İçeriğe atla

Le Stamboul

Le Stamboul
Kuruluş tarihi1875
DilFransızca
Son yayım tarihi1964

Le Stamboul, Osmanlı İmparatorluğu'nda İstanbul'dan yayınlanan ve ülkede Latin alfabesinin kabul edildiği 1934'ten itibaren 1964 yılına kadar "İstanbul adıyla yayımlamayı sürdüren günlük Fransızca gazete.

16 ağustos 1875 tarihinde John Laffan Hanly adında bir İrlandalı tarafından kuruldu.[1] 1896'dan itibaren Fransızlar tarafından yönetildi. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında kentin önde gelen Fransız gazetesiydi.[2][3] Okurları İstanbul'daki İngilizler, Fransızlar ve onlarla iş yapan Rum, Ermeni ve Yahudiler idi. 20. yüzyılın başından itibaren günlük 5.000 tirajı olduğu tahmin ediliyor.

Suriye Pasajı girişindeki levha

1909-1914 arasında gazeteyi yönetenler İstanbul'da bulunan Fransız temsilcisi tarafından seçildi. 1914'te I. Dünya Savaşı başlayınca yayınını kesti.[1] Savaşta sonra yeniden yayımlanmaya başladı; 1934'te adı İstanbul olarak değişti. Ülkede Fransa etkisinin azalması, Türk gazetelerinin kurulması, Fransızca okuyan okurların başka gazetelere yönelmesi gibi nedenlerle okuru azalan gazete, Fransız elçiliğinden aldığı yardımın da kesilmesi üzeirne 1964'te yayın hayatına son verdi.[1]

Stamboul adı üzerine

Fransızcada “İstanbul” un tercümesi olarak kullanılan “Stamboul” adı, şehrin tüm kent değil, eski şehir surlarındaki kısmını ifade eder; "İstanbul" adı 1923 sonrası Türkçede tüm şehir için kullanıldı[4] ve yeni Cumhuriyetçi Türk hükûmeti 1930'da yabancı büyükelçilikler ve şirketler İstanbul'a geçmelerini istedi.[5][6][7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Arusoğlu, Sezai. "Türkiye'de Fransızca basın". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 1988. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020. 
  2. ^ STEIN, Sarah Abrayeva (1999). The Creation of Yiddish and Judeo-Spanish Newspaper Cultures in the Russian and Ottoman Empires. Stanford University. s. 99. 
  3. ^ Georgeon, François; Hitzel, Frédéric (2011). Les Ottomans et le temps. BRILL. s. 254. ISBN 90-04-21132-2. 
  4. ^ Edhem, Eldem. "Istanbul." In: Ágoston, Gábor and Bruce Alan Masters. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Infobase Publishing, 21 Mayıs 2010. 1438110251, 9781438110257, s. 286 28 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "Esasen Istanbul adı 18. yüzyılda sadece [...] işaret ediyordu" ve "Osmanlı iktidarı boyunca, batılı kaynaklar şehre Konstantinopolis olarak tanımlamaya devam ederken, Stamboul ismini ise surların içerisinde kalan kısım için kullandılar." ve "Osmanlı İmparatorluğunun çöküşü ile birlikte [...] önceden kullanılan bütün isimler bırakılarak bütün şehri tanımlamak için İstanbul ismi tercih edildi." // (s. 290 30 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  5. ^ Stanford and Ezel Shaw (27 Mayıs 1977): History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge: Cambridge University Press. Vol II, 0521291666, 9780521291668. s. 386 16 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Robinson (1965), The First Turkish Republic, s. 298
  6. ^ "Istanbul, not Constantinople". National Geographic Society (İngilizce). 4 Mart 2014. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2019. 
  7. ^ Korkmaz Alemdar (1978). İstanbul (1875 - 1964) Türkiye'de Yayınlanan Fransızca Bir Gazetenin Tarihi. AİTİA Yayınları. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gravür</span>

Bir baskı tekniği olarak matbaacılıkta ve sanat ürünlerinin yaratımında kullanılan gravür, bir kazıma şekli, çukurbaskı veya oyma baskı olarak adlandırılabilir. Baskı yapılacak görüntü ahşap, metal veya taş levha üzerine çeşitli yöntemler aktarıldıktan sonra levha mürekkep ile sıvanır. Levhanın yüzeyi temizlenince mürekkep yalnız çukur yerlerde kalır ve levhanın üzerindeki görüntü baskı uygulanarak kağıda aktarılır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı padişahları listesi</span> Osmanlı İmparatorluğu hükümdarlarının bir listesi

Osmanlı Hanedanı'nın hükümdarları, yükselme döneminden dağılma dönemine dek kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken, kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda İmparatorluk Bursa'da yönetilirken, 1365'te Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu'ndan alınan İstanbul başkent yapıldı. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş tarihçi, imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türklerinin Kayı boyundan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanlığı, 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı'nda müttefik olduğu İttifak Devletleri'nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluk'un İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı Türkiye Cumhuriyeti'nin doğmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">III. Mustafa</span> 26. Osmanlı padişahı (1757–1774)

III. Mustafa, divan edebiyatındaki mahlasıyla Cihangir;, 26. Osmanlı padişahı ve 105. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">III. Osman</span> 25. Osmanlı padişahı (1754–1757)

III. Osman, 25. Osmanlı padişahı ve 104. İslam halifesidir. II. Mustafa'nın oğlu ve I. Mahmud'un kardeşidir. Annesi Şehsuvar Sultan'dır. Hükümdarlık dönemi 1754-1757 yılları arasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis</span> İstanbulda Sarayburnu ve çevresine (Fatih) tekabül eden tarihî şehir, Doğu Roma ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun başkenti

Konstantinopolis veya Kostantiniyye, Roma İmparatorluğu (330–395), Bizans İmparatorluğu, Latin İmparatorluğu (1204–1261) ve Osmanlı İmparatorluğu'na (1453–1922) başkentlik yapmış tarihî bir şehir. Günümüzde şehir, Atatürk'ün inkılaplarından biri olarak 1928'de Latin harflerine geçilmesi sonrası, kentin Türkçe adının Latin harfleriyle yazılmış hali olan İstanbul olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Galata</span> Geçmişte Pera olarak anılan Haliçin kuzey yakasında yer alan Beyoğlu, İstanbuldaki semt

Galata, İstanbul ilinin Beyoğlu ilçesinde yer alan bir semttir. Azapkapı, Tophane ve Galata Kulesi'nin arasında kalan bölge olarak tarif edilir. Bölgenin nüfusu artınca özellikle 19. yüzyılda yerleşim yerleri yukarıya doğru yayılmıştır. Yapılan elçilik binaları da yukarı kısmın büyümesinde etkili olmuştur. Galata, uzun yıllar boyunca rıhtımıyla ülkenin dışa açılan bir kapısı olmuştur. Tarihî olarak denizcilerin bir uğrak yeri olma niteliğini taşımıştır. II. Mehmed'in İstanbul'u fethinden önce bir Ceneviz kolonisi olan bölge, Osmanlılara barış ile teslim edildiği için geniş ölçüde ayrıcalıklar tanınmıştır ve bu durum Osmanlı İmparatorluğu'nun sonuna kadar devam etmiştir. Semti çevreleyen surlar 19. yüzyılda yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halil İnalcık</span> Türk tarih profesörü (1916–2016)

Halil İbrahim İnalcık, Türk tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Türkleri</span> Osmanlı İmparatorluğunda yaşayan Türkler

Osmanlı Türkleri, Geç Orta Çağ'da kurulan Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu ve sosyopolitik olarak en baskın unsuru olan Türkî etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Millet (Osmanlı İmparatorluğu)</span>

Millet, Osmanlı Türkçesinde dini grupları belirtmek için kullanılan terimdir. 19. yüzyılda Tanzimat reformlarıyla, hakim sınıf olan Sünniler dışındaki, kanunen korunan dini azınlıkları ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda tüm Sünni gruplar bir millet kabul edilirken, azınlıklar yani gayrimüslimler sadece dine veya mezhebe göre değil aynı zamanda etnik gruplarına göre de ayrı milletler oluştururlardı. Örneğin Ermeniler tek bir millet olmayıp Ermeni Katolik ve Ermeni Protestan milletlerine ayrılırlardı. Millet kelimesi Arapça bir kelime olan mille (ملة)'den gelmektedir. Millet kelimesi günümüzde, Osmanlı'da kullanılandan farklı olarak, dinsel bir anlam değil dilsel bir anlam ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suraiya Faroqhi</span>

Suraiya Faroqhi, Alman akademisyen, Osmanlı tarihçisi ve halen İbn Haldun Üniversitesi Tarih bölümünde öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Donald Quataert</span> Akademisyen

Donald Quataert, Hollanda asıllı, Amerikalı Osmanlı ve Orta Doğu tarihçisi, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda diller</span>

Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet işlerinde ve sarayda kullanılan dil Osmanlı Türkçesi olmasına karşın imparatorluğun hâkimiyeti altındaki bölgelerde diğer diller de kullanılmaktaydı. Ekalliyet kendi cemaatleri içinde kendi dillerini kullanmak konusunda serbest idi ancak hükûmet ile resmî konularda devletin resmî dili olan Osmanlı Türkçesini kullanmak zorundaydı.

Bu madde Osmanlı İmparatorluğu'nun; nüfus yoğunluğunu, etnik gruplarını, eğitim seviyesini, dinsel bağlarını ve nüfusun diğer yönlerini içeren demografisidir.

Zeynep Çelik, Türkiye doğumlu mimar, mimarlık tarihçisi ve kuramcısı, akademisyendir. Çalışmaları özellikle 19.ve 20. yüzyıl kent tarihi, sömürgecilik, oryantalizm, modernite konularına yoğunlaşmaktadır.

Mehmet Genç, Türk tarihçi. Osmanlı iktisat tarihi üzerine yaptığı çalışmalar ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahidnâme</span>

Ahdname, Ahtiname ya da Ahidnâme Osmanlı İmparatorluğu'na ait bir çeşit anayasal bildirgedir çoğunlukla kapitülasyon olarak adlandırılır. Erken modern dönem boyunca, Osmanlı İmparatorluğu bu belgeyi Ahidname-i Hümayun ya da emperyal teminat olarak adlandırmıştır ve Ahdname İmparatorluk ile çeşitli Avrupalı devletler arasında resmi antlaşma işlevi görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı gerileme tezi</span>

Osmanlı gerileme tezi veya Osmanlı gerileme paradigması, Osmanlı İmparatorluğu'nun dünyanın o zaman gelişmiş kabul edilen ülkeleri ile kıyaslandığında bilim ve endüstride geri kalması ve ürünler ortaya çıkaramaması sonucu, dış ülkelere bağımlılığını tarif etmek amacı ile ortaya konmuştur. Türkiye'nin ve dünyanın tanınmış tarihçilerinden Halil İnalcık Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ adlı kitabında, “...18. yüzyılın uzun savaşlarıyla denge Avrupa’dan yana döndü. Osmanlı gücü inişe geçti, 18. yüzyılda Batı üstünlüğünün kabulüyle de imparatorluk politik ve ekonomik olarak Avrupa’ya bağımlı hale geldi, imparatorluğun varlığını sürdürmesi ve olası çöküşü, sonunda bir Avrupa politikası sorunu, Doğu Sorunu oldu ve Osmanlı politik yaşamı 1920'ye dek Avrupa'ya bağımlı olarak sürdü,” saptamasını yapmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda yayınlanan çok sayıda dergi ve gazete bulunuyordu. Bu gazete ve dergi yayınları Osmanlı İmparatorluğu'nda basın kültürünün yaygınlaşmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gika ailesi</span> Soylu bir Fenerli Rum ailesi

Gika ailesi, 17. ve 19. yüzyıllar arasında, Eflak Beyliği, Boğdan Beyliği ve Romanya Krallığı'nda aktif rol oynamış soylu bir ailedir. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Sisam Emareti için de bir dönem hükümdar olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu tarihi</span> Osmanlı İmparatorluğunun tarihi

Osmanlı İmparatorluğu, yaklaşık 1299 yılında Osman Gazi tarafından Anadolu'nun kuzeybatısında, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'in hemen güneyinde küçük bir beylik olarak kuruldu. Osmanlılar Avrupa'ya ilk kez 1352'de geçtiler, 1354'te Çanakkale Boğazı'ndaki Çimpe Kalesi'nde kalıcı bir yerleşim kurdular ve başkentlerini 1369'da Edirne'ye taşıdılar. Aynı zamanda, Anadolu'daki çok sayıda küçük Türk devleti de fetihler ya da bağlılık bildirimleri yoluyla filizlenmekte olan Osmanlı sultanlığına dahil edildi.