İçeriğe atla

Leabua Jonathan

Leabua Jonathan
2. Lesotho Başbakanı
Görev süresi
7 Temmuz 1965 - 20 Ocak 1986
Yerine geldiğiSekhonyana Nehemia Maseribane
Yerine gelenJustin Lekhanya
Kişisel bilgiler
Doğum 30 Ekim 1914
Leribe, Basutoland
Ölüm 5 Nisan 1987 (72 yaşında)
Pretoria, Güney Afrika Cumhuriyeti

Leabua Jonathan (d. 30 Ekim 1914 - ö. 5 Nisan 1987), Lesotholu siyasetçidir. Jonathan, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ikinci başbakanı olarak makama seçilmiş, bu görevi ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanması esnasında da sürdürmüştür. Jonathan 1986 yılında kendisine karşı gerçekleştirilen askerî darbe ile görevden uzaklaştırılmıştır.

Jonathan, Basuto halkının kurucusu ve şefi olarak değerlendirilen I. Moshoeshoe'nun soyundan (torun) olup, morena olarak adlandırılan şeflerden biri olan Jonathan Molapo'nun eşlerinden birinin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.[1] İlk öğrenim hayatını altıncı sınıftan sonra bırakan Jonathan, kömür madenlerinde çalışmak üzere Güney Afrika'ya gitmiştir. Burada bir müddet kaldıktan sonra yeniden ülkesine dönen Jonathan, 1937 yılından itibaren yerel yönetimde çalışmaya başlamıştır. Bu süreçte yerel olarak bölgede kaybolan ve çalınan büyükbaş hayvanlardan sorumlu olmuştur.[1] Yönetime girmesi ile birlikte çevresini de genişletmeye başlayan Jonathan, Basutoland'da görevli Güney Afrikalı hukukçu Patrick Duncan ile tanışması ile birlikte siyasete de ilgi duymaya başlamıştır. Kral naibi Mantsebo Amelia 'Matsaba'nın danışmanı olarak göreve başlayan Jonathan, Basutoland'ın kendi kendine yönetilmesi talebi ile Londra'ya gönderilen delegenin de içerisinde yer almıştır.

1959 yılında Basutoland Ulusal Partisi'ni (Basutoland National Party - BNP), Basutoland Afrika Kongresi'ne (bağımsızlık sonrası Basuto Kongre Partisi) (Basotho Congress Party - BCP) alternatif olarak kuran Jonathan, katıldıkları ilk seçimler olan 1960 seçimlerinde bir varlık gösterememiştir.[2] İlerleyen süreçte hiçbir parti ile bir ortaklığa gitmeyen Jonathan,Apartheid rejimine karşı Güney Afrika'dan finansal ve personel gücü sağlayan Jonathan, 1965 yılında gerçekleştirilen seçimleri az bir farkla da olsa kazanmayı başarmıştır. Bu seçimlerde partisi kazansa da kendisi vekillik elde edemediği için ülkenin ilk başbakanı olma görevini Sekhonyana Nehemia Maseribane'ye veren Jonathan, 7 Temmuz 1965 tarihinde gerçekleştirilen ara seçimlerde sandalye elde ederek ülkenin ikinci başbakanı olarak göreve başlamıştır.[1][3]

1966 yılında kendi başbakanlığı döneminde ülkesinin Lesotho ismi ile bağımsızlığını kazanmasını sağlayan Jonathan, Kral II. Moshoeshoe ile girdiği iktidar mücadelesinde daha fazla yetkiyi elde ederek güçlenmiş, Güney Afrika ile olan ilişkisini daha da arttırmıştır. 1970 yılında gerçekleştirilen seçimlerde partisi BNP'nin rakibi BCP'ye karşı mağlup olması neticesinde olağanüstü hâl ilan eden Jonathan, seçimlerin de geçersiz olduğu ifade etmiştir.[4] Bu süreçte birçok muhalif tutuklanırken, kral II. Moshoeshoe bir müddet sürgüne kaçmak zorunda kalmıştır. Seçimlerin iptali ile Jonathan yayımladığı bir kararname ile ülkedeki yönetimi yeniden ele almıştır. Muhalefetin seçimlerin iptal edilmesini kabul etmesi sonucunda anayasayı kısmen de olsa yeniden yürürlüğe koyan Jonathan, yeni bir seçim için herhangi bir girişimde bulunmamıştır. Bu süreçte ne BCP içerisinde bir kesimin darbe girişimi, ne de ilerleyen dönemlerde Güney Afrika desteği de elde eden Lesotho Kurtuluş Ordusu saldırıları Jonathan iktidarını düşürmeyi başaramamıştır.[1]

1970'li yılların sonlarına doğru birçok alanda kendisine bağımlı olmasına rağmen Güney Afrika'da uygulanan Apartheid politikalarını eleştirmiş, açık bir şekilde Afrika Ulusal Konseyi'ne desteğini ifade etmiştir. Bu yaşananlar neticesinde Güney Afrika komando birlikleri Lesotho içerisinde saldırılar gerçekleştirmiş, birçok Lesotholu bu saldırılarda ölmüştür. Bu adımlara karşı Jonathan Kuzey Kore gibi sosyalist ve komünist ülkeler ile ilişkilerini geliştirme çabasına girmiş, bu ülkelere Lesotho'da elçilik açabilmeleri imkanını sağlamıştır.1985 yılında yeni bir seçimin olacağını duyurmasına rağmen muhalefet partileri bu seçimleri boykot edeceklerini açıklamış, bu açıklamaların ardından da Jonathan herhangi bir seçim ve sayım işlemi olmadan partisini seçimlerin galibi olarak ilan ederek makamındaki yerini korumuştur.[1][5]

Güney Afrika ile yaşanan gerginliğin bir sonucu olarak 1985/86 geçiş döneminde Güney Afrika, Lesotho'ya olan tüm sınır kapılarını kapatarak ürün geçişini engellemiştir.

20 Ocak 1986 tarihinde kendisine karşı Tümgeneral Justin Lekhanya tarafından gerçekleştirilen askerî darbe ile makamdan uzaklaştırılan Jonathan, Ağustos 1986'da ev hapsine alınmıştır.

Jonathan 5 Nisan 1987 tarihinde 72 yaşında mide kanseri hastalığına bağlı olarak ölmüştür.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Scott Rosenberg, Richard W. Weisfelder, Michelle Frisbie-Fulton: Historical Dictionary of Lesotho. Scarecrow Press, Lanham, Maryland/Oxford 2004, Sayfa 126–131.
  2. ^ "Lesotho 1960 (dolaylı) seçimleri hakkında bilgi". 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016. 
  3. ^ "Lesotho 1965 seçimleri hakkında bilgi". 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016. 
  4. ^ "Lesotho 1970 seçimleri hakkında bilgi". 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016. 
  5. ^ "Lesotho 1985 seçimleri hakkında bilgi". 3 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2016. 

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen
Sekhonyana Nehemia Maseribane		Lesotho Başbakanı
1965 – 1986 		Sonra gelen
Justin Lekhanya


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho</span> Afrikada bir ülke

Lesotho ya da resmî adı ile Lesotho Krallığı, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülke topraklarının tamamı Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları ile çevrilidir. 1868 yılından Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın kazanıldığı 1966 yılına kadar Basutoland olarak adlandırılan ve parlamenter monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Maseru'dur.

<span class="mw-page-title-main">Maseru</span> Lesothonun başkenti

Maseru, Afrika ülkesi Lesotho'nun başkenti. Şehir, 1869'da Britanyalılar tarafından kurulmuştur. 230.000 nüfusu vardır. Güney Afrika sınırında yer alır. Lesotho'nun en büyük şehridir. Şehrin uluslararası havaalalanı ve ulusal stadyumu vardır. Etrafı fazla yüksek olmayan dağlarla çevrilidir. Bozkır bitki örtüsü hakimdir. İklimi kışları soğuk, yazları kurak ve sıcak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Julius Nyerere</span>

Julius Nyerere, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Nyerere, Afrika ülkesi Tanzanya'nın başbakan olarak görevde olduğu bir dönemde 1961 yılında elde ettiği bağımsızlık sonrası ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1962 ile 1985 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte Nyerere 1962 ile 1964 yılları arasında Tanganika Cumhuriyeti'nin, 26 Nisan 1964 tarihinden itibaren de ülkesinin Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti'nin birleşmesi sonucu oluşan Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığını yürütmüştür. Nyerere Afrika Birliği Örgütünün (OAU) önde gelen kurucularından biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Salva Kiir Mayardit</span> Güney Sudanın ilk devlet başkanı (2011–görevde)

Salva Kiir Mayardit, Güney Sudanlı asker, gerilla lideri ve siyasetçi. Mayardit, Afrika ülkesi Güney Sudan'ın 2011 yılında bağımsızlığını kazanması neticesinde ülkenin ilk devlet başkanı olarak bu makama çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lesotho kralları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Lesotho kralı, Afrika ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişilere verilen unvandır. Ülkeyi bağımsızlığını kazandığı 1966 yılına kadar Basutoland 'ı Paramount Chiefs unvanı ile yöneten krallar, bağımsızlık sonrası kral unvanı ile Lesotho'yu yönetmişlerdir. Kralın tahta çıktığında belli bir yaşın altında olduğu dönemlerde ülkeyi kralların anneleri kral naibi olarak yönetmiştir. Ülkede kral morena unvanı ile ülkeyi yönetmektedir. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">James Mancham</span> Seyşeller devlet başkanı (1976-1977)

Sir James Richard Marie Mancham, Seyşelli gazeteci, avukat, yazar, iş insanı ve siyasetçi. Mancham, Afrika ada ülkesi Seyşeller'de ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1976-1977 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Basutoland</span> Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanyanın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke

Basutoland, Afrika kıtasının güneyinde Büyük Britanya'nın 1868 yılından itibaren himaye bölgesi olarak bulunduğu, 1884 yılından itibaren de direkt olarak Kraliyete bağlı koloni bölgesi olarak ilan ettiği ülke. Günümüzde aynı sınırlar içerisinde Lesotho bulunmaktadır.

Lesotho başbakanı, Afrika kıtası ülkesi Lesotho'nun bağımsızlığını kazandığı 1966 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır. Söz konusu makam ülkenin Basutoland ismi ile Birleşik Krallık'a bağlı bir bölge olduğu 1965 yılında oluşturulmuştur.

Sekhonyana Nehemia Maseribane Lesotholu siyasetçi. Maseribane, Afrika ülkesi Lesotho'nun henüz Basutoland adı ile Birleşik Krallık koloni bölgesi iken ülkenin ilk başbakanı olarak 1965 yılında kısa bir süre başbakanlık makamında bulunmuştur.

Justin Metsing Lekhanya, Lesotholu asker ve siyasetçidir. Lekhanya, Afrika ülkesi Lesotho'da 1986 ile 1991 yılları arasında askeri konsey başkanı olarak başbakanlık makamında bulunmuştur.

Afrika ülkesi Güney Sudan'da bağımsızlığın elde edildiği 2011 yılından bu yana resmi olarak gerçekleştirdiği herhangi bir devlet başkanlığı seçimi ya da parlamento seçimi bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Moshoeshoe</span> Lesotho kralı (1966-1990 ve 1995-1996)

II. Moshoeshoe, Lesotholu hükûmdardır. II. Moshoeshoe, Afrika ülkesi Lesotho'da 1966-1990 ve 1995-1996 yılları arasında Lesotho kralı olarak tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumba Ialá</span>

Kumba Ialá ya da Kumba Yalá, Gine-Bissaulu öğretim görevlisi ve siyasetçi. Ialá, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da 2000 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmad Tejan Kabbah</span> Sierra Leonenin 1996-2007 tarihlerinde başkanlığını yapmış Afrikalı siyasetçi

Ahmad Tejan Kabbah, Sierra Leoneli siyasetçi. Kabbah, Afrika ülkesi Sierra Leone'de 1996-1997 ile 1998-2007 yılları arasında olmak üzere devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ange-Félix Patassé</span>

Ange-Félix Patassé Orta Afrikalı siyasetçi. Patassé, Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 1993 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">David Dacko</span>

David Dacko, Orta Afrikalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Dacko, Afrika kıtasında yer alan Orta Afrika Cumhuriyeti'nin ilki ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1960 ile 1966 yılları arasında, ikincisi ise 1979-1981 yılları arasında olmak üzere iki defa devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Tümgeneral Elias Phisoana Ramaema, Lesotholu asker ve siyasetçi. Ramaema, Afrika ülkesi Lesotho'da 2 Mayıs 1991'den 2 Nisan 1993'e kadar Lesotho Askerî Konseyi ve Bakanlar Konseyi'nin başkanı olarak hükûmet başkanı görevlerini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ntsu Mokhehle</span>

Ntsu Mokhehle, Lesotholu asker ve siyasetçi. Mokhehle, Afrika ülkesi Lesotho'da 1993-1994 ve 1994-1998 yılları arasında olmak üzere iki farklı dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.

Edward Hae Phoofolo ya da Haae Phoofolo, Lesotholu avukat ve siyasetçi. Phoofolo, Afrika ülkesi Lesotho'da 17 Ağustos 1994 ile 14 Eylül 1994 tarihleri arasında kısa süre başbakanlık makamında bulunmuştur. 2018 yılından itibaren başsavcı olarak görev yapmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.