İçeriğe atla

Lantanit mineraller

Lantanit mineraller bir grup izostrüktürel nadir toprak elementi (REE) karbonat mineralleridir. Bu grup, lantanit- (La),[1][2] lantanit- (Ce),[3] ve lantanit- (Nd) minerallerinden oluşur.[4] Bu mineral grubu, (REE)2(CO3)3·8(H2O) genel kimyasal formülüne sahiptir. Lantanitler, ana elementler olarak La, Ce ve Nd'yi içerir ve genellikle praseodim (Pr), samaryum (Sm), öropiyum (Eu) ve disprosiyum (Dy) dahil olmak üzere diğer REE'lerin az miktarlarını içerir.[5]

Kökeni ve oluşumu

Lantanitler, sıklıkla diğer minerallerin ayrışmasıyla oluşan ikincil mineraller olarak bulunur ve pullar veya tablo kristalleri olarak ortaya çıkar. İlk olarak İsveç'te Bastnäs'ta,[6] daha sonra Yeni Zelanda,[7] Japonya,[8] Madagaskar,[9] Galler,[10] Çin,[11] Fransa,[12] Almanya,[13] Grönland,[14] Finlandiya,[15] Kanada,[16] Avusturya,[17] Romanya,[18] Norveç,[19] Brezilya,[20] ve Amerika Birleşik Devletleri'nde tanımlanmıştır.[21]

Son zamanlarda, farklı bir lantanit oluşum mekanizması keşfedildi: Lantanitler ayrıca yüksek oranda hidratlanmış, nanopartikülat ve kötüce düzenli karbonat öncüsü yoluyla da oluşabilir.[22] Bu nadir toprak içeren öncünün ömrü ve çeşitli REE-lantanitlerin kristalleşme kinetiği, reaksiyonda yer alan spesifik üç değerlikli nadir toprak iyonuna bağlıdır. Lantanitlerin tam olarak kristalleşmesi için gereken süreler, yapılarında bulunan üç değerlikli nadir toprak iyonunun (La 3+, Ce 3+, Pr 3+, Nd 3+) iyonik potansiyeli ile doğrusal olarak artar. Bu iyon boyutları ve iyonik potansiyeldeki farklılıklar ve üç değerlikli nadir toprak iyonlarının dehidrasyon enerjisindeki farklılıklar, kötüce düzenli öncülün ömrünü ve dolayısıyla lantanitlerin kristalleşme kinetiğini de kontrol eder. Ayrıca, kristallerin yapısal özelliklerini (örneğin birim hücre boyutları ve standart şekli) etkilerler.

Kaynakça

  1. ^ Haidinger W (1845) Zweite Klasse: Geogenide. II. Ordnung. Baryte. III. Cerebaryt. Lanthanit., in Handbuch der Bestimmenden Mineralogie, Bei Braumüller and Seidel (Wien) 499-506.
  2. ^ Nickel E H, Mandarino J A (1987) Procedures involving the IMA Commission on New Minerals and Mineral Names and guidelines on mineral nomenclature, American Mineralogist 72, 1031-1042.
  3. ^ Bevins R E, Rowbotham G, Stephens F S, Turgoose S, Williams P A (1985) Lanthanite-(Ce), (Ce,La,Nd)2(CO3)3·8H2O, a new mineral from Wales, U.K.. American Mineralogist 70, 411-413.
  4. ^ Roberts A C, Chao G Y, Cesbron F (1980) Lanthanite-(Nd), a new mineral from Curitiba, Parana, Brazil, Geological Survey of Canada Paper 80-1C, 141-142.
  5. ^ The Canadian Mineralogist 45 (2007) 1389-1396.
  6. ^ Berzelius, J. (1825). Taschenbuch für die gesamte Mineralogie mit Hinsicht auf die neuesten Entdeckungen, 19, 193-218.
  7. ^ Graham, I.T., Pogson, R.E.,Colchester, D.M., Hergt, J. Martin, R. & Williams, P.A. (2007): Pink Lanthanite-(Nd) from Whitianga Quarry, Coromandel Peninsula, New Zealand. Canadian Mineralogist. 45: 1389-1396
  8. ^ American Mineralogist: 71(7-8): 1028-1033.
  9. ^ Behier, J. (1960): Contribution á la mineralogie de Madagascar. Annales Géologiques de Madagascar XXIX, Tananarive, p 18
  10. ^ Amer.Min.(1985) 70, 411-413
  11. ^ Zhang Peishan, Yang Zhuming, Tao Kejie, and Yang Xueming (1996): "Mineralogy and Geology of Rare Earths in China", Science Press (Beijing), 226 pp.
  12. ^ Remy, P., Gatel, P., Meisser, N. (2014): Indice à terres rares de Mosset (Pyrénées-Orientales). Le Cahier des Micromonteurs, 1-2014, 3-17.
  13. ^ Gröbner, J., Hajek, W., Junker, R. & Nikoleizig, J. (2011): Neue Mineralschätze des Harzes. Papierflieger Verlag GmbH, Clausthal-Zellerfeld, Germany, 127 pp.
  14. ^ Petersen, O. V. and Secher, K. (1993): The minerals of Greenland, The Mineralogical Record, Vol. 24(2), 1-65
  15. ^ Sotka, P. 1984. Juuka, Panjavaara: Ce-La-Sr-mineraalien esiintyminen karbonaattijuonissa. Outokumpu OY raportti 070/4312 08A/PMS/1984.
  16. ^ HORVÁTH, L. & PFENNINGER-HORVÁTH, E. (2000) I minerali di Mont-Saint-Hilaire (Québec, Canada) Rivista Mineralogica Italiana, XXIV, 140-202.
  17. ^ G. Niedermayr, I. Praetzel: Mineralien Kärntens, 1995.
  18. ^ Szakáll, S. & Kristály, F., Eds. (2010): Mineralogy of Székelyland, Eastern Transylvania, Romania. Csík County Nature and Conservation Society, Miercurea-Ciuc, Romania, 321 pp.
  19. ^ Sæbø, P.Chr. (1961): Contribution to the mineralogy of Norway. No.11. On lanthanite in Norway. Norsk Geologisk Tidsskrift. 41: 311-317
  20. ^ Roberts, A.C., G.Y. Chao, and F. Cesbron (1980) Lanthanite-(Nd), a new mineral from Curitiba, Paran ́a, Brazil. Geol. Surv. Canada, Paper 80-1C, 141–142.
  21. ^ "Minerals of Colorado, updated & revised", p. 14, by Eckel, Edwin B., 1997.
  22. ^ Rodriguez-Blanco, J.D., Vallina, B., Blanco, J.A. and Benning, L.G. (2014) The role of REE3+ in the crystallization of lanthanites. Mineralogical Magazine, 78, 1373–1380. DOI: 10.1180/minmag.2014.078.6.03 18 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Miyawaki R, Matsubara S, Yokoyama K, Iwano S, Hamasaki K, Yukinori I (2003) Kozoite-(La), La(CO3)(OH), a new mineral from Mitsukoshi, Hizen-cho, Saga Prefecture, Japan. Journal of Mineralogical and Petrological Sciences 98, 137-141.
  • Miyawaki, R., Matsubara, S., Yokoyama, K., Takeuchi, K., Terada, Y., & Nakai, I. (2000). Kozoite-(Nd), Nd (CO3)(OH), a new mineral in an alkali olivine basalt from Hizen-cho, Saga Prefecture, Japan. American Mineralogist, 85(7-8), 1076-1081.
  • SHEARD, E.R., WILLIAMS-JONES, A.E., HEILIGMANN, M., PEDERSON, C. AND TRUEMAN, D.L. (2012) Controls on the concentration of zirconium, niobium, and the rare earth elements in the Thor Lake rare metal deposit, Northwest Territories, Canada. Economic Geology, 107(1), 81-104.
  • Nordrum, F. S. (2007): Nyfunn av mineraler i Norge 2006-2007. STEIN 34 (2), 14-26.
  • Husdal, T. (2009): Ancylittmineraler i Norge. Norsk Bergverksmuseum Skrift 41, 33 - 42.
  • Larsen, A. O. (1994): Drusemineraler fra Solumsåsen pukkverk, Holmestrand. STEIN 21 (2), 136-141.
  • Minerals of Georgia: Their properties and occurrences. Robert Cook GGWRD Bull 92.
  • American Mineralogist: 38: 1169-1183*New Data on Minerals (2004): 39: 50-64.
  • Jensen (1978) Minerals of New York State.*Dana 6: 767; Palache, C., Berman, H., & Frondel, C. (1951), The System of Mineralogy of James Dwight Dana and Edward Salisbury Dana, Yale University 1837-1892, Volume II: 242.*Rocks & Minerals: 6: 26; Rocks & Minerals: 10: 33-36, 58.
  • Handbook of Mineralogy - Anthony, Bideaux, Bladh, Nichols; Hess, F. L. 1908. Minerals of the rare-earth metals at Baringer Hill, Llano County, Texas. U.S. Geological Survey Bulletin 340. 286-294.
  • Schooner, Richard. (1958): The Mineralogy of the Portland-East Hampton-Middletown-Haddam Area in Connecticut (With a few notes on Glastonbury and Marlborough).

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dolomit</span> kalsiyum ve magnezyumlu karbonat birleşiminde mineral

Dolomit, kalsiyum ve magnezyumlu karbonat birleşiminde meydana gelen bir mineral.

<span class="mw-page-title-main">Mineral</span> inorganik kristalleşmiş katı madde

Mineral, doğal şekilde oluşan, homojen, belirli kimyasal bileşime sahip inorganik kristalleşmiş katı bir maddedir. Buna göre minerallerin özellikleri şöyledir; doğal olarak oluşur, herhangi bir parçası bütününün özelliklerini taşır, belirli bir kimyasal formülü vardır, katı hâlde olup nadiren sıvıdır ve inorganiktir.

<span class="mw-page-title-main">Zümrüt</span> cam parlaklığında, yeşil renkte, saydam bir süs taşı

Zümrüt (Be3Al2SiO6) beril mineralinin bir türü. Yeşil renkli, saydam değerli bir taş.Berilin Mohs skalasında sertliği yedi veya yedi buçuktur.

Neodimyum, sembolü Nd ve atom numarası 60 olan kimyasal bir elementtir. Lantanit serisinin dördüncü üyesidir ve nadir toprak metallerinden biri olarak kabul edilir. Havada ve nemde hızla kararan sert, hafif dövülebilir, gümüşi bir metaldir. Hızla oksitlenir ve +2, +3 ve +4 pembe, mor/mavi ve sarı bileşikler üretir. Elementlerin en karmaşık spektrumlarından birine sahip olduğu kabul edilir. Neodimyum, 1885 yılında praseodimyumu da keşfeden Avusturyalı kimyager Carl Auer von Welsbach tarafından keşfedildi. Monazit ve bastnäsite minerallerinde önemli miktarlarda bulunur. Neodimyum, doğal olarak metalik formda veya diğer lantanitlerle karışmamış olarak bulunmaz ve genel kullanım için rafine edilir. Neodimyum kobalt, nikel veya bakır kadar yaygındır ve Dünya'nın kabuğunda yaygın olarak dağılmıştır. Diğer birçok nadir toprak metalinde olduğu gibi, dünyadaki ticari neodimyumun çoğu Çin'de çıkarılmaktadır.

Toryum; sembolü Th, atom numarası 90 olan zayıf radyoaktivite gösteren, metalik, kimyasal bir elementtir. Toryum havaya maruz kaldığında kararır ve toryum dioksit oluşturur; orta derecede yumuşak, işlenebilir ve yüksek bir erime noktasına sahiptir. Toryum, kimyasına +4 oksidasyon durumunun hakim olduğu elektropozitif bir aktinittir; oldukça reaktiftir ve ince bir şekilde bölündüğünde havada tutuşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Feldspat</span> Kaya oluşturan tektosilikat minerallerinden oluşan bir grup

Feldspat (Feldispat) (KAlSi3O8 – NaAlSi3O8 – CaAl2Si2O8) bir grup kaya formundaki tektosilikat mineralidir ve Dünya kıtasal kabuğunun ağırlıkça yaklaşık % 41'ini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Turkuaz</span>

Turkuaz, türkuvaz veya firuze; hidratlı bir bakır alüminyum fosfat olan, opak, mavi-yeşil renkte bir mineral. Kimyasal formülü CuAl6(PO4)4(OH)8·4H2O'dur. Kaliteli olanları nadir ve değerli olup, benzersiz rengi nedeniyle binlerce yıl boyunca değerli taş veya mücevherat olarak işlem görmüştür. Diğer opak mücevherlerin çoğu gibi turkuazın değeri de imitasyonlar ve sentetik ürünlerin pazara girmesiyle düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Olivin</span>

Olivin, yüksek sıcaklık silikat minerali ailesidir. Rengi siyahtan zeytin yeşiline değişir. Olivin adını, tephroit (Mn2SiO4), monticellit (CaMgSiO4), larnit (Ca2SiO4) ve kirschsteinite (CaFeSiO4)içeren mineraller grubuyla ilgili bir yapıya denir. Ortorombik simetride kristalleşen olivin grubu minerallerden (Mg,Fe)-olivinlerde Mg2SiO4 ve Fe2SiO4 uç üyeleri arasında tam bir katı çözelti oluştururlar. Ayrıca Fe ve Mn olivinler arasında da sürekli bir seri bulunmaktadır.. Ultrabazik ve bazik kayaçlarda görülen önemli bir mafik mineraldir. Dünit adı verilen ultrabazik kayalar %90,100 olivinden oluşur. Dolomitik Kireç taşı bölgesel ve kontak metamorfizmaları sırasında yüksek dereceli metamorfizma koşullarında forsterit bakımından zengin olivinler oluşur. Olivinlerin kimyasal bileşimleri -plajioklaslarda An (anortit) cinsinden olduğu gibi- içerisinde barındırdığı forsterit (Fo) yüzdesi ile ifade edilir. Örneğin Fo47 şeklindeki bir ifade mineralin % 47 forsteritten, % 53 fayalitten oluştuğunu gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Karbonatit</span>

Karbonatit, kalsit ve diğer karbonat minerallerince zengin, manto kökenli olduğu kabul edilen nadir bir kayaç. Karbonatitler, sokulum yapmış kütleler, dayklar, konik örtüler ve nadiren de lavlar ve tefra şeklinde alkalilerce zengin kor kayaçlarla ilişkili olarak bulunur.

Fatma Elif Genceli Güner, Türk kimya mühendisi ve akademisyen. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) kimya mühendisliği bölümü mezunudur. Hollanda'da Delft Teknik Üniversitesi'nde doktora yapmıştır. Günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi'nde doçent doktor olarak görev almaktadır. Meridianit ve ernstburkeite minerallerinin keşfiyle tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dundasit</span>

Dundasit, nadir bir kurşun alüminyum karbonat mineralidir. Mineral, adını Dundas, Tazmanya, Avustralya'dan almıştır. Adelaide Proprietary tarafından Mine'da keşfedilmiştir. Dundasit ilk 1893 yılında William Frederick Petterd tarafından tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Carl Bosch</span>

Carl Bosch Nobel Ödülü bulunan Alman kimyager ve mühendis. Endüstriyel kimya alanının öncülerindendir. Dünyanın en büyük kimya şirketi olan IG Farben'nin kurucusudur.

Helen Dick Megaw, İrlandalı fizikçi. X ışını kristalografisinin öncülerinden biri olarak kabul edilmektedir. Buz moleküllerinin ölçümü konulu çalışmalar da yapan Megaw aynı zamanda perovskite adlı kristal yapıyı oluşturan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Bakır(II) nitrat</span>

Bakır (II) nitrat Cu(NO3)2(H2O)x formülüne sahip inorganik bileşikler ailesinin herhangi bir üyesini tanımlar. Hidratlar mavi katılardır. Susuz bakır nitrat mavi-yeşil kristaller oluşturur ve 150-200 °C'de vakumda süblimleşir. Yaygın hidratlar hemipentahidrat ve trihidrattır.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun dioksit</span> Kimyasal bileşik

Kurşun(IV) oksit, PbO2 formülüne sahip inorganik bileşiktir. Kurşunun +4 yükseltgenme durumunda olduğu bir oksittir. Suda çözünmeyen koyu kahverengi bir katıdır. İki kristal formda bulunur. Elektrokimyada, özellikle kurşun asit akülerin pozitif plakası olmak üzere birçok önemli uygulamaya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Nadir toprak minerali</span>

Nadir toprak minerali, ana metal bileşenleri olarak bir veya daha fazla nadir toprak elementi içerir. Perovskit mineral fazları, alkali kompleksler içindeki nadir toprak elementlerinin yaygın konakçılarıdır. Mantodan türetilmiş karbonat eriyikleri de nadir toprak elementlerinin taşıyıcılarıdır. Alkali magmatizma ile ilişkili hidrotermal yataklar, çeşitli nadir toprak mineralleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Mineral hidrasyon</span>

Mineral hidrasyon, suyun bir mineralin kristal yapısına eklendiği, genellikle hidrat olarak adlandırılan yeni bir mineral oluşturduğu inorganik bir kimyasal reaksiyondur. Jeolojik açıdan, mineral hidrasyon süreci retrograd alterasyon olarak bilinir ve retrograd metamorfizmada meydana gelen bir süreçtir. Genellikle metasomatizme eşlik eder ve genellikle cevher gövdeleri etrafındaki duvar kayalarının değişiminin bir özelliğidir. Minerallerin hidrasyonu genellikle tektonik veya magmatik aktivite tarafından yönlendirilebilen hidrotermal dolaşım ile uyum içinde gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Öztürk (jeolog)</span>

Hüseyin Öztürk, Türk jeolog, akademisyen, yazar. Günümüzde İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Maden Yatakları-Jeokimya Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Diamonyum fosfat</span>

Diamonyum fosfat (DAP; IUPAC adı diamonyum hidrojen fosfat; kimyasal formülü (NH4)2(HPO4) olan amonyak]] ve fosforik asitin reaksiyonu ile üretilebilen bir dizi suda çözünür amonyum fosfat tuzlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Realgar</span>

Yakut kükürt" veya "arsenik yakut" olarak da bilinen Realgar, bir arsenik sülfit mineralidir ve kimyasal formülü α-As
4S
4'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.