İçeriğe atla

Le nozze di Teti e di Peleo

Le nozze di Teti e di Peleo
Thet

Klasik Yunan vazosunda Thetis ile Peleus
MüzikFrancesco Cavalli
LibrettoOrazio Persiano
Gala1639
İlk gösterim yeriTeatro San Cassiano, Venedik
Oyuncular
  • Tetis : soprano
  • Peleus: tenör
  • Jupiter: bas
  • Poseidon: bas
  • Discordia (Eris): kontralto
  • Himeneo: soprano
  • Aeleous: tenör
  • Mercür: tenör
  • Momo: tenör


Le nozze di Teti e di Peleo (Türkçe:Teti ve Peleo'nun Düğünü) Venedik'li besteci Francesco Cavalli tarafından "Orazio Persiano"'nun, Homeros'un İlyada eserinde konusu bulunup uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış 3 perdelik "Festa teatrale (opera scenica)" janrında olan opera eseridir. Prömiyer temsili 24 Ocak, 1639'da Teatro San Cassiano, Venedik'te verilmiştir.[1] Bu eser Francesco Cavalli'nin ilk opera eseri olduğu gibi Venedik opera stilinde elimize notaları geçen ilk opera eseri olmuştur.

Bu ilk Venedik tipi opera ile Francesco Cavalli çok başarı kazanmıştır. Bundan sonra Venedik sezonu için Cavelli her yıl yeni bir opera eseri besteleyip sahneletmiştir. Kompozisyon çok kontrpuan ustalığı gerektirmektedir. Ayrıca bu eserde antik Yunan-Roma tanrılarına çok yer verilmekte ve bu sahneler çok kompleks sahneleme lüzum göstermektedir. Bunun yanında çok aktif olmaları gereken çeşitli antik Yunan mitolojisi karakterleri (tanrılar, tritonlar, "maenadlar", daimonlar ve benzerleri), kostümlü bir koro ve dansçılar istemektedir. Bu eserde bulan bazı özel arya şekilleri ve stilize danslar sonradan opera janrinın bulucusu olan besteci Monteverdi tarafından kendi geç opera eserlerine kullanılmıştır.

Roller

Rol Ses tipi Prömiyer, Ocak, 1639
(Orkestra şefi: - )
Thetis soprano
Peleus tenor
Jupiter bas
Aeleolus tenör
Poseidonbas
Discordia (Eris) kontralto
Himeneo soprano
Momus tenör
Merkürtenor

Konu özeti

Phtya kralı Peleos, verdiği hizmetlere karşılık olarak, Jüpiter ve Poseidon tarafından, çok güzel bir nereid olan Thetis ile evlendirilmek istenmektektedir. Fakat Thetis önceden bu evlenmeye karşıdır ve kendini çeşitli bitki ve hayvan (bir ağaç, bir yılan, bir kuş, bir kaplan vb) şekillerine değiştirerek bu evlenmeden kaçmaya çalışmaktadır. Fakat sonunda Sentor Quiron vasıtasıyla eski şekline dönüştürülüp evliliğe razı olur. Düğün merasim ve eğlenceleri başlamıştır. Tam bu eğlentiler sırasında uyuşmazlık çıkartmakla ünlü "Discordia (Eriş)" ortaya bir altın elma atar. Bu altın elmanın en güzel tanrıçaya ithaf edildiğini ve ona verilmesi gerektiğini bildirir. Tanrılar ve düğünde bulunan insanlardan hiçbiri bu altın elmanın kime verileceğini bilmemekte ve bu verme görevini üzerine almak istememektedir. Sonunda Jüpiter Paris'in hakem olarak en güzel tanrıçayı bulmasını ve ona bu altın elmayı vermesine karar verir. Bu karar, sonunda Truva Savaşı'nın başlamasına neden olacaktır.

Dipnotlar

  1. ^ "opera.stanford.edu" (İngilizce). 5 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zeus</span> Yunan mitolojisinde en güçlü ve önemli; göklerin şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısı

Zeus, "Tanrıların ve İnsanların Babası" ve Yunan mitolojisinde en güçlü ve önemli tanrıdır. Roma'da Jüpiter olarak da bilinir. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir. Bereket ile özdeşleşmiştir, yağmur ondan beklenir. Titan Kronos'un ve eşi Rhea'nın en küçük çocuğu ve oğludur. Tanrıça Hera'nın kocasıdır. Simgesi şimşeğin yanında boğa, kartal ve meşe ağacıdır. Aynı zamanda tanrıların kralı olduğu için taht ve asa ile de sık sık betimlenir. Ayrıca Athena'nın ona hediyesi olan Aegis'in de taşıyıcısıdır. Zeus'un en eski kült ve bilicilik merkezi Yunanistan'daki Dodona antik şehirdir. Habercisi oğlu Hermes'tir. Gigantlar arasındaki karşıtı Kral Porphyrion'dur.

<span class="mw-page-title-main">Paris (mitoloji)</span> Priamos ile Hekabenin oğlu

Paris, Antik Troia kralı Priamos ile Hekabe'nin oğludur ve diğer adı Aleksandrostur. Hekabe Paris'in doğumundan önce rüya görür; rüyasında bir alev topu doğurur ve bu alev topu bütün şehri sarar. Rüyayı iyiye yormayan kâhinin üzerine anne babası, Paris doğduktan sonra onu İda Dağı' na bırakırlar. Ancak dişi bir ayı bebeği emzirir. Sonra da bir çoban yanına alır ve büyütür. Zeus, Tanrılar arasında Peleus ile Thetis'in düğününde nifak tanrıçası Eris'in attığı "En güzeline" yazan altın elmanın yol açtığı anlaşmazlığın hakemliğini Paris'e bırakır. Bunun üzerine o sıralar basit bir çoban olan Paris'e giderler. Paris bu sıralarda Oinone isimli bir nemf ile beraber yaşamaktadır. Athena altın elmanın karşılığında çok büyük bir bilgeliği ve Troia'nın zaferini vadederken Hera tüm Asya ve Avrupa kıtasının hükümdarlığını önerir. Aphrodite ise Akha kral Menelaos'un karısı, dünyanın en güzel kadını Helen'i vadeder. Paris altın elmayı Aphrodite'ye verir. Aphrodite'nin yardımıyla davetli olarak katıldığı bir gece Helen'i kaçırır. Bunun üzerine Troya savaşı patlak verir. Akhalı Menalaos'un karısı Helen'e olan aşkı kendisinin ve ülkesinin sonunu hazırlar. Kendisine düşman olanların arasında Athena ve Hera da vardır. Bunun üzerine tanrılar da savaşa dâhil olurlar. Helen'e aşık olması ve onu kaçırması üzerine Troya ile Yunanistan Krallıkları arasında gerçekleşen Troya savaşı 10 yıl sürer, zaman zaman kazanan taraf değişse de çoğunlukla durum berabere gider. Sonunda 'cin fikirli' Odysseus tarafından planlanan, içine gizlenmiş askerlerin bulunduğu "Truva Atı" şehre alınır. Gece geç saatte askerler attan çıkarak kapıları açarlar ve Yunan ordusunun içeri girmesini sağlarlar. Bu sırada Paris Yunan savaşçı Akhillus'u (Aşil) topuğundan okla vurarak öldürür. Rivayete göre "Paris" savaş sırasında Troya'nın düşmesine sebep olacak kehanetlerden birinin yerine gelmesi sonucunda Herakles'in okunun omzunu sıyırması fakat üzerindeki Hera'nın kanı olarak bilinen zehrin vücuduna yayılması sebebiyle ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gaetano Donizetti</span>

Domenico Gaetano Maria Donizetti İtalyan opera bestecisi. En ünlü bestesi 1835 yılında bestelediği Lucia di Lammermoor 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rigoletto</span>

Rigoletto Giuseppe Verdi tarafından bestelenmiş üç perdelik bir operadır. İtalyanca liberetoyu Victor Hugo'nun Le roi s'amuse adlı oyundan uyarlayarak Francesco Maria Piave yazmıştır. Operanın prömiyeri 11 Mart 1851 tarihinde Venedik'teki La Fenice opera evinde yapılmıştır. Bu opera çok kişi tarafından çalışma hayatının orta yıllarında Verdi'nin ortaya çıkardığı başyapıtlardan biri olarak görmektedirler. Modern çağlarda standard opera repratuvarının vazgeçilmez bir eseri olarak devamlı olarak sahneye konulmaktadır. Kuzey Amerika'da en çok oynanan 20 opera eseri arasında 9. sırayı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paris'in yargısı</span>

Paris'in Yargısı, Yunan mitolojisine ait Truva savaşı sırasında geçen bir öyküdür. Hikâyenin sonraki versiyonlarında olay, Roma'nın kuruluşu esnasında gerçekleşmiş gibi anlatılır.

<i>Francesco Cavalli</i>

Francesco Cavalli, İtalyan erken barok dönemi bestecisi. Asıl adı Pier Francesco Caletti-Bruni olup kendisine mali destek sağlayan Venedikli soylu olan Cavalli ismi ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Cesti</span>

Antonio Cesti İtalyan Barok dönem opera müziği bestecisidir. Önce bir kesiş olarak orgculuk ve kantata besteciliği yapmış; sonra dinsel olmayan müzisyenliğe geçerek tenör olarak şarkıcılık, lirik opera eserleri besteciliği yapmıştır. Daha sonra da Innsbruck'ta, Floransa'da, Roma ve Viyana'da aslî görevle veya yardımcı olarak müzik direktörü olarak görevlerde bulunmuştur. Bazı kaynaklar zamanının en iyi müzisyenlerinin başta gelenidir diyerek kendini övmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Baldassare Galuppi</span>

Baldassare Galuppi, özellikle "opera buffa" janrında operalar hazırlamış olan bir Venedikli İtalyan besteci.

<span class="mw-page-title-main">Domenico Cimarosa</span>

Domenica Cimerosa, klasik opera müziği dönemi içinde çalışan ve bu dönem ilkelerine uygun operalar hazırlamış olan Napoli ekolüne dahil bir İtalyan asıllı besteci. Çalışma hayatı döneminde 80 kadar opera bestelemiştir ve en beğenilen eseri Il matrimonio segreto (1792) olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Gazzaniga</span>

Giuseppe Gazzaniga Napoli ekolüne mensup İtalyan opera bestecisidir. 51 opera eseri bestelemiştir ve opera buffa janrında eserler hazırlayan tanınmış İtalyan opera bestecilerinin sonuncusu olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">L'incoronazione di Poppea</span> ilk kez 1642-43te oynanan bir prolog ve üç perdeden oluşan İtalyan operası

L'incoronazione di Poppea (SV308), 1642-43 yıllarında Venedik karnaval sezonunda ilk kez oynanan bir prolog ve üç perdeden oluşan İtalyan operasıdır. İtalyan müzisyen Claudio Monteverdi tarafından bestelenmiştir. Libretto "Gian Francesco Busenello" tarafından hazırlanmıştır. Bu operanın konusu ilk defa olarak klasik mitoloji konusundan ayrılmış ve Antik Roma döneminde meydana gelen olayları konu almıştır. Antik Romalı tarihçi Tacitus'dan kaynaklarak İmparator Neron'un metresi olan Poppea'nın nasıl entrikalar içinde imparatoriçe tacını giydiğini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Il ritorno d'Ulisse in patria</span>

Il ritorno d'Ulisse İtalyan besteci Claudio Monteverdi tarafından 1640'ta hazırlanmış 3 perdelik bir opera eseridir. Libretto "Gian Francesco Busenello" tarafından Antik Yunan ozan Homeros'un Odysseia eserinin ikinci kısmından uyarlanmıştır. Eserin prömiyeri, Venedik'te "Teatro San Cassiano"da Şubat 1641'de sahnelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eris (mitoloji)</span>

Eris, Yunan mitolojisinde anlaşmazlık ve uyumsuzluk tanrıçası. Savaş tanrısı Ares'in kız kardeşi bazılarına göre de kızı ya da yoldaşıdır. Bütün tanrı ve tanrıçaların katıldığı Peleus ile Thetis'in düğününe çağrılmaması üzerine ortaya attığı 'En güzeline' yazılı altın elmanın tanrıçalarca kapışılması ve sonrasında gelişen olayların Truva Savaşı'na yol açtığı söylenir. Roma mitolojisindeki Discordia'ya tekabül eder.

<i>LOrmindo</i>

L'Ormindo Venedik'li besteci Francesco Cavalli tarafından "Giovanni Faustini"'nun, librettosuna göre hazırlanmış 1 prolog ile 3 perdelik "favola dramatica musicale" janrında olan opera eseridir. Prömiyer temsili 1644'te Teatro San Cassiano, Venedik'te yapılmıştır. Eserin orijinal partisyon notaları, Venedik'teki Marciana Millî Kütüphanesi'nde bulunur.

<i>İl Giasone</i>

İl Giasone (Türkçe:İason) Venedik'li besteci Francesco Cavalli tarafından "Giacinto Andrea Cicognini"'nin, Yunan mitolojisinde Altın Postu arayan Argonotlar'ın önderi olan İason'un mitinden uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış 1 prolog ve 3 perdeden oluşan "Drama musicale" janrında olan opera eseridir. Prömiyer temsili 5 Ocak 1649'da Teatro San Cassiano, Venedik'te o yilki geleneksel Karnaval dōneminde verilmiştir. Bu operada ilk defa müziksel şarkılar ve resitatifler görülmektedir. Bazı kritikler bu eseri İtalyan popüler tiyatro seyircisinin "Commedia dell'Arte" oyunlarından müziksel operaya geçmesini sağlayan ilk eser olduğunu kabul ederler. Bu opera eserinde klasik dramatik sahneler yanında resitatifler veren tanrılar ve hizmetkarlar şeklindeki komedi karakterleri de bulunmaktadır. Bu eser 17. yüzyılda en popüler olan opera eseriydi. Başrolü günümüzde bulunmayan kastrato bir şarkıcı oynaması istenmekle beraber, bu rol bir kadın kontralto veya nadiren bir erkek kontr-tenor kullanılarak, hala günümüzde operaevi repertuvarlarında bulunmaktadır.

<i>La Calisto</i>

La Calisto, Venedikli besteci Francesco Cavalli tarafından "Giovanni Faustini"nin, antik Romalı yazar Ovid, Metamorfozlar eserinde yazdığı mitten uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış 1 prolog ve 3 perdeden oluşan "Drama musicale" janrında olan opera eseridir. Prömiyer temsili 28 Kasım 1651'de Teatro San Apollinare, Venedik'te sahnelenmiştir. Bundan sonra bu opera önce gayet popüler olmuş ve hemen sonra seyirci kaybetmeye başlamıştır. Gittikçe küçülen ve en sonunda gayet küçük sayılı seyircilere 11 daha oynandıktan sonra temsili kapatılmıştır. Bu eser bundan sonra başarısız bir opera eseri olarak kabul edilerek 20. yüzyılda 1970'li yıllara kadar sahnelenmeden unutulmuştur. 20. yüzyılda bu eser yeniden temsil edilmiş; bu temsiller yeni seyirci çekerek başarılı olmuş ve bu opera eseri tekrar modern opera-evleri repertuvarlarına girmiştir. Bu dönemde CD ve DVD olarak da ses ve görüntü kayıtlarına da geçirilmiştir.

<i>Ercole Amante</i>

Ercole Amante Venedik'li besteci Francesco Cavalli tarafından "Francesco Buti"'nin, antik Grek yazar Sofokles'in Trachienıae adlı eseri ile antik Romalı yazar Ovidius'un Metamorfozlar eserinin 9. kitabında bulunan bir mitten uyarlanan, İtalyanca librettosuna göre hazırlanmış 1 prolog ve 5 perdeden oluşan bir opera eseridir. Prömiyer sahnelenmesi 7 Şubat 1662'de Paris, Fransa'da Tuileries Sarayıʼnın "Salle des Machines" salonunda yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Semele (opera)</span>

Semele George Frideric Handel tarafından, liberettosu İngilizce olarak hazırlanmış ve prömiyeri 10 Şubat 1744'te Londra Covent Garden Tiyatrosu'nda sahnelenmiş 3 perdeden oluşan bir 'müziksel dram' veya opera ve oratoryo.

<span class="mw-page-title-main">Platée</span>

Platee bir prolog ve üç perde ihtiva eden ve librettosu Fransızca olarak "Adrien-Joseph Le Valois d'Orville" tarafından yazılmış ve Jean-Philippe Rameau tarafından bestelenmiş olan "lirik komedi " janrında bir Barok stili "opera".

<span class="mw-page-title-main">Paolo Veronese</span> İtalyan Rönesans ressamı (1528–1588)

Paolo Veronese, geç Rönesans döneminde maniyerizm stilinde çalışmış Venedikli ressam.