İçeriğe atla

Lebedos

Kısık Yarımadası (Lebedos Yarımadası)Seferihisar, Türkiye
Lebedos
KonumTürkiye İzmir, Seferihisar
Bölgeİyonya
TürYerleşim
Tarihçe
KurucuAndropompos
KuruluşMÖ 7. yüzyıl
Devir(ler)Antik çağ
Kültür(ler)Helenistik Dönem
İlgili kişi(ler)Kral Kodros
Sit ayrıntıları
DurumKazı bekleniyor
Kamusal erişimAçık
Lebedos antik kentinde darb edilmiş Tetradrahmi kategorisinde olan antik sikke.Ön yüzde defne dalı olan üç tepeli Attic kaskı ile Athena tasviri, arka tip iki cornucopiae arasında baykuş üstte antik kentin ismi ΛEBEΔIΩN -LEBEDION lejantı, altta sikke basımından sorumlu yetkili memur'un ismi [magistrate] AΠOΛΛOΔOTOΣ-APOLLODOTOS.

Lebedos, İzmir'in Seferihisar ilçesindeki antik kent. Antik çağda İyon birliğini oluşturan on iki Yunan şehir devleti (polis) arasında en az bilinenlerden birisidir.[1]

Seferihisar ile Selçuk arasındaki kıyıda, Ürkmez Köyü, Kısık mevkii'nde kurulu olan Lebedos'un merkezini, akropolis (Kısıktepe/ Belentepe), akropolisin güney doğusunda yer alan küçük yarımada (Adacıktepe) ve bunların arasında kalan kıstak bölgesi (İsthmos) oluşturmaktadır.[2]

Lebedos antik kenti 175 m uzunluğunda, alçak ve kayalık bir yarımada üzerinde kurulmuştur. Burası 201 m genişliğindeki bir kara parçası ile ana karaya bağlanmıştır. Akropol 61 m yüksekliğindeki bir tepededir. Kuruluş tarihi MÖ 7. yüzyıl olarak tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, 2004 yılında sur duvarlarının bulunduğu yarımada üzerinde yapılan bazı yüzey araştırmalarında, işlenmiş küçük bir obsidyen yonganın bulunmuş olması buranın Koloniler Öncesi döneme ait ve muhtemelen Neolitik Çağda yerleşilmiş bir yer olduğunu akla getirmektedir.

Tarihçe

Lebedos Planı

Kolophon'un kuzeyinde, Kral Kodros'un oğullarından Andropompos tarafından kurulan Lebedos, İyon göçü sırasında Helenlerin eline geçen ilk Anadolu kentlerindendir. İyonya Birliği’nin on iki üyesinden biri olmasına karşılık komşusu Myus ile birlikte diğer İyon kentlerinden sönük kalmıştır.[3] Kentin coğrafi konumu, iyi bir limanı olmayışı, çevresinde Kolophon ve Teos gibi gelişmiş kentlerin oluşu Lebedos’u engellemiştir. Bu yüzden deniz ticaretinden pay alamamış, diğer İyon kentlerinin yaptığı gibi dış topraklarda koloni kuramamış, sanatçı ve bilim insanı yetiştirememiştir. MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği’ne önceleri üç talent vergi ödemiş, sonra da bu vergi bir talente düşürülmüştür.

Horatius’un “Terkedilmiş Köy” olarak tanımladığı Lebedos, Klasik dönemde sikke basmayan tek İyon kenti olmuştur. Helenistik dönemde isminden hiç söz edilmemiş, Kral Antigonos bu kenti Teos topraklarına katmayı düşünmüştür. Lysimakhos’un buradaki halkı Ephesos'a yerleştirdiği ve Lebedos’u tamamen ortadan kaldırdığından söz etmiştir. Buna rağmen kent varlığını sürdürmüş, MÖ 226'da Mısır kralı II. Ptolomaios'un egemenliğini kabul etmek zorunda kalmıştır. Bundan dolayı da 60 yıllık bir süre “Ptolemais” ismi ile anılmıştır. MÖ 2. yüzyılda Teos, Ephesos ve Myonnesos'dan kovulan Dionysos sanatçıları buraya yerleşmiş ve kentin kalkınmasında biraz da olsa katkıları olmuştur.

Kent keşfedilmeden önce 1960'ların sonlarına doğru Kale bölgesinde Demirören Grubu'na ait otel inşaatına başlanmış daha sonra ruhsat iptal edilerek inşaat durdurulmuştur.[4]

Mimari eserler

Lebedos'un yarımadayı çepeçevre kuşatan surlarının kalıntıları günümüze ulaşmıştır. Kentte henüz arkeolojik kazı yapılmadığı için diğer eserlere dair sınırlı bilgi bulunmaktadır. 2017-2019 yılları arasında gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında seramik ve diğer küçük buluntulara yönelik yoğun yüzey taraması yapmak, çalışma programının en önemli ayaklarından biri olmuştur.[2] Ana karanın yamaçlarında, yüzeyde çok sayıda çanak çömlek parçaları ve duvar izlerine rastlanmıştır. Ayrıca buradaki düz bir tepenin üzerinde de oldukça büyük bir yapının temellerine rastlanmıştır.

1. derece sit alanı ilan edilen ve yeni yapılaşmaya izin verilmeyen bölgede Kütahya Üniversitesi tarafından kazı çalışması yapılması beklenmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Lebedos (Ionia)". Topos Text. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024. 
  2. ^ a b "2017-2019 Lebedos Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Siyah Firnisli Attika Seramikleri". Figen Çevirici-Coşkun. DergiPark. 2024. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024. 
  3. ^ "İyonya ve Kentleri- Lebedos". Araştırma yazısı,Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Aralık 2015. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Bu Bir Demirören Haberidir… Lebedos'un Kalbindeki Hançer - ÖZEL HABER". Ekonomik Nokta. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İyonya Uygarlığı</span>

İyonya Uygarlığı Yunanlar tarafından M.Ö 1200'de Batı Anadolu'da kurulan bir medeniyettir. Batı Anadolu'da kabaca Gediz Nehrinden, Küçük Menderes Nehir'ine kadarki kıyı bölgesine kurmuş ve İyonya adını vermişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Myndos</span>

Myndos ya da Türkçede okunuşuyla Mindos, Antik yazarların sıkça sözünü ettiği, Mausolos'un kurmuş olduğu şehridir. Yerleşim Bodrum yarımadasının en batısına düşen, bugünkü Gümüşlük ilçesinin bulunduğu bölgede yer almıştır. Ege Denizi ile Akdeniz'in kesişme noktasında bulunan kent, MÖ 640 yılında Anadolu'nun en eski medeniyetlerinden Lelegler tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Panionion</span>

Panionion, Aydın ilinin Kuşadası ilçesine bağlı Güzelçamlı mahallesinde yer alan tarihî sit alanı. Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı'na bir kilometre mesafede yer alan antik kent, Samson Dağı'nın Ege Denizi'ne bakan kuzey yamacında bulunmaktdadır.

<span class="mw-page-title-main">Fokaia</span>

Fokaia, İzmir'in Foça ilçesinin Antik Çağ'da ve Bizans Dönemi'ndeki adı. On iki İon kentinden biridir. Önceleri kentin kuruluşu MÖ 11. yüzyıl Aiol'ler tarafından gerçekleştiği, MÖ 9. yüzyılda ise kentin İon tarafına geçtiği düşünülüyordu. Fakat yapılan son araştırmalar kentin kuruluş tarihini MÖ 2000'e kadar geri götürüyor.

<span class="mw-page-title-main">İyonya</span> Anadoluda bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağda verilen ad

İyonya, Anadolu'da bugünkü İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridine Antik Çağ'da verilen addır. Dor istilası sonucu Yunanistan'dan kaçan Akalar tarafından Ayvalık, Efes, Foça, İzmir, Kuşadası, Milet ve Milas çevresinde kurulmuşlardır. Dünyanın yedi harikası arasında gösterilen Efes Artemis Tapınağı İyonyalılar döneminde inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boğaziçi, Milas</span>

Boğaziçi; Muğla'nın Milas ilçesine bağlı bir mahalledir. Güllük Körfezi ile Tuzla Kuş Cenneti kıyılarına kurulmuştur.

Klazomenai, İzmir Körfezi'nin güney sahil şeridi üzerinde, İzmir'in 38 km batısında, Urla belediyesi sınırları içinde bulunan tarihi İyonya kenti. On iki İyonya kenti arasında anılır. Urla'nın doğusunda uzanan sahil şeridi için kullanılan Kilizman ismi, bu antik kentten kaynaklanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Side</span>

Side, Antalya ilinin Manavgat ilçesine bağlı mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Ainos</span>

Ainos, Marmara Bölgesi'nde günümüz Enez ilçesi yakınlarındaki bir Antik Yunan kentidir. Yerleşim Saros Körfezi'nin batısında, Meriç nehri ağzının güneyindedir. Orta Miyosen'de oluşmuş bir yarımada kıyısında kurulmuş olan kent bugün kıyıdan 3,5 km içeride kalmıştır. İki limanı olan kentin bu limanları, Meriç'in yığdığı alüvyonlarla, günümüzde Dalyan ve Taşaltı gölleri olarak bilinen iki göl haline gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hattuşa</span> Hititlerin Geç Tunç Çağı dönemindeki başkenti

Hattuşa ya da Hattuşaş, Hititler'in Geç Tunç Çağı dönemindeki başkentidir. Çorum il merkezinin 82 km güneybatısındaki Boğazkale ilçesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gryneion</span>

Gryneion, Gryneia, Türkiye'nin İzmir ilinin Aliağa ilçesi sınırları içinde bulunan Yenişakran beldesi yakınlarındaki bir antik kenttir. Çandarlı Körfezi kenarındadır. 12 büyük Aiol kentinden biri sayılır. Kentin, denize bir dil gibi uzanan yarımadası üzerinde tanrı Apollon'un tapınağı vardı. Gryneion önemli bir kehanet merkeziydi.

<span class="mw-page-title-main">Kolofon (antik kent)</span> İyonyada bulunan tarihî bir antik kent

Kolofon 12 İyon şehrinden biridir. Şehrin kalıntıları İzmir'in Menderes ilçesine bağlı Değirmendere köyünde bulunmaktadır. MÖ 1. binyılda kurulduğu sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Euromos</span>

Euromos, Muğla'nın Milas ilçesine 12 kilometre uzaklıktaki antik yerleşim yeri. Euromos'un M.Ö. 8. yüzyılda kurulduğu öne sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erithrai</span> İzmir, Türkiyede bir antik şehir

Erythrae, Erythrai veya Litri 12 İyon şehrinden biridir. İzmir ili 60 km, Çeşme'nin 22 km doğusunda Ildırı Köyü’nde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Teos</span> Antik kent

Teos veya Teo, Eski İyonya'da batısından yer alan bir antik şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Tralleis</span>

Tralleis antik kenti Aydın ilinin kuzeyinde, Kestane Dağı'nın (Mesogis) güney yamacındaki geniş ve yüksek plato üzerinde konumlanır. Antik metinlerde Menderes Nehri veya Mesogis Dağı'nın sınır kabul edilmesi kentin bazen Karia, bazen de Lidya Bölgesi içinde gösterilmesine neden olmuştur. Strabon, Magnesia'dan gelerek Tralleis'e ulaşan antik yolun solunda Mesogis Dağı'nın, sağında ise Maiandros Irmağı Ovası'nın bulunduğunu ve kentin etrafı korunmuş yaşayan halkın Anadolu'daki diğer kentler kadar zengin bir halk tarafından iskan edildiğini ve kentte yaşayan bazı kişilerin başka eyaletlerde önemli mevkilere geldiğini söyler.

<span class="mw-page-title-main">Miletopolis</span>

Miletopolis veya Miletoupolis (Μιλητούπολις) Antik Mysia bölgesinin kuzeyinde, Macestus ve Rhyndacus nehirlerinin birleştiği noktada kurulmuş bir şehir. Adını şehrin batısından geçen günümüzde Simav Çayı olarak bilinen Macestus Nehri'nden alır.

<span class="mw-page-title-main">Myus</span>

Myus, Aydın'nın Söke Ovası'nda, tarihi Karya bölgesinde yer alan bir Antik Yunan kenti. Yerleşke, İyon Birliği'ni oluşturan 12 İyon kentinden biridir. Ayrıca, Miletus ve Priene ile birlikte İyonca alt lehçesini konuşan üç şehirden biriydi. Bu üç şehir de Anadolu'nun batı kıyısının ortasında, Maeander Nehri'nin ağzına yerleştirilmiş İyon kolonileriydi.

<span class="mw-page-title-main">Pigela</span> Anadoluda bir antik kent

Pygela ya da Phygela, Efes'in güneyinde Kuşadası Körfezi kıyısında, küçük bir antik İyonya kasabasıydı. Tarihte sağlık şehri olarak kurulan ilk yerleşim yerlerinden biri olan kentin kuruluşu Yunan mitolojisinde Miken Kralı Agamemnon'a atfedilir. Kuruluş mitinde ilk yerlilerini Troya Savaşı sonrasında Aka ordusunun bir bölümünün oluşturduğundan bahsedilir ancak arkeolojik buluntular kentteki ilk yerleşimin tarih öncesi dönemlere tarihlendiğine işaret etmektedir. Erken Tunç Çağı'ndan Orta Bizans Dönemi'ne kadar kesintisiz yerleşimin olduğu düşünülen kent, MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği'nin üyeleri arasında yer almıştır. Bir polis olan kentte Artemis Munychia tapınağı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Thebai (İyonya)</span>

Thebai veya Thebae veya Thebes Antik İyonya'da Mykale dağları eteklerinde bulunan bir liman kentiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.