Lambdaistanbul
| Lambdaistanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | Lambdaistanbul |
| Kuruluş | 1993 |
| Tür | STK |
| Yasal statü | Hak temelli |
| Merkez | İstanbul |
| Resmî site | lambdaistanbul.org |
Lambdaistanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği ya da kısaca Lambdaistanbul, 1993 yılında İstanbul'da kurulan ve 2006 mayısında resmîleşen LGBTİ (lezbiyen, gey, biseksüel, trans ve interseks) dayanışma derneğidir.[1] Dernek kurulduğu 1993 yılından beri ILGA (Uluslararası Lezbiyen ve Gey Birliği) üyesidir.[1]
Tarihçe
Lambdaistanbul 1993'te İstanbul'da kuruldu. Aynı yıl ILGA (Uluslararası Lezbiyen ve Gey Derneği) üyesi oldu.[1] Şubat 1996 tarihinde, 100’de 100 Gey ve Lezbiyen adlı bülteninin ilk sayısını, yayınladı. 5 Mayıs 1996’dan itibaren, Açık Radyo 94,9’da, Türkiye’nin ilk LGBT radyo programına başladı. 1996 Temmuz’unda Club Prive’de bir Onur gecesi düzenledi. Bu etkinlik daha sonraki senelerde “Eşcinsel Onur Haftası Etkinlikleri” olarak genişletildi ve düzenli hale geldi.[1] 2003 Mart ayında Lambdaistanbul Kültür Merkezinde, eşcinsel temalı edebiyat eserleri başta olmak üzere, insan hakları raporları, eşcinsel politikaları ile ilgili yerli yabancı makaleler, çeşitli sivil toplum kuruluşlarının süreli-süresiz yayınları ve eşcinsel temalı film ve belgesellerden oluşan bir kütüphane oluşturulmaya başlandı.[1] 2004 Haziran ayında iki ayda bir yayınlanan Lambdaistanbul Bülteni'nin ilk sayısı çıktı. 26 Temmuz 2004 tarihinde Eşcinsel Danışma Hattı faaliyete geçirildi.[1] İnterseks kimliklerin LGBT hareketi içinde daha fazla görünür olmasıyla beraber, Lambdaistanbul 2013 yılında adını Lambdaistanbul LGBTİ olarak değiştirmiştir.[2][3]
Yürütülen Çalışmalar
Onur Haftası
Her yıl haziran ayının sonlarında Stonewall ayaklanmalarının anısına gerçekleştirilen etkinliklerin İstanbul ayağı Lambdaistanbul derneği tarafından gerçekleştirilir. Onur Haftası kapsamında bir dizi panel, atölye, film gösterimi, parti, konser ve homofobi ve transfobi karşıtı öğrenci buluşması gerçekleştirilir. Etkinliklerin son günü Onur Yürüyüşü yapılır ve etkinlikler Hormonlu Domates ödül töreni ile sonlandırılır.[4][5]
Hormonlu Domates
Lambdaistanbul'un kamusal alanda LGBTT bireyler hakkında homofobik/transfobik sözler sarf eden ya da uygulamalarda bulunan kişi ve kurumları teşhir etmek için 2005 yılından beri verdiği "geleneksel" ödüllerdir. Adaylar kamuoyundan gelen öneriler doğrultusunda seçilir ve oylamaya açılır.[6] Ödüllerin isim kaynağı Hormonlu domates yemeyin, homoseksüel olursunuz! sözleri ile Erman Toroğlu'dur.[7]
Kapatma davası
İstanbul Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü (İVİDM) 25 Mayıs 2006 tarihinde Lambdaistanbul'un tüzüğünün incelenmesi için İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığına yazı yazarak görüş istedi. İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı ise tüzükte gerekli incelemeleri yapıp 01 Haziran 2006 tarihinde İVİDMe yazdığı cevabi yazıda Dernek Tüzüğü’nün:
- Türk Medeni Kanunu Madde 56/2’de belirtilen hukuka ve ahlaka aykırı dernek kurulamaz hükmüne aykırılık teşkil ettiğini,
- Anayasanın 41. maddesi olan Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır hükmüne aykırılık teşkil ettiğini,
- Anayasanın Madde 33/3'te belirtilen dernek kurma hürriyetinin sınırlanabileceği hükmü kapsamına girdiğini,
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi madde 11/2’ye göre dernek kurma özgürlüğünün sınırlanabileceği hükmü kapsamına girdiğini belirtti ve derneğin adında geçen Lambda sözcüğünün Türkçe karşılığının dernek isminde öncelikle belirtilmesi gerektiğini söyledi.
İVİDM; İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı’nın değerlendirmeleri doğrultusunda 09 Haziran 2006 tarihinde Dernek Yönetim Kurulu Başkanlığı’na tüzükte noksanlıkların olduğu ve noksanlıkların 30 gün içinde giderilmesi gerektiğine dair bildirimde bulundu. Dernek Yönetim Kurulu’nun tüzükte olduğu iddia edilen noksanlıkları gidermeyeceğini bildirmesinden dolayı, İVİDM derneğin feshi için 18 Temmuz 2006 tarihinde Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı'na başvurarak dava açılmasını talep etti. Savcı Muzaffer Yalçın 08 Şubat 2007 tarihinde Dava Açılmasına Yer Olmadığına Dair Karar verdi.
İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nin; Cumhuriyet Savcısının vermiş olduğu takipsizlik kararının kaldırılması kararı gereğince Beyoğlu Cumhuriyet Savcılığı Lambdaistanbul'un feshi için 11 Haziran 2007 tarihinde dava açtı. Beyoğlu 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 2007/190 Esas numaralı dosya ile Derneğin feshi davası 19 Temmuz 2007 tarihinde başladı. Yargılamanın ikinci oturumunda savcılık dosyanın bilirkişiye gitmesini talep etti. Yargılama sürecinde Derneğin feshine dair hiçbir kanıt bulunmamasına rağmen 29 Mayıs 2008 tarihinde Derneğin feshine karar verildi.
| “ | Davalı derneğin kurulmasının toplumumuzun genel ahlakına aykırı olup olmadığı hususunda somut olay bulunmasa da, toplumumuzda Ataerkil aile yapısının güçlü bir şekilde mevcut olması, Aile mefhumuna atfedilen kutsiyet, akraba bağları, din ve görgü kuralları, söz konusu farklı cinsel yönelim sahibi erkek ve kadınların azlığı ve bu tür taleplerin dillendirilmeye başlanması olgusunun çok kısa bir döneme tekabül etmesi ve hatta ülkemizin kırsal kesiminden ziyade sadece metropol şehirlerde ortaya çıkmış bulunması hususları hep bir arada değerlendirildiğinde, toplumumuzun aşağı yukarı tamamına yakın bir kesimi tarafından tasvip edilmeyen, ahlaka ve edebe aykırılık olarak kabul edilen ve nitelendirilen bir yapı arz ettiği söylenebilir. | „ |
—Derneğin fesih kararından | ||
Beyoğlu 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2007/190 Esas ve 2008/236 Karar sayılı gerekçeli kararı 24 Haziran 2008 tarihinde “DURUŞMA TALEPLİ” olarak Yargıtay'a temyiz edildi. Temyiz talebi doğrultusunda Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nde 25 Kasım 2008 tarihinde DURUŞMALI olarak savunma yapan dernek, Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 2008/4109 Esas- 2008/5196 Karar Sayılı ve 25.11.2008 tarihli kararla Beyoğlu 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2007/190 Esas ve 2008/236 Karar sayılı kararının esastan bozulması üzerine tüzel varlığını sürdürmüş oldu.[8][9][10] Konu kamuoyunda uluslararası yankı uyandırmış ve Avrupa Birliği Türkiye İlerleme Raporlarında yer almıştır.[11][12]
Kaynakça
- ^ a b c d e f "Özetle; Lambdaistanbul Ne Yaptı?". Lambdaistanbul resmi sitesi. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ "Stonewall'dan Bugüne". KAOS GL. 24 Haziran 2011. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2011.
- ^ Tahaoğlu, Çiçek (27 Haziran 2011). "19. LGBTT Onur Haftası, Onur Yürüyüşü ile Sona Erdi". KAOS GL. 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2011.
- ^ "Lambdaistanbul, Hormonlu Domates Adaylarınızı Bekliyor". İstanbul: Bianet. 26 Nisan 2011. 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ "Yılın En Homofobiği ve Transfobiği Kim?". İstanbul: Bianet. 16 Haziran 2009. 15 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ "Lambdaistanbul'a Karşı Kapatma Davası Kronolojisi". İstanbul: Bianet. 29 Nisan 2009. 7 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ "Yerel Mahkeme Yargıtay'a Katıldı; Lambdaistanbul Kapatılmıyor!". İstanbul: Bianet.org. 30 Nisan 2009. 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ "Eşcinsel derneği kapatıldı". İstanbul: Hürriyet. 30 Mayıs 2008. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.[]
- ^ Ördek, Kemal (15 Ekim 2009). "AB ilerleme raporunda LGBTT'ler". Ankara: Kaos GL. 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
- ^ Ördek, Kemal (28 Nisan 2009). "TC Hükümeti'ne Uluslararası Çağrı: "Lambdaistanbul'u Kapatmayın!"". Ankara: Kaos GL. 30 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2011.
