İçeriğe atla

Laz böreği

Laz böreği
Alternatif isimHopa Laz Böreği
Ülke(ler)Osmanlı İmparatorluğu
BölgesiDoğu Karadeniz, Balkanlar
TürüTatlı
Ana malzemelerYufka, muhallebi, tereyağı, şerbet veya bal.

Laz böreği (Doğu Lazcası: Paponi[1]); yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir.[2][3] Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko (Yunanca: γαλακτομπούρεκο) adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır.[4] Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur.[5] Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

Türkiye'de birçok restoranda Laz böreğini yemek mümkündür.[6] "Hopa Laz Böreği" adıyla Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen tatlı, 2019 yılında coğrafi işaret belgesi almıştır.[7][8]

Çeşitleri

Hopa Laz Böreği

Artvin Hopa Laz Böreği dinlendirilen hamurun ince yufkalar halinde açıldıktan sonra; hazırlanan kendine has muhallebinin yufkaların ortasına konularak pişirilmesi ile elde edilen üründür. Hopa Laz Böreği Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[9][10]

Yapım aşamaları

Galatopita (Dilme Tatlısı)

Selanikli Türklerin mutfağındaki tatlılardan biridir. Hamuru un, yumurta, tuz, su, yağ ve sirke ile hazırlanır. İçi için ise yumurta, süt ve şeker çırpılarak hazırlanır. İki yufka arasına iç malzemesi dökülür ve birlikte tatlı fırında pişirilir. Tatlının üzerine şerbet dökülür.[11]

Kaynakça

  1. ^ Cahit Akyol (20 Ağustos 2008). "Paluri Hanım'dan paponi tarifi". hurriyet.com.tr. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2021. 
  2. ^ Timothy G. Roufs; Kathleen Smyth Roufs (29 Temmuz 2014). Sweet Treats around the World: An Encyclopedia of Food and Culture: An Encyclopedia of Food and Culture. ABC-CLIO. s. 341–. ISBN 978-1-61069-221-2. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020. 
  3. ^ Özhan Öztürk (2005). Karadeniz: ansiklopedik sözlük. Heyamola Yayınları. ISBN 978-975-6121-00-9. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020. 
  4. ^ "Semolina custard pastry with syrup (galaktoboureko)". SBS Food. Special Broadcasting Service. Mayıs 2014. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2019. 
  5. ^ Soysal, Sahrap (22 Ocak 2011). "Milföylü Laz böreği". Hürriyet. hurriyet.com.tr. 10 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020. 
  6. ^ "Klemuri: Black Sea Lazmatazz". culinarybackstreets.com. 22 Ekim 2012. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2020. 
  7. ^ "Karadeniz'in meşhur 'Laz böreği'ne tescil sevinci". aa.com.tr. 10 Şubat 2019. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  8. ^ "Hopa Laz böreği, coğrafi işaretli lezzetler arasına katıldı". hurriyet.com.tr. 6 Şubat 2019. 7 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  10. ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/407.pd[]
  11. ^ "TÜRK MUTFAK KÜLTÜRÜNE KATKISI BAKIMINDAN GÖÇLER: SELANİK MÜBADİLLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA". Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi Cilt: 4, Sayı: 2, Güz 2020, 261-277, 2020. 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Baklava</span> şerbetli bir Türk tatlısı

Baklava Türk, Orta Doğu, Balkan ve Güney Asya mutfaklarında yer etmiş önemli bir hamur tatlısıdır. İnce yufkaların arasına yöreye göre ceviz, antep fıstığı, badem veya fındık konarak yapılır. Genel olarak şeker şerbeti ile tatlandırılır. Ayrıca bal şerbeti de kullanılabilir. Bazı ticari firmalar kendi özel şerbetlerini kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Lokma</span> Türk mutfağından bir hamur tatlısı

Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. İzmir Lokması adıyla coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Su böreği</span> börek çeşidi

Su böreği, Türk mutfağında bir tepsi böreği çeşididir. Haşlanmış yufka katmanları arasına su böreğinin çeşidine göre kıyma veya beyaz peynir harcı serpiştirilip en üstü yumurtalanmış bir şekilde fırınlanarak yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Künefe</span> bir çeşit tatlı

Künefe, kıyılmış filo hamuru, veya alternatif olarak ince irmik hamuruyla yapılan, şeker bazlı şurupla beslenen ve tipik olarak peynir veya pıhtılaşmış krema, fıstık veya fındık gibi diğer malzemelerin dahil edilmesiyle yapılan, geleneksel bir Ortadoğu tatlısı. Arap Ligi'nde, özellikle Levant ve Mısır'da, Filistinliler arasında popülerdir. Buna ek olarak Türkiye, Yunanistan, Balkanlar ve Güney Kafkasya'da varyantları ve popülerliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Gözleme</span> Türk mutfağından hamur işi

Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır.Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır.Zuraced ve chudu çeşidi Osmanlı mutfağında ve Dağistan mutfağında yapılmaktadır. Kırım Tatar mutfağında cantık çeşidi yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dilber dudağı</span> Türk mutfağı tatlı

Dilber dudağı, bir çeşit hamur tatlısıdır. Bursa'da yapılan bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bici bici</span> Türk mutfağından hafif tatlı

Bici bici muhallebisi, yaz dönemlerinde yenilen, Adana iline özgü bir tür tatlı. Halk arasında kısaca bici bici adıyla anılır. En bilinen şekliyle rendelenmiş buz, pişmiş nişasta, pudra şekeri ve şerbetten oluşur. Bici bici geçmişte neredeyse tamamen seyyar satıcılarda satılan bir ürün olmasına rağmen son yıllarda restoranlarda ve kafelerdede tatlı olarak sunulmaktadır. Bursa ve Adana'da sıkça tüketilen tatlı, son yıllarda Akdeniz Bölgesi'ndeki illerde de yaygınlaşmıştır. Bursa'da evlerde de yapılan tatlı, aynı zamanda seyyar satıcılarda satılmaktadır. Adana ve civarında ise lüks kafeteryalarda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kalburabastı</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Kalburabastı, adını hamuru bir kalbura ya da kevgire bastırıldığı için almıştır. Şerbetli bir tatlıdır. Hamur için malzeme olarak margarin, un, yoğurt, sıvı yağ, yumurta, kabartma tozu, ceviz içi kullanılır. Şerbeti için toz şeker, su, limon suyu kullanılır. Yunanistan'da yapılan melomakarono tatlısı kalburabastının ballı ve karanfilli çeşididir. Abhaz mutfağında benzer tatlı hurmitadır.

<span class="mw-page-title-main">Yufka</span> Mayasız hamur

Yufka, Türk mutfağında baklava, börek gibi tatlı veya tuzlu hamur işlerinin yapımında kullanılan, ince açma hamur.

<span class="mw-page-title-main">Suriye mutfağı</span>

Suriye mutfağı, Suriye'nin ulusal mutfağıdır. Arap ve Kürt kültürünün mirasçısı olan Suriye mutfağı Orta Doğu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Suriye mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Suriye mutfağı, Kuzey Suriye mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Suriye mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, Suriye mutfağı Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Suriye'nin her yerinde döner lokantalarından Suriye otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Fast Foodlar, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Suriye mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

Hamur işi, un, su ve katı yağdan oluşan bir hamurdur. Şekerli hamur işleri genellikle şekerleme ürünü olarak da tanımlanır. "Hamur işleri" sözcüğü, un, şeker, süt, tereyağı, katı yağ, kabartma tozu ve yumurta gibi maddelerden yapılmış birçok pişirilmiş ürünleri bildirir. Küçük tartlar ve diğer tatlı pişmiş ürünler de hamur işleri olarak adlandırılır. Fransızca kelime pâtisserie de aynı yiyecekler için kullanılır. Ortak hamur işleri turta, tart, kiş hamuru ve etli börek türlerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kesme kadayıf</span>

Kesme kadayıf, bir çeşit kadayıf tatlısıdır.

Tatlı börek bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya benzer. Baklavalık yufka yerine kuru yufka ekmeği kullanılır. Bartın Tatlı Böreği 17.08.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tel kadayıf hamuru</span> hamur bazlı Türk-Orta Doğu tatlısı

Tel kadayıf hamuru sulu bir hamur karışımıdır. Özel kepçe kalıbından ince tel şeklinde sıcak saç üzerine dökülerek kurutulan hamurlar tel tel, uzatılarak tepsiye yayılarak hazırlanır. Bu hamur yalnızca tatlı yapımında kullanılmaz. Künefe, kadayıf dolması, burma kadayıf, kadayıflı muhallebi, fındık ezmeli kadayıf tatlısı, tel kadayıf tatlısı, peynirli kadayıf böreği, kadayıf mantı tel kadayıf hamuru kullanılan tatlı ve yemeklere örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Samsa tatlısı</span>

Samsa tatlısı (Yunanca:Σαμουσάδες) bir çeşit şerbetli tatlıdır. Muska biçiminde bir tatlıdır.

Çırıhta, Doğu Karadeniz bölgesine özgü bir hamur işi tatlı.

Süt böreği, bir çeşit şerbetli tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bougatsa</span> Yunan atıştırmalığı

Bougatsa Yunan mutfağına özgü tatlı veya tuzlu olarak yapılabilen bir hamur işi türüdür. Sabah veya öğle saatlerinde atıştırmalık olarak tüketilebilir. Bougatsa'nın kıyma ve peynirle yapılan çeşitli versiyonları bulunsa bile irmikli muhallebi kullanılarak yapılan türü en popüler bougatsa türüdür. Bougatsa'nın yapısı Yunanistan'ın bölgelerine göre değişiklik gösterir. Karaferye bölgesindeki bougatsa daha fazla krema dolgusuna sahip olan tatlı bir hamur işiyken, Selanik'te yapılan türünün krema dolgusu daha azdır ve hamur işi daha çıtır bir yapıya sahiptir. Girit'te bulunan Hanya bölgesindeki bougatsa türü ise mizitra adı verilen bir peynirden yapılır, tatlı olmasa bile hamurun üzerine şeker ve tarçın serpilir.