İçeriğe atla

Lanetli Avlu

Lanetli Avlu
Il cortile maledetto
Проклета авлија
Prokleta avlija
Kapak resmi
Pinturicchio'nun çizdiği Cem Sultan portresinin değiştirilmiş kopyası
YazarIvo Andric
ÜlkeYugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Yugoslavya
DilSırp-Hırvatça
TürlerAnlatı, tarih
Yayım1954 (özgün)
Ağustos 2019 (Türkçe)

Lanetli Avlu, İvo Andriç'in 1954 yılında yazdığı bir romanıdır.

Konusu, 17. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasının başta İstanbul olmak üzere İzmir, Suriye, Bosna gibi topraklarında geçer.[1]

İlk bölümünde olaylar İstanbul'da 17. yüzyılda "Lanetli Avlu" (veya Uğursuz Avlu) denilen bir hapishanede başlar. Kendisini Cem Sultan sanan bir genç, anlatıcı keşiş Pierre'e öyküsünü anlatır. Ağabeyi Sultan Bayezid ve Cem Sultan arasındaki olaylar önce Keşiş Pierre'in Cemil'den dinlediklerinin aktarımı olarak ve üçüncü tekil anlatımıyla; daha sonra kendisini Cem sanan Cemil'in hüzünlü birinci tekil anlatımı ile anlatılır. Eserde, Cem Sultan insanî tarafıyla ve iki farklı dünyanın arasında doğu-batı, Müslüman-Hristiyan, muhalefet-iktidar, büyük-küçük, ihtiras-kader konumlandırılmasında felsefi biçimde değerlendirilir.[1]

Konusu

Anlatıcı Keşiş Pierre, İstanbul'da Uğursuz Avlu denen hapishanede İzmirli zengin genç Cemil ile tanışır. İyi bir eğitim alarak büyümüş, yabancı ülkelere seyahatler yapmış Cemil, babasını kaybedince İzmir'in sayılı zenginleri arasında yer almıştır. Orta hâlli bir Rum ailenin kızını sevip onunla evlenmek istese de kızı babası onu bir Türk'e vermek istemeyip İzmir dışından bir Rum ile evlendirince altüst olan Cemil İstanbul'a gitmiş, orada iki yıl daha eğitim görüp kendini kitaplara vermiştir.

Cemil, asıl merakı tarihe ve özellikle de Sultan II. Bayezid ile kardeşi Şehzade Cem'in trajik hikâyesine kilitlenmiş ve talihsiz kardeş Cem'in öyküsünü bir saplantı haline getirerek kendini onunla özdeşleştirmiştir. Ağabeyine suikast yapmayı isteyen Cem Sultan'ın hikâyelerini içselleştirmesi yüzünden dönemin padişahına karşı bir suikast planladığı şüphesiyle hapse konan Cemil, rahip Pierre'e altı gün boyunca Cem Sultan'ın hikâyesini anlatır.

Kaynakça

  1. ^ a b Tağızade-Karaca, Nesrin. "Batılı Üç Eserde 'Romantik Kurban' Cem Sultan" (PDF). turkoloji.cu.edu.tr. Bilig Sayı:36 - 2006 Sayfa:167-186. 11 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hürrem Sultan</span> Osmanlı padişahı I. Süleymanın nikâhlı eşi II. Selimin validesi Kadınlar Saltanatını başlatan sultandır

Hürrem Sultan, Osmanlı İmparatorluğu'nun onuncu padişahı ve 89. İslam Halifesi I. Süleyman'ın nikâhlı eşi, sonraki padişah II. Selim ile Şehzade Mehmed, Mihrimah Sultan, Şehzade Abdullah, Şehzade Bayezid ve Şehzade Cihangir'in annesi, Haseki Sultan.

<span class="mw-page-title-main">I. Bayezid</span> 4. Osmanlı padişahı (1389–1402)

I. Bayezid veya Yıldırım Bayezid, dördüncü Osmanlı padişahı. 1389'dan 1402 yılına kadar hükümdarlık yapmıştır. Babası Sultan I. Murad, annesi ise Gülçiçek Hatun'dur.

<span class="mw-page-title-main">II. Bayezid</span> 8. Osmanlı padişahı (1481–1512)

II. Bayezid veya II. Beyazıt, Osmanlı İmparatorluğu'nun sekizinci padişahı. Babası Fatih Sultan Mehmed, annesi Emine Gülbahar Hatûn'dur. Yavuz Sultan Selim'in babasıdır. Tahta geçtiğinde 511.000 km²si Asya'da, 1.703.000 km²si Avrupa'da olmak üzere toplam 2.214.000 km² olan imparatorluk toprakları ölümünde yaklaşık 2.375.000 km²ydi.

<span class="mw-page-title-main">Cem Sultan</span> II. Bayezidin kardeşi ve Fatih Sultan Mehmedin oğlu

Cem Sultan ya da Şehzade Cem, II. Mehmed'in Çiçek Hatun'dan olma en küçük oğlu ve II. Bayezid'in küçük kardeşi. Ağabeyi II. Bayezid ile girdiği taht mücadelesiyle bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi</span> Osmanlı İmparatorluğunun altın çağı olarak kabul edilen tarihî dönem (1453–1683)

Osmanlı İmparatorluğu yükselme dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminden (1299-1453) sonra geldiği kabul edilen dönemdir. 29 Mayıs 1453 tarihinde İstanbul'un Fethi ile başladığı kabul edilen bu olgunluk döneminin ne zaman sona erdiğiyle ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Osmanlı aydını Kâtip Çelebi, imparatorluğun bu döneminin 1593'te Celâlîlerin ortaya çıkmasına kadar sürdüğünü belirtirken, Naîmâ ise 1683'teki Viyana bozgununu bu dönemin bitişi ve yeni bir dönemin başlangıcı olarak ilan eder.

<span class="mw-page-title-main">Aydınoğulları Beyliği</span> II. Dönem Anadolu Beyliği

Aydınoğlu Beyliği veya Aydınoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında Güneybatı Anadolu’da Aydın ve çevresinde kurulmuş; döneminde hayli etkili olmuş bir Türkmen beyliğidir.

<i>Cevdet Bey ve Oğulları</i>

Cevdet Bey ve Oğulları, Orhan Pamuk'un ilk kez 1982'de yayımlanmış; bir tüccar ailesinin 1905'ten 1970'e kadar yaşadıklarını ve bu hikâye etrafında Türkiye Cumhuriyeti'nin toplumsal, ekonomik ve kültürel tarihinin de anlatıldığı ilk romanıdır. Romanın ilk baskısı Karacan Yayınları tarafından basılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halid Ziya Uşaklıgil</span> Türk romancı ve yazar (1866–1945)

Halid Ziya Uşaklıgil, Servet-i Fünûn ve cumhuriyet dönemi Türk romancı ve yazar. Bâzı edebî yazılarını Hazine-i Evrak dergisinde Mehmet Halid Ziyaeddin adıyla yayımlamıştır.

Samim Kocagöz, Türk romancıdır.

Osmanlılarda tarih yazıcılığı, Osmanlı Beyliği'nin kuruluşundan 100-150 yıl sonra başlamıştır. Osmanlı tarih yazıcılığının geç başlaması, Anadolu’da Osmanlılardan önce tarih yazıcılığının gelişmemesi ile bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şehzade Korkut</span> II. Bayezid ve Nigâr Hatun’un şehzadesi ve Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi

Şehzade Korkut ya da şiirlerinde kullandığı mahlasıyla Harîmî, Sultan II. Bayezid ve Nigâr Hatun’un şehzadesi ve Yavuz Sultan Selim’in ağabeyi. Tahta çıkışında babasına önemli bir desteği olmuştur. II. Bayezid'in tahta çıkması için, onu temsilen görev almıştır. Şehzade Korkut, önceleri kardeşinin padişahlığını tanımış fakat sonradan isyan etmiştir. Adı, okuduğu Dede Korkut Hikâyeleri'nden çok etkilenen dedesi Fatih Sultan Mehmet tarafından Dede Korkut'a ithafen verilmiştir. Türkçe kökenli bir ada sahip olması yönüyle diğer Osmanlı hanedanı üyelerinin çoğundan ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Seyda</span>

Mehmet Seyda,, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Eleonora</span>

Eleonora Edgar Allan Poe tarafından yazılıp ilk defa 1842'de yayınlanan kısa öyküdür. Sıklıkla otobiyografik olarak değerlendirilir ve nispeten "mutlu" bir sona sahiptir.

"Esmé İçin - Sevgi ve Yoksunlukla" veya "Esmé İçin - Sevgi ve Sefaletle", Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın en çok bilinen öykülerinden biridir. İlk kez The New Yorker dergisinin 8 Nisan 1950'de çıkan sayısında yayımlanan hikâyede; II. Dünya Savaşı'nda Avrupa'da savaşan Amerikalı Başçavuş X'in bu savaş yüzünden yaşadığı ruhsal denge bozukluğundan, Esmé ve Charles isimli iki İngiliz kardeşin kendisine gösterdiği çocukça sevgi sayesinde kurtulması ve iç huzuruna kavuşması anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Muradiye Külliyesi</span>

Muradiye Külliyesi, Sultan II. Murad'ın Bursa'da 1425-1426 yıllarında yaptırdığı külliye. Bulunduğu semte de ismini verir.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Innocentius</span> papa

Papa VIII. İnnocentius (1432 Cenova, Ceneviz Cumhuriyeti, – 25 Temmuz 1492 Roma, Papalık Devletleri,. Doğum adı Giovanni Battista Cibo idi. 29 Ağustos 1484 - 25 Temmuz 1492 döneminde papalık yapmıştır.

<i>Kafamda Bir Tuhaflık</i>

Kafamda Bir Tuhaflık, Orhan Pamuk'un 2014'te yayımlanan romanıdır.

<i>Lale Devri</i> (film)

Lale Devri, Nezihe Muhiddin eserinden uyarlanmış 1951 yapımı Vedat Ar filmi.

<span class="mw-page-title-main">Fatma Sultan (Abdülmecid'in kızı)</span> Osmanlı prensesi (1840-1882/4), 1. Abdülmecidin kızı

Fatma Sultan, Sultan Abdülmecid'in ve Gülcemal Kadınefendi'nin kızı, V. Mehmed kız kardeşi.

<i>Küçük Şeyler</i> Samipaşazade Sezainin 1891de yayımlanan hikâye kitabı

Küçük Şeyler, Samipaşazade Sezai'nin 1891'de yayımlanan hikâye kitabıdır. Kısa hikâyenin, Batı edebiyatındaki hikâyelerle benzer özellikler gösteren Türk edebiyatındaki ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Edebiyat tarihçilerinin kısa değerlendirmeleri dışında pek fazla dikkat çekmemiş, ilk baskısından sonra bir daha basılma imkânı bulamamıştır. Yeni harflerle de ayrı bir basımı yapılmamış, yazarın bütün eserlerini bir araya toplayan Zeynep Kerman tarafından okuyucuya ulaştırılmıştır. Günümüzde farklı yayınevleri tarafından günümüz Türkçesiyle Küçük Şeyler adıyla yayımlanmaktadır. Eserin 1891 tarihli Matbaa-i Ebüzziya basımı nüshası İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı'nda yer almaktadır.