İçeriğe atla

Laudaricus

13. yüzyıldan kalma bir minyatürden Katalan Ovaları Savaşı

Laudaricus, (ö. 451) önde gelen bir Hun reisi ve 5. yüzyılın ilk yarısında aktif olan bir generaldi.

'Chronica Gallica 511' onun Attila'nın kan hısımı olduğunu ve Katalonya Ovaları Savaşı'nda öldüğünü kaydetmiştir.[1][2] Bu savaşta Hunların en büyük ve önemli zayiatı kendisiydi.[3]

Savaşın gerçekleştiği alandan (Châlons) günümüze ulaşan tek kalıntı bir Hun kazanıdır.[4] Tarihçi Hyun Jin Kim, bunun muhtemelen Hunların en önemli zayiatı olan Laudaricus'un cenazesi için kullanıldığını öne sürüyor.[4]

Etimoloji

M. Schönfeld, ismin Cermen kökenli olduğunu düşünüyordu, *Lauda reiks (muhtemelen "ünlü kral"). [1] [2] Omeljan Pritsak, ismin yazar tarafından Gotikleştirildiğini ve aslının: *Valda > Velda (< *Belda > Bleda) olduğunu söyler. [2] Otto J. Maenchen-Helfen, ismin Cermen olduğunu düşünüyordu, *Laudareiks.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b Maenchen-Helfen 1973.
  2. ^ a b c Pritsak 1982.
  3. ^ Kim, Hyun Jin (2015). The Huns. Taylor & Francis. ISBN 9781317340904. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  4. ^ a b Kim, Hyun Jin (2013). The Huns, Rome and the Birth of Europe. Cambridge University Press. ss. 76-77. ISBN 9781107009066. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  5. ^ Maenchen-Helfen, Otto J. "The World of the Huns. Chapter IX. Language". www.kroraina.com. 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 

Kaynaklar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hunlar</span> MS 4-6. yüzyıllar arasında Avrasyada yaşamış göçebe halk

Hunlar, MS 4-6. yüzyıllar arasında Orta Asya, Kafkaslar ve Doğu Avrupa'da yaşayan göçebe bir halktır. İlk olarak Volga'nın doğusunda, o zamanlar İskitya'nın bir parçası olan bir bölgede yaşadıkları tahmin edilmektedir. MS 370 yılına gelindiğinde Hunlar Volga bölgesine varmış ve 430 yılına gelindiğinde ise Avrupa'da kısa ömürlü de olsa geniş bir hakimiyet kurmuşlardır. Gotları ve Roma sınırları dışında yaşayan diğer birçok Cermen halkını fethetmiş ve diğerlerinin Roma topraklarına kaçmasına neden olmuştu. Hunlar, özellikle Attila döneminde Doğu Roma İmparatorluğu'na sık ve yıkıcı baskınlar yaptılar. 451'de Hunlar, Batı Roma eyaleti Galya'yı işgal ettiler ve burada Katalonya Tarlaları Savaşı'nda Romalılar ve Vizigotlardan oluşan birleşik bir orduyla savaştılar ve 452'de İtalya'yı işgal ettiler. 453'te Attila'nın ölümünden sonra Hunlar Roma için büyük bir tehdit olmaktan çıkmış ve Nedao Savaşı'ndan sonra imparatorluklarının çoğunu kaybetmişlerdir (454?). Hun isminin varyantları Kafkasya'da 8. yüzyılın başlarına kadar kaydedilmiştir.

Oktar veya Ouptaros bir Hun hükümdarıydı ve imparatorluğu kardeşi Rua ile birlikte yönetmişti. Bu ikili yönetim biçiminde muhtemelen Rua Doğu Hun topraklarını yöntirken Oktar, batı topraklarını yönetiyordu. Rua, Muncuk ve Aybars ile kardeştir

Hunca, Avrupa Hun İmparatorluğu'ndaki Hunlar tarafından M.S. 4. ve 5. yüzyıllarda konuşulmuş ölü bir dil veya dil dönemidir. 5. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi ve diplomat Priskos'un çalışmaları Avrupa Hun İmparatorluğu'nun çok uluslu olduğunu ve Huncanın Gotlar gibi devleti oluşturan diğer kavimlerin dilleri ile beraber konuşulmuş olduğunu ortaya koymaktadır. Protodili Asya Huncasıdır.

Attila ya da Türkiye'de kullanılan diğer versiyonuyla Atilla veya Atila, Bulgaristan, Macaristan ve Türkiye'de genellikle erkek çocukları için kullanılan popüler bir isimdir. Macarcada Etele ve eğer kadınlar için kullanılacaksa Etelka şeklinde de yazılmaktadır.

Rua (Ρουας), Rona (Ρουας) ya da Ruga (Ρούγας), Hun İmparatorluğu'nun hükümdarı. Bleda ve Attila'nın amcasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İlek</span> Hun hükümdarı

İlek Hun İmparatorluğu'nda Attila'nın en büyük oğlu ve ardılı. Hükümdarlığı 453 yılından 454 yılına kadar 2 yıl sürmüştür. Nedao Muharebesinde öldürülmüştür. Yerine Dengizik geçmiştir.

Dengizik, Avrupa Hun Hakanı ve Attila'nın oğlu. Attila'nın 453'te ölümünden sonra tahtı diğer kardeşleri İlek ve İrnek ile birlikte ayrı ayrı yönetmişlerdir. Çöken imparatorluğun parçalarında üç kardeş farklı bölgelerde hüküm sürdü. 460 senesinin ilk yarısından itibaren Dengizik ve İrnek durumlarını toparlamaya gayret ettiler. Konstantinopolis’e bir elçi gönderdiler. Bir barış anlaşması yapmayı, dostluk tesis etmeyi istediler. Tuna’nın bir bölgesinde Hunların ve Romalıların serbest ticaret yapacakları bir Pazar kurulmasını talep ettiler fakat I.Leo bu istekleri reddetti. Bu karardan sonra iki kardeş ayrıldı. Dengizik bunu hakaret olarak görüp savaşmak istedi, İrnek ise yeni bir cephe açılmasına karşıydı. Dengizik Histria bölgesine ordusuyla girdi. Onu karşılayan Bizanslı komutan Anagast ile uzlaşmayı reddetti ve doğrudan imparatora elçi gönderdi. Toprak ve vergi isteğinde bulundu eğer gerçekleşmezse Trakya üzerine yürüyeceğini belirtti. Onun kararlı tutumundan endişelenen I.Leo verdiği cevapta: "Kendisine itaat etmesi durumunda her şeyi yapacağını, düşmanlıkları dostluk ve müttefikliğe dönüştürmenin kendisi için çok hoş olacağını" söyledi. Fakat görüşmelerin akim kalması üzerine Dengizik ile Anagastes arasında 469 yılında gerçekleşen savaşta Hunlar mağlup oldu Dengizik savaşta öldürüldü ve kesik başı Bizans başkenti Konstantinopolis'te halk arasında dolaştırıldı. Chronicon Paschale olayı şöyle aktarır: "Attila'nın oğlu Dinzirichus, Trakya'daki general Anagastes tarafından öldürüldü. Başını Konstantinopolis'e getirdi, Orta Cadde'den geçirildi ve Ahşap Sirkte bir direğe sabitlendi. Bütün şehir ona baktı.

İrnek, Hunların bilinen son hükümdarı ve Attila'nın üçüncü oğluydu. Attila'nın ölümünden sonra imparatorluk parçalandı ve Attila'nın üç oğlu geri kalan toprakları yönetti. İrnek büyük ağabeyi İlek'ten sonra geldi ve büyük ihtimalle kardeşi Dengizik ile toprakları birlikte yönetti.

Karaton, Hunların ilk krallarından biriydi.

Eskam, 5. yüzyılda Pannonia'da, o zamanlar Hun İmparatorluğu altında yaşayan bir Hun'du. Muhtemelen bir şamandı. Kızı, Hun İmparatoru Attila'nın sayısız karısından biriydi.

Kursık bir Hun generali ve kraliyet ailesinin üyesiydi. MS 395'te Hunların Pers istilasında bir Hun ordusuna liderlik etti.

Basık, Kursık ile birlikte MS 395'te Pers istilasına ortak liderlik eden bir Hun askeri komutanıydı.

Zolban veya Zolbon, Bizans İmparatorluğu için savaşan bir Hun general. MS 493 yılında diğer bir Hun komutan Sigizan ile birlikte Isaurialılara karşı savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Onegesius</span>

Onegesius, kudretli bir Hun logades (bakan) idi. Kesin olmayan bir iddiaya göre Attila’nın ardından iktidarda söz sahibi olan ikinci kişiydi. Priscus'a göre "kralın sağındaki bir sandalyede oturuyordu".

Emnetzur bir Hun asilzadesiydi ve Attila'nın akrabasıydı.

Ultzindur, bir Hun asilzadesiydi ve Attila'nın akrabasıydı.

Mamas, Attila tarafından kazığa oturtulan bir Hun asilzadesi idi.

Berik veya Berichus, bir Hun asilzadesi, elçisi ve lorduydu. "Birçok köyü yönettiği" bilinmektedir.

Chelchal Bizans İmparatorluğu'nda korgeneral olarak görev yapmış bir Hun komutanıydı.

Sigizan, Bizans ordusunda görev yapan bir Hun generaliydi.