İçeriğe atla

Laponya (Finlandiya)

Laponya
Lappi
Lappland
Laponya bölgesi
Laponya arması
Arma
Laponya'nın Finlandiya'daki konumu
Laponya'nın Finlandiya'daki konumu
Ülke Finlandiya
İdare
 • Bölge başkanıMika Riipi
Yüzölçümü
 • Toplam100370.05 km²
Nüfus
 (2017)
 • Toplam178.896
 • Yoğunluk1.93/km²
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
ISO 3166 koduFI-10

Laponya (FinceLappi; Kuzey SamiceSápmi; İsveççeLappland), Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Laponya'nın Finlandiya kesiminden oluşmakta olup Kuzey Ostrobotniya ve Kainuu ile İsveç, Norveç ve Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 100,370.05 km² olan[1] bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 178,896 olup.[2] Finlandiya'nın en büyük ve en seyrek nüfuslu bölgesidir. Finlandiya'nın dörtte birini oluşturmaktadır ve büyük kısmı Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalmaktadır. Bölgenin merkezi Rovaniemi'dir.

Samiler, Laponya'nın yerli halkı olup bazı belediyelerde özerk haklara sahiptirler.

Bölgenin başlıca gelir kaynakları ormancılık, su enerjisi, ren geyiği yetiştiriciliği ve turizmdir. Finlandiya'da yer alan en büyük iki millî park olan Pallas-Yllästunturi ve Lemmenjoki millî parklarına ev sahipliği yapmaktadır.

Coğrafya

Laponya bölgesinin alanı 100.367 km²'dir ve bu alanın 92.667 km² kara, 6.316 km² tatlı su ve 1.383 km² denizdir.[3] Güneydeki Kuzey Ostrobotniya bölgesi, batı İsveç'te, kuzey ve batı Norveç'te ve doğu Rusya ile sınırdır. Sınırları, Tana, Muonio ve Torne adlı üç nehir izler. En büyük gölü olan İnari gölü, 1.102 km²'dir.[4] En yüksek yeri sınırın Finlandiya tarafında 1.324 m'ye (4.344 ft) ulaşan Halti Dağının üzerindedir.[5]

Kuzey Laponya'daki Enontekiö ve Utsjoki bölgelerine Fell-Laponya denilir. Ekseri ve geri kalan Laponya, Orman-Laponya'dır. İnari gölü, bölgenin birçok fen'leri ve Salla-Saariselkä dağlarının tümü Orman-Laponya'ua aittir. Fell-Laponya, İskandinav Dağları'nın fell'lerindedir. Blok alanlar gibi çorak topraklardan oluşmaz, bunun yerine huş ağacı ormanları, söğüt çalılıkları veya funda bitki örtüsüne sahiptir.[6] Orman-Laponya'nın topraklarının çoğu till ve üstünde kozalaklı ormanları olan kumluk alanlardır. Bu ormanlar, Laponya'da çok az değişiklik gösterir. Güney Finlandiya'ya kıyasla orman ağaç türleri daha yavaş büyür. Alt hikâye (ing:Understory) genelde yaban mersini, likenler, crowberry ve ling'den oluşur.[6]

Belediyeler

Laponya, dördü şehir olmak üzere 21 belediyeye ayrılmaktadır;

Kaynakça

  1. ^ a b "Suomen pinta-ala kunnittain 2017-01-01" (Fince). Maanmittauslaitos. 1 Ocak 2017. 4 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017. 
  2. ^ a b "Tilastokeskuksen PX-Web-tietokannat / Taulukko: Ennakkoväkiluku muuttujina sukupuoli, alue ja kuukausi" (Fince). Tilastokeskus. 30 Eylül 2017. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017. []
  3. ^ "Suomen pinta-ala kunnittain 1.1.2016" (PDF). National Land Survey of Finland. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  4. ^ "Lake Inari". Encyclopædia Britannica. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  5. ^ "Mount Halti". Encyclopædia Britannica. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016. 
  6. ^ a b Lindberg, Johan (2 Şubat 2011). "Lappland". Uppslagsverket Finland (İsveççe). 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Inari Gölü</span>

Inari Gölü Finlandiya'nın en büyük üçüncü gölü. Laponya bölgesinin Rusya ile sınırdadır. Gölde en büyük 2 ada Hautuumaasaari ve Ukonkivi'dır. Bu adaları Sami halkı Hautuumaasaari adasını odun deposu adası adını koymuştur. Ukonkivi adasını ise adını koymuştur. Göl'ün arazisi 1.040 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rovaniemi</span>

Rovaniemi, Finlandiya'nın Laponya bölgesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Kuzey Kutup Dairesi'nin 6 km güneyinde Kemijoki ve Ounasjoki'nin kesiştiği noktada yer almaktadır. Yüzölçümü 8.016,75 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibarı ile 62.037'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tornio</span>

Tornio, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir şehirdir. Şehir, adını aldığı Torne Nehri'nin kıyısında İsveç sınırında yer almaktadır. Yüzölçümü 1.228,83 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 21.939'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Ostrobotniya</span>

Kuzey Ostrobotniya, Finlandiya'nın bölgelerinden biri. Bölge, Finlandiya'nın orta batı kesiminde yer almakta olup Laponya, Kainuu, Kuzey Savonya, Orta Finlandiya ve Orta Ostrobotniya bölgeleri ile Rusya ile komşudur. Yüzölçümü 45,852.47 km² olan bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 411,009'dur. Bölgenin merkezi Oulu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Orta Finlandiya</span>

Orta Finlandiya, Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın ortasında yer almakta olup Päijät-Häme, Pirkanmaa, Güney Ostrobotniya, Orta Ostrobotniya, Kuzey Ostrobotniya, Kuzey Savonya ve Güney Savonya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 19,948.61 km² olan bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 275,657'dir. Bölgenin merkezi Jyväskylä'dir.

<span class="mw-page-title-main">Oulu (il)</span>

Oulu 1775-2009 yılları arasında Finlandiya'nın bir iliydi. İl, ülkenin kuzey orta kesiminde yer almakta olup Laponya, Batı Finlandiya ve Doğu Finlandiya illeri, Botniya Körfezi ve Rusya ile komşuydu. İlin merkezi Oulu idi.

<span class="mw-page-title-main">Laponya (il)</span>

Laponya 1938-2009 yılları arasında Finlandiya'nın bir iliydi. İl, ülkenin kuzeyinde yer almakta olup Oulu ili, Botniya Körfezi, İsveç, Norveç ve Rusya ile komşuydu. 1938 yılında Oulu ilinin ikiye ayrılmasıyla kurulmuştur. İlin merkezi Rovaniemi idi. Finlandiya'da yer alan en büyük iki ulusal park Pallas-Ounastunturi ve Lemmenjoki ulusal parkları burada yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Batı Finlandiya</span>

Batı Finlandiya 1997-2009 yılları arasında Finlandiya'nın bir iliydi. İl, ülkenin batısında yer almakta olup Oulu, Doğu Finlandiya ve Güney Finlandiya ve Åland illeri ve Botniya Körfezi ile komşuydu. 1997 yılında Turku ve Pori, Vaasa ve Orta Finlandiya illeri ve Häme ilinin kuzey kısımlarının birleşmesiyle kurulmuştur. İlin merkezi Turku idi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Ostrobotniya</span>

Orta Ostrobotniya, Finlandiya'nın bölgelerinden biridir. Bölge, Finlandiya'nın batısında yer almakta olup Kuzey Ostrobotniya, Güney Ostrobotniya, Ostrobotniya ve Orta Finlandiya bölgeleri ile komşudur. Yüzölçümü 6,462.96 km² olan bölgenin nüfusu 30 Eylül 2017 tarihi itibari ile 68,858'dir. Bölgenin merkezi Kokkola'dır.

<span class="mw-page-title-main">Enontekiö</span>

Enontekiö, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, ülkenin en kuzeybatı kesiminde yer almaktadır. Yüzölçümü 8.391,35 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibarı ile 1.905'tir. Belediyenin merkezi Hetta köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Inari (belediye)</span>

Inari, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Yüzölçümü 17.333,65 km² olan belediyenin nüfusu 28 Şubat 2023 tarihi itibarıyla 7,030 olup Finlandiya'nın yüzölçümü bakımından en büyük belediyesidir. Belediyenin merkezi Ivalo köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Utsjoki</span> Finlandiyanın Laponya bölgesinde bulunan bir belediye

Utsjoki, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, ülkenin en kuzeyinde yer almakta olup Norveç ile komşudur. Yüzölçümü 5,372.00 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 1,247'dir.

<span class="mw-page-title-main">Muonio</span>

Muonio, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Laponya'nın kuzeybatısında Muonio Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 2.039,98 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibarı ile 2.325'tir.

<span class="mw-page-title-main">Kittilä</span>

Kittilä, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Laponya'nın kuzeybatısında yer almaktadır. Yüzölçümü 8.262,92 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibarı ile 6.358'dir.

<span class="mw-page-title-main">Sodankylä</span> Belediye Kurumu

Sodankylä, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Laponya'nın kuzey orta kesiminde yer almaktadır. Yüzölçümü 12,415.50 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 8,556'dır.

<span class="mw-page-title-main">Savukoski</span>

Savukoski, Finlandiya'nın Laponya bölgesinde bulunan bir belediyedir. Belediye, Laponya'nın doğusunda yer almaktadır. Yüzölçümü 6.495,95 km² olan belediyenin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 1.035'tir.

<span class="mw-page-title-main">Haukipudas</span>

Haukipudas, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinde bulunan bir belediyeydi. Belediye, 1 Ocak 2013 tarihinde Kiiminki, Oulunsalo ve Yli-Ii belediyeleri ile birlikte Oulu ile birleşmiştir. Yüzölçümü 451.60 km² olan belediyenin nüfusu 31 Aralık 2012 tarihi itibari ile 19,053 idi.

<span class="mw-page-title-main">Oulunsalo</span>

Oulunsalo, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinde bulunan bir belediyeydi. Belediye, 1 Ocak 2013 tarihinde Haukipudas, Kiiminki ve Yli-Ii belediyeleri ile birlikte Oulu ile birleşmiştir. Yüzölçümü 84.28 km² olan belediyenin nüfusu 31 Aralık 2012 tarihi itibari ile 9,897 idi.

<span class="mw-page-title-main">Yli-Ii</span>

Yli-Ii, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinde bulunan bir belediyeydi. Belediye, 1 Ocak 2013 tarihinde Haukipudas, Kiiminki ve Oulunsalo belediyeleri ile birlikte Oulu ile birleşmiştir. Yüzölçümü 793.26 km² olan belediyenin nüfusu 31 Aralık 2012 tarihi itibari ile 2,179 idi.

<span class="mw-page-title-main">Vihanti</span>

Vihanti, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinde bulunan bir belediyeydi. Belediye, 1 Ocak 2013 tarihinde Raahe ile birleşmiştir. Yüzölçümü 489.64 km² olan belediyenin nüfusu 31 Aralık 2012 tarihi itibari ile 3,020 idi.