İçeriğe atla

Lenacapavir

Lenacapavir, Sunlenca markası adı altında satılan HIV/AIDS[1] tedavisinde kullanılan antiretroviral bir ilaçtır. Ağız yoluyla veya cilt altı enjeksiyon yoluyla alınır.

En yaygın yan etkileri arasında enjeksiyon bölgesinde reaksiyonlar ve bulantı yer alır.

Lenacapavir, Avrupa Birliği'nde Ağustos 2022'de, Kanada'da Kasım 2022'de ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Aralık 2022'de tıbbi tedavi için onaylanmıştır. Bu ilaç, HIV/AIDS tedavisi için ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan kapsid inhibitörleri olarak bilinen ilaç sınıfının ilk örneğidir.

Tıbbi Kullanım

Lenacapavir, diğer antiretrovirallerle kombinasyon halinde HIV/AIDS tedavisinde kullanılır. Mevcut antiretroviral tedaviye karşı dirençli, intolerans veya güvenlik endişeleri nedeniyle etkisiz olan ve çoklu ilaç direncine sahip yetişkinlerde kullanılır.

Etki Mekanizması

Lenacapavir, HIV-1 viral kapsid proteini (p24) alt birimleri arasındaki ara yüze doğrudan bağlanarak kapsid aracılı nükleer alımı, virüs montajı ve salınımı, kapsid proteini alt birimlerinin üretimi ve kapsid çekirdeğinin oluşumu gibi viral replikasyonun temel adımlarını bozar. ABD Gıda ve İlaç Dairesi, bu ilacı kendi sınıfında ilk olarak kabul etmektedir.

Tarihçe

Lenacapavir, Gilead Sciences tarafından geliştirilmiştir.

Lenacapavir'in güvenliği ve etkinliği, HIV enfeksiyonları çoklu HIV ilaç sınıflarına dirençli olan 72 katılımcıyla yapılan çok merkezli bir klinik test ile belirlenmiştir. Bu katılımcılar, antiretroviral ilaç kullanmalarına rağmen kanlarında yüksek seviyede virüs bulunduran bireylerdi. Teste katılan katılımcılar iki gruba ayrıldı. Bir grup, çift kör bir şekilde Lenacapavir veya plasebo alacak şekilde rastgele seçildi, diğer grup ise açık etiketli Lenacapavir aldı. Etkinliğin birincil ölçütü, rastgele çalışma grubundaki katılımcıların başlangıçtaki düzeye göre ilk 14 gün içinde belirli bir düzeyde virüs azalma başarısı göstermesi oldu.

ABD Gıda ve İlaç Dairesi, Lenacapavir için başvuruyu öncelikli inceleme, hızlı izleme ve atılım tedavi belirleme durumlarında değerlendirmiştir.

Toplum ve Kültür

Hukuki Durum

Haziran 2022'de, Avrupa İlaç Ajansı'nın İnsan Kullanımı İçin Tıbbi Ürünler Komitesi, çoklu ilaçlara dirençli insan immün yetmezlik virüsü tip 1 (HIV-1) enfeksiyonu olan yetişkinlerin tedavisi için Sunlenca adlı ilaca bir pazarlama izni verilmesini öneren olumlu bir görüş kabul etti. Bu tıbbi ürünün başvurusu Gilead Sciences Ireland UC tarafından yapıldı.

Lenacapavir, Avrupa Birliği'nde Ağustos 2022'de, Kanada'da Kasım 2022'de ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Aralık 2022'de tıbbi kullanım için onaylanmıştır.

Türkiye'de kullanımına dair henüz bir bilgi bulunmuyor.

Ekonomi

2024 yılı itibarıyla, Gilead tarafından üretilen bu ilaç, ilk yıl için 42.250 ABD doları tutarındadır. Temmuz 2024'te sunulan bir çalışma, ilacın jenerik bir versiyonunun kitlesel üretiminin, 10 milyon kişinin kullanması durumunda yıllık 40 dolarlık bir fiyat üzerinden %30 kar marjı sağlayacağını bulmuştur. Yazarlar, HIV seviyelerini önemli ölçüde düşürmenin muhtemelen 60 milyon kişinin ilacı önleyici olarak almasını gerektireceğini belirtmişlerdir.

Araştırma

2021 yılı itibarıyla, faz II/III klinik deneyler aşamasındadır. Çoklu ilaçlara dirençli virüsle enfekte olmuş HIV hastaları için bir tedavi olarak ve yılda iki kez uygulanacak bir önleyici (PrEP) enjeksiyon olarak araştırılmaktadır.

Tedaviye yeni başlamış bireylerde lenakapavir kullanımı için çalışmalar yapılmıştır. Viral olarak baskılanmış bireylerde tedavi değişikliği için yapılan erken çalışmalar, lenakapavir enjeksiyonlarının geniş çapta nötralize edici antikorlar teropavimab ve zinlirvimab ile infüzyonları ile kombinasyon halinde ve ayrıca lenakapavir ile islatravir kombinasyonunu test etmiştir.

Temmuz 2024'te, bir çalışma, önleyici HIV koruması (PrEP) için %100 etkinlik bildirmiştir. Güney Afrika ve Uganda'da 5.338 genç kadını içeren randomize faz 3 klinik çalışmada, her altı ayda bir enjeksiyon alan 2.134 kadının tamamı HIV'den korunmuştur. Buna karşılık, diğer günlük oral PrEP ilaçlarını alan gruplarda, düşük bağlılık nedeniyle HIV vakaları yaşanmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "DailyMed - SUNLENCA- lenacapavir sodium tablet, film coated SUNLENCA- lenacapavir sodium kit". dailymed.nlm.nih.gov. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">HIV/AIDS</span> HIV virüsünün sebep olduğu bulaşıcı ölümcül hastalık

AIDS, ilk kez 1980'lerin başında Orta ve Güney Afrika'da gündeme gelen ve giderek ürkütücü boyutlara ulaşan, etkeni HIV (İngilizce: Human Immunodeficiency Virus / Türkçe: İnsan bağışıklık yetmezliği virüsü) olan bir enfeksiyon hastalığıdır. HIV, bağışıklık sistemindeki akyuvarların (özellikle CD4+ lenfositler) yapısını bozarak ve sayısını azaltarak vücudun enfeksiyonlara karşı direncini ortadan kaldırır.

<span class="mw-page-title-main">Hastalık</span> organizmaları olumsuz etkileyen anormal durum

Hastalık, bir organizmanın tamamının veya bir kısmının yapısını veya işlevini olumsuz yönde etkileyen ve hemen herhangi bir dış yaralanmaya bağlı olmayan belirli bir anormal durumdur. Hastalıklar genellikle belirli belirti ve semptomlarla ilişkili tıbbi durumlar olarak bilinir. Bir hastalığa patojenler gibi dış faktörler veya iç işlev bozuklukları neden olabilir. Örneğin, bağışıklık sisteminin dahili işlev bozuklukları, çeşitli bağışıklık yetmezliği, aşırı duyarlılık, alerjiler ve otoimmün bozukluklar dahil olmak üzere çeşitli farklı hastalıklara neden olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Virüs</span> canlı ve ya cansız arası mikroskobik enfeksiyon etkeni

Virüs, sadece canlı hücreleri enfekte edebilen ve böylece replike olabilen mikroskobik enfeksiyon etkenleri. Virüsler; hayvanlardan ve bitkilerden, bakterilerin ve arkelerin de içinde bulunduğu mikroorganizmalara kadar her türlü canlı şekillerine bulaşabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Herpes simpleks virüsü</span> Herpesviridae familyasından uçuğa sebep olan virüs

Herpes simpleks, Herpesviridae familyasına ait, uçuk nedeni olan bir virüstür. Herpes ismi Yunancadan ("Herpeine") gelmektedir ve de anlamı sürünmek ya da emeklemektir. Antik Yunan zamanından beri tanınan bu virüs sık sık insanları enfekte etmektedir. Bu enfeksiyonlar; hafif komplikasyonsuz mukokutanözif hastalıklardan, ölümcül olan enfeksiyonlara kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bakteriyofaj</span> Bakteri enfekte eden virüs

Bakteriyofaj, bakterileri enfekte eden bir virüstür. Terim genelde kısaltılmış hali olan faj olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İntravenöz tedavi</span> Damar içine verilen ilaç

İntravenöz tedavi veya Damar içi tedavi, herhangi bir sıvı, ilaç veya besin kaynağının doğrudan kişinin damarına uygulayan tıbbi bir tekniktir. Damar içi tedavi özellikle rehidrasyon veya bireyin akli denge kaybı gibi herhangi bir sebepten ötürü, ağızdan sıvı veya yiyecek alamaması durumunda sıkça kullanılan bir yöntemdir. Ayrıyeten elektrolit dengesizliğini düzeltmek veya ilaç, kan bağışı ve elektrolit gibi tedavileri uygulamak için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Françoise Barré-Sinoussi</span>

Françoise Barré-Sinoussi, Fransız bir virolog ve Retroviral Enfeksiyonların Düzenlenmesi Bölümü Direktörü ve Paris, Fransa'daki Institut Pasteur'da profesördür. Fransa, Paris'te doğan Barré-Sinoussi, insan bağışıklık eksikliği virüsünün AIDS'in nedeni olarak tanımlanmasında bazı temel çalışmaları gerçekleştirdi. 2008'de Barré-Sinoussi, HIV'i keşfettikleri için eski akıl hocası Luc Montagnier ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'ne layık görüldü. 31 Ağustos 2015'te zorunlu olarak aktif araştırmadan emekli oldu ve 2017'de bir süre tamamen emekli oldu.

Süperenfeksiyon, ilk enfeksiyona karşı kullanılan tedaviye dirençli olan, özellikle de, dış kaynaklı veya endojen kaynaklı farklı bir mikrobiyal ajan ile, daha önce yapılmış olan bir ikinci enfeksiyondur. Bakteriyolojide bunun örnekleri, immün baskılanmış bazı hastalarda Pseudomonas aeruginosa'dan bir geniş spektrumlu antibiyotik ve zatürre ya da septisemi ile tedaviyi takiben ortaya çıkan endojen Clostridium difficile'nin aşırı büyümesidir.

XVII. Uluslararası AIDS Konferansı 3-8 Ağustos 2008'de Meksiko, Meksika'da düzenlendi. Konferansın teması "Şimdi Evrensel Hareket" idi.

<span class="mw-page-title-main">Tenofovir</span> kimyasal bileşik

Tenofovir disoproksil, kronik hepatit B ve HIV/AIDS'i önlemek ve tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. HIV tedavisinde genellikle diğer antiretrovirallerle birlikte kullanılması önerilir. Yüksek risk altındaki kişilerde maruziyetten önce ve iğne batması yaralanması gibi potansiyel maruziyetten sonra HIV/AIDS'in gelişimini önlenmek için kullanılabilir. Hem tek başına hem de birlikte emtricitabine/tenofovir ve efavirenz/emtricitabine/tenofovir olarak formülüze edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Entecavir</span> Nükleozid ve Nükleotid Revers Transkriptaz İnhibitörleri

Entekavir (ETV) Hepatit B virüsü sebepli (HBV) enfeksiyonu tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. HIV/AIDS tedavisinde de yer almıştır. Entecavir, tablet veya solüsyon olarak ağızdan kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İndinavir</span> kimyasal birleşik

İndinavir, HIV/AIDS tedavisinde oldukça aktif antiretroviral tedavinin bir bileşeni olarak kullanılan bir proteaz inhibitörüdür. Diğer antiviral ilaçlarla kombinasyon halinde oral yoldan verilen çözünür beyaz tozdur. İlaç, proteazın normal şekilde çalışmasını engeller.

<span class="mw-page-title-main">Raltegravir</span> kimyasal bileşik

Isentress markası altında satılan Raltegravir, HIV/AIDS tedavisinde diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir antiretroviral ilaçtır. Potansiyel maruziyetin ardından HIV enfeksiyonunu önlemek için maruziyet sonrası profilaksinin bir parçası olarak da kullanılabilir. Ağızdan alınır.

Prezista markası altında satılan Darunavir HIV/AIDS'i tedavi etmek ve önlemek için kullanılan bir antiretroviral ilaçtır. Genellikle diğer antiretrovirallerle birlikte kullanılması önerilir. Darunavir düzeylerini artırmak için genellikle düşük dozlarda ritonavir veya kobisistat ile birlikte kullanılır. İğne batması yaralanması veya diğer potansiyel maruziyetlerden sonra korunmak için kullanılabilir. Günde 1-2 kez ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Viral uyku</span>

Viral uyku, patojenik bir virüsün, viral yaşam döngüsünün lizojenik kısmı olarak belirtilen, bir hücre içinde uykuda kalma yeteneğidir. Gizli bir viral enfeksiyon, kronik bir viral enfeksiyondan ayrılan bir tür kalıcı viral enfeksiyondur. Gecikme, belirli virüslerin yaşam döngülerinde, ilk enfeksiyondan sonra virüs parçacıklarının çoğalmasının durduğu aşamadır. Bununla birlikte, viral genom ortadan kaldırılmamıştır. Virüs, konakçının dışarıdan yeni bir virüs ile tekrar enfekte olmasına gerek duymadan yeniden aktifleşebilir ve büyük miktarlarda viral nesil üretmeye başlayabilir ve süresiz olarak konakçı içinde kalabilir.

<span class="mw-page-title-main">Dolutegravir</span> kimyasal bileşik

Dolutegravir (DTG), HIV/AIDS tedavisinde diğer ilaçlarla birlikte kullanılan bir antiretroviral ilaçtır. Potansiyel maruziyeti takiben HIV enfeksiyonunu önlemek için temas sonrası profilaksinin bir parçası olarak da kullanılabilir. Ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Temas öncesi profilaksi</span>

Temas öncesi profilaksi (PrEP), hastalığa neden olan bir ajana, genellikle bir virüse henüz maruz kalmamış kişilerde hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla ilaçların kullanılmasıdır. Terim tipik olarak HIV/AIDS'in önlenmesi için bir strateji olarak bazı antiviral ilaçların kullanımına atıfta bulunur. PrEP, HIV negatif olan ancak HIV bulaşma riski yüksek olan cinsel yönden aktif yetişkinler, intravenöz uyuşturucu kullanan kişiler ve sero-uyumsuz cinsel olarak aktif çiftlere uygulanır.

Berlin Hastası, 1998 yılında HIV tedavileri kesildikten sonra HIV viral yükünde uzun süreli "tedavi sonrası kontrol" sergilediği açıklanan Berlin, Almanya'dan kimliği bilinmeyen bir kişidir.

Temas sonrası önleme, maruziyet sonrası profilaksi ve maruziyet sonrası önleme olarak da bilinen temas sonrası profilaksi, enfeksiyonun ortaya çıkmasını önlemek için bir patojene maruz kaldıktan sonra başlatılan herhangi bir önleyici tıbbi tedavidir.

Terapötik aşı, bir hastalık veya enfeksiyon meydana geldikten sonra uygulanan bir aşıdır. Terapötik aşı, bir enfeksiyonla savaşmak için hastanın bağışıklık sistemini harekete geçirerek çalışır. Terapötik bir aşı, profilaktik bir aşıdan farklıdır; profilaktik aşılar bireylere enfeksiyon veya hastalıktan kaçınmak için bir önlem olarak uygulanırken, terapötik aşılar birey hastalık veya enfeksiyondan zaten etkilendikten sonra uygulanır. Terapötik aşı, vücudu gelecekteki hastalıklara ve enfeksiyonlara karşı korumak için bağışıklık kazandırmak yerine vücuttaki mevcut bir enfeksiyonla savaşır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.