Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.
Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.
Ada cüceleşmesi, bir adada yaşayan hayvan türlerinin vücut boyutlarının, insani müdahale olmaksızın jenerasyonlar boyunca belirgin ölçüde küçüldüğü biyolojik bir fenomendir.
Kara ayaklı gelincik Sansargiller familyasına ait, Kuzey Amerika'ya özgü bir memeli hayvandır.
Parasaurolophus, uzun ibikli, ördek gagalı bir dinozordur. Bu ismi almasını sağlayan ibiğinin ses çıkarmasında etkili olduğu sanılmaktadır.
Adasaurus, Geç Kretase devrinde, Orta Asya'da yaşamış etobur bir coelurosaurian dinozor cinsidir. Arka ayaklarının ikinci parmaklarında, orak benzeri pençeleri olan, iki ayaklı bir etoburdu. Yetişkinler yaklaşık 2 m uzunluğundaydılar.
Hadrosauridae veya hadrozorlar, geç Kretase döneminde yaşamış sorguçlu ve ördek gagalı kuş kalçalı dinozorları kapsayan bir familya.
Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, ön kol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar.
Bu listede dinozor cinsleri kapsamlı bir şekilde listelenmiştir. Listede, geçerli olan veya henüz resmi isimlendirmesi yapılmamış 1379 cins ve alt sınıf dinozor ismi yer almıştır. Bazı isimlerin yanına aşağıdaki terminolojide belirtilen açıklamalar eklenmiştir.
Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.
Dinozor Eyalet Parkı, Kanada'daki Alberta Eyaletindeki Brooks'un kuzeydoğusunda yaklaşık yarım saatlik bir sürüş mesafesinde ya da Calgary şehrine 48 km'lik uzaklıkta, yarım saatlik sürüş mesafesinde yer alan bir UNESCO Dünya Mirası alanıdır.
Sauropodomorpha, Saurischia takımından genellikle otçul canlıları içeren bir dinozor kladı. Sauropodlar genellikle uzun boylu ve dört ayaklı olup dünyanın en büyük hayvanlarıdır. Sauropodlardan önce gelen prosauropodlar daha küçüktü ve iki bacak üzerinde yürüyebiliyorlardı. Trias devrinin ortalarından Kretase devrinin sonlarına kadar yaşamıştır.
Saurischia, kuşları (Aves) ve kuşlarla kuş kalçalı dinozorlara göre daha yakın akraba olan tüm dinozorları barındıran iki ana dinozor grubundan biridir.
Avemetatarsalia, 1999 yılında Britanyalı paleontolog Michael Benton tarafından, timsahlardan çok kuşlara daha yakın olan tüm taç grubu arkozorlar için oluşturulmuş bir kladdır. Ayrıca Panaves terimi de timsahlardan çok kuşlarla daha yakın akraba olan tüm yaşayan veya soyu tükenmiş hayvanlar için kullanılır. Hemen hemen tüm avemetatarsaliyenler, benzer bir ayrıma sahip Ornithodira alt grubunun üyeleridir. Ornithodira, dinozorların ve teruzorların son ortak atası ve onun soyundan gelenler olarak tanımlanır.
Massospondylus, Erken Jura Dönemi içerisinde yer alan Hettangiyen-Pliyensbahiyen dönemleri arasında; yaklaşık 200–183 milyon yıl önce yaşamış, Sauropodomorpha kladına mensup bir dinozor cinsi. Richard Owen tarafından 1854'te Güney Afrika'da keşfedilen kalıntılardan tanımlanmıştır ve bu nedenle adı verilen ilk dinozorlardan biridir. Fosiller o zamandan beri Güney Afrika, Lesotho ve Zimbabve'deki diğer yerlerde bulunmuştur. Arizona'nda, Colorado Platosu'nda bulunan Kayenta Formasyonu ile Hindistan ve Arjantin'den gelen örnekler çeşitli zamanlarda bu cinse atanmıştır, ancak Arizonalı ve Arjantinli fosiller artık diğer cinslere ait olarak sınıflandırılmaktadır.
Iguanodontia veya Iguanodontlar, Geç Jura ile Kretase döneminde, Amerika ve Avrasya'da yaşamış kuş ayaklı (ornithopod) dinozor grubu.
Dinosauriformes, dinozorları ve onların en yakın akrabalarını içeren bir arkozor sürüngen kladıdır. Tüm dinosauriformlar, kısaltılmış ön ayaklar ve kısmen ila tamamen delikli bir asetabulum, geleneksel olarak dinozorları tanımlamak için kullanılan kalça yuvasındaki delik gibi çeşitli özelliklerle ayırt edilir. Bilinen en eski dinosauriform türü, yaklaşık 245 milyon yıl önce, orta Triyas döneminin Anisiyen yaşı kadar erken yaşamış olabilecek bir silesaurid olan Asilisaurus'tur.
Geç Kretase, jeolojik zaman cetvelinde Kretase döneminin ayrıldığı iki zaman diliminden genç olandır. Tebeşir anlamına gelen Kretase adı bu dönemde yoğun olarak çökelmiş olan tebeşir kayasına atıfta bulunularak verilmiştir.
Saurolophus, Asya ve Kuzey Amerika'nın Geç Kretase döneminden kalma, şu anda Horseshoe Kanyonu ve Nemegt'te yaşayan büyük hadrosaurid dinozor cinsidir. yaklaşık 70 milyon ila 66 milyon yıl önceki oluşumlar. Birden fazla kıtadan bilinen birkaç dinozor türünden biridir. Tip tür, S. osborni, Barnum Brown tarafından 1912'de Kanada fosillerinden tanımlandı. İkinci bir geçerli tür olan S. angustirostris, Moğolistan'dan çok sayıda örnekle temsil edilir ve Anatoly Konstantinovich Rozhdestvensky tarafından tanımlanmıştır.
Stegoceras, Geç Kretase döneminde, yaklaşık 77.5 ila 74 milyon yıl önce (mya) Kuzey Amerika'da yaşayan bir pachycephalosaurid dinozor cinsidir. Kanada, Alberta'dan ilk örnekler 1902'de tanımlandı ve Stegoceras validum türü bu kalıntılara dayanıyordu. Jenerik isim "korna çatı" anlamına gelir ve özel isim "güçlü" anlamına gelir. Yıllar içinde bu cinse birkaç başka tür daha yerleştirildi, ancak bunlar o zamandan beri diğer cinslere taşındı veya küçük eşanlamlılar olarak kabul edildi. Şu anda sadece New Mexico'da bulunan fosillerden 2011 yılında isimlendirilen S. validum ve S. novomexicanum kaldı. İkinci türün geçerliliği de tartışıldı.
