 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İbrani alfabesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tarihçe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lamed (ל) İbrani alfabesinin 12. harfi olup Arap alfabesinde Lam, Yunan alfabesinde Lamda (Λ), Latin alfabesinde L ve Kiril alfabesinde El (Л) harflerine denktir. Ebced hesabındaki değeri otuzdur.
Bu harf kısaltma olarak kullanıldığında litre anlamına gelir. Önek olarak kullanıldığında ise iki anlamdan birini taşır:
| Yalın | Transkript | Fonetik Karşılık |
|---|---|---|
| ל | l | l |
Türk alfabesi, Türkçenin yazımında kullanılan Latin alfabesi temelli alfabedir. 1 Kasım 1928 tarihli ve 1353 sayılı yasayla tespit ve kabul edilmiştir.
Arap harfleri, 7. yüzyılın üçüncü çeyreğinden itibaren Emevi ve Abbasi imparatorlukları aracılığıyla Orta Doğu merkezli geniş bir alana yayılma olanağı bulmuş İslam dininin benimsendiği coğrafyalarda kabul gören, kökeni Arap alfabesine dayalı, ünsüz alfabesi türünde bir yazı sistemidir. Dünyada Latin alfabesinden sonra en çok kullanılan yazı sistemidir.
İbrani alfabesi, Sami dilleri grubuna bağlı ve İsrail'in resmî dili olan İbranicenin ve Aşkenaz Yahudilerinin konuştuğu bir Cermen dili olan Yidiş ile Sefarad Yahudilerinin dili olan Ladino gibi diğer Yahudi dillerinin yazımında kullanılan Arami alfabesi kökenli bir ünsüz alfabesi.
Orhun, Göktürk ya da Köktürk alfabesi, Göktürkler ve diğer erken dönem Türk kağanlıkları tarafından kullanılmış, Türk dillerinin yazılması için kullanılmış ilk yazı sistemlerinden biridir. Alfabe, 4'ü ünlü olmak üzere 38 damga (harf) içermektedir.
Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.
Ll, Türk alfabesinin 15. harfi olup harfin kullanım sıklığı %5,75'tir. Arap alfabesine dayalı Osmanlıcada lâm adıyla bilinirdi. L, ince ünlülerle beraber kullanıldığı zaman ön damak, kalın ünlülerle beraber kullanıldığı zaman da alt damaktan çıkarılan yumuşak, yayvan ve akıcı bir sestir.
Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.
Harf, yazı yazmak için kullanılan semboldür. Harfler, Seslerin yazı sistemlerindeki karşılığıdır. Harflerin hepsi birleşerek alfabeyi oluştururlar. Yazı harfler dışında rakam, noktalama işaretleri ya da başka semboller içerebilir ama harfler yazının en temel öğesidir.
Ü, Latin alfabesinde bir harftir. Almanca, Türkçe, Macarca, Azerice, Türkmence, Uygurca, Tatarca, Estonca dillerinde kullanılır. Bu dillerin hepsinde /y/ sesini temsil eder. Ayrıca İspanyolca, Fransızca, Katalanca gibi bazı Lâtin dillerde ise u sesinin ayrıca telaffuz edildiğini göstermek için kullanılır. Ä ve Ö harflerini kullanan Fince ve İsveççe dilleri, Ü harfinin yerine aynı sesi vermek için Y harfini kullanırlar.
Yy, Türk alfabesinin 28. harfidir. Türkçede /j/ sesini temsil eder.
Harf Devrimi veya Harf İnkılâbı, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun"un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir. Yasa, 3 Kasım 1928 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın onaylanmasıyla o güne değin kullanılan Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin geçerliliği son buldu ve Latin harflerini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe kondu.
Gje Kiril alfabesinin bir harfidir. Makedoncada veya sesini temsil eder. Bu harfin kullanıldığı kelimeler genellikle Sırpça ђ sesinin kullanıldığı kelimelerle aynı soydan gelir. Örneğin Makedoncadaki doğum kelimesi olan Раѓање - Ragjanje'nin Sırpça karşılığı Рађање - Radjanjedir.
Εpsilon, Yunan alfabesinin beşinci harfidir. Türkçedeki ince E sesi gibi okunur. Örnek: benim, esir vb.
Latinizasyon (Romanizasyon) tabiri genel olarak Latin alfabesi dışındaki ses sistemlerinin Latin alfabesine çevrilmesini ifade eder. Arapçanın Latin alfabesine çevirisi yapılırken bu uygulamaların hiçbirinde (fonetik alfabeler hariç) ortak bir uygulama geliştirilememiştir. Çünkü her ülke kendi harflerini esas alan bir çeviri sistemi benimsemiştir. Fakat yine de ana hatlarıyla genel kabul görmüş bazı sesler ve simgeler tercih edilmeye başlanmıştır. Ortak Türkçe alfabesi esas alınarak yapılan bir işaret sistemi büyük oranda geliştirilmiş durumdadır. Fakat yine de çeşitli ülkelerin, sesleri simgelerken kullandıkları harflerin değişik olması nedeniyle farklılıklar ortaya çıkmaktadır.
He, gırtlaksı sert ünsüz olup birçok Semitik alfabede beşinci harftir. Latin, Yunan ve Kiril alfabelerinde sesli harf E olarak kullanılmasına rağmen İbranicede etrafına konulan noktalama işaretiyle bir ses yarattığından sessiz harf olarak kabul edilir. Arap alfabesinde He harfine denk gelir.
Yud veya Yod (י) İbrani alfabesinin 10. harfi olup Arap alfabesinde Ye harfine denktir. Sessiz harf olarak kullanıldığında y, sesli harf olarak kullanıldığında ise i sesini alır.
Bulgarcanın Latin harflerine transliterasyonu, Kiril alfabesiyle yazılmış metinlerin Latin alfabesiyle gösterilmesi şeklinde olur. Bu işlem sayesinde söz konusu metnin herhangi bir ses ve anlam kaybına uğramadan okunması ve anlaşılması hedeflenir. Latin harflerine olduğu kadar diğer alfabe sistemlerine de transliterasyon mümkündür. Bulgaristan, günümüze kadar aşamalar hâlinde çeşitli Latinleştirme teknikleri denemiştir.
Ќ ya da Kje, Makedoncada kullanılır. Makedonca bu harfin kullanıldığı tek dildir. Alfabenin yirmi dördüncü harfidir. Ќ harfi /c/ sesi verir. Bazen t͡ɕ sesini verdiği de olur. Harf Ḱ veya Kj olarak romanize edilir. Unicode kodu büyük harf için U+040C, küçük harf için ise U+045C'dir. Sırpçadaki ћ harfinin Makedonca karşılığıdır.
Harflerde büyüklük ve küçüklük, bazı alfabelerde görülen bir özelliktir. Bu alfabelerde genellikle her harfin bir büyük bir küçük şekli bulunur. Bazı harflerin büyük ve küçük hâlleri cüsse haricinde hemen hemen aynı iken bazı harflerin şekilleri oldukça farklıdır. Latin alfabesi temelli bir alfabe olan Türk alfabesinde büyük ve küçük harfler şu şekildedir:
Vav (ו), İbrani alfabesinin altıncı harfidir.
