gezegenlerin Güneş'e kütleçekimsel olarak bağlı olması gibi, uydu gökadalar ve bileşenleri de konak gökadalarına bağlıdır. Çoğu uydu gökada cüce gökada olsa da, büyük gökada kümelerinin uydu gökadaları çok daha büyük bir kütleye sahip olabilir. Samanyolu'nun etrafında en büyüğü Büyük Macellan Bulutu olmak üzere elliye yakın uydu gökada dönmektedir.