İçeriğe atla

Laktik asit

Lactic acid
Adlandırmalar
2-Hidroksipropanoik asit[1]
  • Laktik asit[1]
  • Süt asidi
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
3DMet
1720251
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.000.017 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 200-018-0
E numaralarıE270 (koruyucular)
362717
IUPHAR/BPS
KEGG
RTECS numarası
  • OD2800000
UNII
UN numarası3265
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C3H6O3/c1-2(4)3(5)6/h2,4H,1H3,(H,5,6)/t2-/m0/s1 
    Key: JVTAAEKCZFNVCJ-REOHCLBHSA-N 
  • CC(O)C(=O)O
Özellikler
Kimyasal formülC3H6O3
Molekül kütlesi90,08 g mol−1
Erime noktası18 °C (64 °F; 291 K)
Kaynama noktası122 °C (252 °F; 395 K) at 15 mmHg
Çözünürlük (su içinde) karışabilir[2]
Asitlik (pKa) 3.86,[3] 15.1[4]
Termokimya
Standart yanma entalpisi cH298)
1361.9 kJ/mol, 325.5 kcal/mol, 15.1 kJ/g, 3.61 kcal/g
Benzeyen bileşikler
Diğer anyonlar
Lactate
Benzeyen carboxylic acids
  • Acetic acid
  • Glycolic acid
  • Propionic acid
  • 3-Hydroxypropanoic acid
  • Malonic acid
  • Butyric acid
  • Hydroxybutyric acid
Benzeyen bileşikler
  • 1-Propanol
  • 2-Propanol
  • Propionaldehyde
  • Acrolein
  • Sodium lactate
  • Ethyl lactate
Farmakoloji
G01AD01 (DSÖ)
QP53AG02
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS05: Aşındırıcı[5]
Tehlike ifadeleri H315, H318[5]
Önlem ifadeleri P280, P305+P351+P338[5]
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Laktik asit, kimyasal formülü C₃H₆O₃ olan organik bir asittir. İzomerik iki formu vardır: L(+) laktik asit ve D(-) laktik asit. Laktik asit, birçok doğal süreçte ve mikroorganizmalar tarafından fermantasyon sırasında üretilir. Bu asit, sütte de doğal olarak bulunur ve bu nedenle "laktik" adını almıştır.[6]

"Ana madde: Laktik asit fermentasyonu"

Tarihi ve Keşfi

Laktik asit, 1780 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedilen, formülü CH3CHOH-COOH ve kimyaca adı alfa hidroksipropanoyik asit olan, bir organik hidroksi asittir. 1881'de ticari olarak büyük ölçüde ekşimiş sütten elde edildi; bu yüzden süt asidi de denir. Sütte bulunan laktoz, laktik maya denilen bakteriler tarafından laktik aside dönüştürülür.

Her insanın vücudunda oluşan tabii bir organik bileşik olan laktik asit, kas, kan ve vücudun değişik organlarında bulunur. Laktat ile aynı anlamda kullanılır, laktat, laktik asidin sodyum (Na) ve potasyum (K) tuzudur.[7]

Kimyasal Özellikleri

Laktik asit, bir hidroksi grubu ve bir karboksil grubu içeren bir alfa hidroksi asittir. Genellikle hafif sarı veya renksiz bir sıvıdır. Organik asitler ailesine aittir ve su içinde çözünürler. Laktik asit, genellikle laktik asit fermantasyonu adı verilen bir süreçte glukozun bakteri veya maya tarafından fermantasyonu sırasında oluşur.[8]

Laktik asidin temel kaynağı, glikojen olarak adlandırılan, karbonhidratın yıkımı sonucu oluşan bir yan üründür. Anaerobik glikoliz sonucu pirüvat üretildiği zaman kas hücresi onu aerobik olarak enerji üretimine katmayı dener. Şayet, kas hücresi üretilen tüm pirüvatı kullanma kapasitesine (aerobik olarak) sahip değilse, pirüvat laktata dönüşür.[9]

Üretim ve Kullanım

Laktik asit, gıda endüstrisinde yoğurt, peynir ve ekmek gibi fermente ürünlerin üretiminde kullanılır. Aynı zamanda kozmetik ürünlerde, ilaçlarda ve kimyasal sentezde de bulunabilir. Laktik asidin en yaygın kullanımlarından biri, polilaktik asit (PLA) adı verilen biyolojik olarak parçalanabilir bir plastik üretiminde kullanılmasıdır.[10]

Sağlık ve Tıp Açısından Önemi

Laktik asidin vücutta birikmesi, laktik asidoz olarak bilinen bir duruma neden olabilir. Bu durum, vücudun yeterince laktik asidi metabolize edememesi sonucu ortaya çıkar. Laktik asit ayrıca, spor sırasında kaslarda biriken ve kısa süreli bir ağrıya neden olan bir metabolik yan üründür. Ancak normal şartlarda, vücut bu asidi enerji üretimi süreçlerinde kullanabilir.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b "CHAPTER P-6. Applications to Specific Classes of Compounds". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 748. doi:10.1039/9781849733069-00648. ISBN 978-0-85404-182-4. 
  2. ^ Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki [1]
  3. ^ Dawson RM (1959). Data for Biochemical Research. Oxford: Clarendon Press. 
  4. ^ Silva AM, Kong X, Hider RC (October 2009). "Determination of the pKa value of the hydroxyl group in the alpha-hydroxycarboxylates citrate, malate and lactate by 13C NMR: implications for metal coordination in biological systems". Biometals. 22 (5): 771-8. doi:10.1007/s10534-009-9224-5. PMID 19288211. 
  5. ^ a b c Sigma-Aldrich Co., DL-Lactic acid.
  6. ^ GHOLAMRAHMANİ, Yasamin (13 Haziran 2023). "Nurtaç Ergün Atbaşı, Çağdaş Türk Tiyatrosunda Empati, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık". Türkbilig. 2023 (45): 94-95. doi:10.59257/turkbilig.1314109. ISSN 1302-6011. 
  7. ^ Bakırcı, Fatih; Köse, Ergun (11 Ağustos 2017). "Ekşi Hamurlardan Laktik Asit Bakterileri ve Mayaların İzolasyonu ve Tanımlanması". Akademik Gıda: 149-154. doi:10.24323/akademik-gida.333670. ISSN 1304-7582. 
  8. ^ Klein, Günter; Pack, Alexander; Bonaparte, Christine; Reuter, Gerhard (1 Mayıs 1998). "Taxonomy and physiology of probiotic lactic acid bacteria". International Journal of Food Microbiology. 41 (2): 103-125. doi:10.1016/s0168-1605(98)00049-x. ISSN 0168-1605. 
  9. ^ Juhn, Daniel; Grantham, Hedley (28 Mayıs 2014). "Sustainable Biofuel Crops Project, Final Report". 
  10. ^ ERTÜRKMEN, Pelin (8 Mayıs 2023). "The use of some acid-tolerant lactic acid bacteria in the production of rose vinegar by the traditional method". Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi Dergisi. 0 (31): 12-22. doi:10.56833/gidaveyem.1364510. ISSN 1303-3107. 
  11. ^ YİĞİT, Nalan Özgür; DİDİNEN, Behire Işıl; BAHADIR KOCA, Seval; DEMİR, Tülay (1 Aralık 2018). "The Effects of Lactic Acid Bacteria on Growth Performance of Fish". Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi. 14 (4): 365-370. doi:10.22392/egirdir.406328. ISSN 1308-7517. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fermantasyon</span> kimyasal çürüme

Fermantasyon, hücre içinde oksijen yokluğunda meydana gelen metabolik bir faaliyet olarak ‘NAD+'yi yeniden oluşturmak için glikozun glikoliz yoluyla kısmi oksidasyonunu takip eden metabolik adımlar’ şeklinde tanımlanmaktadır. Fermantasyon anaerobik şartlarda, yani oksidatif fosforilasyon olamadığı durumlarda, glikoliz yoluyla ATP üretimini sağlayan önemli bir biyokimyasal süreçtir. Biyokimyanın fermantasyonla ilgilenen dalı zimolojidir.

Salisilik asit, karboksil grubunun fenoldeki OH grubuna orto pozisyonunda olduğu bir bileşiktir. C6H4 (OH)CO2H kimyasal formülüne sahiptir. Salisilik asit renksiz ve kristal yapıda olan bir beta hidroksi asittir (BHA). Bu asit "2-hidroksibenzoik asit" olarak da bilinir ve suda çok az çözünmektedir. Beyaz söğüt ve keklik üzümü yapraklarının kabuğundan elde edilir. Bir anti-enflamatuar ajan olarak doğrudan aktiviteye sahip olmakla birlikte pul pul dökülmeyi teşvik etme yeteneği nedeniyle topikal bir antibakteriyel ajan görevi görmektedir. Organik yapıdaki bu asit, organik asit sentezinde kullanılmasının yanı sıra bitkisel hormon olarak da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Üre</span> Organik bileşik

Üre (Latince Urea Pura), organik bir bileşik. Formülü H2N-CO-NH2'dir. Karbonik asidin diamidi olan üre aynı zamanda karbamik asidin de amidi olduğundan karbamid adı ile de bilinir.

<i>Acetobacter</i>

Acetobacter, Acetobacteraceae familyasından, asetik asit bakterilerini içeren bir bakteri cinsidir. Genç hücreleri gram negatif, yaşlı hücreleri gram değişken özellikte, spor oluşturmayan, oksijenli solunum yapan, katalaz pozitif, çubuk şeklinde bakterilerdir. Hareketli ve hareketsiz türleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Karboksilik asit</span> bir -C(=O)OH grubu içeren organik bileşik

Karboksilik asitler karboksil grubu olan organik asitlerdir, -C(=O)OH formülüne sahiptirler, bu genelde -COOH veya CO2H olarak da yazılır. Karboksilik asitler Bronsted asitleridir, yani proton vericileridir. Karboksilik asitlerin tuz ve anyonlarına karboksilat denir. Karboksilik asitler, esterlerle fonsiyonel grup izomeridirler. Karboksilik asitlerin en basit dizisi alkanoik asitlerdir, R-COOH formülüyle gösterilirler, R bir hidrojen atomu veya bir alkil grubuna karşılık gelir. Bileşiklerde birden fazla karboksilik asit grubu bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hidroklorik asit</span> hidrojen klorürün toksik sulu çözeltisi

Hidroklorik asit, hidrojen ve klor elementlerinden oluşan, oda sıcaklığı ve normal basınçta gaz hâlinde olan hidrojen klorürün sulu çözeltisine verilen ad. Halk arasında tuz ruhu olarak da bilinir. 9. yüzyılda simyacı Câbir bin Hayyân tarafından keşfedildi ve sonrasında simya alanında kullanıldı. Sanayi Devrimi sırasında, sanayideki önemi keşfedilen asit, önce Leblanc işlemi, sonrasında Solvay işlemi ile sanayi alanında üretilmeye başladı. Hidroklorik asit, tarihte yeni kolaylıkların keşfinde önemli roller üstlendi. Günümüzde PVC'den demir-çeliğe, organik madde üretiminden gıda sektörüne kadar hemen hemen tüm alanlarda hidroklorik asit kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Laktik asit fermantasyonu</span> Metabolik süreç

Laktik asit fermantasyonu, oksijen yetersizliğinde bazı bakteri ve hayvan hücrelerinde görülen bir fermantasyon biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Asetik asit</span> kimyasal bileşik

Asetik asit veya etanoik asit CH3COOH formüllü bir organik asittir, sirkeye ekşi tadını ve keskin kokusunu vermesiyle bilinir. Bu yüzden halk arasında sirke ruhu veya sirke asidi şeklinde de adlandırılır. Karboksilik asitlerin en küçüklerindendir (en küçük olan formik asittir). Doğada karbonhidratların yükseltgenmesiyle oluşur. Sanayide asetik asit hem biyolojik yolla hem de sentetik yolla imal edilir. Tuz ve esterine asetat denir. Suda tamamen çözünür.

<span class="mw-page-title-main">Kombuça</span>

Kombu Çayı, ilaç olarak kullanılan fermente edilmiş çay.

<span class="mw-page-title-main">Polihidroksialkanoat</span>

Polihidroksialkanoatlar veya PHA'lar, şekerlerin veya lipitlerin bakteriyel fermantasyonu da dâhil olmak üzere, doğada çok sayıda mikroorganizma tarafından üretilen poliesterlerdir. Bakteriler tarafından üretildiklerinde, hem enerji kaynağı hem de karbon deposu görevi görürler. Son derece farklı özelliklere sahip malzemeler elde etmek için bu aile içinde 150'den fazla farklı monomer birleştirilebilir. Bu plastikler biyobozunurdur ve biyoplastik üretiminde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Nitrozilsülfürik asit</span> Kimyasal bileşik

Nitrozilsülfürik asit, NOHSO4 formülüne sahip bir kimyasal bileşiktir. Endüstriyel olarak kaprolaktam üretiminde kullanılan renksiz bir katıdır. Daha önce sülfürik asit üretmek için öncü oda işleminin bir parçasıydı. Bileşik, sülfürik asit ve nitröz asidin karışık anhidritidir.

<span class="mw-page-title-main">Polilaktik asit</span>

Polilaktik asit veya polilaktit (PLA) omurga formülü (C3H4O2)n ya da [–C(CH3)HC(=O)O–]n olan, su kaybı ile laktik asit C(CH3)(OH)HCOOH yoğunlaştırmasıyla (dolayısıyla adı) elde edilmiştir. Ayrıca temel tekrarlayan birimin döngüsel dimeri olan laktit [–C(CH3)HC(=O)O–]2 'in halka açma- polimerizasyonu ile de hazırlanabilir.

Linoleik asit formülü COOH(CH2)7CH=CHCH2CH= CH(CH2)4CH3. olan bir organik bileşiktir. Her iki alken grubu da cis'tir. Bazen 18:2 (n-6) veya 18:2 cis-9,12 olarak da ifade edilir. Linoleat, bu yağ asidinin tuzları veya esterleri'ne verilen isimdir.

Oleik asit, çeşitli hayvansal ve bitkisel yağlarda doğal olarak bulunan bir yağ asididir. Kokusuz, renksiz bir yağdır, ancak ticari numuneleri sarımsı renkte olabilir. Oleik asit kimyasal olarak, tekli doymamış omega-9 yağ asidi olarak sınıflandırılır ve 18:1 cis-9 lipit numarası ile gösterilir. Formülü şu şekildedir: CH3(CH2)7CH=CH(CH2)7COOH. Oleik asit ismi yağ anlamına gelen Latince oleum kelimesinden türemiştir. Doğada en yaygın bulunan yağ asididir. Oleik asidin tuzları ve esterleri oleatlar olarak adlandırılırlar.

Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları inceleyen biyolojinin alt dallarından biridir. Mikro; gözle görülemeyecek kadar küçük, -biyo; canlı ve -loji; bilim anlamına gelmektedir. Mikrobiyoloji; mikroorganizmaların yapısı, çeşitliliği ve bunların toprak, su, bitki, gıda, hayvan ve insan vücudundaki faaliyetleriyle ilgilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">PLGA</span>

PLGA, PLG veya poli(laktik-ko-glikolik asit), biyolojik olarak bozunabilirliği ve biyouyumluluğu nedeniyle bir dizi Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onaylı terapötik cihazda kullanılan bir kopolimerdir. PLGA, glikolik asit ve laktik asidin siklik dimerleri (1,4-dioksan-2,5-dionlar) olmak üzere iki farklı monomerin halka açma kopolimerizasyonu yoluyla sentezlenir. Polimerler, rastgele veya blok kopolimerler olarak sentezlenebilir ve böylece ek polimer özellikleri kazandırır. Bu polimerin hazırlanmasında kullanılan yaygın katalizörler arasında kalay(II) 2-etilheksanoat, kalay(II) alkoksitler veya alüminyum izopropoksit bulunur. Polimerizasyon sırasında, ardışık monomerik birimler PLGA'da ester bağlarıyla birbirine bağlanır, böylece ürün olarak doğrusal, alifatik bir polyester verir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işlemede fermentasyon</span> Converting carbohydrates to alcohol or acids using anaerobic microorganisms

Gıda işlemede fermantasyon, anaerobik koşullar altında mikroorganizmalar kullanılarak karbonhidratların alkol veya organik asitlere dönüştürülmesi işlemidir. Fermantasyon genellikle mikroorganizmaların etkisinin gösterilmesi istendiği anlamına gelmektedir. Fermantasyon bilimi, zimoloji veya zimurji olarak bilinmektedir.

<i>Hafnia</i>

Hafnia, enterobacteriaceae familyasına ait bir bakteri cinsidir. Adı, Kopenhag’ın Latince adı olan Hafnia'ya atıfta bulunur.

Alfa hidroksi karboksilik asitler veya a-hidroksi karboksilik asitler (AHA'lar), alfa karbon üzerinde bir hidroksil grubu ile ikame edilmiş karboksilik asitlerdir. Bu yapısal özellik onları, fonksiyonel grupların iki karbon atomuyla ayrıldığı beta hidroksi asitlerden ayırır. En önemli AHA'lar arasında glikolik asit, laktik asit, mandelik asit ve sitrik asit bulunur.Alfa hidroksi asitler, alfa olmayan hidroksi asitlere kıyasla daha güçlü asit yapılarına sahiptir ve bu özellik hidrojen bağlarıyla güçlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Malolaktik fermantasyon</span>

Malolaktik fermantasyon, üzüm şırasında doğal olarak bulunan ekşi tadı olan malik asidin daha yumuşak tadı olan laktik aside dönüştürüldüğü bir şarap yapım sürecidir. Malolaktik fermantasyon çoğunlukla birincil fermantasyonun bitiminden kısa bir süre sonra ikincil fermantasyon olarak gerçekleştirilir, ancak bazen onunla aynı anda da gerçekleştirilebilir. Bu süreç çoğu kırmızı şarap üretimi için standarttır ve reaksiyonun bir yan ürünü olan diacetyl'den "tereyağlı" bir tat verebildiği Chardonnay gibi bazı beyaz üzüm çeşitleri için yaygındır.