İçeriğe atla

Leo Fokas (yaşlı)

Leo Fokas (Yunanca: Λέων Φωκᾶς, erken 10. yüzyıl Fokas ailesine mensup Bizans generali. Domestikos tōn scholōn olarak, Bulgar İmparatorluğu'na karşı 917 yılında bir büyük ölçekli bir sefer düzenlemiş ancak mağlup olmuştur. Sonra tahtı ele geçirmek için bir komplo kurmuş ancak bu komplo Amiral Romanos Lekapenos tarafından engellenmiştir. Lekapenos'un imparatorluğu yönetmesinden sonra başarısız bir isyan başlatmış ancak yakalanıp gözlerine mil çekilip kör edilmiştir.

Hayatı

Leo Fokas Anadolu'da büyük toprakları bulunan ve çok defa mensupları Bizans ordularında askeri komutan olan aslen Ermeni olan bir zengin sülalenin üyesiydi. Babası Yaşlı Nikiforos Fokas, I. Basileios döneminde Güney İtalya'yı Bizanslılara tekrar bağlayan orduların komutanıydı. Kardeşi Yaşlı Bardas Fokas Doğu Bizans orduları komutanlığı yaptı. Bardas'ın oğulları, 963–969 yılları arasında İmparator II. Nikiforos Fokas ve kouropalates Genç Bardas Fokas'tır.[1][2] Hayatının erken dönemi hakkında bilgi çok azdır. VI. Leon (886–912 arası hükümdar) hükümdarlığının son döneminde İmparator'un güçlü adamı parakoimomenos Konstantin'in kızkardeşi ile evlenmiş ve Domestikos tōn scholōn görevine yükselmiştir.[3] Kişisel cesareti, doğuda Araplara karşı kısmi başarılarına rağmen general olarak yeteneklerinin kısıtlıydı.[4][A 1]

Acheloos'ta Bizans ilerleyişi, Madrid Skilitzes yazmasından bir minyatür

İmparatoriçe Zoe Karbonopsina (913–919 arası hükümdar) hükümdarlığında, Domestikos tōn scholōn görevine devam etmiş ayrıca magistros unvanını da taşımıştır.

917 yılında, Bulgarlara karşı geniş ölçekli bir sefer için görevlendirildi. Plan iki uçlu bir çatal şeklinde bir saldırıydı. Bir uç, güneyden Leo Fokas komutasında ana Bizans ordusu, diğer uç kuzeyden Romanos Lekapenos komutasındaki Bizans donanması tarafından Tuna'ya çıkarılan Peçeneklerdi. Ancak plan bu şekilde gerçekleşmedi. Peçenekler, kısmen Lekapenos'un liderleri ile kavga etmesi [A 2] kısmen Bizans planına bağlı kalmaksızın kendilerinin yağmalamaya başlamaları nedeniyle Bizanslılara yardım etmediler. Hem Peçenekler hem de donanma desteğinden mahrum Fokas, Acheloos Muharebesi'nde Bulgar Çarı I. Simeon'un karşısında ağır bir yenilgi aldı. Bizans İmparatorluk ordusu neredeyse yok oldu, Fokas zorlukla kurtuldu. Simeon, Konstantinopolis'e yürüyüşe geçti. Fokas toplama bir kuvvetle Simeon'in ilerleyişini durdurmaya teşebbüs etti ama sürpriz bir gece atağı sonucu gene yenildi.[5][6][7]

Bu askeri felaketler, Zoe'nun hükümdarlığını zayıflattı, ortada ordusu Boğaziçi boyunca kamp yapan Fokas ve kayınbiraderi Konstantin'in tahtı genç VII. Konstantin'den (913–959 arası hükümdar) almak için plan yaptıklarına dair fısıltılar dolaşmaya başladı. Runciman'a göre Zoe zaten iktidarını sağlamlaştırmak için Fokas ile evlenmeyi planlıyor olabilir. İmparatorun danışmanı, Teodora, Bulgar seferinin başarısızlığı utancını taşımasına rağmen elinde bozulmamış güç olan Romanos Lekapenos'a yöneldi.[8][9] parakoimomenos Konstantin, bu tehdidi donanmayı dağıtarak dengelemeye çalıştı fakat mürettabatın ödemelerini denetlemek için geldiğinde Lekapenos tarafından tutuklandı. Bu vuruşla Zoe durumun kontrolünü tamamen kaybetti. Teodora'ın zorlaması ile genç imparator naip olarak Konstantinopolis Patriği Nikolaos Mistikos'u atadı.[9][10][11]

Romanos Lekapenos, VII. Konstantin ile bulunduğu altın sikke. Leo Fokas'ın isyanı bertaraf edildikten sonra kendisini önce Caesar ilan etmiş sonra Aralık 920 tarihinde kıdemli imparator olarak tac giymiştir. Aralık 944'te tahtan indirilene kadar hüküm sürmüştür.

Patriğin ilk eylemi Fokas'ı görevden alıp yerine İoannis Garidas'ı atamak oldu. Leo, durumunu güvence altına almak için Patriğin akrabalarının bazılarını Hetaireia ("İmparatorluk muhafızı") komuta etmesi için atamaya zorladı. Patrik, başta kabul etti ama sonra onları görevden aldı. Bu noktada Leo, Lekapenos'a döndü ve ona evlilik yoluyla ittifak önerdi. Lekapenos, kabul etti ve ittifak için onunla yemin etti, Leo'nun Hrisopolis'te bulunan birliklerine dönmesine izin verdi.[12]

Leo, bariz şekilde Lekapenos'un imparatorluk tacı için iddiada bulunmayacağına inanıyordu fakat yeni müttefikini yanlış değerlendiriyordu. 25 Mart 919 tarihinde, Lekapenos Büyük Saray'a girip, yerleşti ve magistros ile Hetaireia komutanı olup durumunu güvence altına aldı. Nirkaç hafta sonra, kızı Helena'yı genç imparator VII. Konstantin ile evlendirdi ve basileopatōr ("imparatorun babası") unvanı alıp İmparatorluğun gerçek hükümdarı oldu.[9][13]

Bu olaylara karşı bir şey yapmamış imparator adına bir mektup yazdı. Açıkça, bu Leo'nun isyana katılmasına doğru kayacaktı. Ancak birliklerinin sadakatini sağlayamaması nedeniyle başarısız oldu. Birlikler imparatorluk kampını terk etmeye başladılar, terkediş özellikle VII. Konstantin'in Lekapenos'u kendi koruyucusu olduğu ve Leo'nun isyanını lanetlediğini söylediği mektubunun yüksek sesle okunmasından sonra hızlandı. Sonunda Leo kaçmaya mecbur kaldı fakat imparatorluk ajanları tarafından Bithynia'da yakalandı ve gözlerine mil çekilip kör edildi. Birkaç ay sonra bazı arkadaşlarının bir komplosu açığa çıkınca, Fokas son bir aşağılamaya uğradı, Konstantinopolis sokaklarında törenle katır sırtında dolaştırıldı. Bundan sonraki hayatı hakkında bilgi yoktur.[11][14][15]

Ek açıklama

  1. ^ Runciman, bu göreve gelmesini daha çok ailesinin aristokratik kökleri ve parakoimomenos Konstantin ile olan aile bağına bağlar.[4]
  2. ^ Runciman, sebep olarak Peçeneklerin Bulgarlardan rüşvet almasını önerir.

Kaynakça

  1. ^ Kazhdan (1991), p. 1666
  2. ^ Guilland (1976), pp. I 439–440
  3. ^ Guilland (1976), pp. I 181, 205, 440
  4. ^ a b Runciman (1929), p. 54
  5. ^ Runciman (1929), pp. 54–56, 85
  6. ^ Treadgold (1997), pp. 474–475
  7. ^ Guilland (1976), p. I 440
  8. ^ Runciman (1929), pp. 57–58
  9. ^ a b c Treadgold (1997), p. 475
  10. ^ Runciman (1929), pp. 58–59
  11. ^ a b Guilland (1976), p. I 441
  12. ^ Runciman (1929), p. 59
  13. ^ Runciman (1929), pp. 59–60
  14. ^ Runciman (1929), pp. 60–61
  15. ^ Treadgold (1997), p. 476

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Romanos</span>

Romanos Lekapenos, 920-944 arasında tahtı damadı VII. Konstantinos'la paylaşan ve gerçek iktidarı elinde tutan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">II. Nikiforos</span>

II. Nikiforos Fokas, 963-969 arasında Bizans imparatoru. Müslüman Araplara karşı elde ettiği askerî başarılar 10. yüzyılda Bizans İmparatorluğu'nun yeniden güçlenmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinos (I. Romanos'un oğlu)</span> Bizans İmparatoru

Konstantinos Lekapenos ya da Lecapenus, Bizans imparatoru I. Romanos'un üçüncü oğlu ve 924 ile 945 yılları arası ortak imparatordur. Ağabeyi Stefanos ile Aralık 944 tarihinde I. Romanos'u tahtan indirmişlerdir. Ancak, birkaç hafta sonra bu sefer yasal imparator VII. Konstantinos tarafından onlar tahtan indirilip sürgüne gönderilmişlerdir. Önce iki kardeş Prote'ye kendileri tarafından sürgüne gönderdikleri babalarının yanına gönderilmişlerdir. Bizans vakanüvisleri, babaları I. Romanos onları Yeşaya kitabı 1.2 ayetinde yazan sözlerle karşıladığını yazar:

Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver!

Çünkü RAB konuşuyor:
<<Çocukları yetiştirip büyüttüm,

Ama bana başkaldırdılar.>>

<span class="mw-page-title-main">Stefanos (I. Romanos'un oğlu)</span>

Stefanos Lekapenos ya da Lecapenus, , Bizans imparatoru I. Romanos ile Theodora'nın ikinci oğlu ve 924 ile 945 yılları arası ortak imparatordur. Kardeşi Konstantinos ile Aralık 944 tarihinde I. Romanos'u tahtan indirmişlerdir. Ancak, birkaç hafta sonra bu sefer yasal imparator VII. Konstantinos tarafından onlar tahtan indirilip sürgüne gönderilmişlerdir. Önce iki kardeş Prote'ye kendileri tarafından sürgüne gönderdikleri babalarının yanına gönderilmişlerdir. Bizans vakanüvisleri, babaları I. Romanos onları Yeşaya kitabı 1.2 ayetinde yazan sözlerle karşıladığını yazar:

Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver!

Çünkü RAB konuşuyor:
<<Çocukları yetiştirip büyüttüm,

Ama bana başkaldırdılar.>>

Basileios Lekapenos, 945 ile 985 yılları arası Bizans İmparatorluğu baş yöneticisi.

Bardas Fokas, hüküm süren Makedon Hanedanı'na yanında ya da karşı üç isyanın bariz bölümlerinde yer almış Bizans İmparatorluğu'nun öne çıkan generali.

<span class="mw-page-title-main">Leo Fokas (genç)</span>

Leo Fokas ya da Phocas (Yunanca: Λέων Φωκᾶς,, Orta 10. yüzyıl Bizans Generali. Ağabeyi İmparator II. Nikiforos ile beraber doğu cephesinde birçok başarı kazanmıştır. Ağabeyinin hükümdarlığında, baş vezir olarak hizmet etmiştir, ancak ağabeyinin ardılı I. İoannis tarafından görevden alınmış ve tutuklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zoe Karbonopsina</span>

Zoe Karbonopsina, ayrıca Karvounopsina ya da Carbonopsina, i.e., "Kömür siyahı gözlü", İmparator VI. Leon'un dördüncü karısı, İmparator VII. Konstantinos'in annesi.

<span class="mw-page-title-main">Nikolaos Mistikos</span>

I. Nikolaos Mistikos ya da I. Nicholas Mysticus, Mart 901'den Şubat 906'ya ve Mayıs 912'den öldüğü Mayıs 925 yılına kadar Konstantinopolis Patriği.

Josef Bringas, Bizans İmparatorluğu'nda VII. Konstantinos ve II. Romanos dönemlerinde önemli hadım yönetici, daha sonra etkili hükümdar naibi. II. Nikiforos'un 963 yılında imparatorluk tacına yükselişi karşısında başarısız bir muhalefet göstermiş, bir manastıra sürgüne gönderilmiş ve 965 yılında orada ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bardas Skleros</span>

Bardas Skleros, 976–979 yılları arası İmparator II. Basileios'a karşı yapılmış geniş çaplı Anadolu isyanına önderlik etmiş Bizans generali.

İoannis Kurkuas, ayrıca Kourkouas ya da Curcuas şeklinde de yazılır,, Bizans İmparatorluğu'nun en önemli generallerinden biridir. Doğu'da Müslüman devletlere karşı yapılan muharebelerdeki başarısı tam olarak yüzyıllardır süren Arap-Bizans savaşlarının yönünün tersine çevirmiş ve 10. yüzyıl "Yeniden fetih" çağını başlatmıştır.

Konstantinos Lips, 9.yüzyıl sonları ile 10.yüzyıl başlarında yaşamış Bizanslı aristokrat ve amiral. Bulgaristan'a karşı yapılan Acheloos Muharebesi'nde öldürülmüştür. Konstantinos Lips, en çok Konstantinopolis'te adını taşıyan manastırın vakfıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Achelous Muharebesi (917)</span>

Acheloos ya da Achelous Muharebesi , ayrıca Anchialus Muharebesi olarak da bilinir, 20 Ağustos 917 günü, Bulgaristan'ın Karadeniz sahiline yanında, Tuthom kalesine yakın Achelous nehrinde Bulgar ve Bizans kuvvetleri arasında gerçekleşmiştir. Bulgarlar'ın kesin zaferi, Simeon'in önceki başarılarını güvence altına alırken, aynı zamanda onu çok iyi korunan Bizans başkenti Konstantinopolis ile Mora hariç tüm Balkan yarımadasının de facto hükümdarı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">VII. Konstantinos</span> Bizans imparatoru

VII. Konstantinos Porfirogennetos ya da Porphyrogenitus, "Mor Oda'da Doğan" Makedon Hanedanı'nın dördüncü Bizans imparatoru, 913 ile 959 yılları arasında hüküm sürmüştür. İmparator VI. Leon ile onun dördüncü karısı Zoe Karbonopsina'nın oğlu, öncülü Aleksandros'un yeğenidir.

Bizans-Bulgar Savaşı (913–927), Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında on yıldan fazla sürmüş savaştır. Savaş, Bizans imparatoru Aleksandros'un Bulgaristan'a yıllık bir haraç vermeyi durdurma kararı alması ile başlamışsa da, Çar olarak tanınmasını isteyen I. Simeon tarafından askeri ve ideolojik girişim başlatılmıştı ve sadece Konstantinopolis'i değil Bizans İmparatorluğunun geri kalan kısmını almayı amaçladığı aşikardır.

Pegae Muharebesi 11 ile 18 Mart 921 tarihleri arasında Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in civarında, 913-927 Savaşı sırasında, Bulgar İmparatorluğu kuvvetleri ile Bizanslılar arasında gerçekleşmiş çatışmadır. Muharebe, Balıklı Meryem Ana Rum Manastırı yakınında Pegae isimli bir semtte gerçekleşmiştir. Bizans hattı daha Bulgarların ilk ataklarında çökmüş, komutanları muharebe meydanından kaçmıştır. Bundan sonraki süreçte çoğu Bizans askeri kılıcı ile öldürülmüş öldürülmüş, boğulmuş veya ele geçirilmiştir.

Aleksios Mosele ya da Musele/Mousele, İmparator I. Romanos'un hükümdarlığının başlarında, Bizanslı amiraldir. Bizans-Bulgar Savaşı (913-927) sırasında, Bulgar çarı I. Simeon'in kuvvetlerine karşı Domestikos ton sholon Pothos Argyros komutasındaki imparatorluk tagmata kuvvetinin yanında imparatorluk denizcilerinden teşekkül birliğe komuta etmiştir. Bizanslılar Pegae Muharebesi'nde mağlup olmuşlar ve geri çekilme sırasında, Mosele savaş gemilerinden birine binmeye çalışırken kayıp boğulmuştur.

Leon Argyros 10. yüzyılın ilk on yılında görev yapmış Bizanslı arsitokrat ve generaldir.

Theofanis Bizans saray yetkilisi ve İmparator I. Romanos'un hükümdarlığının büyük bölümünde baş danışmanıydı. Aynı zamanda aktif ve yetenekli bir diplomat ve Rusların 941 işgaline karşı Konstantinopolis'in deniz savunmasını yönetmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.