İçeriğe atla

Larned B. Asprey

Larned B. Asprey
Larry ve Marge Asprey, 2004 yılında 60. evlilik yıldönümlerini aileleriyle birlikte kutluyor.
Doğum19 Mart 1919(1919-03-19)
Sioux City, Iowa
Ölüm6 Mart 2005 (85 yaşında)
Mesilla Park, New Mexico
MilliyetAmerikan
Eğitim
Ödüller
  • Glenn T. Seaborg Actinide Separations Award (1986)
Kariyeri
DalıKimya
Doktora
danışmanı
Burris B. Cunningham

Larned (Larry) Brown Asprey (19 Mart 1919 - 6 Mart 2005), aktinit, lantanit, nadir toprak ve flor kimyası üzerindeki çalışmaları ve Manhattan Projesi ile tanınan Amerikalı bir kimyagerdir.[1]

Biyografi

Asprey, 19 Mart 1919'da Iowa, Sioux City'de Gladys Brown Asprey ve Peter Asprey Jr'ın oğlu olarak doğdu. Bir ablası ve bir erkek kardeşi vardı: matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Winifred Asprey,[2] tarihçi ve yazar Robert B. Asprey.[3]

Asprey 1940 yılında Iowa Eyalet Üniversitesinde lisans derecesini aldı ve ardından Chicago'daki Campbell Soup Company'de kimyager olarak işe başladı. 1941'de ABD Ordusu'na alındı ve Fort Warren, Wyoming'e gönderildi.

Asprey, Chicago Üniversitesindeki Metalurji Laboratuvarına (Met Lab) gönderildi ve burada Glenn T. Seaborg'un plütonyumu ayırma ve saflaştırma teknikleri geliştirme çalıştırmalarına katıldı. Orada, Herbert H. Anderson ile birlikte PUREX sürecini (Plutonium-URanium Extraction) geliştirdi.[4][5]

Chicago'da çalışırken, Metalurji Laboratuvarında da çalışan eşi Margaret (Marge) Williams ile tanıştı.[6] 3 Mayıs 1944'te Chicago'daki ailesinin evinde evlendiler; Katolik Kilisesi, ateist olduğu için kilisede evlenmelerine izin vermedi.[6] Yedi çocukları oldu.[6]

Asprey, Şubat 1946'da ordudan terhis oldu ve doktora derecesini almaya karar verdi. Asprey 1949'da Los Alamos, New Mexico'ya taşındı. Aktinitler ve lantanitler ile ilgili otuz beş yıldan fazla araştırma yaptıktan sonra 1986'da emekli oldu. 150'den fazla makale yayımladı ve sekiz patent aldı.[4] 1986'da Amerikan Kimya Derneğinin Glenn T. Seaborg Actinide Separations Ödülü'nün üçüncü sahibi oldu.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Dr. Larned "Larry" Brown Asprey". Obituaries. Albuquerque Journal. 11 Mart 2005. 23 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
  2. ^ "Winifred "Tim" Asprey, computer pioneer and longtime professor at Vassar College, dies at 90". Vassar Office of College Relations. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016. 
  3. ^ "New College Receives Gift from Estate of Robert B. Asprey". New College of Florida. 15 Haziran 2009. 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b Eller (Bahar 2005). "Pioneer actinide chemist Larned Asprey dies" (PDF). The Actinide Research Quarterly. Los Alamos National Laboratory: 13-17. ISSN 1936-3109. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "A Petition to the President of the United States". dannen.com. 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2016.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  6. ^ a b c Asprey 2014.
  7. ^ "The Glenn T. Seaborg Actinide Separations Award" (PDF). 30th Actinide Separations Conference. Pacific Northwest National Laboratory. s. 8. 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Periyodik tablo</span> kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablo

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin sınıflandırılması için geliştirilmiş tablodur. Dilimizde periyodik tablo, periyodik cetvel, periyodik çizelge, elementler tablosu gibi birçok şekilde isimlendirilmiştir. Bu tablo bilinen bütün elementlerin artan atom numaralarına göre sıralanışıdır. Periyodik cetvelden önce de bu yönde çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, mucidi genelde Rus kimyager Dmitri Mendeleyev kabul edilir. 1869'da Mendeleyev atomları artan atom ağırlığına göre sıraladığında belli özelliklerin tekrarlandığını fark etti. Özellikleri tekrarlanan elementleri alt alta yerleştirdi ve buna grup adını verdi.

<span class="mw-page-title-main">Enrico Fermi</span> İtalyan-Amerikalı fizikçi (1901 – 1954)

Enrico Fermi, dünyanın ilk nükleer reaktörü olan Chicago Pile-1'i inşa eden ve Manhattan Projesi'nin bir üyesi olarak tanınan, İtalyan ve daha sonra Amerikan vatandaşlığına kabul edilen bir fizikçiydi. Kendisine "atom çağının mimarı" ve "atom bombasının mimarı" adı verilmiştir. Hem teorik fizikte hem de deneysel fizikte üstün olan çok az fizikçiden biriydi. Fermi, nötron bombardımanı yoluyla indüklenmiş radyoaktivite üzerine yaptığı çalışmalar ve uranyum ötesi elementlerin keşfi nedeniyle 1938 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. Fermi, meslektaşlarıyla birlikte nükleer enerjinin kullanımına ilişkin, tamamı ABD hükûmeti tarafından devralınan birçok patent başvurusunda bulundu. İstatistik mekaniğinin, kuantum teorisinin, nükleer ve parçacık fiziğinin gelişimine önemli katkılarda bulundu. Parlak bir öğrenciydi, henüz 21 yaşındayken Pisa Üniversitesi'nden fizik doktoru unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Compton</span> Amerikalı fizikçi (1892 – 1962)

Arthur Holly Compton, 1927'de elektromanyetik radyasyonun parçacık doğasını gösteren Compton etkisinin keşfi ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış Amerikalı fizikçidir. Zamanında çok dikkat çeken bir buluştur. Işığın dalga doğası o zamanlarda iyi anlaşılmış olsa da ışığın hem dalga hem parçacık olabileceği fikri kolay kabul görmemiştir. Kendisi ayrıca Manhattan Projesindeki Metallurji Laboratuvarının başı ve 1945 ile 1953 seneleri arasında St. Louis Washington Üniversitesi Rektörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kaliforniyum</span> Kaliforniya Üniversitesinde keşfedilmiş bir radyoaktif element

Kaliforniyum, sembolü Cf ve atom numarası 98 olan radyoaktif metalik bir kimyasal elementtir.

<span class="mw-page-title-main">Aktinyum</span> simgesi Ac ve atom numarası 89 olan kimyasal bir element

Aktinyum, simgesi Ac ve atom numarası 89 olan kimyasal bir elementtir. İlk olarak 1899'da Fransız kimyager André-Louis Debierne tarafından izole edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">James Franck</span> Alman fizikçi (1882 – 1964)

James Franck, Hamburg doğumlu, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü kazanmış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Lawrence</span>

Ernest Orlando Lawrence,, 1939 yılında icadı siklotron ile Nobel Fizik Ödülü kazanmış olan, Amerikalı nükleer fizikçi. Manhattan Projesi için yaptığı uranyum izotop ayırma üzerindeki çalışması, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı kuruluşundaki katkıları ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Manhattan Projesi</span> ilk atom bombasının üretilmesini içeren bir araştırma ve geliştirme projesi

Manhattan Projesi, II. Dünya Savaşı sırasında ilk nükleer silahların üretimini gerçekleştirmek için yürütülmüş bir araştırma ve geliştirme projesiydi. Proje, Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere Birleşik Krallık ve Kanada ile iş birliği içinde gerçekleştirildi. 1942'den 1946'ya kadar ABD Ordusu Mühendisler Birliği'nden Tümgeneral Leslie Groves'un projenin yöneticiliğini yaptı. Nükleer fizikçi Robert Oppenheimer da bombaları tasarlayan Los Alamos Laboratuvarı'nın yöneticisiydi. Projenin ismi, ilk karargah Manhattan'da olduğu için Manhattan Bölgesi olarak belirlendi; bu ad yavaş yavaş projenin resmi kod adı olan "Development of Substitute Materials"ın yerini aldı. Proje daha sonra İngilizlerin nükleer silah geliştirme projesi olan Tube Alloys'u da bünyesine kattı ve programı Office of Scientific Research and Development'den devraldı. Manhattan Projesi, en yoğun döneminde yaklaşık 130.000 kişiye istihdam sağladı ve yaklaşık 2 milyar ABD dolarına mal oldu. Bunun yüzde 80'inden fazlası fisil malzemeyi üreten tesisleri inşa etmek ve işletmek içindi. Araştırmalar ve bombanın üretimi, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Kanada'daki otuzdan fazla tesiste gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Los Alamos Ulusal Laboratuvarı</span>

Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, Los Alamos, New Mexico’da kurulu Los Alamos National Security, LLC (LANS),tarafından işletilip yönetilen, ABD Enerji Bakanlığı’na bağlı bir ulusal laboratuvardır. Laboratuvar dünyadaki en büyük çoklu disiplinin bir arada yer aldığı kurumdur ve kuzey New Mexico’da yaklaşık 12,500 LANS çalışanı ve 3,300 üstlenici firmaların çalışanı ile en büyük işverendir. Ayrıca yaklaşık olarak LANL’nin çalışmalarını federal açıdan gözetim altında tutan yaklaşık 120 kişilik bir üst kadro vardır.

Chicago Üniversitesi veya kısaca UChicago, Chicago, Illinois'de bulunan özel bir araştırma üniversitesidir. Üniversitenin ana kampüsü Chicago'nun Hyde Park semtindedir.

<span class="mw-page-title-main">Aaron Klug</span>

Aaron Klug OM, Litvanya doğumlu Britanyalı kimyager ve biyofizikçi. Kristalografik elektron mikroskobunun gelişimi ve biyolojik olarak önemli nükleik asit-protein komplekslerinin yapısının aydınlatılması konusundaki çalışmaları için 1982 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Periyodik tablo tarihi</span> elementlerin periyodik tablosunun tarihi

Periyodik tablo, kimyasal elementlerin atom numarası, elektron konfigürasyonu ve yinelenen kimyasal özelliklerini baz alarak hazırlanmış bir düzenlemedir. Elementler artan atom numarasına göre sıralanmıştır. Tablonun standart formunda sistematik bir şekilde gösterilen elementlerle birlikte periyot adı verilen sıralar ve grup olarak adlandırılmış sütunlar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Norris Bradbury</span> Amerikalı fizikçi (1909 – 1997)

Norris Edwin Bradbury, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda 1945 ile 1970 yılları arasında görev yapmış Amerikan fizikçi. Robert Oppenheimer tarafından II. Dünya Savaşı sırasındaki Manhattan Projesi'nde başarılı olduğu için bu pozisyona seçilmiştir. Bradbury, Trinity denemelerinden sonuncusu olan "the Gadget"dan sorumluydu.

Katharine "Kay" Way, Nükleer Veri Projesi üzerine çalışmalarıyla tanınan Amerikan fizikçi. II. Dünya Savaşı sırasında Chicago'daki Metalurji Laboratuvarı'nda Manhattan Projesi üzerinde çalıştı. 1968 yılında Duke Üniversitesi'nde misafir doçent oldu.

<span class="mw-page-title-main">Jane Hamilton Hall</span> Amerikalı fizikçi

Jane Hamilton Hall, Amerikalı fizikçidir. II. Dünya Savaşı sırasında Manhattan Projesi'nde çalıştı. Savaştan sonra Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda çalışmaya devam etti ve Clementine nükleer reaktörünün yapımını ve işletmeye sokulmasını denetledi. 1958'de laboratuvarın müdür yardımcısı oldu. 1956'dan 1959'a kadar Atom Enerjisi Komisyonu Genel Danışma Komitesi sekreterliği yaptı ve 1966'dan 1972'ye kadar komite üyeliği yaptı.

Çevrede aktinitler, dünya ortamındaki aktinitlerin kaynakları, çevresel davranışları ve etkileri ile ilgilidir. Çevresel radyoaktivite yalnızca aktinitlerle sınırlı değildir; radon ve radyum gibi aktinit olmayanlar da dikkat çekicidir. Tüm aktinitler radyoaktif olsa da, yer kabuğunda uranyum ve toryum gibi birçok aktinit vardır. Bu mineraller, karbon tarihleme ve çoğu dedektör için, X-ışınları ve daha fazlası gibi birçok yönden faydalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Darleane C. Hoffman</span> Amerikalı nükleer kimyager

Darleane Christian Hoffman, 106 atom numaralı Seaborgiyum elementinin varlığını doğrulayan araştırmacılar arasında yer alan Amerikalı bir nükleer kimyagerdir. Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nın Nükleer Bilimler Bölümü'nde kıdemli bilim insanı ve Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapmaktadır. Bilim alanındaki başarılarının ardından 2002 yılında Discover dergisinin bilimdeki en önemli 50 kadın listesinde yer almıştır.

Kenneth Norman Raymond, biyoinorganik ve koordinasyon bileşiği kimyacısıdır. Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Rektör ve aynı zamanda Kimya Profesörü, Yüksek Lisans Okulu Profesörü, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda Kimyasal Bilimler Bölümü'nde Seaborg Merkezi Direktörü ve Lumiphore'un Başkanı ve Yönetim Kurulu Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Project Y</span>

Project Y olarak da bilinen Los Alamos Laboratuvarı, Manhattan Projesi tarafından oluşturulan ve II. Dünya Savaşı sırasında Kaliforniya Üniversitesi tarafından işletilen gizli bir laboratuvardı. Laboratuvar kuruluş amacı, ilk atom bombalarını tasarlamak ve inşa etmekti. Robert Oppenheimer, 1943'te Norris Bradbury'nin yerine geçtiği Aralık 1945'e kadar görev yapan ilk yöneticiydi. Bilim insanlarının güvenliğini korurken çalışmalarını özgürce tartışabilmelerini sağlamak için laboratuvar New Mexico'nun ücra bir yerine yerleştirilmişti. Savaş zamanındaki laboratuvar, bir zamanlar Los Alamos Ranch School'un bir parçası olan binaları işgal ediyordu.

<span class="mw-page-title-main">Priscilla Duffield</span>

Priscilla Duffield, II. Dünya Savaşı sırasında Manhattan Projesi üzerinde çalıştı. Radyasyon Laboratuvarı'nda Ernest O. Lawrence'ın ve Los Alamos Laboratuvarı'nda J. Robert Oppenheimer'ın sekreterliğini yaptı. Savaştan sonra ise Scripps Oşinografi Enstitüsü ve Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı müdürlerinin yönetici asistanlığını yaptı.