Laik birader
Lâik birâder, Hristiyan dinî terminolojisinde ruhban sınıfından olmamasına rağmen ve rahip olmaya da niyetli olmadığı halde, belirli bir dinî cemaatte gönüllü olarak hizmet veren, avam tabakasından gelen lâik din görevlisi.
Lâik birâder, Hristiyan dinî terminolojisinde ruhban sınıfından olmamasına rağmen ve rahip olmaya da niyetli olmadığı halde, belirli bir dinî cemaatte gönüllü olarak hizmet veren, avam tabakasından gelen lâik din görevlisi.
Din, nadiren de olsa ilmet, genellikle doğaüstü, transandantal ve cansal unsurlarla ilişkilendirilmiş, çeşitli ayinler ve uygulamaları içeren, ahlak, dünya görüşleri, kutsal metinler ve yerler, kehanetler, etik kuruluşlarından oluşan bir sosyo-kültürel sistemdir.
Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.
Fıkıh, anlayış, anlayış tarzı veya derinliği anlamına gelen kelime, terim olarak İslami kanunların teorik ve pratik uygulama (fetva) çalışmalarına verilen ismi ifade etmektedir.
Laiklik veya laisizm, devlet yönetiminde dinin veya dinsizliğin referans alınmamasını ve devletin din veya dinsizlik karşısında tarafsız ve tepkisiz olmasını savunan ilkedir.
Sekülarizm veya sekülerizm; toplumda ahiretten ve diğer dinî, ruhani meselelerden ziyade dünya hayatına odaklanılması yönündeki hareket. TDK, sekülerizm kavramına karşılık olarak dünyacılık sözcüğünü önermiştir. Sekülerizm, din merkezli veyahut dinî öğeleri sosyal, hukuki ve siyasi anlamda tayin edici kılan bir yaklaşımın tersine, bunları sosyal, hukuki ve siyasi kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar. Çok geniş bir terim olan sekülerizm, içinde birçok farklı akım, tür ve teori barındırır. Seküler kelimesi, dünyevi veya çağa uygun olanı belirtir ve dünyanın nesnel hâlinin göz önünde tutulması demektir. Latince çağ anlamına gelen Saeculum sözcüğünden İngiliz dili için türetilen Secularism (Sekülerizm) Türkçeye laiklik, çağdaşlaşma veya dünyevileşme olarak üç farklı terimle çevrilebilmektedir. Fransa'da laiklik için Laïcité (Laicisme) terimi kullanılmaktadır. Bu terim, somut ve bilimsel olan ile soyut ve dinsel olanın birbirine karıştırılmamasını ifade etmektedirler.
Amerika Birleşik Devletleri'nin laikliği orijinal bir devlet ve din ayrılığı ortaya çıkarmıştır. İkisi de bağımsızdır. Bu, başkan ve Kongre üyelerinin göreve başlarken dinî yemin etmelerini engellemediği gibi, anayasada "Kongre üyeleri hiçbir dinî kurum lehine kanun yapamazlar" hükmü bulunur.
Kökten dincilik, genellikle dinî esaslı aslî kaidelere geri dönme talebiyle kendini belli eden ve bu kaidelere katı bir biçimde bağlı olan, diğer görüşlere karşı toleranssız ve laiklik karşıtı dinî hareket veya bakış açısı. Kökten dincilik, genellikle dinî tabiattaki bir dizi kurala sıkı sıkıya bağlı, çağdaş, sosyal ve siyâsî yaşam ile ilgili üzerinde uzlaşılmış prensiplere karşı tepkisi olan inancı belirtir.
Türkiye'de laiklik, Osmanlı İmparatorluğu zamanında yargı ve devlet yönetiminde kısmen kendini göstermeye başlamış, Cumhuriyet devrimi ile anayasanın temel unsurlarından biri haline gelmiş, din ve siyasetin birbirine karışmaması ilkesidir. Laiklik terimi Fransızcadaki karşılığı Laïcité kelimesinden Türkçeye uyarlanmıştır.
Müjdeci Luka veya Evanjelist Luka, İsa'nın kanonik incillerinin yazarları olan Dört Müjdeci'den biridir. Luka, Türkiye'deki Helenistik Antakya kentinin yerlisiydi. Erken dönem kilise babaları, başlangıçta tek bir edebi eseri oluşturan Luka İncili'ni ve Elçilerin İşleri kitabının yazarlığını Luka'ya atfettiler. Bu durum sonraları Jerome ve Eusebius gibi erken dönem Hristiyanlık inancının önemli figürleri tarafından teyit edildi. Buna rağmen hem laik hem de dinî alimler arasında eserlerin yazarının gerçek kimliğine dair delil yetersizliği nedeniyle tartışmalar sürdürülmüştür.
Laik, Türk Dil Kurumu sözlüğünde bulunan tanıma göre, Din işlerini devlet işlerine karıştırmayan, devlet işlerini dinden ayrı tutan. Örneğin, "Türkiye ... laik ve sosyal bir hukuk devletidir." Kısaca Laikler, kelime anlamı olarak Türkçeye ruhban sınıfından olmayanlar olarak girmiştir ve ruhban sınıfı (Dinî ibâdetleri topluca yürütmekle görevli olanlar) dışında kalanların tümü için kullanılır.
Vaaz, dinî veya ahlakî bir mesele hakkında herhangi bir din adamı tarafından dinî bir yükümlülüğü yerine getirmek maksadıyla yapılan bir çeşit hitabet türüdür. Amacı ise, dinî konular hakkında dinleyenleri aydınlatmak ve kalpleri huzura kavuşturacak sözler söyleyerek insanları doğru yola iletmektir.
Lâik kişi, belirli bir bilgi sahasında veya meslekî alanda uzman olmayanların tümünü tanımlamakta kullanılan bir tâbirdir. Başlangıçta bu tâbir Lâikât'tan yani ruhban sınıfından olmayanları tanımlamak için kullanılmaktaydı.
Seküler ruhban sınıfı, Hristiyanlıkta keşişler sınıfından olmayan ya da dinî kuruluşlara bağlı bulunmayan piskoposluk bölgesi lâik din görevlileri olarak da bilinen din adamı ve diyakozlar.
Lâik havari, Lâikât sınıfına mensup, kendi hayâtını Tanrı'ya adamış ve Katolik Kilisesi ile ortaklaşa olarak herhangi bir piskoposluk bölgesindeki papazın denetimi altında hiçbir ücret talebinde bulunmaksızın dinî hizmetlerinin yürütülmesine yardımcı olan ve resmi kilise hiyerarşisinde hiçbir mevkiye sahip olmayan lâik kişilerdir.
İslam ve laikliğin uyumlu ve bir arada olabileceği konusu Müslüman ülkelerinde tartışılmış ve değişik İslami çoğunluğa sahip ülkeler değişik uygulamalar benimsemişlerdir. Bunlardan Türkiye gibi bazı ülkeler kesin laik uygulamaları, bazıları kısmen şeriat yasalarının uygulanmasını, bir kısmı da tamamıyla şeriatın uygulanmasını esas almışlardır.
Türkiye, anayasasının 24. maddesine göre laik bir ülkedir. Türkiye'de laiklik, Mustafa Kemal Atatürk'ün ilkelerine dayanmaktadır. Türk hükûmeti, Müslümanlara ve diğer dinî gruplara, devlet dairelerinde ve üniversiteler de dâhil olmak üzere devlet tarafından işletilen kurumlarda dinsel ifadelerine bazı kısıtlamalar getirmekteydi ancak zamanla özellikle Müslümanlar için bu kısıtlamalar kaldırılmaya başlandı.
Aşağıdaki sayfalar, yılın belirtilen günlerindeki tarihî olaylar, doğumlar, ölümler, tatiller ve dinî günleri listelemektedir:
Azerbaycan İslam Partisi Azerbaycan'da yasaklanmış bir İslamcı partidir. Parti 1991 yılında başkent Bakü'nün kuzeydoğusunda yer alan sıkı laik ve dinî açıdan ilerici Azerbaycan'da muhafazakâr Şii İslam'ın tek kalesi olan Nardaran kasabasında kuruldu ve resmî olarak 1992 yılında tescil edilmiştir. Ancak kaydı 1995'te iptal edildi ve o zamandan beri yasal hâle getirilmedi.
